بەرپرسێ مەكتەبا رێكخستنا پارتی دیموكراتی كوردستان راگەهاند، داخواز ژ ئالیێن سیاسی دكەین، ل ئاستێ وێ بەرپرسیارەتییا مەزن دابن كو خەلكێ كوردستانێ ل هەلبژارتنان ئەو ئەركە ئێخستییە سەر ملێ مە هەموویان، دیاركر ژی كو پارتی دیموكراتی كوردستان دێ سەرەدانا ئالیێن سیاسی كەت و دەرگەهێ پارتی ژی یێ ڤەكریە.
دوهی چارشەمبی 27/11/2024، هێمن هەورامی، ئەندامێ مەكتەبا سیاسی و بەرپرسێ مەكتەبا رێكخستنا پارتی دیموكراتی كوردستان د كۆنگرەیەكێ رۆژنامەڤانیدا گۆت» ئێك حوكمەت و ئێك هێزا پێشمەرگەی، ل سەر بنەمایێ ئیستیحقاقا هەلبژارتنان، بێی هەبوونا ڤیتۆی، دەرگەهێ پارتی یێ ڤەكریە و دێ سەرەدانا هەموو ئالییان كەت».
بەرپرسێ مەكتەبا رێكخستنا پارتی گۆت ژی» قۆناغەكا نوویە، خەلكێ كوردستانێ لەوما پشكداری د هەلبژارتنێن كارا دا كر، بۆ وێ چەندێ د زووترین دەمدا كابینەیا 10 یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دروست ببیت و ئەو ئەركێن ل سەر ملێ كابینەیا 10 یا حوكمەتا هەرێمێ ژ پێشڤەبرن ب بەردەوامیدانێ ب رێفۆرمەكا سەرانسەری، ب باشتركرنا رەوشا خەلكێ كوردستانێ، ب ئیدارەدانا وان پرسێن ل گەل بەغدا هەین و ل گەل وان درووشمێن هاتینە بلندكرن پارتی دیموكراتی كوردستان دشێت ب جهبینیت».
هێمن هەورامی دیاركر ژی» مە داخواز ژ هەموو ئالیێن سیاسی یا هەی، ل ئاستێ وێ بەرپرسیارەتییا مەزن دابن كو خەلكێ كوردستانێ ب پشكدارییا بەرفرهە د هەلبژارتناندا ئەو ئەركە ئێخستییە سەر ملێ هەموو ئالییان، ئەڤجا ئەوێن دێ بنە ئۆپۆزسیۆن یان ئەوێن دێ هێنە دناڤ كابینەیا 10 یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دا، چونكە ل دوماهیێ ئەم هەموو پشكەكین ژ وێ رەوشا سیاسی كو خەلكێ كوردستانێ پشكداری بۆ كری، ژ ئەڤرۆ ژی پارتی دیموكراتی كوردستان دێ سەرەدانا ئالیێن سیاسی كەت».
گۆت ژی» سیاسەت واقعبینی یە، هەلبژارتن یێن هاتینە ئەنجامدان و یا دیارە خەلكی چاوان دەنگ یێ دای، ئەم دێ پێگیری قانوونێ بین كو رۆژا 2 مەها داهاتی ژڤانێ روونشتنا خولا شەشێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ یە بۆ وێ چەندێ بەربژارێن دەرچووی سوندا قانوونێ بخوینن، هیڤیدارم هەتا وی دەمی بشێین بگەهینە رێككەفتنێ ب ئێك پاكێچ هەم سەرۆكایەتییا پەرلەمانی بهێتە هەلبژارتن بۆ وێ چەندێ پشتی وێ پڕۆسەیێ پێنگاڤێن هەلبژارتنا سەرۆكێ هەرێمێ و پاشی سەرۆكێ هەرێمێ كەسەكی دەستنیشانكری راسپێریت بۆ پێكئینانا كابینەیا دەهی یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ كو مەسرور بارزانی یە، تاكو د دەمێ 30 رۆژان دا كابینەیێ دروست بكەت، هەكە ئەڤە هەموو ب قۆناغا قانوونی یا خوە دا دەرباز ببن، ب كێمی هەتا دوماهییا مەها ئێك یان دەستپێكا مەها دو، كابینەیا دەهێ بهێتە پێكئینان، هیڤیدارم ئەزموونا بۆری دوبارە نەبیت، كو چەندین مەهان ڤەكێشابوو، چونكە رەوشا رۆژهەلاتا ناڤین و ئیراقێ و بەرهەڤیێن ئیراقێ بۆ هەلبژارتنان، دێ كارتێن فشارێ بن ل سەر كوردستانێ، پەیاما مە برایەتی و تێكگەهشتنە ل گەل هەموو ئالییان».

