ئه‌ڤرۆ نيوز:
ئه‌ڤرۆ مه‌سعود بارزانى سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ ب سه‌ره‌دانه‌كا فه‌رمى به‌ر ب ئورۆپا ب رێ كه‌فت ب مه‌ره‌ما پشكداريكرنێ د كۆربه‌ندێ ئابوورى يێ جيهانى ل داڤۆس.
ب گۆره‌ى مالپه‌رێ فه‌رميێ سه‌رۆكاتيا هه‌رێما كوردستانێ د سه‌ره‌دانێ دا سه‌رۆكێ هه‌رێمێ دێ پشكداريێ د كۆربه‌ندێ ئابوورى يێ جيهانى ل داڤۆس دا كه‌ت كو ل رۆژێن 17 هه‌تا 20ى ڤێ هه‌يڤێ ل سويسرا ب رێڤه چيت و د په‌راوێزا وى كوربه‌ندى دا، كۆمه‌كا ديدار و چاڤپێكه‌فتن ل گه‌ل سه‌ركردێن پشكدار دێ هێنه ئه‌نجام دان.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
سپێده‌هيا ئه‌ڤرۆ فرۆكه‌كا بارهه‌لگر يا هێلا ئه‌سمانى يا توركيا ژ جورێ “بۆينگ 747″ ژ ئه‌گه‌رێ خرابيا ره‌وشا كه‌شوهه‌واى ل نێزيك فرۆكخانا ماناس ل قيرغستانێ كه‌فته خوار و ب كێمى 30 كه‌سان گيانێ خوه ژ ده‌ست دا.
ده‌مژمێر 4:31 ده‌قيقه ب ده‌مێ هه‌رێما كوردستانێ فرۆكێ بزاڤا روونشتنێ ل فرۆكخانا ماناس ل نێزيك بيشكه‌ك پايته‌ختێ قيرغستانێ دا، به‌لێ ژ ئه‌گه‌رێ مژێ و ره‌وشا خرابا كه‌شوهه‌واى ل نێزيك فرۆكخانێ تێك شكه‌ت و د ئه‌نجام دا كه‌فته خوار و فرۆكێ زيان گه‌هاندنه 15 خانيێن وێ ده‌ڤه‌رێ.
محه‌مه‌د شڤارۆڤ، به‌رپرسێ سه‌نته‌رێ برێڤه‌برنا قه‌يرانان ل وه‌زارتا هه‌وارهاتنا قيرغستانێ ئاماژه ب وێ چه‌ندێ كر كو ب كێمى 30 كه‌س ژ ئه‌گه‌رێ روودانێ هاتينه كوشتن.
ب گۆره‌ى وه‌زاره‌تا ساخله‌ميا ئه‌وى وه‌لاتى هه‌تا نوكه كارمه‌ندێن هه‌وارهاتنێ لاشێ فرۆكه‌ڤانه‌كى و 15 گۆندنشينان ديتيه، پرۆسا لێگه‌ريان و پشكنينێ ژى يا به‌رده‌وامه.
ئەڤرۆ نيوز:
ئەندامێ لژنا ئێمناھی و بەرەڤانیا جڤاتا نوونەرێن عیراقێ گۆت، سەرۆک وەزیرێن عیراقێ داخواز ژ پەکەکێ کریە دەڤەرێن شنگالێ چول بکەن و ئێدی وانا پێدڤی خزمەتێن وانا نەمایە.
دداخویانیەکا تایبەت دا سەبارەت کومبوونا ئەندامێ پەرلەمانێ عیراقێ یێ سەرب پارتی دیموکراتی کوردستان شاخەوان عەبدوللای ل گەل سەرۆک وەزیرێن عیراقێ حەیدەر عەبادی ل رێککفەتی 15ى كانوونا دويێ 2017 راگەھاند، ب ئامادەبوونا ھەر ئێک ژ وەزیرێ بەرەڤانی و ناڤخوەیی و بەرپسێ حەشدا شەعبی کومببونێ ب بوون.
