ئەڤرۆ نیوز:
پرۆفیسورێ کورد کۆچەر بیرکار د بەرپەرێ خوە یێ فەیسبووکێ دا راگەهاند کو ژ ئالیێ کۆڤارا بریتانی یا پرۆسپێکتی ڤە ل گەل چەندین کەسایەتیێن دی یێن جیهانی هاتیە بەربژارکرن و هەتا نها ٥٠ کەس هاتینە دیار کرن و ئەز ژی وەکو کوردەکێ هاتیمە بەربژارکرن و هەکە دەنگێ پێدڤی بینم دێ وەکو کەسایەتیێ ناڤدار یێ سالێ هێمە خەلاتکرن.
ئەڤرۆ یوز، لەزگین جوقی:
د. فه‌رهاد ئیسماعیل ، به‌رپرسێ پشكا ئایدزێ و نه‌خۆشیێن زاینده‌ی ل رێڤه‌به‌ریا كارۆبارێن خۆ پاراستنا ل ساخله‌میا دهۆكێ دیاركر كو ئه‌ڤه نه‌خۆشیه‌كا ڤایرۆسی یه و ئه‌گه‌رێ وێ تووشبوونه ب گرۆپه‌كێ ڤایرۆسان ئه‌وژی ڤایرۆسێن (A,B,C,D,e) و ئه‌ڤ ڤایرۆسه ل هه‌موو جیهانێ یێ به‌ربه‌لاڤه و سالانه هه‌تا ملیونه‌ك و 400 هزار كه‌سان گیانێ خوه ژ ده‌ستدده‌ن ژبه‌ر ڤێ نه‌خۆشیێ و گۆت: هه‌موو جۆرێن ڤی ڤایرۆسی مه‌ترسیدار نینن و دهێنه چاره‌سه‌ركرن، ب تنێ جۆرێ ئه‌ی و بی و سی نه ئه‌ڤه دبنه ئه‌گه‌رێ نه‌خۆشیا دومدرێژ، هه‌كه نه‌هێنه چاره‌سه‌ركرن و ئه‌ڤ جۆری ڤایرۆسی ب رێیا خوینێ و كریارێن سكسی یێن نه پاراستی و دایكا دووگیان بۆ زارۆكی دهێنه ڤه‌گوهاستن..
ئاشكرا كركو پلان وه‌سایه هه‌تا سالا 2030 ێ ئه‌ڤ ڤایرۆسه كێم ببن و كونترول لسه‌ر بهێـته كرن، چونكو نوكه ڤاكسین هه‌یه دهێته دان بۆ زارۆكێ هه‌ر ژ رۆژا ئێكێ ده‌مێ ژ دایك دبیت ئه‌م كاردكه‌ین ئه‌ڤ ڤایرۆسه ژ دایك دوگیان نه‌هێته ڤه‌گوهاستن بۆ زارۆكێ وێ، ئه‌وژی هه‌كه دایكێن دوگیان دماوی دوگیانیێ دا پشكنینا خوه یكه‌ن و پشتی زارۆكبوونێ ئێكسه‌ر هنده‌ك پێرابوون بهێنه كرن، دا كونترول سه‌ر به‌لاڤبوونا ڤایرۆسی بهێـته كرن، هه‌روه‌سا ژی ده‌مێ ماره‌برینێ ژی پشكنین بهێنه كرن، هه‌كه ئه‌ڤ ڤایرۆسه دیارببن چاره‌سه‌ری بهێته كرن به‌ری شه‌هیانێ، داكو هه‌ردو لایه‌ن تووش نه‌بنێ و نوكه ل هه‌موو كه‌رتێن ساخله‌میێ و نه‌خۆشخانه و بنگه‌هێن ساخله‌میێ پشكنین بۆ ده‌ستنیشانكرنا ڤان ڤایرۆسا دهێنه كرن.