ئەندامەكێ مەكتەبا سیاسییا پارتی دیموكراتی كوردستان ئاشكراكر، پارتی دگەل رێڤەچوونا پڕۆسەیا سەرژمێریا گشتی بوو و ل هەموو وەلاتێن پێشكەفتی ژی سەرژمێری دهێتەكرن هەروەسا دیاركر، هەرێم و بەغدا یێن رێككەفتی ئەنجامێن سەرژمێریێ ل دەڤەرێن كوردستانی یێن دەرڤەی ئیدارەیا هەرێما كوردستانێ ناهێنە بەلاڤكرن هەتا هەرێم پێداچوونێ ب ئەنجامان نەكەت.
هیوا ئەحمەد مستەفا، ئەندامێ مەكتەبا سیاسییا پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت « پارتی دگەل ئەنجامدانا سەرژمێریا گشتی بوو، چونكە ل هەموو وەلاتێن پێشكەفتی سەرژمێری دهێتە ئەنجامدن، ل ئیراقێ ژی هەر ژ سەردەمێ مەلەكی سەرژمێری هاتیە كرن و هەر 10 سالان جارەكێ سەرژمێری ل ئیراقێ هاتیە ئەنجامدان، بەلێ د دووڤدا پاشڤە هاتیە و 37 سال ن سەرژمێری ل ئیراقێ نەهاتیە ئەنجامدان، راستە سەرژمێری ل 1997 ژی یا هاتیەكرن ل سەردەمێ رژێما بەعس، بەلێ چونكە هەرێما كوردستانێ تێدا پشكدار نەبوویە دانپێدان ب وێ سەرژمێریێ نەهاتیەكرن، بێگومان سەرژمێری پڕۆسەیەكا گرنگە بۆ هەر وەلاتەكی، چونكە دێ دیاربیت هەژمارا زەلامان چەندە ویا ژنان چەندە و چەند پیرن و چەند گەنجن وپلانا هەر وەلاتەكی ل سەر بنەمایێ سەرژمێریێ دهێتە دانان، هەتا پڕۆژەیێن وەبەرهێنانێ و پێشكێشكرنا خزمەتگوزاریان ل سەر بنەمایێ پێزانینێن سەرژمێریێ دهێنە پێشكێشكرن».
هیوا ئەحمەد مستەفا گۆت ژی» ل سنورێ مادەیێ 140 ب تایبەتی ل كەركووكێ خەلكەكێ زۆر ڤەگەڕیابوو و پشكداری د پڕۆسەیا سەرژمێریێدا كربوو، ئەڤەژی هەموو خەلكێ رەسەنێ وان دەڤەرابوو كو ل پارێزگەهێن هەرێما كوردستانێ د ئاكنجی بوون و ب مەرەما خوە تۆماركرنێ ڤەگەڕیابوونە دەڤەرێن كوردستانی، هەموو كەسێن ڤەگەڕیاین ناڤێن وان ل سەرژمێریا سالا 1957ێ هاتیە تۆماركرن، هەرچەندە هەكە ڤەنەگەڕیابانە دەڤەرێن خوەژی هەر ل سەر دەڤەرێن كوردستانی دهاتنە تۆماركرن، ژ بەر كو ل سەر پێشنیازا مەسرور بارزانی، سەرۆك وەزیرێن هەرێما كوردستانێ، حوكمەتا ئیراقێ بڕیار دابوو خەلكێ دەڤەرێن كوردستانی و كەركووكێ ل هەر دەڤەرەكێ ئاكنجی ببن دێ هەر ل سەر كەركووكێ هێنە تۆماركرن، رێككەفتن ژی د ناڤبەرا حوكمەتا هەرێمێ و یا فیدڕال یا هەی هەتا هەرێما كوردستانێ پێداچوونێ ب سەرژمێریا دەڤەرێن كوردستانی نەكەت ئەنجامێن سەرژمێریا وان دەڤەران ناهێتە بەلاڤكرن، ئانكو دڤێت هەرێما كوردستانێ ژی رازی ببیت ئەڤجا ئەنجامێن سەرژمێریا دەڤەرێن كوردستانی بهێتە بەلاڤكرن، هەردو حوكمەت پێكڤە دێ رێككەڤن بۆ بەلاڤكرنا ئەنجامان و ئالییەك تنێ نەشێت ئەنجامان بەلاڤ بكەت».

شاندێ پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ دانوستاندنێن پێكئینانا كابینەیا 10 یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دێ دەست ب سەرەدانێن خوە بۆ ئالیێن سیاسی یێن كوردستانی كەت، ئەندامەكێ شاندێ دانوستاندكارێ پارتی ژی دبێژیت: بێی جوداهی دێ سەرەدانا هەموو ئالییان كەین و ئالیێن سیاسی ژی بەرهەڤییا خوە یا نیشاندای.
دلشاد شەهاب، ئەندامێ كۆمیتەیا ناڤەندییا پارتی دیموكراتی كوردستان و ئەندامێ شاندێ دانوستانكارێ پارتی گۆت» بۆ پێكئینانا حوكمەتێ، پارتی مەرجێن پێشوەخت نینن، و ئارمانجا پارتی حوكمەتەكا سەرانسەرییا ب هێزە».
دیاركر ژی» هەتا ل گەل ئالییان نە روونین، مامەلێ ل گەل وان ئاخڤتنێن د راگەهاندنێدا دهێنە بەلاڤكرن، ناكەین».
