ئه‌ڤرۆ نيوز، نيوار محه‌مه‌د سه‌ليم:
پشتى كچه‌كا 9 سالى ل سێمێلێ 9 موگناتيس داعويراين، ل نه‌خۆشخانا هيڤى يا زارۆيان ل دهۆكێ نشته‌رگه‌رى ب سه‌ركه‌فتيانه بۆ هاته ئه‌نجام دان.
ئدريس ئاسهى، ژ راگه‌هاند ساخله‌ميا سێمێلێ بۆ ئه‌ڤرۆ نيوز ئاشكه‌را كر كو كچه‌كا 9 سالى ل سێمێلێ ب ناڤێ (هـ. د) و پشتى تێكچوونا ساخله‌ميا وێ ل گه‌ل خێزانا خوه سه‌ره‌دانا نه‌خۆشخانێ كريه و پشتى ديار بوويى كو 9 موگناتيس يێن خوارين ئێكسه‌ر بڕيارا نشته‌رگه‌ريێ بۆ هاته دان”.
ئاسهى گۆت: “هه‌ر دوهى رۆژا شه‌مبى 14ى كانوونا ئێكێ ل نه‌خۆشخانا هيڤى يا زارۆيان و ل سه‌ر ده‌ستێ د. قادر و د. كابان نشته‌رگه‌رى بۆ هاته كرن و د ئه‌نجام دا هه‌ر 9 مۆگناتيس ئينانه ده‌ر كو ئێك د بۆريا خوارنێ دابوو و شه‌ش د مه‌عده‌ى و دو ژى د رووڤيكا دوازده گرێ دا”.
ئاشكه‌را ژى كر كو نشته‌رگه‌رى ب سه‌ركه‌فتيانه ب دووماهى هاتيه و ره‌وشا نه‌خۆشيێ ئاسايى بوويه و يا ب سلامه‌ته.
ئه‌ڤرۆ، ئه‌میر ئه‌ترووشی:
ژ نشكه‌كێ ڤه، ناسا یا جیهانی ژینگه‌ها باژێرێ دهۆكێ ب پیسترین ژینگه‌ه ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ دده‌ته نیاسین، شاره‌زایه‌كێ ژینگه‌هێ ل پارێزگه‌ها دهۆكێ ژی دیار كر، ئه‌و ئامیرێ هه‌وایی پشكنین دكه‌ت، ل كاشێ 85% هه‌وایێ پیسه و هه‌مان رێژه ل باژارێ دهۆك ژی هاتیه تۆماركرن و گۆت: ل دووڤ هه‌موو وان راپۆرتێن ژینگه‌یی، ته‌ندروستی و زانستی، پالاوگه‌هه و كارگه‌هێن كواشێ د وی ژ رێنمایان كاردكه‌ن مه‌ترسیێن ژینگه‌هی هه‌نه، دڤێت بهێمه چاره‌سه‌ركرن، ئه‌گه‌ر كاریگه‌ریا وێ پشتێ 10 یان 15 سالێن دی دێ ئاشكرابن و ئێدی كۆنترولكرن دێ یا ب زه‌حمه‌ت بیت.
ناسر عه‌لی، ماسته‌ر ب زانستێن ژینگه‌هێ بۆ رۆژناما ئه‌ڤر دیار كر، بێگۆمان ئه‌وا نوكه ل دهۆكێ دهێته روودان كاره‌ساته، ل دووڤ زانیاریێن مه و ئه‌و ئامیرێ هه‌وایی پشكنین دكه‌ت، ل كاشێ 85% هه‌وایێ پیسه و هه‌مان رێژه ل باژارێ دهۆك ژی هاتیه تۆماركرن، تشتێ گه‌له‌ك مه‌ترسی ئه‌وه به‌رهه‌مێ وان پالاوگه‌هان تایبه‌ت گازوایل بۆ هه‌موو موه‌لیدێن دهۆك دهێنه ره‌وانه‌كرن.
ناسر زێده‌تر دبێژیت: چه‌ند ماده‌كێن مه‌ترسی دناڤ گازوایلێ دا هه‌نه، گه‌له‌ك د مه‌ترسیدارن، ب دیتنامن، ره‌نگه مه‌به‌ستا ناسا ده‌ڤه‌را كواشێ بیت، به‌لێ چونكه كواشێ سه‌ر ب دهۆكه هوسا هاتیه راگه‌هاندن، ب گشتی ل دووڤ هه‌موو وان راپۆرتێن ژینگه‌یی، ته‌ندروستی و زانستی، پالاوگه‌هه و كارگه‌هێن كواشێ د وی ژ رێنمایان كاردكه‌ن مه‌ترسیێن ژینگه‌هی هه‌نه، دڤێت بهێمه چاره‌سه‌ركرن، ئه‌گه‌ر كاریگه‌ریا وێ پشتێ 10 یان 15 سالێن دی دێ ئاشكرابن و ئێدی كۆنترولكرن دێ یا ب زه‌حمه‌ت بیت.
