ئهڤێن ل خوارێ چهندێ گۆلێن جوانێن وهزرێ ئهڤ سالهنه كو ژ خول و قارهمانيێن ئهورۆپا و جيهانێ هاتيه ئامادهكرن.
ئهڤرۆ نيوز، چهكدار ئهترووشى:
ژێدهرهكى ژ هێزێن لهشكرێ كوردستانێ تايبهت بۆ ئهڤرۆ نيوز ئهو نووچه رهتكرن يێن دبێژن پێشمهرگێ كوردستانێ زوممار يا كونترۆلكرى.
چهند دهزگههێن راگههاندنێ يێن عيراقى ژ زارێ چهند ژێدهراێن خوه بهلاڤكريه كو پێشمهرگێ كوردستانێ ناحيا زوممار ب تهمامى يا كۆنترۆلكرى.
ژێدهرهكى ژ هێزێن پێشمهرگێ كوردستانێ كو مه ب باشى نهديت ئاماژێ ب ناڤێ وى بكهين ئاشكهرا كر كو سپێدێ ل دهڤهرا عوێنات د شهروههڤچوونهكێ دا، پێشمهرگێ كوردستانێ زيانێن گهلهك مهزن گههاندينه چهكدارێن داعش.
گۆتژى: “پێشمهرگێ كوردستانێ پێش رهوى نهكريه و ئهو ل هيڤيێ بوون هێرشێ بكهنه سهر پێشمهرگهى، بهلێ زيانێن گهلهك مهزن گههشتنه هێزێن داعش”.
ئهڤى فهرماندێ پێشمهرگهى ئهو نووچه ژى رهتكرن يێن دبێژن كو ئهوان زوممار يا كۆنترۆلكرى و گۆت: “دبيت د ماوهكێ نێزيك دا پێشرهويێ بكهين و زوممار كۆنترۆل كهين”.
ئهڤرۆ نيوز، نيوار محهمهد سهليم:
ئهندامهكێ لژنا دهڤهرێن كوردستانى يێن دهرڤهى ئيدارا ههرێما كوردستانێ ل پهرلهمانێ كوردستانێ داخوازێ دكهت ل سهر دهركرنا فۆرمێن ئاهێن خوارنێ و دهركرنا كارتا پێزانينان بۆ وهلاتيێن عهرهب ل كهركووك ڤهكۆلين ل گهل نجهمهدين كهريم بهێته كرن.
د نڤيسينهكێ دا كو ل پهيچێ خوه يێ فهيسبۆكى بهلاڤكريه پهرلهمانتارێ فراكسيۆنا گۆڕان و ئهندامێ لژنا دهڤهرێن كوردستانى يێن دهرڤهى ئيدارا ههرێما كوردستانێ، بێستۆن فايق، راگههاند كو ب گۆرهى گۆتنێن قايمقامێ كهركووكێ، كامل سالهى، ئاشكرا كريه كو هژمارهكا زۆر يا عهرهبان هاتينه كهركووك و كارتا پێزانينان و فورما ئاهێن خوارنێ پێ دايه و هژمارهكا شوقه و جهێن بنهجهبوونێ بۆ تاپۆكرينه و بووينه وهلاتيێن كهركووك.
بێستون فايق دبێژيت: “دبيت ئهڤ گۆتنێن قايمقامێ پارتى ل كهركووك پهيوهندى ب ڤێ ههڤركيا د ناڤبهرا پارتى ديموكراتى كوردستان و د. نهجمهدين كهريم پارێزگارێ كهركووك ڤه ههبيت كو ماوهكه ئاخفتنان ل سهر دكهت و تۆمهتێن جودا يێن گهندهليێ دئێخنه پال وى، بهلێ ئهڤه يا جودايه و نابيت ب تنێ وهكو دوسهكێ گهندهليێ بهێته ديتن، پێدڤيه سهرۆكايهتيا ههرێمێ و پهرلهمانێ كوردستانێ دووڤچوونێ بۆ بكهن وههموو پێنگاڤان بهر ب ڤى بابهتى ڤه ب هاڤێژن”.
د پشكهكا دى يا گۆتنێن خوه دا ئاماژه دايه وێ چهندێ كو ژ بهر كو ئێكهتى نشتميانى كوردستان هێزا ئێكێ يا كهركووكێ يه و خودان پتريا دهنگێن وى باژێرى يه، پێدڤيه ب هوورى ل سهر ڤى بابهتى ڤهكۆلينان بكهت و رێ نهدهت ب دهستێ ئهندامهكێ مهكتهبا سياسى يا وان ڤه كارتا پێزانينان و فورما ئاهێن خوارنێ بۆ وهلاتيێن عهرهب يێن هاورده بهێته دروستكرن و كهركووك بهێته تهعريبكرن.