ل دەستپێكا ڤێ حەفتیێ، كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ پەسەندكرن كو پارتی دیموكراتی كوردستان ب دەستڤەئینانا 39 كورسییان سەركەفتیێ ئێكێیە، ئێكەتی نیشتمانی كوردستان ب 23 كورسییان و نەوەی نوێ ب 15 كورسییان ل پلەیێن دویێ و سیێ هاتن».
دلشاد شەهاب ئاماژە كر» ب گۆڕەی رێنمایێن سەرۆك بارزانی كو پارتی هەردەم بۆ روونشتنێ ل گەل ئالیێن سیاسی یا بەرهەڤە و هیچ مەرجەكێ پێشوەخت نابیت، دخوازین ل جهێ باوەرییا دەنگدەرێن خوە بین».
وی ئەندامێ شاندێ دانوستاندكارێ پارتی رۆهنكر ژی» بەرنامەیێ مە یێ هەلبژارتنان یێ رۆهن بوو و ل دەف پارتی پێكئینانا حوكمەتێ و ب رێڤەبرنا وێ كارەكێ نوو نینە، بێگومان ئارمانجا باشتربوونێ مە ب بەردەوامی یا هەی و جڤاك ژی هەردەم پێدڤی ب پێشڤەچوونێیە، پارتی حوكمەتەكا ب هێز و سەرانسەری دڤێت كو هەڤپشكییەكا ب هێز بیت، بۆ وێ چەندێ پێكڤە خوە ل بەر ئاستەنگێن دەڤەرێ بگرین و ل ئاستێ حەز و داخوازیێن خەلكی بین».
ژ بلی ئالیێن سیاسی یێن دێ پشكداریێ د حوكمەتێ دا كەن، شاندێ پارتی دیموكراتی كوردستان بڕیار یا دای سەرەدانا ئالیێن ئۆپۆزسیۆنێ ژی بكەت، دلشاد شەهاب دبێژیت» وان ژی بەرپرسیارەتی یا ل سەر ملی و ئەم پێكڤە یێن د ڤی وەلاتیدا».

هەلەبجە، عەزیز هەورامی:

شرۆڤەكارێن سیاسی دبێژن كو پەیاما سەرۆك بارزانی و پارتی بۆ ئێك هەرێم و ئێك حوكمەت و ئێك پەرلەمان و ئێك هێزا پێشمەرگەی، و نڤیسینا دستوورێ هەرێما كوردستانێ، زێدەتر ب هێزكرنا نوكە و پاشەڕۆژا قەوارەیێ مەیە و نابیت هیچ ئالییەكێ سیاسی پشتەڤانیێ ل ڤێ نەخشەرێكێ نەكەت.
د. نەجیبە ئیبراهیم، شەرۆڤەكارەكا سیاسی بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت» دوماهی پەیاما سەرۆك بارزانی گەلەك یا گرنگ و دیرۆكی بوو كو گرێدای بوو ب ئەڤرۆ و پاشەڕۆژا كوردستانێ، ئێك هەرێم و حوكمەت و پەرلەمان و پێشمەرگە، و داڕێشتنا دستوورەكی بۆ هەرێما كوردستانێ چونكە نەبوونا دستووری ئێك ژ كێماسیێن حوكمڕانێیە ل هەرێما كوردستانێ، لەوما ب دیتنا مە هەبوونا دستووری دێ بیتە ئەگەرێ ئێكلاكرنا كێشەیێن هەرێما كوردستانێ، ئێكگرتنا هێزێن پێشمەرگەی ب رامانا دامەزراندنا سیتەمەكێ دەزگەهی بۆ چارەسەركرنا كێشەیان».
د. نەجیبە ئیبراهیم دیاركر ژی» گرنگیدان ب كەرتێن خزمەتگوزاری و پەروەردەیێ و ساخلەمیێ هەموو خالێن نەخشەرێكا كابینەیا 10 یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ نە، پەیاما سەرۆك بارزانی و پارتی دیموكراتی كوردستان پێداگیرییە ل سەر سەقامگیرییا سیاسی چونكە سەقامگیرییا سیاسی ئەگەرە بۆ ب دەستڤەئینانا ئێكپارچەییا كوردستانێ و گەشەكرنا پاشەڕۆژا كوردستانێ».
وێ شرۆڤەكارا سیاسی گۆت ژی» پترییا خەلكێ كوردستانێ خواستا ب نیشتمانیكرنا دەزگەهان یا هەی، مەبەست ژ نیشتمانیكرنا دەزگەهان ب رامانا ئەركێ پاراستن و پێشڤەبرنا مافێن مرۆڤی د چارچۆڤەیێ دەولەتێدا، ئانكو ئەڤە دێ بیتە ئەگەرێ دروستكرنا باوەریێ د ناڤبەرا خەلكی و دەستهەلاتێدا».