ماوێ زێده‌تر ژ 13 سالانه 52 پاریزینگه‌هان نه‌یاسایی ل كۆمه‌لگه‌ها كواشێ ل دهۆكێ هه‌نه و ڤان پاریزینگه‌هان كارتێكرنه‌كا خراب كریه سه‌ر ژینگه‌ها دهۆكێ و زیانێن مه‌زن ب خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ ب تایبه‌ت سنوورێ قه‌زا سێمێلێ گه‌هاندینه.
محه‌مه‌د تاهر بریفكانی، رێڤه‌به‌رێ ژینگه‌ها دهۆكێ بۆ ئه‌ڤرۆ دیار كر، ل گۆره‌ی ئه‌و ده‌ستهه‌لاتێن مه هه‌ین، هه‌تا نوكه هه‌شت پارزینگه‌هێن نه قانوونی ب كۆژمێ هه‌شت ملیۆن دیناران هاتینه سزادان و پێنچ پاریزگه‌ه ژی ب رێیا داواكارێ گشتی ب كۆژمێ 16 ملیۆن دیناران هاتینه سزادان.
زێده‌تر دبێژیت: ب بریارا جڤاتا وه‌زیرێن حۆكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل ده‌ستپێكا ئه‌ڤ سال یا ، 2019 نێزیكی 21 مه‌رجان بۆ دانانا پارزینگه‌هێن نه‌فتێ ل هه‌رێما كوردستانێ هاتبوونه دانان و پشتی لیژنه‌یه‌كا تایبه‌تمه‌ند دووڤچوون و پێداچوونا هه‌ر 52 پارزینگه‌هێن نه‌فتێ یێن پارێزگه‌ها دهۆكێ كری، ب تنێ حه‌فت ژ وان پارزینگه‌هێن نه‌فتێ مه‌رج بجهئیناینه و 45ێن دی مه‌رجێن دروست بجهنه‌ئیناینه و گۆت: ڤان پارزینگه‌هێن نه قانوونی كارتێكرنه‌كا مه‌زن كریه سه‌ر ساخله‌میا وه‌لاتیان و زیانێ ل وان دده‌ن، نه ب تنێ به‌رهه‌مێ وان یێ خراب، به‌لكو هه‌تا دووكێلا وان ژی ژینگه‌هێ پیس دكه‌ت و زیانێ دگه‌هینتیه ساخله‌میا وه‌لاتیان.
د. بێوار خه‌نسی، شاره‌زایێ ئاسایشا ئابووریا هه‌رێمێ بۆ ئه‌ڤرۆ دیار كر، ب تنێ دو پارزینگه‌هێن مه‌زن یێن ڤاڤارتنا پترۆلا ره‌ش ل هه‌رێما كوردستانێ هه‌نه (بازیان و كه‌له‌ك) و ئێكا بچووك ژی ل تاوكێ هه‌یه كو ڤان هه‌رسێیان مۆله‌تا قانوونی بۆ ڤاڤارتنا پترۆلا ره‌ش ل هه‌رێما كوردستانێ هه‌یه و ئه‌ڤ هه‌ردو پارزینگه‌هێن مه‌زن دشێن رۆژانه زێده‌تر ژ 100 هزار به‌رمیلێن پترۆلێ ب ڤاڤێرن و ب ڤێ چه‌ندێ پانزین و گازا سپی بۆ وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ دهێته دابینكرن و گۆت: ئه‌ڤه د ده‌مه‌كی دایه كو هه‌موو پارزینگه‌هێن عیراقێ نها دشێن رۆژانه 750 هزار به‌رمێلێن نه‌فتا ره‌ش ب ڤاڤێرن و ل سه‌ر وه‌لاتیێن عیراقێ به‌لاڤ بكه‌ن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
پرۆژێ قانوونا رێگريكرنێ ل بازرگانيكرن و بكارئينانا مادێن بێهوشكه‌ر سيفه‌تا بله‌ز پێ هاتيه دان و برياره ل ڤێ هه‌فتيێ خواندنا دويێ ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ بۆ بهێته كرن، ئه‌ندامه‌كا لژنا كاروبارێن جڤاكى ژى ل په‌رله‌مانى دبێژيت، سزايێ بازرگانيكرنێ ب مادێن بێهوشكه‌ر، سێ جاركى هاته بلندكرن.
