هەولێر، قائید میرۆ

نوونەرێ ئەنەكەسێ ل هەرێما كوردستانێ دبێژیت: سەرۆك بارزانی بەردەوام پشتەڤانیا كوردێن رۆژئاڤایێ كریە و پشتی روودانێن ڤێ دووماهیێ ل رۆژئاڤایێ ژی سەرۆك بارزانی بزاڤێن مەزن بۆ پشتەڤانییا كوردێن رۆژئاڤایێ یێن ئەنجامداین، دیاركر ژی، بڕیارە ل چەند رۆژێن داهاتی ئەنەكەسە و پەیەدە ب چاڤدێرییا ئەمریكا كۆمببن و پێنگاڤێن كریاری بهێنە دیاركرن.
جەدعان عەلی، نوونەرێ ئەنەكەسێ ل هەرێما كوردستانێ بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت» پشتی روودانێن رۆژئاڤایێ و ژناڤچوونا رژێما بەشار ئەسەدی دەلیڤە بۆ كوردان یا پەیدابووی بگەهنە مافێن خوە ل رۆژئاڤایێ، بەلێ پێدڤییە كورد ئێكبگرن و پێكڤە سەرەدانا دیمەشقێ بكەن، سەرۆك بارزانی هەر ژ دەستپێكا شۆرەشا رۆژئاڤایێ بەردەوام پشتەڤانێ كوردان بوو و شیرەتا سەرۆك بارزانی ئەوەبوو كورد دئێكگرتی بن، چەندین جاران ژی كۆمبوون د ناڤبەرا ئالیێن سیاسی یێن رۆژئاڤایێ كوردستانێ ب چاڤدێریا سەرۆك بارزانی یێن هاتینەكرن و رێككەفتن ژی هاتینە كرن، بەلێ مخابن دیارە ئالییەك پێگیری رێككەفتنان نەدبوو، نوكە دەلیڤەیەك یا پەیدابووی پشتی ژناڤچوونا رژێما بەشار ئەسەدی و نابیت كورد ڤێ دەلیڤەیێ ژدەست بدەن، سەرۆك بارزانی هاتیە سەر هێلێ و هەموو بزاڤان دكەت كورد د ئێكگرتی بن و گۆتارەكا كوردی یا ئێكگرتی ل هەمبەر شامێ هەبیت ، ئەم سۆپاسیا هەلوەستێ سەرۆك بارزانی دكەین، كو هەردەم پشتەڤان و هاریكارێ كوردێن رۆژئاڤایێ بوویە، دیدارا سەرۆك بارزانی ژی دگەل مەزلوم عەبدی هەر بۆ ئێكڕێزیا كوردان بوو ل رۆژئاڤایێ و دڤێت ئەم مفای ژ شیرەتێن سەرۆك بارزانی وەربگرین پێخەمەت ب دەستڤەئینانا مافێن كوردان ل رۆژئاڤایێ».
جەدعان عەلی ئاشكراكر ژی» بزاف دهێنەكرن بۆ ئێكڕێزیا كوردان ل رۆژئاڤایێ و بۆ ڤێ مەرەمێ ژی چەندین پێشنیاز یێن هاتینە كرن، هەتا كورد ب ئیكدەنگ بچنە دیمەشقێ بۆ دەستپێكرنا دانوستاندنان دگەل شامێ، ل چەند رۆژێن داهاتی ب بەرهەڤبوونا ئالیێ ئەمریكی دێ ئەنەكەسە و پەیەدە كۆمبن و پێنگاڤێن د ناڤبەرا هەردو ئالییان ب كریار دێ هێنە دیاركرن، نوكە ئەمریكا وفرەنسا و ئەلمانیا دوپاتیێ ل ئێكڕێزیا كوردان ل رۆژئاڤایێ دكەن و كورد د رێڤەبرنا رۆژئاڤایێ دا و دارێشتنا دستوورەكێ نوو بۆ رۆژئاڤایێ پشكدارببن ، مە وەكو ئەنەكەسە چو ئاریشە ل سەر دانانا (ئەحمەد شەرع) وەكو سەرۆكێ رۆژئاڤایێ بۆ قۆناغا ڤەگۆهێز نینن، هەكە مافێ كوردان بهێتە گەرەنتیكرن ل سووریا داهاتی».

دوهی ئێكشەمبی 2/2/2025، جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ب بەرهەڤبوونا 176 پەرلەمانتاران كۆمبوو و راستڤەكرنا قانوونا بۆدجەیا گشتییا ئیراقێ پەسەندكر.