ل دوماهیێ گۆت» ئەو حزبێن خوە ژ ڤێ ستراتیژییا نیشتمانی دوور دكەن، ئەو جۆرە حزبە د دیارن و دیرۆك د سەلمینیت كو هەموو دەمان ئەگەرێ سەرەكی بوون بۆ دروستكرنا نەسەقامگیرییا سیاسی».

سەرۆك مەسعود بارزانی، د دیدارەكا تایبەت دا ل گەل كەنالێ (سكای نیوز عەرەبی) باس ل رەوشا كوردستانێ و ئیراقێ و دەڤەرێ كر.
ل دۆر رەوشا ئیراقێ و دەڤەرێ سەرۆك بارزانی گۆت» ب راكێشانا ئیراقێ بۆ ناڤ شەڕێ نوكە یێ رۆژهەلاتا ناڤین، دێ زیان گەهیتێ و بەردەوامبوونا شەڕی ل رۆژهەلاتا ناڤین ژ پێخەمەت شەڕی كێشەیە، داخوازێ ژ هەموو ئالییەكی دكەم ئاشتیێ هەلبژێرن».
سەبارەت هەرێما كوردستانێ و پەیوەندیێن وێ ل گەل وەلاتێن دەوروبەر، سەرۆك بارزانی گۆت» د بەرژەوەندییا كوردان دا نینە پەیوەندیێن وان ل گەل ئیرانێ یان توركیا ئالۆز ببن، پەیوەندی ل گەل هەردو وەلاتان یا ئاسایییە بەلێ رێكێ نادەین هیچ كەسەك دەستێوەردانێ د كاروبارێن مە دا بكەت».
سەرۆك بارزانی ل دۆر ئۆپۆزسیۆنا ئیرانێ و توركیا راگەهاند» جوداهییەكا مەزن د ناڤبەرا ئۆپۆزسیۆنێ ل ئیرانێ و ئۆپۆزسیۆنێ ل توركیا یا هەی، ئۆپۆزسیۆنا ئیرانێ دەستێوەردانێ د كاروبارێن ئیراقێ دا ناكەت و رێنمایان ب جهـ دئینیت، د دەمەكی دا پارتا كاركەرێن كوردستانێ PKK دەستێوەردانێ دكەت و گوهـ نادەت رێنمایان».
سەبارەت رەوشا ناڤخوەییا ئیراقێ و دەڤەرێ، سەرۆك بارزانی هوشداری دا و راگەهاند» داعش هێشتا مەترسییەكا جدی دروست دكەت، ڤەكێشانا هێزێن هەڤپەیمانان بێی بەرهەڤكرنا لەشكرێ ئیراقێ كێشەیە، چونكە ئیراق دێ تووشی لاوازییەكا راستەقینە بیت ژ هێزا ئەسمانی».
ل دۆر پەیوەندیێن هەولێرێ و بەغدایێ ژی سەرۆك بارزانی گۆت» پەیوەندییا د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و بەغدایێ دا یا باشە، چەند پرس ژی یێن هەین هەتا نوكە دبن دانوستاندنێ دانە، ب تایبەتی پشكا هەرێمێ ژ پەترۆلێ».
سەرۆك بارزانی ئاماژەكر كو پەیوەندییا مە ل گەل شیعە و سوننەیان یا باشە و گۆت» پشتی ژناڤچوونا رژێما بەرێ ل سالا 2003، رەوشەكا نوو بوو بۆ سوننەیان و وان تێكگەهشتن بۆ وێ گوهۆڕینا پەیدابووی نەبوو، من گەلەك بزاڤ ل گەل وان كر و نوكە ئەو یێن تێكگەهشتین هەكە وان ئەو پێشنیازێن من داینە وان ل وی دەمی رەوش نوكە دا یا جودا بیت».
گۆت ژی» دەمێ سەرەدانا من یا ڤێ دوماهیێ بۆ بەغدایێ، ل گەل هەموو برایێن سوننە كۆمبووم ، هەتا شیعەیان ژی داخواز ژمن كر بزاڤێ دگەل سوننەیان بكەم تاكو بگەهنە رێككەفتنەكێ ب پێشكێشكرنا بەربژارەكی وەكو نوونەرێ سوننەیان بۆ پۆستێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەران، بەلێ مخابن د ناڤخوە دا رێكنەكەفتن، د ئەنجامدا پترییا وان گەهشتنە وی راستیێ كو ڤالابوونا پۆستێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەران بۆ دەمەكێ درێژ د بەرژەوەندییا ئیراقێ و سوننەیان ب خوە دا نینە و لهەڤهاتن هاتە كرن بۆ دیاركرنا د. مەحمود مەشهەدانی بۆ وی پۆستی هەر چەندە بۆ دەمێ سالەكێیە».

سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، دوهی سێشەمبی 26/11/2024 بەرێ بنیاتێ سەنتەرێ هشیاری و شیاندنا ئالوودەبونێن مادەیێن هۆشبەر ل هەولێرێ دانا.
مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، ل رێورەسمێ دانانا بەرێ بنیاتێ وی سەنتەری پەیڤەكا گرنگ پێشكێشكر و راگەهاند، بەرهنگاربوونا مادەیێن هۆشبەر پرسەكا گەلەك گرنگە ل دەف حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، لەوما ب شێوەیەكێ گەلەك بەرفرهە و هەمەلایەنە كار ل سەر نەهێلان و روو ب رووبوونا ڤێ كێشەیێ دكەت كو گەفەكا مەترسیدارە ل سەر جڤاكێ مە و زیانا هەمەلایەنە یا ساخلەمی و جڤاكی و ئابووری و ئەمنی ل هەموو وارێن ژیانا مە دكەت و هۆكارەكێ سەرەكیێ لاوازكرنا گەنج و لاوێن مەیە، لەوما ئەم ب هەموو شێوەیەكی كاری بۆ رێكگرتنێ ل زێدەتر بەلاڤبوونا ڤێ كەفا مەزن دكەین.

دەقێ پەیڤا سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ:
ئەڤرۆ بەرێ بنیاتی پڕۆژەیەكێ گەلەك گرنگ ددانین كو سەنتەرێ هشیاری و شیاندنا ئالوودەبویێن مادەیێن هۆشبەرە. دەستخوەشیێ ل دەزگەهێ خێرخوازیێ بارزانی و رێكخراوا (LDS) دكەم بۆ دروستكرنا ڤی سەنتەرێ گرنگ و هیڤیدارم د دەمێ دیاركریدا تمام ببیت و بكەڤیتە د خزمەتا چارەسەركرنا تووشبوو و ئالوودەبویێن مادەیێن هۆشبەر.
دخوازم ب تایبەت سوپاسییا رێكخراوا (LDS) بكەم كو دەمێ 10 سالایە ل گەل دەزگەهێ خێرخوازیێ بارزانی كاردكەت و پشتەڤان و پالپشت بوو بۆ كارێن خێرخوازی، هیڤیدارم پشتەڤانی و دۆستایەتییا وان ل گەل دەزگەهێ خێرخوازیێ بارزانی یا بەردەوام بیت.
بەرهنگاربوونا مادەیێن هۆشبەر پرسەكا گەلەك گرنگە ل دەف حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، لەوما ب شێوەیەكێ گەلەك بەرفرهە و هەمەلایەنە كاری ل سەر نەهێلان و روو ب رووبوونا ڤێ كێشەیێ دكەت كو گەفەكا مەترسیدارە ل سەر جڤاكێ مە و زیانا هەمەلایەنەیا دگەهینیتە هەموو وارێن ژیانا مە یێن ساخلەمی و جڤاكی و ئابووری و ئەمنی و هۆكارەكا سەرەكییا لاوازكرنا گەنج و لاوێن مەیە، لەوما ئەم ب هەموو شێوەیەكی كاری بۆ رێكگرتنێ ل زێدەتر بەلاڤبوونا ڤێگەفا مەزن دكەین.
هەر بۆ ڤێ مەبەستێ، حوكمەتا هەرێما كوردستانێ لژنەیەكا بلند بۆ بەرهنگاربوونا مادەیێن هۆشبەر یا پێكئینای كو هەژمارەكا وەزارەت و دامەدەزگەهێن پەیوەندیدار تێدا د پشكدارن هەروەسا سندووقەك ژی بۆ پێشڤەبرن و شیاندن و چارەسەرییا تووشبوو و ئالوودەبوویێن مادەیێن هۆشبەر یا هاتیە دروستكرن و دروستكرنا ڤی سەنتەری ژی پشكەكە ژ بزاڤێن مە بۆ هاریكارییا تووشبوو و ئالوودەبووییان و هاریكارییا وان بۆ دوبارە شیاندن و زڤارندنا وان بۆ ژیانا ئاسایی.
هەروەسا ئەڤ سەنتەرە بزاڤەكە بۆ زێدەتر پێشڤەبرنا هشیاریێل دۆر مەترسی و كارەساتێن بەلاڤبوونا مادەیێن هۆشبەر.
ل ڤێرێ خالەكا گرنگە یا هەی كو د بابەتێ بەرهنگاربوونا مادەیێن هۆشبەر دا باس بكەین و هەردەم ل بەرچاڤ وەربگرین، ئەوژی ئەوە، كو ئەم د دەمەكیدا پێدڤییە ب توندترین شێوە بەرهنگاری مافیا و بازرگانێن مادەیێن هۆشبەر ببین و و توند سزا دژی وان بهێنە وەرگرتن، بەلێ دڤێت جوداهیێ بكەین د ناڤبەرا وان بازرگانێن تاوانبار و ئەوێن ب هەر ئەگەرەكی مخابن دبنە قوربانی و تووشی مادەیێن هۆشبەر دهێنە كرن.