د. فه‌رهاد ئیسماعیل گۆتژی ئه‌ڤ ساله ل دهۆكێ 90 هزار پشكنین یێن بۆ وه‌لاتیان هاتینه ئه‌نجامدان و639 كه‌س تووشی كولبوونا جه‌رگی یا ڤایرۆسی بووینه، ژوانا ژی جۆری ئه‌ی و سی سالا بۆری پشكنینن بۆ 70 هزار كه‌سان هاتبوونه كرن و گۆتژی: ئه‌ڤ ساله رێژا پشكنینا مه زێده‌كریه و ئه‌م یێ هه‌ول دده‌ین سال دووڤ سالێ رێژا پشكنینا پتر بهێته كرن داكو باشی كونترول لسه‌ر بهێته كرن.
هه‌روه‌سا دیاركر دناڤ خه‌لكێ مه دا كه‌سێن تووشی ڤێ نه‌خۆشیێ دبن چو نیشان ل سه‌ر دیارنینن هه‌تا پشكنین دهێنه كرن ژ نوو دیاربیت و هه‌كه هه‌بیت كو پتر ژ 90% ژ هه‌لگرێن نه‌خۆشیا كولبوونا جه‌رگی یا ڤایرۆسی هیچ نیشانه‌ك لسه‌ر دیارنابیت هه‌تا دهێته پشكنینكرن، له‌ورا ئه‌م هه‌موو هه‌ولدانان دكه‌ین خه‌لك پشكنینان ئه‌نجام بده‌ن.
ئەڤرۆ نيوز، وارهێل نێروه‌ی:
شانده‌كێ وه‌زاره‌تا ساخله‌میا عیراقێ سه‌ره‌دانا پارێزگه‌ها دهوكێ دا بریاره بوردا عه‌ره‌بی ئه‌نجومه‌نێ عه‌ره‌بی بۆ بسپوریێن تایبه‌تمه‌ند د بوارێن نوشداریێن جودا ل دهوكێ بهێته ڤه‌كرن.
د.زیاد عه‌بدولئه‌حه‌د شمعون دوسكی، رێڤه‌به‌رێ پشكا پلاندانانێ ل رێڤه‌به‌ریا گشتی ساخله‌میا پارێزگه‌ها دهوكێ دیار كر: شانده‌كێ رێڤه‌به‌ریا پلاندانان گه‌شه‌پێدانا مروڤی ل پشكا سیاسه‌ت و پلانانێت ساخله‌میا وه‌زاره‌تا ساخله‌میا عیراقێ ب هه‌ماهه‌نگی دگه‌ل وه‌زاره‌تا ساخله‌میا هه‌رێمی سه‌ره‌دانا پارێزگه‌ها دهوكێ كر و بریاره سه‌ره‌دانا هه‌می نه‌خوشخانه و سه‌نته‌ر و سه‌نته‌رێن تایبه‌تمه‌ند ساخله‌میێ سه‌ر ساخله‌میا پارێزگه‌ها دهوكێ كه‌ن، گوت ژی: پشتی سه‌ره‌دانێ دێ بۆ وان دیار بیت هه‌ر نه‌خوشخانه و سه‌نته‌ره‌ك كارێ وی چیه ئه‌ڤجا هه‌ر نه‌خوشخانه و سه‌نته‌ره چ جورن گشتی، فێركرنێ، تایبه‌تمه‌ندن هه‌روه‌سا دا بزانن چه‌ند د شیاندا هه‌یه بۆ ڤه‌كرنا سه‌نته‌رێ راهێنانا بوردا عه‌ره‌بی بۆ بسپوریێن نوشداری ل پارێزگه‌ها دهوكێ.
گوت ژی: ل پارێزگه‌ها دهوكێ دوو جورێن بوردا هه‌نه ئه‌و ژی بوردا كوردی ئه‌نجومه‌نێ بوردا كوردستانی بۆ بسپوریێن نوشداری، بوردا عیراقی ئه‌نجومه‌نێ عیراقی بۆ بسپوریێن نوشداری ل نه‌خوشخانه و سه‌نته‌رێت تایبه‌تمه‌د هه‌یه.