دايه زانين ژى كو چهندين ساله كورد ههموو بزاڤێن ڤهگهراندنا هاوردێن عهرهبه بۆ جهێ وان، ئهڤجا د پرۆسهكا گۆماناوى دا، عهرهب ل جهێ كوردان بهێنه بنهجهكرن و دبێژيت: “ههكه ئهڤه راست بيت قايمقامى ژى پشكهكا ڤێ تاوانێ ب بهر دكهڤيت چونكو قايمقامێ قهزا ناڤهندى يه و رێڤهبهر و بهرپرسێن دى ژى يێن كهركووك د پشكدارن، بهلێ د. نهجمهدين كهريم بهرپرسيارێ سهرهكى يێ ڤێ كێشێ يه، چونكو كهسێ ئێكێ و سهرۆكێ يهكا ئيدارى يا پارێزگهها كهركووكه”.
ئەڤرۆ نیوز، سالار دۆسکی:
سەرۆکێ لیژنا دەستپکایێ ل پەرلەمانێ کوردستانێ بۆ ئەڤرۆ نیوز دیارکر کو د ڤێ دووماھیێ دا گەلەک کێشە گەھشتینە لیژنا وان ل سەر ئەوان کۆمپانیێن پارا ژ خەلکی وەردگرن و شوقان و ڤلان بۆ وەلاتیان ب قست دروست دکەن.
عومەر کوچەر سەرۆکێ لیژنا نەزاھێ گۆتژی: “ژ بەر زێدبوونا کێشا و گڤاشتن ل سەر لژنێ نەچاربووین د گەل دەستەیا وەبەرھێنانێ ل ھەرێما کوردستانێ بروونینە خوار”.
ئاشکراکر کو پتر کێشە ھەنە و زێدەتر بووینە و پتر ژ ٣٥ کۆمپانیان ئەڤ کێشە بۆ وەلاتیان دروستکرینە، ئەڤە بوویە ئەگەر جڤاتا وەزیران بڕیارێ ل سەر بدەت کو ئەڤ پرۆژە بھێنە راوستاندن و گۆت: “ھندەک پرۆژان مۆلەت نەبووینە و ھندەک پرۆژان خەلکی ٩٠% پارە داینە و خودان رەڤینە و کەس نوزانیت کی ڤە چوویە”.
سەرۆکێ لژنا نەزاھێ ئاشکراکر ژی کو ھندەک پرۆژە ئەڤە پێنچ سال چوون و پارێ خەلکی برینە، کۆمپانیا دکتور روشدی (دەشتی بەھشت) ب تنێ ٢٩ سکالا ل دادگەھێ ل سەرن، کۆمپانیا بیابان گەلەک خەلکی سکالا ل سەر چێکرینە”.
نەڤەشارت کو وان وەکو دەستەیا نەزاھێ ژ رێڤەبەریا وەبەرھێنانێ خواستیە راپۆرتەکا گشتی بۆ وان بەرھەڤ کەن و گۆت: “دێ ژ سەرۆکاتیا پەرلەمانی خوازین روونشتنەک ل سەر بابەتی بھێتە گرێدان، دێ داخواز کەین پرۆژە بۆ خەلکی بھێنە دروستکرن یان پارێ وان ل دووڤ گرێبەستێ بۆ بھێتە زڤراندن”.
دھۆک، شاکر ئەتروشی:
بێژەر و میدیاکارا ناڤدارا عیراقی (ھەیفا ئەلحسێنی) د دیدارەکێ دا بۆ ئەڤرۆ کو ب رێیا فەیسبووکی ھاتیە کرن دیارکر دەمێ ئەو قوتابیا قوناغا ناڤنجیێ گەلەک حەزژ کارێ راگەھاندنێ دکر و گۆت: ژبەرکو وی دەمی خەتێ من ژی گەلەکێ جوان بوو، بەردەوام ھەڤالێن من یێن قوتابی ژمن دخواستن ئەز بەلاڤوکێن دیواری بۆ وانا چێکەم و ئێدی کار گەھشتە وی رادەی من ئاھەنگێن قوتابخانێ ژی ب رێڤەدبرن، ل وی دەمی رێڤەبەر و ماموستایێن من ل گەل ھەڤالێن من ئەز ھاندام کو دوارێ راگەھاندنێ دا کاربکەم و رێڤەبەرا قوتابخانا مە گۆتە من تۆ گەلەکا جوانی و دەنگێ تەژی یێ خوشە ھەرە ل دەزگەھەکێ راگەھاندنێ کارکە، ھەر چاوابیت پشتی ٢٠٠٣ دەلیڤەک بوومە ھەلکەفت و مەکۆڤارەک دەرخست و ب سوپاسیڤە ستافێ کۆڤارێ ئەز کرمە سەرنڤیسکار و دشێم بێژم ئەز ئێکەم کچ بووم پشتی ٢٠٠٣ بوویمە سەرنڤیسکارا کۆڤارەکێ ل عیراقێ.