ل گۆڕ گۆتنا شەاخەوان عەبدوللای، حەیدر عەبادی یێ ئاگەھداربوو سەبارەت پرسێن رەخنەگرتنا مە ل وی ل دۆر رەوشا ئێمناھیێ ل دەڤەرێ ، لەورا ئەو ھەرسێ بەرس ئامادەیی کومبوونێ کرن، شاخەوان دیارکر، دکومبوونێ دا بەحسێ کێشا پەکەکێ ژی ھاتە کرن، و کومەکا پرسێن گرنگ ئاراستەی سەرۆک وەزرێن عیراقێ ھاتنە کرن، ژوانا پرسا گیروبوونا پرۆسا رزگارکرنا قەزا حەویجە، سەرۆک وەزیرێن عیراقێ خوەیاکر، کێشا گیروبوونا رزگارکرنا قەزا حەویجە ددەستێن پارێزگارێ کەرکووکێ دایە، ئەو ئەگەرێ وێ گیروبوونێ یە ب بھانەیا ھندێ ھەتا نوکە ھێزەکا لەشکری یا پێدڤی بۆ رزگارکرنا وێ قەزایێ نەھاتیە بەرھەڤکرن.
ژئالیەکێ دیڤە شاخەوان عەبدوللای، پرسیار ژ سەرۆک وەزیرێن عیراقێ حەیدەر عەبادی کریە، ل دۆر بۆچی ھەتا نوکە موچە و مافێن و پێدڤیێن ڕەوایێن پێشمەرگەی نە ھاتینە ھنارتن، زێدەباری دوورخستنا کوردان ژ پۆستێن ئێمناھیێ وەک سەرۆک سوپا سالاری و بریکاری وەزارەتا ناڤخوەیی؟ .
حەیدەر عەبادی دبێژیت، سەبارەت پرسا ئێکێ پارێزگارێ کەرکووکێ بەرپرسە، و لدۆر مووچە و مافێن و پێدڤیێن پێشمەگەری گۆت: ھەوە پەترۆلا خوە یا ھەی بخوە بفرۆشن مووچە و پێدڤیێن پێشمەرگەی پێ دابین بکەن، لەورا ئەو نەیێ بەرھەڤە مووچێ پێشمەرگەی ب ھنێریت، ژبلێ وێ ژی ئەو وەکی منەتەکێ ل کوردان دکەت دەمێ بەھرا دەرمان و پێدڤیێن چارەسەرکرنا نوشداری بۆ ھەرێمێ دھنێریت، پرسا سەبارت دوورخستنا کوردان ژ پۆستێن ئێمناھیێ حەیدەر عەبادی گۆت: ئەز بەرسفێ نادەم و جارێ دەستان ژڤێ بابەتی بەردە !!.
شاخەوان عەبدوللا گۆت: سەبارەت ھەلویستی حوکمەتا عیراقێ ل دۆر پەکەکێ، سەرۆک وزیرێن عیراقێ دیارکر، کو حوکمەتا عیراقێ پەکەکە ئاگەھدار کریە، دڤێت شنگالێ دەرکەڤن و بۆ خەلکێ وێ بھێلن، بەرسڤا پەکەکێ ژی یا ئەرێنی بوویە، ھەر چەندە وانا ھاریکاری و خزمەتکرینە، بەلێ نوکە مە پێدڤی ب خزمەتێن وانا نەمایە، و دڤێت ئەو ژ دەڤەرێ دەرکەڤن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ب گۆره‌ى گۆتنێن په‌رله‌مانتاره‌كێ كورد، عه‌بادى ره‌ت كريه كو مووچێ پێشمه‌رگه‌ى بده‌ت و گۆتيه كو ئه‌وان داخواز ژ په‌كه‌كێ كريه كو شنگال چۆل بكه‌ن و ئه‌وان ژى به‌رسڤێن ئه‌رێنى هه‌بووينه و دايه زانين ژى كو هه‌كه هه‌رێمێ هه‌موو په‌ترۆلا خوه ره‌وانه بكه‌ت ژى به‌غدا ب تنێ دێ به‌هرا 650 هزار فه‌رمانبه‌ران مووچه‌ى ره‌وانه كه‌ت.
ئێڤاريا دوهى رۆژا شه‌مبى 14ى كانوونا دويێ 2017 حه‌يده‌ر عه‌بادى سه‌رۆك وه‌زيرێن عيراقێ و ئه‌ندامێن لژنا ئاسايش و به‌ره‌ڤانيێ ل جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ و ژماره‌كا زۆر ژ به‌رپرسێن له‌شكرى و هه‌والگه‌رى و فالح فه‌ياز شيره‌تكارێ ئاسايشا نشتيمانى كۆمبوو.