حه‌سيبه گه‌ردى، ئه‌ندامێ لژنا كاروبارێن جڤاكى ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ گۆت” خواندنا ئێكێ بۆ پرۆژێ قانوونا رێگريكرنێ ل مادێن بێهوشكه‌ر يا هاتيه كرن و برياره ل كۆمبوونا داهاته يا په‌رله‌مانى خواندنا دويێ بۆ بهێته كرن و پێداچوون ژى بۆ هاتيه كرن، چونكى پشتى هاتيه هنارتن بۆ لژنێن په‌يوه‌نديدار، بۆ مه رۆهن بوويه ئه‌و سزايێ بۆ كه‌سێن بازرگانيێ ب مادێن بێهوشكه‌ر دكه‌ن، وه‌كو پێدڤى نينه”.
حه‌سيبايێ زێده‌تر بۆ مالپه‌رێ فه‌رمى يێ پارتى ديموكراتى كوردستان گۆت” سزايێ بازرگانيێ ب مادێن بێهوشكه‌ر سێ جاركى هاتيه بلندكرن و ل هنده‌ك حاله‌تان دا سزا دگه‌هيته زيندانيكرنا هه‌تا هه‌تايى و سێداره‌دانێ ژى”.
هه‌روه‌سا گۆت”ئێك ژ خالێن ب هێز يێن د ناڤ وێ پرۆژه قانوونێ دا ئه‌وه، ئه‌و كه‌سێن پێزانينان ل دۆر بازرگانێن مادێن بێهوشكه‌ر دده‌نه لايه‌نێن ئه‌منى و په‌يوه‌نديدار، دێ هێنه خه‌لاتكرن و پاره بۆ هاتيه دياركرن”.
گۆت ژى” هژماره‌كا سه‌نته‌رێن راهێنان و نوشدارى دێ هێنه ڤه‌كرن بۆ وان كه‌سێن بووينه بكارئێنه‌رێن مادێن بێهوشكه‌ر و دێ هێنه چاره‌سه‌ركرن و ل دووڤ پرۆژێ قانوونا ناڤبرى ژى هه‌ر كه‌سه‌كێ بوويه بكارئێنه‌رێ مادێن بێهوشكه‌ر و سه‌ره‌دانا وان سه‌نته‌رێن تايبه‌ت ب چاره‌سه‌ركرنێ ڤه نه‌كه‌ت، دێ سزايێ زيندانكرنێ ل سه‌ر هێته بجهئينان”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
خوه‌نيشانده‌رێن عيراقێ ل مه‌يدانێن خوه‌پيشادانان ل دۆر ده‌نگوباسێ به‌ربژاركرنا (محه‌مه‌د شه‌ياع ئه‌لسودانى) بۆ پۆستێ سه‌رۆك وه‌زيرێن عيراقێ، هه‌لويستێ خوه راگه‌هاند و دژى وى راوه‌ستيان.
خوه‌نيشانده‌رێن مه‌يدانا ته‌حرير ل به‌غدا دژى ده‌نگوباسێ به‌ربژاركرنا محه‌مه‌د شه‌ياع ئه‌لسودانى ئه‌ندامێ په‌رله‌مانێ عيراقێ نه‌رازيبوونا خوه دياركر، د هه‌مان ده‌م دا خوه‌نيشانده‌رێن پارێزگه‌هێن باشوورێ عيراقێ ژى به‌ربژاركرنا محه‌مه‌د شه‌ياع بۆ پۆستێ سه‌رۆك وه‌زيران ره‌تكر و دياركرن كو وى كه‌سێ پێشتر گه‌له‌ك پۆستێن حكومى هه‌بوون و نه‌شێت ببيت سه‌رۆكه‌كێ بێ لايه‌ن بۆ حوكمه‌تا عيراقێ.
هه‌روه‌سا خوه‌نيشانده‌ران لافيته ژى بلندكرن كو ل سه‌ر نڤيسابوو (مه كه‌سايه‌تيه‌كێ بێ لايه‌ن دڤێت نه‌كو كه‌سه‌كێ ده‌ست ژ كاركێشاى) وه‌كو ئاماژه‌ك بۆ ده‌ست ژكاركێشانا محه‌مه‌د شه‌ياع ئه‌لسودانى ژ حزبا ده‌عوه و هه‌ڤپه‌يمانيا ده‌وله‌تا قانوونێ ب سه‌رۆكايه‌تيا نورى مالكى.