ل دۆر تێکھەلیێن خوە ل گەل رۆژنامەڤان و نڤیسکارێن کورد ژی گۆت: “دەمێ ئەز ل بەغدا من گەلەک نڤیسکارو رۆژنامەڤانێن کورد دنیاسین و نھۆ ژی مە پەیوەندیێن ھەڤالێن ھەنە، لێ موخابن ئەز د زمانێ کوردی ناگەھم ژبەر ھندێ ئەز نوزانم کا د چو ئاستدایە، لێ من ئاگەە ژ دەنگوباسێن کوردستانێ ھەیە، ئەو ژی ب ریێا کەنال و سایتێن عەرەبی”.
ناڤھاتی کو نھۆ ل وەلاتێ ئەمریکا یە و پەیامنێرا کەنالێ (الرشید) یێ عیراقی یە ھێشتا گۆت: “گەلەک جاران وەکو میدیاکار و چالاکڤانا وارێ ژنان من سەرەدانا ھەرێما کوردستانێ کریە و ئەز گەلەک رۆژنامەڤان و سیاسەتمەدارێن کورد دنیاسم و من دیدار ل گەل کرینە و ب ھیڤی مە ل دەمەکێ نێزیک جارەکا دی بھێمە کوردستانێ، چونکو ب راستی کوردستان ب ھەموو باژێرێن خوەڤە گەلەکا خوشە و دیمەنێن وێ دبالکێسن، لەورا ئەز ژدل داخازا پێشڤەچوون و سەرکەفتنێ بوو دخوازم”.
ھەروەسا گۆت: دەمێ دەلیڤە بۆ من دھێتە پێش ئەزا بەرھەڤم سەرەدانا دھۆکێ بکەم، ھەتا کو من داخاز ژی نەکەن، ئەز ھەر دێ ھێم چونکو دھۆک باژێرەکێ جوانە و خەلکێ وێژی یێ پێ گۆتیە بۆ رێزگرتنا مێھڤانان.
وێنه ژ پهيچێ تايبهتێ ههيفا حوسهينى هاتينه وهرگرتن:
دھۆک، لەزگین جۆقی:
نوونەرێ تایبەتێ سەرۆکێ حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ بۆ کاروبارێن ئاواران بۆ ئەڤرۆ دیارکرکو پرۆسا کۆمکرنا دیکیومێنتان ل سەر کارەساتا شنگالێ دێ یا درێژخایەن بیت و رۆژانە خەلک دیکیومێنتان دئینن و ھەتا نوکە گەلەک دیکیومێنت ھاتینە خرڤەکرن و چو بەلگەنامێن وەسا نینن بێژن کڕین و فرۆتن ب کچێن رەڤاندی یا ھاتیە کرن، ھەلبەت تیرۆرستان کچێن رەڤاندی دابەشکرینە ڤێچا ب چ رێ بیت ئەم نوزانین وگۆت، ھەر تشتەکێ پێدڤی بیت بۆ رزگارکرنا وەلاتیێن ماینە ئاسێکری ھەتا یێن رەڤاندی ژی ئەم دێ کەین و سەرۆکێ حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ ھەر ژ رۆژا ئێکێ فەرمان داینە کو ھەر تشتەکێ پێدڤی بیت بۆ رزگارکرنا کەسێن ھاتینە رەڤاندن و ئاسێکری ئەم دێ ئەنجام دەین.