د كۆمبوونا دوهی یا جڤاتا نوونەرێن ئیراقێدا راستڤەكرنا قانوونا بۆدجەی هاتە پەسەندكر و تێچوویێ بەرهەمئینان و ڤەگوهاستنا هەر بەرمیلەكێ ژ پەترۆلا هەرێما كوردستانێ بۆ 16 دۆلاران هاتە زێدەكرن.
مەریوان قەرەنی، جێگرێ سەرۆكا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ل ئەكاونتێ خوە ل تۆرا جڤاكییا فەیسبووكی راگەهاند» پشتی دەمەكێ درێژ و گەنگەشەكا زۆر، ل دووماهیێ ئەو راستڤەكرنا د قانوونا بۆدجەیا گشتییا ئیراقێدا كو حوكمەتا فیدرالی ئاراستەی جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ كربوو، هاتە پەسەندكرن و بوو قانوون، ب ڤی جۆری ژی بڕیار هاتە دان:
– تێچوویێ بەرهەمئینان و ڤەگوهاستنا هەر بەرمیلەكا پەترۆلێ ل هەرێما كوردستانێ بۆ 16 دۆلاران بهێتە بلندكرن و ئەو پارە ژی ژ بۆدجەیا سیادی یا ئیراقێ بهێتە دان.
– د دەمێ 60 رۆژاندا تێچوویێ فیعلی ژ ئالیێ تیمەكا تەكنیكییا نێڤدەولەتی كو ژ ئالیێ وەزارەتا پەترۆلا ئیراقێ ڤە دێ هێتە راسپاردن، بهێتە دیاركرن.
– هەكە ئەڤە نەهاتە كرن، جڤاتا وەزیرێن ئیراقێ دێ تیچووی دیاركەت.
سیپان شیروانی، ئەندامێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی گۆت» ب پەسەندكرنا راستڤەكرنا بۆدجەی، دێ دوبارە دەست ب هنارتنا پەترۆلا كوردستانێ هێتە كرن و هیچ ئاستەنگەكا قانوونێ د پێشبەریدا نەمایە».
ل دووڤ وێ راستڤەكرنێ، هەرێما كوردستانێ رۆژانە دێ 400 هزار بەرمیلێن پەترۆلێ رادەستی كۆمپانیا سۆمۆ كەت.
سیپان شیروانی گۆت ژی»پێدڤییە حوكمەتا فیدرال ژی پێگیر بیت ب مەزاختنا هەموو شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ كو د قانوونا بۆدجەی دا ئاماژە پێ هاتیە كرن».

لەزگین جۆقی:

ئەندامەكێ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ راگەهاند، ل سەر بجهنەئینانا رێككەفتنا شنگالێ دێ سكالایێ ل دادگەها فیدرالی تۆمار كەین.
مەحما خەلیل، ئەندامێ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ گۆت» پشتی چەندین سالان ژ ئیمزاكرنا رێككەفتنا شنگالێ هێشتا بەندێن د ناڤ رێككەفتنێ دا نەهاتینە بجهئینان و رەوشا شنگالێ نەهاتیە ئاساییكرن، ئەڤە د دەمەكیدا كو ئێك ژ خالێن كارنامەیا حوكمەتا نوكە یا ئیراقێ ئاساییكرنا رەوشا شنگالێیە».
مەحما خەلیلی گۆت ژی “د چەند رۆژێن بۆریدا پرسیارا ئاساییكرنا رەوشا شنگالێ ژ وەزیرێ ناڤخوە یێ ئیراقێ كر، وی بەرسڤ دا كو پەكەكە رێگرە ل پێشبەری ئاساییكرنا رەوشا شنگالێ و ئاستەنگان ل بەر رێككەفتنا شنگالێ دروست دكەت”.
رۆهنكر ژی ” د چەند رۆژێن داهاتیدا دێ سكالایێ ل سەر بجهنەئینانا رێككەفتنا شنگالێ ل دادگەها فیدرالی تۆمار كەین، دڤێت ب رێكا قانوونێ لێپرسین بهێتە كرن و رەوشا شنگالێ بهێتە ئاساییكرن.”
ل 9 ئوكتۆبەرا سالا 2020ێ هەولێرێ و بەغدایێ رێككەفتنەك بۆ ئاساییكرنا رەوشا شنگالێ د بیاڤێن سیاسی، كارگێری و ئەمنی ڤە ئیمزاكر و هەتا نوكە چو بەندێن وێ نەهاتینە بجهئینان‌.