ئاشكرا ژی كر: مه‌ره‌م ژ سه‌ره‌دانا ڤی شاندی بۆ نه‌خوشخانه و سه‌نته‌رێن تایبه‌تمه‌ند ئه‌وه دا هه‌لسه‌نگاندنه‌كێ بۆ وان جها بكه‌ن تا چ ئاست وه‌ك پێدڤی پروفیسور نوشدارێن تایبه‌تمه‌ند هه‌نه دا كو سه‌رپه‌رشتی و راهێنانێ ب قوتابیێن بوردێ بكه‌ن و كه‌ل و په‌رلێن پێدڤی ژ ئامیر و كه‌ره‌سته ل وان نه‌خوشخانه و سه‌نته‌ران هه‌یه.
د.زیادی گوت ژی: وه‌رگرتنا ئامارێن نه‌خوشخانه و سه‌نته‌رێن تایبه‌تمه‌ند ئه‌ڤه ژی دێ مفایی گه‌هینیته شاندێ ناڤبری دا بزانن كا رۆژانه چه‌ند خه‌لك سه‌ره‌دانا نه‌خوشخانه و سه‌نته‌رێن تایبه‌تمه‌ند دكه‌ن دا وه‌كو پێدڤی كه‌ل و په‌ل و رێژا ده‌رمان و پێداویستێن نوشدارێ بۆ پارێزگه‌ها دهوكێ دابین بكه‌ن.
ئاشكرا ژی كر: به‌ری نوكه ئه‌ڤ بورده ل دهوكێ نه‌بوو قوتابیێن پارێزگه‌ها دهوكێ هه‌ڤركی دكر ژبۆ وه‌رگرتنا كورسیه‌كێ خواندنێ ل پارێزگه‌هێن سلێمانی و هه‌ولێرێ گه‌له‌ك جاران كه‌س ل دهوكێ نه‌هاتیه وه‌رگرتن، له‌ورا ڤه‌كرنا سه‌نته‌رێ راهێنانا بوردێ عه‌ره‌بی دێ پێنگاڤه‌كا باش بیت بۆ قوتابیێن دهوكێ ژبۆ پێشخستنا ئاستێ زانستی نوشداری د بوارێن بسپوریێن تایبه‌تمه‌ند.
گوت ژی: پشتی كارێ شاندی دوماهیك دهێت كو بۆ ده‌مێ دوو رۆژان دێ پارێزگه‌ها دهوكێ بن، پاشان دێ هه‌لسه‌نگاندن بۆ وان جها هێته كر ئه‌وێن سه‌ره‌دانا وان كری دا كو برێكا لیژنه‌كا تایبه‌تڤه بریار لسه‌ر بهێته دان بۆ ڤه‌كرنا بوردێ عه‌ره‌بی بو نوشداری و بسپوریێن تایبه‌تمه‌ند ل پارێزگه‌ها دهوكێ.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
رۆژناما سه‌باح يا عيراقى يا فه‌رمى راگه‌هاند كو جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ ئاماده‌كاريان دكه‌ت دا كو پارێزبه‌نديێ ل سه‌ر وان په‌رله‌مانتاران هه‌لبگريت يێن ژ لايێ دادگه‌هێ ڤه ب تۆمه‌تا ناڤ زراندنێ و گه‌نده‌ليێ هاتينه تۆمه‌تباركرن.
د وێ ده‌ربارێ دا، محه‌مه‌د ئه‌لغزى، سه‌رۆكێ لژنا قانوونى ل جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ بۆ رۆژنامێ گۆتيه: “جڤاتا نوونه‌ران پارێزبه‌ندى ل سه‌ر ئه‌وان په‌رله‌مانتاران هه‌لگرت يێن ژ لايێ دادگه‌هێ ڤه هاتينه داخوازكرن، چونكو پرسه‌كا قانوونى و دستووريه و ل سه‌ر نوونه‌ران پێدڤيه ل به‌ر دادگه‌هێ ئاماده بن و ل وێرێ به‌ره‌ڤانيێ ژ خوه بكه‌ن”.
سه‌رۆكێ لژنا قانوونى ل جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ دبێژيت: “ده‌رباره‌يى وان وه‌زيرێن تۆمه‌تا گه‌نده‌ليێ ژى ل سه‌ره، ئه‌وان پارێزبه‌ندى ل سه‌ر نينه، چ وه‌زيرێن به‌رى نها يان يێن نها بن. هه‌ر ژ به‌ر هندێ گرتنا رێيێن قانوونى ل هه‌مبه‌ر وان ب ساناهيتره”.