شاخه‌وان عه‌بدولا ئه‌ندامێ لژنا ئه‌منى ل جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ راگه‌هاند كو كۆمبوون يا ئه‌منى بوو و چه‌ندين بابه‌تێن ئه‌منى هاتنه گه‌نگه‌شه‌كرن و ژ وان ژى شه‌رێ داعش و چاوانيا پاراستنا به‌غدا و “تێدا بڕيار هاته دان كو راپۆرته‌كێ ل سه‌ر ئه‌زموونا هه‌رێما كوردستانێ و پاراستنا هه‌ولێرا پايته‌خت ئاماده بكه‌م”.
دا زانين ژى كو ده‌رباره‌ى كوردستانێ و مووچێ پێشمه‌رگه‌ى ژى داخواز ژ عه‌بادى كريه كو هه‌كه مووچێ هه‌موو پێشمه‌رگه‌ى نه‌ده‌ت ژى بلا مووچێ وى پێشمه‌رگه‌ى بده‌ت ئه‌وێ ده‌ڤه‌رێن كوردستانى يێن ده‌رڤه‌ى ئيدارا هه‌رێما كوردستانێ د پارێزن بده‌ت، به‌لێ ره‌تكر و گۆت هه‌رێم يا په‌ترۆلا خوه دفرۆشيت و بلا ژ وى پاره‌ى مووچێ پێشمه‌رگه‌ى بده‌ت.
عه‌بادى د كۆمبوونێ دا ل دۆر هه‌بوونا په‌كه‌كێ ل چيايێ شنگال ژى گۆت كو ئه‌وان داخواز ژ په‌كه‌كێ كريه كو شنگال چوول بكه‌ن و ئه‌و وه‌لاتيێن توركن و ب تنێ وان مافێ بنه‌جهبوونێ ل سه‌ر ئاخا عيراقێ يێ هه‌ى و په‌كه‌كێ ژى به‌رسڤێن باش داينێ و گۆت: “سۆپايێ توركيا ژى دێ خوه ژ باشيك ڤه‌كێشيت”.
شاخه‌وان عه‌بدولا ئه‌نجامێن ڤێ كۆمبوونێ ب خراب وه‌سفكرن و گۆت: “پشتى شه‌رێ رزگاركرنا مووسل ئه‌و هه‌ماهه‌نگيا د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و عيراقێ دا نامينيت و ب قه‌ناعه‌تا من مالكى و عه‌بادى ب تنێ ناڤێن وان ژێك د جودانه”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ژ ئه‌گه‌رێ سێداره‌دانا سێ گه‌نجێن شيعه ژ لايێ به‌رپرسێن به‌حرێنێ ل چه‌ند باژێرێن وى وه‌لاتى خوه‌نيشاندان ده‌سپێكرن.
سپێده‌هيا رۆژا ئێكشه‌مبى 15ى كانوونا دويێ 2017 حوكمه‌تا به‌حرێن سێ گه‌نجێن شيعه سێداره‌دان و داخوازكه‌رێ گشتى يێ به‌حرێن ژى ئه‌ڤ نووچه پشت راستكر و راگه‌هاند ئه‌وان سێ كه‌سان تۆمه‌تا تيرۆرێ ب سه‌ر دا ساخ بوويه.
ئەڤرۆ نيوز:
بەرپرسێ پشکا راگەھاندنا رێڤەبەریا بەرنگاربوونا توندوتیژیا دژی ئافرەتان ل قەزا سۆران بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار کر کو د سالا بۆری دا 264 کێشێن تایبەت ب ئافرەتان ڤە ل رێڤەبەریا وان ھاتینە تۆمارکرن و دبێژت: 103 کێشە ژ وان ھاتینە داخستن و 161 کێشە ژی ھێژ د ژێر ڤەکۆلینێ دانە.