ژ ئالیێ خوەڤە ڤیان دەخیل، پەیڤدارا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ گۆت» حوكمەتا فیدرال بەرانبەر كەیسا ئێزدیان و بجهئینانا رێككەفتنا شنگالێ یا خەمسارە، هەتا نوكە ئێك بڕگە ژی ژ وێ رێككەفتنێ بجهنەئینایە».
گۆت ژی» حوكمەتا فیدرال ناخوازیت ئەو رێككەفتنا ل گەل حوكمەتا هەرێمێ ب چاڤدیرییا نەتەوەیێن ئێكگرتی ئیمزاكری، بجهبینیت».
رۆهنكر ژی» حوكمەتا ئیراقێ یا خەمسارە د پرسا دۆسێیا ئێزدیان و شنگالێدا و رێككەفتنا شنگالێ پێنگاڤەكا گرنگ بوو بۆ وێ چەندێ هندەك ژ ئازارێن خەلكێ شنگالێ بهێنە كێمكرن، بەلێ پێنج سال ب سەر وێ رێككەفتنێ دەرباز بوون و هێشتا هیچ بڕگەیەكا وێ نەهاتییە بجهئینان».
ڤیان دەخیلێ ئاماژە ب وێ چەندێ كر» 11 سالە حوكمەتا ئیراقێ چو بۆ كەمپێن ئاوارەیان ل هەولێرێ و دهۆكێ نەكریە كو ب هزاران ئاوارەیێن شنگالێ تێدا دژین».
ل دووماهیێ گۆت» سەرۆك بارزانی و پارتی دیموكراتی كوردستان وەكریە ئێزدی و خەلكێ شنگالێ، هەرێما كوردستانێ ب مالا خوە بزانن».

ئەندامەكێ دەستەیا شیرەتكارییا سەرۆكێ ئەمریكا راگەهاند: دۆنالد ترەمپ، سەرۆكێ ئەمریكا د وێ چەندێ دگەهیت ئەمریكا بەرژەوەندی ل رۆژهەلاتا ناڤین یێن هەین، هەروەسا یێ رژدە ل سەر مانا هێزێن ئەمریكی ل ئیراقێ و رۆژئاڤایێ. ئاماژە كر ژی كو ئەمریكا پەیوەندیێن گەلەك باش ل گەل هەرێما كوردستانێ یێن هەین و ترەمپ ژی كاركرن ل گەل كوردان بلند د هەلسەنگینیت.
گابریێل سۆما، ئەندامێ دەستەیا شیرەتكارییا دۆنالد ترەمپی ل دۆر پرسا ڤەكێشانا هێزێن ئەمریكی ژ ئیراقێ، گۆت» ل دەستپێكێ سیاسەتمەدارێن ئیراقی داخوازا ڤەكێشانا هێزێن ئەمریكا ژ ئیراقێ دكر، بەلێ نوكە هەر ئەو سیاسەتمەدارە ب خوە یێن هاتین و داخوازا مانا هێزێن ئەمریكی ل ئیراقێ دكەن و دبێژن داعش هێشتا مەترسییە ل سەر وەلاتێ وان».
سەبارەت پەیوەندیێن د ناڤبەرا ئەمریكا و هەرێما كوردستانێدا، ئەندامێ دەستەیا شیرەتكارییا سەرۆكێ ئەمریكا، دۆنالد ترەمپی گۆت» ئەمریكا پەیوەندیێن گەلەك باش ل گەل هەرێما كوردستانێ یێن هەین، هەروەسا ترەمپ كاركرن ل گەل كوردان بلند د هەلسەنگینیت».
سەبارەت پرسا مانا هێزێن ئەمریكی ژ رۆژئاڤایێ ژی، سۆمای دیاركر» سەرۆكێ ئەمریكا، دۆنالد ترەمپ یێ رژدە ل سەر مانا هێزێن ئەمریكی ل رۆژئاڤایێ، نوكە نێزیكی 12 هزار ئەندامێن داعشێ یێن ل زیندانێن رۆژئاڤایێ هەین، و ترەمپ باش د وێ چەندێ دگەهیت كو وەلاتێ وی بەرژەوەندی ل رۆژهەلاتا ناڤین یێن هەین، زێدەتر ژ دو هزار سەربازێن ئەمریكی ل رۆژئاڤایێ یێن هەین و پەترۆلا رۆژئاڤایێ یا دناڤ بابەتیدا، چونكە ئەگەر یێ هەی ئەو پەترۆلە ژ ئالیێ داعشێ ڤە دەست ب سەردا بهێتە گرتن و ببیتە ژێدەرەكێ داهاتی بۆ وێ رێكخستییا تیرۆرستی».