ئه‌لغزى داخواز ژ سه‌رۆك وه‌زيرێن عيراقێ دكه‌ت كو ب گۆره‌يى وێ چه‌ندێ كو سه‌رۆكێ ده‌زگه‌هێ نه‌هێلانا گه‌نده‌ليێ يه، ده‌ست ب رێكارێن قانوونى بكه‌ت بۆ وێ چه‌ندێ دا كو داخوازكريان ره‌وانه‌ى لايه‌نێ په‌يوه‌نديدار بكه‌ت و بهێنه دادگه‌هكرن.
ئاماژه ب وێ چه‌ندێ ژى كريه كو جڤاتا بلندا دادوه‌ريێ پێشتر جڤاتا نوونه‌ران ئاگه‌هدار كريه كو هنده‌ك نوونه‌ر يێن هه‌ين كو ل كابينا بۆرى پۆستێن حكۆمى هه‌بوون، به‌لێ نها تۆمه‌تا گه‌نده‌ليێ ل سه‌ر هه‌يه و پێدڤيه جڤاتا نوونه‌ران پارێزبه‌نديێ ل سه‌ر هه‌لبگريت دا كو ل سه‌ر وان كه‌يسان بهێنه دادگه‌هكرن.
ناڤبرى ژمارا وان كه‌سێن داخوازكرى بۆ دادگه‌هێ ئاشكه‌را كر و گۆت: “30 په‌رله‌مانتارن و ب تۆمه‌تا ناڤ زراندن و گه‌نده‌ليێ هاتينه تۆمه‌تبار كرن”.
ئەڤرۆ نیوز، عەلی حاجی :
ئەڤرۆ شه‌مبيێ ۲۷/۷/۲۰۱۹ ل دەمژمێر ۷ی ئێڤاری، ل تاخێ بێدارێ ژ ئەگەرێ قنینەکێ غازێ ئاگر بەر دبیتە مالەکێ و زیانێن مادی بەر ب وێ مالێ دکەڤن .
بێوار بێوار عەبدولعەزیز، بەرپرسێ راگەهاندنا بەرەڤانیا باژێری ل پارێزگەها دهوکێ بۆ ئەڤرۆ نیوز گۆت” ئەڤ روودانە ل ئێڤاريا دره‌نگ يا ئه‌ڤرۆ ل تاخێ برایەتی روودايه، پشتی تیمێن مە ل بەرەڤانیا باژێری گەهشتینە جهێ روودانێ، شیان هەر زوو کونترولێ ل سەر وی ئاگری بکەن و زیانان کێم بکەن، ئەگەرێن وێ روودانێ ژی ئاگر ب قنینێ غازێ کەفتی یە و ل دووڤ را بەربوويه مالێ و بتنێ هندەك کەلوپەڵێن سوتينه و چو زیانێن گیانی نەبوون”.
گوت ژى” ئەو خێزان ژ خێزانێن هەژار بوون و گەلەک کەلوپەل د ناڤ مالا وان دا نەبوون، لەورا زوو کونترل ل سەر ئاگری هاتیە کرن و زیانێن مەزن و گیانی پەیدا نەبوون”.
ئه‌ڤرۆ نیوز، بارزان مزوورى:
كومیسه‌ر حازم محه‌مه‌د، راگه‌هاندنكار ژ پشكا هاتن و چوونا قه‌زا به‌رده‌ره‌ش بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز گوت: ئه‌ڤرۆ ده‌مژمێر 2 پشتى نیڤرۆ رێكه‌فتى 27/7/2019ل سه‌ر رێیا سه‌ره‌كیا به‌رده‌ره‌ش بۆ ناحیا رۆڤیا ل نێزیك گوندێ نه‌زراوه رویدانه‌ك د ناڤبه‌را دو ترومبێلێن بارهه‌لگر ژ جورێ مارسیدس رویدا د ئه‌نجام دا شوفێرێ ترۆمبێله‌كێ گیانێ خۆ ژ ده‌ست دا بۆ نه‌خوشخانا ته‌نگاڤیا ل قه‌زا ئاكرێ هاته ڤه‌گوهاستن كه‌سه‌ك ژى بریندار دبیت بۆ نه‌خوشخانا ته‌نگاڤیا دهوك دهێته ڤه‌گوهاستن.