ل ڤێرێ د جهێ خوە دایە سوپاسییا دەزگەهێن پەیوەندیدار، ب تایبەتی دەزگەهێن ئەمنی بكەم بۆ بەرهنگاربوونا ڤێ دیاردەیا ترسناك، گەلەك مخابن نوكە ئەڤ دیاردە گەلەك یا زێدەبووی و ئەم رۆژانە دبینین كو هەوێن دەستەسەركرنا كۆمەكا بازرگانان ل دەزگەهێن راگەهاندنێ دهێنە بەلاڤكرن. راستە دەستەسەركرنا وان گەلەك جهێ دەستخوەشیێیە، بەلێ ژ دل گەلەك د نیگەرانین كو دبینین ئەڤ دیاردەیە ب شێوەیەكی یا بەلاڤبووی كو بوویە دەنگوباسێ رۆژانە.
ئەز داخواز دكەم هە ژ حوكمەتا فیدرال كو پێرابوونێن گەلەك توندتر وەربگرن بۆ بەرهنگاربوونا وان تاوانبارێن كو بازرگانیێ ب ژیانا مرۆڤی دكەن، ب ژیانا خەلكی دكەن، وەدكەن دایك ژ بوونا زارۆكێ خوە بێبەهر ببیت، زارۆك ژ دایكا خوە بێبەهر ببیت، باب ژ كوڕی بهێتە دوورئێخستن، هەڤژین ژ هەڤدو بهێنە جوداكرن. ئەڤە مەزنترین تاوانە كو تاوانبارەك دشێت بەرامبەر جڤاكی بكەت، لەوما پێدڤییە ئەم هەموو ب رێكا پەرلەمانی، ب رێكا قانووندانانێ، ب رێكا توندتركرنا پێرابوونێن قانوونی یێن بەرهنگاربوونا ڤێ دیاردەیا ترسناك هەر چ پێدڤییە بكەین، تاكو بشێین جڤاكێ خوە ژ ڤێ دیاردەیا مەترسیدار، ژ ڤێ گەفا مەترسیدار پاقژ بكەین. داخوازییا من ئەوە هیچ بهانەیەك نەمینیت، نە پێگەهێ سیاسی، نە دەستهەلات، نە هێز، هیچ تشتەك نەبیتە بهانە بۆ وێ چەندێ ئەو بازرگانە بهێنە پشت گوه هاڤێتن كو ل بن هەر ناڤەكی، نوكە وەكریە قوربانیێ ئێكێ یێ ڤێ مەترسیێ ببنە خەلكەكێ بێتاوان. ئەوا ل سەر حوكمەتا هەرێمێ دڤێت بكەت بۆ بەرهنگاربوونا وێ، ژ ئالییەكێ دی ژی ڤە پێدڤییە هەموو بزاڤەكێ بكەین ل گەل دەزگەهێن پەیوەندیدار، رێكخراوێن نێڤدەولەتی، وەزارەتا ساخلەمیێ، پەروەردێ، ئالیێن پەیوەندیدارێن دی، تاكو ڤان جۆرە سەنتەران پێشڤە ببەین و بەرهەڤییان بكەین بۆ جوداكرنا تاوانباران و بازرگانان ژ وان ئەوێن تووشبووین و مخابن بووینە قوربانیێن ڤێ دیاردەیێ، بۆ وێ چەندێ هاریكارییا قوربانییان بكەین، ئەڤ جۆرە سەنتەرە گەلەك د پێدڤی نە.
بۆ هاریكارییا ڤان قوربانییان، بۆ چارەسەركرن و دوورئێخستنا وان ژ ڤێ گەفا مەترسیدار، كارەكێ وەسا بكەین ئەڤ خەلكە جارەكادی بشێن بزڤرن بۆ ژیانا ئاسایی یا خوە د ناڤ جڤاكیدا.
بەرهنگاربوونا مادەیێن هۆشبەر ئەركەكێ نیشتمانی و ئەخلاقیێ هەڤپشكێ مە هەموو ئالییانە، پێدڤییە ئەم هەموو ژ خێزانێ هەتا ناڤەندێن پەروەردەیی، ئەكادیمی، رەوشەنبیران، مامۆستایێن ئایینی، دەزگەهێن راگەهاندنێ، هاریكار و پشتەڤانێن بزاڤێن حوكمەتێ بین و ب رێكا هەوێن هەڤپشك و پێكڤە ل سەر ئاستێن جۆرا و جۆر، كاری بۆ پێشڤەبرنا هشیارییا دناڤ جڤاكی و ب تایبەتی گەنجێن مە بكەن و ژ مەترسی و كارەساتێن ڤێ كێشەیێ بهێنە ئاگەهداركرن. داخوازێ ژ وەزارەتا پەروەردەیێ و وەزارەتا خواندنا بلند دكەم، پێرابوونێن توندتر وەربگرن بۆ چاڤدێریكرنا بەلاڤبوونا ڤان جۆرە مادەیان ل وان جهێن كو پێدڤییە جهێن فێركرن و خواندن و قوتابخانە و زانكۆیان بن.

دوهی سێشەمبی 26/11/2024، مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ 9 ئاڤاهیێن نوو یێن باخچە و قوتابخانەیێن حكومی ل سنوورێ رێڤەبەرییا گشتییا پەروەردەیا هەولێرێ ڤەكرن كو ئێك ژوان ئامادەییا ئەحمەد رێكانی بوو كو هەر دوهی سەرۆكێ حوكمەتێ سەرەدانا وێ كربوو .
سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ پشتی ڤەكرنا ئامادەییا ئەحمەد رێكانی و سەرەدانا پشكێن وێ، د پەیڤەكێدا ئاماژە ب وێ چندێ كر د چارچۆڤەیێ بەرنامەیێن حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، بۆ پێشڤەبرنا كەرتێ پەروەدەیێ و خواندنێ و دروستكرنا قوتابخانەیێن نوو و نووژەنكرنا چەندین قوتابخانەیێن دی، ڤێ قوتابخانەیێ ڤەدكەین وەكو نموونەیەك بۆ ڤەكرنا ئاڤاهیێن چەندین باخچە و قوتابخانەیێن نوو كو ل سەر ئەركێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و هندەك ژی ژ ئالیێ كەرتێ تایبەت ڤە یێن هاتینە دروستكرن.
سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ سوپاسییا مامۆستایێن كوردستانێ كر كو ل دەمێن نەخوەش و دژوار دا، نەهێلا پڕۆسەیا خواندنێ ب راوەستیت و ئەركێ خوە ب دلسۆزی بجهئینا و نەهێلا قوتابی ژ خواندنێ بێبەهر ببن.
مەسرور بارزانی دوپاتكر ژی كو پشتی ئەنجامدانا هەلبژارتنێن سەركەفتی ل هەرێما كوردستانێ، هیڤیدارین بشێین د زووترین دەمدا، حوكمەتەكا نوو و ب هێز و خزمەتگوزار پێكبینین تاكو درێژیێ ب خزمەتگوزارییان و بەرنامەیێن خوە د كەرتێ پەروەردەیێ دا بدەین.
چار هزار و 500 قوتابی ل ژینگەها نوو یا وان ئاڤاهیێن نوو یێن باخچە و قوتابخانەیان ئەوێن هاتینە ڤەكرن دێ مفادار بن كو ب ڤی شێوەیێ خوارێ نە:
-سێ ئاڤاهیێن نوو یێن قوتابخانەیێن 18 رێزی ل سەر بودجەیا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل قەزا بنەسلاوە- تاخێ رەوشەنبیری- تاخێ زاگرۆس.
-سێ ئاڤاهیێن نوو یێن قوتابخانەیێن 18 رێزی ل سەر بودجەیا حوكمەتا هەرێمێ ل قەزا بنەسلاوە – تاخێ رەوشەنبیری – تاخێ زاگرۆس.
-دو ئاڤاهیێن نوو یێ قوتابخانەیێن 18 رێزی ل قەزا بەحركە و هیوا ستی (هەولێر).
-ئێك ئاڤاهیێ نوو یێ 9 رێزی ل گوندێ دوزتەپە ل ناحیا شەمامك.

نوونەرێ فرەنسا ل سووریێ دەست ب بزاڤەکا نوو کریە و دخوازیت هەر دو جڤاتێن کوردی یێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ جارەکا دی دەست ب دانوستاندنان بکەن و پرسێن هەی د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن و کوردێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ ژی داخواز دکەن پرسێن هەی بهێنە چارەسەرکرن.

ژێدەرەکێ ئاگەهدار ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ کو نەخواست ناڤێ وی بهێتە ئاشکرا کرن بۆ ئەڤرۆ دیار کر، بەری چار سالان ئەمریکا و فرەنسا دەست ب بزاڤەکا نوو کربوون دا جارەکا دی هەر دو جڤاتێن کوردی یێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ دەست ب قۆناغەکا نوو بکەن و پرسێن هەی د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن لێ وی دەمی ژ بەر گەلەک ئاریشان ئەو یەک نەهاتە کرن لێ نها جارەکا دی نوونەرێ فرەنسا ل سووریێ دەست ب بزاڤەکا نوو کریە و دخوازیت هەر دو جڤاتێن کوردی یێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ جارەکا دی دەست ب دانوستاندنان بکەن و پرسێن هەی د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن.
هەمان ژێدەری ئەو یەک ژی دیار کر، نوونەرێ فرەنسا ل گەل فەرماندارێ گشتی یێ هێزێن سووریا دیموکرات و بەرپرسێن رێڤەبەریا خوەسەر کۆمبوویە و بۆ وان دیار کریە دڤێت پرسێن هەی بهێنە چارەسەر کرن، چونکی مەترسی ل سەر پاشەرۆژا رۆژئاڤایێ کوردستانێ هەنە و هەکە کورد نها پرسێن هەی د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر نەکەن دێ ئاریشێن گەلەک مەزن بۆ کوردان ل سووریێ دروست بن و دڤێت هەر دو جڤاتێن کوردی د زووترین دەم دا دەست ب قۆناغەکا نوو بکەن و هەموو پرسێن هەی ب رێیا دانوستاندنان د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن.