رۆهنكر ژی» هەروەسا زێدەتر ژ دو هزار و 400 خێزانێن داعش ل كەمپان ل رۆژئاڤایێ یێن ماین، یا دیارە ژی كو نوكە ئەمریكا نیازا خوەڤەكێشانێ نینە».
ئاماژەكر ژی» ئەمریكا یا رژدە ل سەر پاراستنا بەرژەوەندیێن خوە ل رۆژئاڤایێ و هەموو وەلاتێن رۆژهەلاتا ناڤین».

رێڤەبەرێ جێبەجێكارێ پڕۆسەیا سەرژمێرییا گشتی ل هەرێما كوردستانێ راگەهاند: پشتی ب دووماهی هاتنا پڕۆسەیا سەرژمێرییا گشتی ل هەرێما كوردستانێ و ئیراقێ، نوكە كار بۆ راگەهاندنا ئەنجامێ دووماهیێ دهێتە كرن و بڕیارە ل 25 ڤێ مەهێ ئەنجام ب فەرمی بهێنە راگەهاندن، كو وی دەمی رێژەیا ئاكنجیێن هەرێما كوردستانێ و ئیراقێ دێ دیار بیت و ل سەر وی بنەمای ژی پشكا بۆدجەی و كورسیێن جڤاتا نوونەران ژی دێ هێنە دیاركرن.
مەحمود عوسمان، رێڤەبەرێ جێبەجێكارێ پڕۆسەیا سەرژمێرییا گشتی ل هەرێما كوردستانێ گۆت» پشتی ب دووماهی هاتنا پڕۆسەیا سەرژمێریی گشتی ل هەرێما كوردستانێ و ئیراقێ، نوكە كار یێ دهێتە كرن بۆ وێ چەندێ ئەنجام بهێنە راگەهاندن، پێشتر ژی باس ل وێ چەندێ هاتیە كرن كو ل ناڤەڕاستا ڤێ مەهێ ئەنجام بهێنە راگەهاندن، بەلێ ژ ئەگەرێ تمامنەبوونا كاری بڕیارە ل 25 ڤێ مەهێ ئەنجامێ دووماهیێ یێ پڕۆسەیا سەرژمێرییا گشتی بهێتە راگەهاندن، كو وی دەمی هەموو ئامار و داتا ب هووری دێ دیار بن».
دیاركر ژی» حوكمەتا ئیراقێ باس ل وێ چەندێ كریە، كو ئەڤ سەرژمێرییە بۆ دو مەبەستان دێ هێتە بكارئینان، سەرەرای كو بۆ گەشەپێدانا وەلاتییە، بۆ دیاركرنا بۆدجەیا هەموو پارێزگەهایە ب گۆڕەی ئەنجامێ وێ سەرژمێریێ و دیاركرنا كورسیێن جڤاتا نوونەرێن ئیراقێیە ژی، لەوما وی دەمی رێژەیا ئاكنجیێن هەرێما كوردستانێ و پارێزگەهان دێ هێتە دیاركرن و هیچ بەهانەیەك نامینیت بۆ وێ چەندێ باس بهێتە كرن رێژەیا كوردان ل ئیراقێ چەندە و هەر كەسەك ژدەف خوە باخڤیت».
رێڤەبەرێ جێبەجێكارێ پڕۆسەیا سەرژمێرییا گشتی ل هەرێما كوردستانێ دیاركر ژی
وی دەمی دێ رێژە ب تمامی دیار بیت و ئەو گرفتا هەی ژی دێ چارەسەر بیت و ل سەر وی بنەمای دێ پشكا هەرێما كوردستانێ ژ بۆدجەی هێتە دیاركرن، چونكە دێ هێتە زانین رێژەیا كوردان ل ئیراقێ چەندە».

بەرپرسەکێ ئەنجوومەنێ نشتیمانی یێ کوردی ل سووریێ دیار دکەت دێ ل گەل پەیەدێ کۆمبن و ئەمریکا ژی داخواز دکەت هەر دو جڤاتێن کوردی پرسێن هەی د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن و وەکو ئێک شاند بچنە شامێ و بلا داخوازیێن کوردان ژی ئێک بن.