ناڤهاتى خویاكر ئێك ژوان ترومبێلا بارێ وى ئار بوو ب ترۆمبێل ڤه هات سوتن زیانێن مه‌زن ب ترومبێلا دى ژى كه‌فتن.
ئه‌ڤرۆ نیوز، عه‌لى حاجى :
دداخویانیه‌كێ رێڤه‌به‌رێ به‌رگريا شارستانيا باژێرى ل زاخۆ بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز ئاشكه‌را كر دماوێ حه‌فت هه‌یڤێن ده‌رباز بوویى دا تیمێن مه‌ێن گه‌روك شیاینه نه‌ه كه‌سان ژ خه‌ندقینێ قورتال بكه‌ن و زێده‌بارى وێ چه‌ندێ ژى مه پێدڤى دامه‌رزراندنا پولیسێن ده‌ریایى هه‌نه.
موقه‌ده‌م خالد سه‌عید زێده‌تر گوت: مه تیمه‌ك یا نقومڤانى ل نێزیك پرا ده‌لال بنه‌جه كرى یه و روژانه كار دكه‌ن ، دماوێ حه‌فت هه‌یڤێن بورى دا تیما مه یا نقومه‌ڤانى ل نێزیك پرا ده‌لال شیاینه نه‌ه كه‌سان ژخه‌ندقینێ رزگار بكه‌ن و پرانیا وان كه‌سان ژى سنێله بوون ، زێده‌بارى وێ چه‌ندێ سنورێ كاركرنا تیمێن مه یا گه‌له‌كه ژبه‌ر كو ل زاخۆ و ده‌وروبه‌رێن وێ پرانیا وێ ئاڤه ، ژبه‌ر ڤێ چه‌ندێ ئه‌م داخازا دامه‌زراندنا پولیسێن ده‌ریایى دكه‌ن و دانانا تیمێن نقومه‌ڤانى نابیته ئه‌گه‌رێ وێ چه‌ندێ رێژه‌یا خه‌ندقینێ كێمتر ببیت.
ناڤهاتى گوت ژى: ب مخابنى ڤه هه‌تا نوكه ل زاخۆ 8 كه‌س خه‌ندقینه و دو ژوان ژى خوه دناڤ ئاڤێ دا خه‌ندقاندینه، هه‌تا نوكه ته‌رمێ دو ژ وان كه‌سان ژى نه‌هاتیه دیتن و زێده‌بارى وێ چه‌ندێ تیمێن مه به‌رده‌وامن ل سه‌ر لێگه‌ریانێ و پشتى نزم بونا ئاستێ ئاڤا خابیرى ، مه هه‌ولێن خوه خورتر لێكرینه دا كو بشێن دنێزیكترین ده‌م دا وان هه‌ردوو ته‌رمان ببینن و بۆ كه‌س و كارێن وان ڤه‌گه‌رینن.
.
ئەڤرۆ نیوز، عەلی حاجی :
دداخویانیەکێ دا رێڤەبەرێن شینواران ل زاخۆ بۆ ئەڤرۆ نیوز دیارکر سەرەرای هندێ پرا ئاشێ شەهابی ژئاڤاهیێن شینواری یە ل زاخۆ لێ وەکو پێدڤی گرنگی پێ نەهاتیە دان و کاڤلەک بوویە ئەگەر بێهنا بەرمایکان وی جهی داگیر بکەت.
