ئەڤرۆ نیوز:

پلا گەرماتییا لەشی دکەڤیتە دناڤبەرا 37-39 پلەیان ژ سه‌دى، نۆشدار ب رەنگەکێ گشتی وەسان دھژمێرن کو پلا گەرماتیێ ھەکە گەھشتە 40 پلا ئەو بلندبوونە و ل وی دەمی پلا گەرماتیا لەشی بلند دبیت، چ ژ ئەگەرەکێ ناڤیا لەشی یان ژ دەرڤەی لەشی بیت وەکو بەرھەڤبوون ب تیشکا رۆژێ، ئەڤ بەرھەمئینانا گەرماتیێ شیانێن لەشی زێدە دکەت کو لەش ب خوه‌ خوه‌ سار بکەتەڤە ب رێیا خوھدانێ و ھەناسێ و پالدانا خوینێ بۆ پیستی.

ھەکە مرۆڤی گەرماتییا لەشی ھێلا بێی چارەسەریەکا راستەوخو بۆ بکەت نە دوورە ببیتە ئەگەرێ لێدانا گەرماتیێ و د حالەتێن دژوار دا دبیتە ئەگەرێ مرنێ.

تایا سرۆشتی د پتریا دەمان دا یا ب مەترسی نینە، بەلکو بەرسڤدانەکە بۆ کونترۆلکرنا وێ ،کو ژ رادەیێ سرۆشتی نەبوریت، ئەڤە وەکو کێمبوون و زێدەبوونا سپلێتا ناڤمالێ یە و ھەکە ژ رادێ سرۆشتی بوری دێ بزاڤێ كه‌ت ب رێیا خوھدانێ و پاراستنا گەرماتیێ کێم ببیت.

بلندبوونا پلا گەرماتیا لەشی دھێتە گوھۆرین، بێی پێدڤی ب ھندەک دەرمانان ژی بیت و ھێزا شانێن سپی زێدە دکەت بۆ بەرھنگاریا بەکتریایێ و ھەر ل وی دەمی هه‌تا رادەیەکی بۆ خوارنا مرۆڤی ژی ددانیت و ل دووماھیێ ئەو نامێن ب رێیا تایێ دگەھنە مێشکی ھەر وەکو وان نامەیانە ئەوێن بەرگریا لەشی زێدە دکەن.

د پتریا دەمان دا مرۆڤ بزاڤێ دكه‌ت، ب رێیا سەرشووشتنەکا تەزی یان کەمادەیان یان چوونا ل بەر پانک و سپلێتان وێ گەرماتیێ بینیته‌ خوار، ئەو بزاڤ بۆ سارکرنا لەشی ژ دەرڤە دھێنە کرن، لەشێ مرۆڤی نەچار دکەن کو گەلەک کاوریان بسوژیت ژ پێخەمەت پاراستنا ئاستێ بلندیا گەرماتییێ.

دەرمانێن دژی تایێ ( یێن کێمکرنا تایێ) وەکو ئەسپرین ھاریكارن بۆ تەزاندنا لەشی ب کاریگەریەکا باش و پتر ژ وان تشتێن بەری نوکە مە دیارکرین، ئەو دەرمان کار دکەن بۆ برینا وان رێکێن بەرسڤدانا بلندبوونا گەرماتیێ دکەن، ئەو ژی ب رێیا نەھێلانا دەرھاڤێژتنا کەره‌ستێن کێمیایی یێن دبنە ئەگەرێ تایێ، ئەو دەرمانێن کو دبێژنێ ( بروستاگلاندین) بەلێ دبنە ئەگەرێ تێکچوونا ھەرسکرنێ و خوین بەربوونێ، ئەسپرین ئەوێ بۆ زارۆیان دھێتە دان رەنگە وان تووشی نەخوشیا ( رای) بکەت، ئەو ژی کێم جاران پەیدادبیت بەلێ مەترسیا مرنێ زێدەدکەت. و دیسان دەرمانێن ( ئەسیتامینوفین) باشتر و ئێمنترە بۆ زارۆیان، بەلێ ھەکە ب قورچەکا زێدە بۆ زارۆیان ھاتە دان دبیتە ئەگەرێ پووچکرنا مێلاکا رەش.
ھەر چ ئەگەر بیت، ھەکە تا گەھشتە 40 پلەیان بۆ دەمەکی، رەنگە کارتێکرنێ ل بەرگریا لەشی بکەت، لەورا باشترە سەرەدەریەکا ساخلەمانە دگەل پلا گەرماتیا بلند بکەین، ھەکە کەسەک بۆ دەمەکێ درێژ تووشی تایا د سەر 40 پلەیان دابوو پێدڤیە بێ گیروبوون قەستا نوشداری بکەتن، بەلێ ژبیرنەکەین ژی ھندەک جاران تووشبونا مرۆڤی ب پەرسیڤی ژی تایێ زێدەدکەت و ھندەک جاران ژی ھەودانێن بەکتری مرۆڤی دگرن و چ تایێ پەیداناکەن و ھەکە نوشداری گوتە تە دەرمانان ب کاربینە تو ب کاربینە، بەلێ نابیت دەرمانێن وەکو ئەسپرینی بۆ زارۆیان بھێنە دان ب تایبەت ھەکە تایا وی ژبەر پەرسیڤی و خوریکان بیت، ئەوژی داتووشی نەخۆشیا رای نەبیت ئەوا بەری نوکە مە بەحس ل سەرکری، ھەکە تو ژوان کەسان بی ئەوێن خۆ ل بەر رەجفێنێ و خوھدانێ دگرن، بزانە بێی ب کارئینانا دەرمانان ژی دێ چارەسەربی و باشترە بێھنا خۆ ڤەدەی و ئاڤێ و شەربەتان گەلەک ڤەخوی.

ئەڤرۆ نیوز:

ل وه‌لاتێ رووسیا ماموستا و برینپێچان ڤاکسینا دژی کۆرۆنایێ وەرگرت، ل وه‌لاتێ بریتانیا ژى ڤاکسین دێ ب كه‌سێن دانعەمر هێتە دان، داكو بهێنه‌ چاره‌سه‌ر كرن.

حکومەتا رووسیا دوهی دەست ب بەلاڤکرنا ڤاکسینێ سپۆتنیک یێ ل دژی کۆرۆنایێ کریه‌ و ب هزاران ماموستا و برینپێچان کو پێشتر وەک خۆبەخش ناڤێن خۆ نڤیسیبوون، ڤاکسین وەرگرتیه‌.

حکومەتا بریتانیا ژی راگەهاندیە، ل سێشەمبیا بهێت 8/12/2020 بریتانیا دێ بیتە ئێکەم وەلات ڤاکسینێ کۆمپانیا فایزەر بده‌ته‌ وەلاتیێن خوه‌ و کەسێن دانعەمر دێ بەری هەموو کەسێن دی وى ڤاكسینى وەرگرن.