جەدعان عەلی سەرۆکێ نوونەراتیا ئەنەکەسێ ل هەرێما کوردستانێ راگەهاند، ئەمریکا، فرەنسا، ئەلمانیا و گەلەک وەلاتێن دی دخوازن هەر دو جڤاتێن کوردی یێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ پرسێن هەی د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن و وەسا بچنە شامێ، ب تایبەتی ژی نها ئەمریکا دەست ب بزاڤەکا نوو کریە و پشتی کۆمبوونا ڤێ دووماهیێ یا د ناڤبەرا فەرماندارێ گشتی یێ هێزێن سووریا دیموکرات ل گەل ئەنجوومەنێ نشتیمانی یێ کوردی ل سووریێ نها زەمینەکا گونجای یا هەی دا هەر دو هێزێن کوردی پرسێن هەی د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن و گۆت: (نها قۆناغەکا نوو و دیرۆکی ل سووریێ دەستپێکریە، هەلوەستێ نها یێ ئەحمەد شەرع ژی ل دۆر کوردان باشە و ژ بەر ڤێ یەکێ ژی گرنگە کورد وەکو ئێک شاند بچنە شامێ و ل گەل دەستهەلاتا نها یا سووریێ دانوستاندنان بکەن، هەر دو وەلاتێن فرەنسا و ئەمریکا ژی هەتا نها گەلەک جاران دیار کرینە دڤێت کورد ئێکەتیا خوە دروست بکەن، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی د چەند رۆژێن بهێت دا وەکو ئەنجوومەنێ نشتیمانی یێ کوردی ل سووریێ ئەو دێ ل گەل بەرپرسێن پەیەدێ کۆمبن).
ل دۆر کۆمبوونێ و هەلوەستێ ئەمریکا ژی هەمان بەرپرسی دیار کر، بێگومان کۆمبوون ب پشتەڤانیا ئەمریکا دهێتە کرن و دێ نوونەرێن ئەمریکا ژی پشکدار بن، وەکو ئەنجوومەنێ نشتیمانی یێ کوردی وان دڤێت ب رێیا دانوستاندنان هەموو پرسێن هەی بهێنە چارەسەر کرن، چونکی نها گەلەک یا گرنگە کورد د ناڤا خوە دا ئێکگرتی بن، گرنگە کورد وەکو ئێک شاند بچنە شامێ و داخوازیێن وان ژی ئێک بن، ئەو یەک داخوازیا ئەمریکا، فرەنسا و ئەلمانیا یە و گۆت: (نها هەلوەستێ ئەمریکا، ئەلمانیا و فرەنسا سەبارەت ب مافێن گەلێ کورد ل سووریێ گەلەک گرنگە، پشتەڤانیا وان وەلاتان ژ بۆ مافێن رەوا یێن گەلێ مە ل سووریێ دهێتە رامانا دەستپێکرنا قۆناغەکا نوو و گرنگ، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی یا نها گرنگ ئەوە وەکو هەر دو هێزێن کوردی د زووترین دەم دا پرسێن هەی ئەم د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەین).
ئەو یەک د دەمەکێ دایە کو بەری چەند رۆژان مەزلوم عەبدی فەرماندارێ گشتی یێ هێزێن سووریا دیموکرات ژی دیار کر، دڤێت کوردان رۆلەکێ گرنگ ل سووریا هەبیت و ژ بەر ڤێ یەکێ ژی دڤێت هەموو هێزێن کوردی ل سووریێ پرسێن هەی د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن، گرنگە کورد ئێکگرتی بن و ب ئێک شاند بچنە شامێ.

وەزارەتا دارایی و ئابووری ل هەرێما كوردستانێ د بەیاننامەیەكێدا، بەرسڤا سەردابرنێن پەرلەمانتارەكێ ئێكەتیێ ب ناڤێ (غەریب ئەحمەد) د دەت و راگەهاند لیستا مووچەی یا پاقژ و بێ كێشەیە.

دەقێ بەیاننامەیێ:

د چاڤپێكەفتنەكا تەلەڤزیۆنیدا ل گەل كەنالێ (knn) پەرلەمانتارەكێ ئیراقێ ژ لیستا ئێكەتی نیشتمانی كوردستان ب ناڤێ (غەریب ئەحمەد) چەندین درەوو نەڕاستی ل سەر لیستا مووچەیێ هەرێما كوردستانێ بەرچاڤكرن، ژ پێخەمەت سەردا نەبرنا رایا گشتی و بەرچاڤكرنا راستییان وەكو خوە مە ب پێدڤی زانی ڤان خالان بەرچاڤ بكەین:
1-وی پەرلەمانتاری د چاڤپێكەفتنا خوە دا چەندین جاران دوپاتیێ ل وێ چەندێ دكەت كو نێزیكی 750 هزار ناڤێن دوبارە و وغەركری د لیستا مووچەیێ هەرێما كوردستانێدا یێن هەین، ئەو چەندە ژی ئەگەرێ درێژەكێشانا كێشەیا مووچەیە، ئەڤە د دەمەكی دایە میلاكێ فعلی یێ مە ب مەدەنی و سەربازی ڤە ل بەغدا و د لیستا مووچەیدا نێزیكی 702 هزار كەسانە، د جهێ خوەدایە پرسیار بكەین ئەو 750 هزار ناڤێن دوبارە و وەغەركری ل كیرێ جهێ وان هاتیە كرن؟.