ل ئالیێ دی فەیسەل یوسف پەیڤدارێ ئەنجوومەنێ نشتیمانی یێ کوردی ل سووریێ ژی دیار کر هەتا نها ب فەرمی چو داخوازی ژ وان نەهاتیە کرن، لێ وەکو ئەنجوومەنێ نشتیمانی یێ کوردی ل سووریێ ئەو بۆ دانوستاندنان و دەستپێکرنا قۆناغەکا نوو ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ بەرهەڤن، چونکی رۆژهەلاتا ناڤین بەر گوهۆڕینێن بلەز ڤە دچیت و بێگومان ئەو یەک دێ کاریگەریا خوە ل سەر سووریێ و رۆژئاڤایێ کوردستانێ هەبیت، دڤێت کورد ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ هەموو ئاریشێن هەی د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن، هەکە ئەو یەک بهێتە کرن بێگومان دێ پێگەهێ کوردان ژی گەلەک بهێز بیت و بەرۆڤاژی ڤێ یەکێ دێ مەترسیێن گەلەک مەزن بۆ کوردان دروست بن.
چاڤدێرێن سیاسی ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ ژی دیار دکەن، دڤێت هەر دو جڤاتێن کوردی ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ هەموو پرسێن هەی د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن، چونکی دبیت ب هاتنا ترامپی سەردەمەک نوو ل دەڤەرێ و سووریێ دەستپێ بکەت و بێگومان دێ مەترسی ژی ل سەر رۆژئاڤایێ کوردستانێ دروست بن، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی گرنگە هەموو هێزێن کوردی یێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ پێکڤە کار بکەن.

مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، ل پێگەهێ خوە ل تۆرا جڤاكییا ئێكس بەلاڤكر» پێدڤییە ئیراق ژ ململانێیێن رۆژهەلاتا ناڤین دوور بكەڤیت».
گۆت ژی» بەرژەوەندیێن وەلاتی و دابینكرنا پێدڤیێن خەلكێ وی، دڤێت خەما سەرەكی و بنەمایێ مامەلەكرنێ بن ل گەل نە سەقامگیریێن دەڤەرێ».
سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دوپاتكر» ئەم دبەرهەڤین سەبارەت ڤێ چەندێ، رۆلێ خوە ل هەرێما كوردستانێ بگێرین».

مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، ل كۆڕبەندێ مێپس ل دهۆكێ، پەیڤا دەستپێكا كۆڕبەندی پێشكێشكر و راگەهاند: یا گرنگە بڕیار و گەنگەشەیێن كۆڕبەندێ مێپس بكەڤنە بەردەستێ بڕیاربدەستێن هەرێما كوردستانێ و ئیراقێ و دەڤەرێ، تاكو مفای ژێ وەربگرن.
دەقێ پەیڤا سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ:
ژ هەر جهەكێ هوون ژێ تاهین ب خێر بهێن، سەربلندین ب بەرهەڤبوونا هەوە ل ڤی كۆڕبەندێ پێنجێ (مێپس) ل زانكۆیا ئەمریكی ل باژێرێ دهۆكا جوان. هیڤیدارم ڤان دو رۆژان كو ئەڤ كۆڕبەندە ل ڤێرێ دهێتە ئەنجامدان. هەموو بۆچوون و ئەو بڕیارێن ل ڤێ كۆڕبەندی دهێنە دروستكرن و گەنگەشە ل سەر دهێتە كرن، بكەڤنە بەردەستێ بڕیاربدەستان ل هەرێما كوردستانێ، ل ئیراقێ، ل دەڤەرێ، مفای ژێ وەربگرن.
ئەڤە جارا پێنجێیە كو ئەڤ كۆڕبەندە ل باژێرێ دهۆكێ ب رێكا زانكۆیا ئەمریكی دهێتە دروستكرن، دەستخوەشیێ ل رێكخەرێن ڤی كۆڕبەندی دكەم، هیڤیدارین سال ب سال بشێین درێژیێ ب ڤی كۆڕبەندی بدەین و باشتر ژی بكەین.
د جهێ خوەدایە ئەز دەستخوەشیێ ل زانكۆیا ئەمریكی ژی بكەم، هەم بۆ رێكخستنا ڤی كۆڕبەندی، هەم بۆ وێ چەندێ ژی كو كێمتر ژ 10 سالان دەستكەفتەكێ نێڤدەولەتی ژی ب دەستڤەبینیت، ئەوژی یا بوویە بەربژار بۆ وێ چەندێ كو (accreditation niche) وەربگریت. نوكە یا بەربژارە و ئەڤە دەستكەفتەكێ مەزنە بۆ ڤێ زانكۆیێ كو نوكە ژیێ وێ تنێ 10 سالن.
هەروەسا د جهێ خوەدایە سوپاسی و دەستخوەشیێ ل خەلكێ كوردستانێ بكەم بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن سەركەفتی ل دەڤەرا رۆژهەلاتا ناڤین كو ب چەندین كێشە و گرفتان دەرباز دبیت، هیڤیدارم ئەنجامێن ڤی كۆڕبەندی د خزمەتا هەموو خەلكێ ئیراقێدا بن و ئەم ژی بشێین مفای ژێ وەربگرین.