شێروان خالد، بەرپرسێ پشکا راگەھاندنا رێڤەبەریا بەرنگاربوونا توندوتیژیا دژی ئافرەتان ل قەزا سۆران ئاشکرا کر، د سالا بۆری دا 31 حالەتێن سۆتنا ئافرەتان ل رێڤەبەریا وان ھاتینە تۆمارکرن و گۆت: “ژوانا نەە ئافرەتا ب خوە خوە سۆتیە و 22 ژی ب قەزا و قەدەرێ ھاتینە سۆتن، دیسا 19 ژ وان ئافرەتان گیانێ خوە ژ دەست دایە و 12 ژی ھێژ د ژیانێ دا یێن ماین”.
ناڤبری گۆت ژی: “د سالا بۆری دا چار ئافرەتان خوە ب دەستێ خوە خوە کوشتیە و دو ئافرەت ژی ھاتینە کوشتن، ئافرەتەک ژی ب قەزا و قەدەرێ ھاتیە کوشتن، دیسا دو ئافرەتان ژی خوە خەندقاندیە”.
شێروان ئاماژە ب وێ چەندێ ژی کر، ل ھەمبەر سالا 2015 ڕێژا سۆتنا ئافرەتان ل سنوورێ قەزا سۆران بەر ب ڕێژەکا مەترسی چوویە، چونکو د سالا 2015 دا 18 حالەت ھاتبوونە تۆمارکرن، لێ د سالا 2016 دا بووینە 31 حالەت و ڕێژا خوە کوشتنێ ژی بەر ب زێدەبوونێ چوویە.
بەرپرسێ پشکا راگەھاندنا رێڤەبەریا بەرنگاربوونا توندوتیژیا دژی ئافرەتان ل قەزا سۆران خویا ژی کر، ژ بەر ھاتنا ھژمارەکا زۆر یا ئاواران بۆ سنووری وان خرابیا ڕەوشا وان و قەیرانا ئابووری؛ ڕێژا ئاریشان بەر ب زێدەبوونێ چوویە.
شارەزایەکێ ئاگەھدار ل بڕیارێن حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ ئیماژە ب ڤێ چەندێ دکەت، ھەیڤا ئادارای داھاتی دو قووناغ ھاتینە دانان بۆ پێداچوونێ ب مووچێ فەرمانبەران و رێژەیا پێداچوونا پاشەکەفتا مووچەی 20%ێ نابۆریت، ھەروەسا دیار کر، فەرمانبەر دشێن ب مووچێ پاشە کەفتکری قەڕێن حوکمەتێ ڤەگەڕینن.
دکتۆر ئاراس قادر، بەرپرسێ سەنتەرێ زانیاریی و ڤەکۆلینا کوردستانێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت “پلانا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ ئەڤە ل ھەیڤا ئادارا داھاتی ب دو قووناغا دەستکاریێ د کێمکرنا پاشەکفتا مووچێ فەرمانبەران دا بکەت، رێژەیا کێمکرنا پاشەکەفتێ ژی 10 ھەتا 20% نابۆریت، چونکە ھەتا وی دەمی دێ حوکمەت شێت قەڕێن کۆمپانیا کێم بکەت و پێداچوونێ ب خشتێ مووچێ فەرمانبەران دا بکەت قووناغا دویێ دێ کەڤیتە پشتی تەمامبوونا سیستەمێ بایۆمەتری و بۆ ھەر فەرمانبەرەکی دێ ھژمارا حسابی ھێتە ڤەکرن و مووچێ وان کەڤیتە سەر ئەڤێ ھژمارا بانکی”.
دکتۆر ئاراسی گۆت ژی “ئەڤ پلانە ھاتیە دانان ھەتا فەرمانبەر بشێن ھندەک قەڕێن حوکمەتێ ب ڤی مووچێ پاشەکەفتکری بدەن، بەلێ دڤێت میکانزمەک بۆ وان فەرمانبەران ژی بھێتە دیتن یێن قەڕداری حوکمەتێ نینن، دا کو بزانن دێ ب چ شێوە سەرەدەری دگەل ھێتەکرن، ھەروەسا دێ میکانزم ھێتە دانان ب چ شێوەیەکی فەرمابنەرەکێ قەڕدار نەبیت مووچێ پاشەکەفتکری بۆ بھێتە ڤەگەڕاندن، ئەڤە ل سەر بڕیارا حوکمەتێ دمینیت دێ چاوا بیت”.
نيشاندان