2-تیمێن تەكنیكی یێن وەزارەتا داراییا هەرێما كوردستانێ ب درێژییا سالا بۆری هەموو داخوازی و تێبینیێن وەزارەتا داراییا ئیراقێ ل سەر لیستا مووچەی هەین یێن چارەسەركرین، داتا و پێزانین ژی یێن ل وەزارەتا داراییا ل هەرێما كوردستانێ هەین، ژ 19 وەزارەت و 8 دەستەیان و سێ سەرۆكایەتییان و یەكەیێن (70) و (80) دهێن و پاشی ل وەزارەتا مە هووربینی بۆ دهێتە كرن، ئانكو هەموو داتا دڤێت ب داتایا حوكمەتا هەرێمێ بیت نەكو یا وەزارەتا دارایی، هیچ كەس و ئالییەك د بەرهەڤ نینن بێی ئاگەهدارییا وان هیچ ناڤەك زێدە یان كێم ببیت.
3-ب درێژییا سالا بۆری د هیچ راپۆرتەكا دیوانا چاڤدێرییا داراییا ئیراقێدا و د هیچ نڤیسارەكا وەزارەتا داراییا فیدرالدا ب هیچ جۆرەكی ئاماژە ب هەبوونا هەژمارەكا ب وی شێوەی و كێشەیا ژ وی جۆری نەهاتیە كرن، وەكو ئەوێ ب ناڤ پەرلەمانتار باس دكەت.
4-ب پێدڤی ژی دزانین ل ڤێرێ رابگەهینین كو لیستا مووچەیێ هەرێما كوردستانێ یێ پاقژ و بێ كێشەیە، بەلگەژی بۆ وێ چەندێ هەموو ئەو پارەیێن ژ مەها شوباتێ هەتا خزیرانێ وەزارەتا داراییا فیدرال ب بەهانەیا هەبوونا ناڤێن دوبارە و وەكوئێك، كێشەیا بایۆمەتری و هەژمارا وەزیفی راگرتین، پشتی دانا رۆهنكرنێ و بەرچاڤكرنا داتا و پێزانینان هەموو ئەو لێبڕین هاتنە مەزاختن.
5-باشتر بوو ئەو پەرلەمانتارە بەری چاڤپێكەفتنێ پرسیار ژ سەرۆكێ فراكسیۆنا خوە كربا كو د دەمێ نێزیكی 10 رۆژاندا دو جاران ل گەل شاندێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل هەولێرێ وبەغدایێ كۆمبوویە، جەنابێ وی ل كیرێ بوو بۆ وێ چەندێ د وی دەمی دا پرسیارێ ژ سەرۆكێ فراكسیۆنا خوە بكەت بۆ وەرگرتنا داتا و پێزانینان، تاكو بزانیت هەرێما كوردستانێ هەموو پێگیریێن خوە ژ پێخەمەت چارەسەركرنا كێشەیا مووچەیێ فەرمانبەران یێن بجهئیناین، نەكو ژ بێ ئاگاهی بهێت هەژمارێن نەراست و بێ بنەما بەرچاڤ بكەت بۆ سەردابرنا رایا گشتی و فەرمانبەران.
6-پرسا مووچەی كێشەیەكا كەڤن و گشتگیرە و تنێ وەزارەتا دارایی و ئابووری ل هەرێما كوردستانێ یا ژێ بەرپرسیار نینە، بەلكو هەموو بابەتەكێ تایبەت ب مووچەیڤە ل جڤاتا وەزیرێن هەرێما كوردستانێ بڕیار ل سەر دهێتە دان و هەموو ئالیێن پشكدار د كابینەیا نەهێ دا ب گۆڕەی رێژەیێن خوە بەرپرسن ژ وێ كێشەیێ، نە وەزیرێ دارایی و نە وەزارەتا وی هێزێن لەشكری و پێشمەرگە و میلیشیا نینن، هەتاكو پاراستنا وەزیری و وەزارەتێ ژی ژ ئالیێن هێزێن ناڤخوە دهێتە كرن، لەوما كارێ ب ناڤ زێدەكرن نە وەغەركری و نە زیندییە، كی خودانێن وانانە هەكە ئەو د وێریت بلا بچیت پرسیارێ ژێ بكەت.