زێدەتر محەمەد یوسڤی گوت: پرا ئاشێ شەهابی ئێک ژکەڤنترین جهێن شینواری ل باژێرێ زاخۆ ڤەدگەریت، لێ هەتا نوکە وەکو پێدڤی گرنگی ب وی جهی شینواریێ گرنگ نەهاتیە دان کاڤلەکێ تەنشت وێ جهی شینواری یێ بویە جهێ بەرمایک و پیساتیان و خەلکەک وەکو جهێ دەست ئاڤێ ب کاردئینیت و ئەڤە ژی بویە ئەگەر بێهنەکا نەخوەش ژوێرێ بهێت سەرەرای هندێ کو روژانە خەلکەک هاتن و چوونێ ل وی پرێ دکەت و خەلکەک وی جهی ژی بو خوە لێخستنا ئاڤێ ب کار دئینیت؍ ب راستی دیمەنێ وی کاڤلی دیمەنەکێ کرێت و نەجوان دایە وی جهی شینواری و دیروکی.
دا زانین ژی ئەز دێ هەولدەم ب رێیا باژێرڤانیا زاخۆ وی کاڤی خراب بکەین ؍؍ و گوت ژی : ب خرابکرنا وی جهی دێ زێدەتر روویێ وێ پرێ دیار بیت و جوانیەکا دتر دەتە وی تاخی.
ناڤهاتی گوت ژی: پێشتر ئەو کاڤلە وەکو چایخانەکێ بو ل بەر لێڤێن خابیری و وێ پرا شینواری دنوکە دا ئەو جه هاتیە ڤالا کرن و بویە کاڤلەکێ نەجوان و دیمەنەکێ کرێت دەتە وێ پرێ دێ هەمی هەولان مەزێخم دا کو ئەو ئاڤاهی بهێتە خراب کرن و خەلکەک زوێ بێهنا پیس قورتال ببیت و ئەو جهێ شینواری ژوێ کاڤلی خلاس ببیت هەر ەندە وی کاڤلی کارتێکرنەکا خراب ژی ل سەر وێ پرێ هەیە.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
قائيمقامێ قه‌زا شێخان دياركر ل سه‌ر ئه‌ركێ سه‌رۆكێ هه‌رێمێ نێچيرڤان بارزانى دو پرۆژه بۆ په‌رستگه‌ها لالش د بوارێ بجهئينانێ دانه.
زێده‌تر سه‌ردار يه‌حيا گۆت: ئه‌و هه‌ردو پرۆژێن خزمه‌تگوزارى بۆ په‌رستگه‌ها لالش هاتينه ته‌رخانكرن و نوكه كار به‌ر ب دووماهيێ دچيت و كوژمێ 500 مليۆن دينارێن عيراقى ل سه‌ر ئه‌ركێ سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ نێچيرڤان بارزانى هاتينه دابين كرن و نوكه پرۆژێ ئێكێ يێ ئاڤا په‌رستگه‌هێ يه كو برێژه‌يا 90% كارێ وێ ب دووماهى هاتيه و ديسان پرۆژێ جوتسايدكرنا رێيا لالشێ يه كو كار ب رێژه‌يا 25% تێدا هاتيه كرن و برياره به‌رى دووماهيا ئه‌ڤ ساله هه‌ردو پرۆژه ب ته‌مامى ب دووماهى بهێن و بكه‌ڤيته خزمه‌تا كوردێن ئێزدى.
لالش تاكه په‌رستگه‌ها كوردێن ئێزديه ل هه‌موو جيهانێ ئێزدى سالانه سه‌ره‌دانا وێ دكه‌ن و نێزيكى 11 كم ژ سه‌نته‌رێ قه‌زا شێخان دووره.
سه‌رۆك مه‌سعود بارزانى ب هه‌لكه‌فتا هه‌لبژارتنا ميرێ نوو يێ ئێزديان مير حازم ته‌حسين به‌گ پيروزباهى ل ته‌ڤايا ئێزديێن كوردستانێ و جيهانێ كر، خواست يێ سه‌ركه‌فتى بيت د ئه‌ركێ وى يێ نوو دا.
د په‌يامه‌كێ دا سه‌رۆك بارزانى دياركر ئێزدى نه‌ته‌وه‌يه‌كێ ره‌سه‌ن يێ گه‌لێ كورد و كوردستانێ نه و خواست مير حازم به‌گ بشێت د ئه‌ركێ خوه دا باشترين شێوه خزمه‌تا گه‌لێ كوردێن ئێزدى بكه‌ت و ئه‌م ژى دێ پشته‌ڤان و هاريكارێ وان بين.
نيشاندان