محه‌مه‌د شه‌ياع ئه‌لسودانى ل چه‌ند سالێن بۆرى هژماره‌كا پۆستان وه‌گرتبوون وه‌كو وه‌زيرێ مافێن مرۆڤى ل خۆلا دويێ يا حوكمه‌تێ ب سه‌رۆكايه‌تيا نورى مالكى، هه‌روه‌سا وه‌زيرێ كاروبارێن جڤاكى ووه‌زيرێ پيشه‌سازى ب وه‌كاله‌ت د حوكمه‌تا حه‌يده‌ر عه‌بادى، هه‌روه‌سا ئه‌ندامێ حزبا ده‌عوزه يا ئيسلامى يه و كه‌سه‌كێ نێزيكه ژ نورى مالكى، خه‌لكێ پارێزگه‌ها مه‌يسانه ل باشوورێ عيراقێ.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
خوه‌نيشانده‌رێن باژێرێ به‌سرا ناڤێ جاده‌يا خومه‌ينى ل وى باژێرێ گوهۆرى بۆ جاده‌يا شه‌هيدێن ئوكتوبه‌رێ.
ل باژێرێ به‌سرا قوتابيێن خوه‌نيشانده‌ر ب گۆتنا دروشمێن دژى سياسه‌تێن ده‌ستهه‌لاتداران و ده‌ستێوه‌ردانێن ئيرانێ به‌رده‌وامى دا خوه‌نيشادانێن خوه.
هه‌ڤده‌م خوه‌نيشانده‌رێن وى باژێرى ناڤێ جاده‌يا خومه‌ينى گوهۆرى و ب جاده‌يا شه‌هيدێن ئوكتوبه‌رێ ناڤكر.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
سه‌رۆك وه‌زيرێن هه‌رێما كوردستانێ، مه‌سرور بارزانى په‌يامه‌كا پيرۆزباهيێ ئاراسته‌ى بۆريس جۆنسن سه‌رۆكێ پارتا پارێزگاران و سه‌رۆك وه‌زيرێن بريتانيا كر ب هه‌لكه‌فتا سه‌رۆكه‌فتنا ديرۆكى يا پارتا پارێزگاران د هه‌لبژارتنێن بريتانيا دا.
د په‌يامێ دا هاتيه” پيرۆزباهيا ڤێ سه‌ركه‌فتنا ديرۆكى ل هه‌وه دكه‌م، هيڤيدارم پێكڤه كاربكه‌ين بۆ پێشڤه‌برنا په‌يوه‌نديێن د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و بريتانيا”.
دهێته زانين پارتا پارێزگاران ل بريتانيا د هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانى دا ل وى وه‌لاتى، سه‌ركه‌فتنه‌كا مه‌زن بده‌ستڤه‌ئينا و پتريا كورسيێن په‌رله‌مانى بۆ خوه مسوگه‌ركرن.
ل ده‌مێ شه‌رێ دژى داعشێ دا، بۆريس جۆنسن سه‌رۆكێ پارتا پارێزگاران و سه‌رۆك وه‌زيرێن بريتانيا يێ نوكه، وه‌كو سه‌رۆكێ باژێرڤانيا له‌نده‌ن سه‌ره‌دانا هه‌رێما كوردستانێ كربوو ل به‌رۆكێن شه‌رى ژى سه‌ره‌دانا هێزێن پێشمه‌رگه‌ى كربوو.
ئەڤرۆ نیوز:
سەرۆک مەسعود بارزانی ل گەل بەرپرسێ دەستەیا رێکخراوێن جەماوەری و پیشەیی یا پارتی دیموکراتی کوردستان و هەر سێ سکرتێرێن ئێکەتیا ئافرەتان، لاوان و قوتابیان کۆمبوو.
سەرۆک بارزانی د کۆمبوونێ دا پشتەڤانیا خوە بۆ پرۆژێ چاکسازیێ یێ کو ژ لایێ حوکمەتێ ڤە بۆ پەرلەمانی هاتیە رەوانەکرن دیار کر و راگەهاند کو ئەو پشتەڤانیێ ل پرۆژێ چاکسازیێ و باشتکرنا رەوشا ژیانا پێشمەرگان دکەت، چونکو ئەو یەک دێ بیتە ئەگەرێ پێشڤەچوونێن باشتر ل هەرێما کوردستانێ.
نيشاندان