7-د جهێ خوەدایە پرسیار بكەین كاك غەریب نوونەرایەتییا كێ دكەت ل بەغدا؟! هەكە نوونەرێ كوردایە بۆچی بەهانەیان بۆ نانبرینا وان دئینیت و بێی بەلگەژی حوكمەتا هەرێما كوردستانێ تاوانبار دكەت، ئەم نزانین ئەڤ هەلوەستە خزمەتا كێ دكەت، ئایا ب راستی جەنابێ وی نوونەرێ كوردایە ل بەغدا؟!
پێدڤییە جەنابێ وی چاڤەڕێی وێ چەندێ بكەت ل دادگەهێ ڤان بوختان و نەهەقییان ب سەلمینیت.
وەكو وەزارەتا دارایی ژی چەندین جاران مە یا راگەهاندی كو دەرگەهێ وەزارەتا مە بۆ دانا داتا وپێزانینان یێ ڤەكریە، هەكە جەنابێ وی یێ دلسۆز با، دڤیا وی ب خوە دووڤچوون كربا، نە ب ئاخڤتنێ ل سەر تەلەڤزیۆنان كو ژ هەموو تشتەكی ب ساناهیترە.

بریكارێ وەزارەتا داراییا ئیراقێ ئاماژەكر كو وی سەرەدانا سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ كر و سەبارەت مووچە و بۆدجێ هەرێما كوردستانێ گەنگەشەكر، هەروەسا دیاركر، هەموو چاڤەڕێی كۆمبوونا رۆژا ئەینییا داهاتی نە.
رێباز حەملان، بریكارێ وەزارەتا داراییا ئیراقێ دیاركر كو ل رۆژا سێشەمبی 28/1/2025 سەرەدانا محەمەد شیاع سۆدانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ كریە و ب گشتی باس ل رەوشا داراییا ئیراقێ و ئاستەنگێن د ئەڤێ سالێدا كر.
رێباز حەملان دیاركر ژی كو پاشی پەیاما مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ سەبارەت بۆدجە و مووچێ فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ و دوماهی كۆمبوونا نەئاسایی یا جڤاتا وەزیرێن هەرێما كوردستانێ ل دۆر ڤێ چەندێ كو ل 11/1/2025 هاتبوو ئەنجامدان، پێ راگەهاند.
بریكارێ وەزارەتا داراییا ئیراقێ باس ل وێ چەندێ ژی كر، د كۆمبوونێدا هووردەكاریێن تمام یێن وان پێنگاڤان باسكر كو حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و وەزارەتا دارایی و ئابووری ل هەرێمێ ل سەر داخوازییا وەزارەتا داراییا فیدرال رۆژانە ب بەردەوامی كار دكەن، بەلێ مووچێ خەلكێ كوردستانێ گەلەك یێ گیرۆبووی و رەوشا ژیارا هەڤوەلاتیێن هەرێما كوردستانێ یا د رەوشەكا دارایی یا خرابدا.
رێباز حەملان خویاكر ژی كو وی بۆ سۆدانی رۆهنكر، داخوازییا هەرێما كوردستانێ ئەوە كو دڤێت د چارچۆڤەیێ دستوورێ ئیراقێدا وەكو هەرێم رەفتار ل گەل بهێتە كرن و قانوونا بودجەی و بڕیارێن دادگەها فیدرالی ل دۆر شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ وەكو خوە بهێنە بجهئینان.
بریكارێ وەزارەتا داراییا ئیراقێ هەروەسا دیاركر، ئەم هەموو چاڤەڕێی كۆمبوونا رۆژا ئەینییا داهاتی ل بەغدا دكەین كو دێ د ناڤبەرا شاندێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و وەزارەتا داراییا فیدرالیدا ب سەرۆكایەتییا د. فوئاد حسێن، جێگرێ سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ و سەرۆكێ جڤاتا ئابووری ل ئیراقێ، دێ هێتە ئەنجامدان.

چاڤدێرێن سیاسی پێشبینیێ دكەن، ئیراق روو ب روویێ ئێك ژ وان سێ سیناریۆیێن سەرۆكێ ئەمریكا، دۆنالد ترەمپی ببیت، پشتی وێ چەندێ دێ بزاڤێ كەت پڕۆژەیەكێ نوو ل رۆژهەلاتا ناڤین بجهبینیت.
ل گەل هاتنا دۆنالد ترەمپی بۆ سەر دەستهەلاتێ ل ئەمریكا، پێشبینییا كۆمەكا سیناریۆیان ل رۆژهەلاتا ناڤین دهێتە كرن، ژ وان ژی ئیرای دێ ئێك ژ وان وەلاتان بیت كو د سیستەمێ نوو یێ ئەمریكا دایە و دبیت روو ب روویێ كۆمەكا گوهۆڕینێن سیاسی ببیت. ژ وان ژی پێشبینی دهێتە كرن، ئەمریكا ژ روویێ سیاسی و ئابووریڤە فشاران بێخیتە سەر ئیراقێ و دبیت ئەڤ فشارە بەر ب ئێك ژ سێ سیناریۆیان ببەت كو د پاشەڕۆژێدا روو ب دەت، وی دەمی ئیراق دێ ب نەچاری ئێك ژ وان سێ سیناریۆیان هەلبژێریت.
ل دۆر وان دێ سیناریۆیێن روو ب روویێ ئیراقێ بن، ئەحمەد شەریفی، شارەزایێ ستراتیژی، ئاشكراكر، ئەمریكا پڕۆژەیەكێ نوو بۆ پاراستنا ئاسایشا دەڤەرێ یێ هەی، تایبەتمەندییا سەرمایەداری، دیموكراسی ب سیستەمێ فرەحزبی و فیدرالی یێ تێدا.
هەروەسا دیاركر، فشار یێن ل محەمەد شیاع سۆدانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ هاتینە كرن گرۆپێن چەكدار راگریت، هەكە سەركەفتن د وێ چەندێ دا نەئینیت، دێ ئەمریكا نەچار بیت هێزێ بكاربینیت.
سەبارەت سیناریۆیێن پێشبەری ئیراقێ، هەیسەم هیتی، پسپۆرێ زانستێن سیاسی ل زانكۆیا ئەكستەر یا بریتانی دیاركر، ئیراق دێ هێتە نەچاركرن ئێك ژ وان سێ سیناریۆیان قەبوول بكەت، ئەوژی هەلبژارتن و گوهۆڕینە ب مەرجێ ئەمریكا، كو وەدكەت ئیراق دەستبەرداری ئیرانێ بیت و بۆ ئالیێ ئەمریكاڤە بچیت، سیناریۆیا دویێ ژی سەپاندنا سزایێن سڤكە ل سەر پشكەك ژ كەسایەتیێن د سیستەمێ سیاسیدا، كو هندەك ئالی د پڕۆسەیا سیاسیدا دێ هێنە دوورئێخستن، سیناریۆیا سیێ ژی ئەنجامدانا گوهۆڕینا بنەرەتییە ل ئیراقێ.
ژ ئالییەكێ دیڤە، بۆچوونا عەقیل عەباس، پسپۆرێ كاروبارێن سیاسی یێن ئەمریكا ئەوە، هەلوەستێ ئەمریكا ل ئیراقێ پەیوەندی ب سیاسەتا ئەمریكا بەرانبەر ئیرانێ یا هەی، ب جۆرەكی هەكە ئەمریكا و ئیران ل سەر خالێن ناكۆك رێكنەكەڤن، دێ سزایێن ئابووری هێنە بكارئینان، كو دێ كاریگەری ل سەر ئیراقێ ژی هەبیت، ل گەل ڤێ چەندێ ژی هێرشا سەربازییا ئیسرائیلی ل سەر گرۆپێن چەكدار ئەگەرەكێ ب هێزە.

دوهی سێشەمبی 28/1/2025، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ، د دیدارەكێدا ل گەل سوومێن باكچی، بالیۆزێ نوو یێ هندستانێ ل ئیراقێ، پیرۆزباهییا دەستبكاربوونێ لێ كر و هەموو پشتەڤانییەك بۆ سەرئێخستنا ئەركێ وی دیاركر، هەروەسا خواستا هەرێما كوردستانێ بۆ پێشڤەبرنا پەیوەندیێن خوە ل گەل هندستانێ د هەموو واراندا، دوپاتكر.
ژ ئالیێ خوەڤە بالیۆزێ نوو یێ هندستانێ، سەرەرای نیشاندانا خوەشحالیێ ب دەستبكاربوونێ و سەرەدانا هەرێما كوردستانێ، دوپاتی ل خواستا وەلاتێ خوە بۆ پێشڤەبرنا پەیوەندییان ل گەل ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ كر، هەروەسا ئاماژە كو وەلاتی وی ب گرنگی دنێریتە وان پەیوەندییان.
رەوشا گشتییا دەڤەرێ و چەند پرسێن جهێ گرنگییا هەڤپشك، تەوەرەكێ دی یێ دیدارێ بوو كو قۆنسلێ گشتیێ هندستانێ ل هەرێمێ و جێگرێ وی بەرهەڤ بوون.