د. نوری عوسمان نوونەرێ تایبەتێ سەرۆکێ حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ بۆ کاروبارێن ئاواران بۆ ئەڤرۆ دیارکرکو کار یێ دھێتە کرن بۆ زانینا ئامارێن دروست یێن کوشتی و بێ سەروشێن کریا و کچێن رەڤاندی و چەند ڤەگەریاینە وچ رەفتار د گەلدا ھاتیە کرن، لێ ھەتا نوکە چو ئامارێن دروست دیار نەبووینە و بەردەوام سەردەان دھێنە کرن و پرسیار ژ خەلکێ دھێنە کرن کا چەند ماینە و چەند شەھید بووینە، لێ ھەتا وەلاتیێن شنگالێ نەزڤرنە سەر مال و مولکێن خوە، چو ئامارێن دروست دیار نابن، چونکو ھندەک کەس یێن ماینە ئاسێ و ھندەک ژی ژ مروڤێن خوە ھاتینە ڤەقاتاندن و بەری چەند رۆژان حالەت دیاربووینە من ب خوە ژی سەرپەرشتیا ئینانا وان دکر کو د ساخ بوون، لێ مابوونە ئاسێ ل شنگالێ و مە یێن ئیناین و نوکە یێن ل دھۆکێ کو ل گۆندی (نسیریێ) ل شنگالێ مابوونە ئاسێ و دەمێ پێزانین ل سەر ڤێ چەندێ گەھشتینە مە، ئەم رابووین ب قورتالکرنا وان و ب چ رەنگەکی ھەبیت ئەم بەردەوام کار دکەین بۆ قورتالکرنا وەلاتیێن ماینە ئاسێ و ل کیش جھی ژی بن.
د. نوری عوسمان زێدەتر گوت” ئەو کەسێن ھەتا نوکە مە ئیناین دگەھنە ٢٠ ژنان و دۆرێن ٨٠ حالەتان ژی کەسێن ماینە ئاسێ مە ئیناینە و ھەر تشتەکێ پێدڤی بیت ئەم دێ کەین بۆ رزگارکرنا وەلاتیێن ساخ و د ئاسێ، دیسا بەری چەند رۆژان ژی کچەکا دی ژی مە ژ مووسل ئینایە و نوکە یا ل باعەدرێ”.
دەرباری بزاڤێن جینۆساید ناساندنا کارەساتا شنگالێ، د. نوری عوسمان گوت” دیکیومێنت یێن دھێنە خرڤەکرن و لیژنەک یا ھاتیە پێکئینان بۆ جینۆساید ناساندنا کارەساتا شنگالێ و ئەڤ لیژنە ژ چار وەزارەتان یا ھاتیە پیکئینان ئەوژی وەزارەتێن شەھید وئەنفالکریان، کار و کاروبارێن جڤاکی، ناڤخوەیی و داد ل گەل فەرمانگەھا پەێوەندیێن دەرڤە و ھەکە پێدڤی بیت، ھەر دامودەزگەھەکێ دی ژی بیت دێ ھێتە د لیژنی دا و کار یێ بەردەوامە و ئەم نەشێین بێژین کا کەنگی دێ ب دووماھی ھێت، بەلێ نوکە پێزانین یێن دھێنە کۆمکرن و خرڤەکرنا وان ژی پێدڤی ب دەمی یە”.
نوونەرێ تایبەتێ سەرۆکێ حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ بۆ کاروبارێن ئاواران دیارکرکو کارێ مە ھەمەھانگی یە دناڤبەرا دامودەزگەھێن میری و جڤاتا وەزیران دا بۆ خەلکێ ئاوارەبووی خزمەتێ بکەین و ئەو فەرمانا ئەز پێ ھاتیمە راسپاردن بۆ ڤی کاری ئاوارێن ھەولێر و سلێمانیێ ژی ب خوەڤە دگریت وھەڤکاریێ ل گەل رێکخراوان و ئاژانسین نەتەوێن ئیکگرتی و ھەموو وەزارەتێن حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ دکەین بۆ دابینکرنا خزمەتێن پێدڤی بۆ ئاواران و کار یێ بەردەوامە بۆ دابینکرنا جھێن ڤەحەواندنێ ودابینکرنا قوتابخانان ژی بۆ سالا نوو یا خواندنێ بۆ زارۆیێن ئاواران و دابینکرنا کەلوپەلێن خوارنێ”.
د. نوری عوسمان ئاماژە دا وی چەندی کو ١٧٠ ھزار ئاوارێن شنگالێ ل دھۆکێ نە و ھندەک ژی چووینە ھەولێرێ و سلێمانیێ و گوت” لیژنەک ژلایێ پارێزگەھا دھۆکێ ڤە ژی یا ھاتیە پێکئینان کو ئەو کاری مەیدانی پتر ئەنجام ددەت و ئەم ژی ھەڤکاریێ ل گەل حوکمەتێ و نەتەوێن ئێکگرتی و جڤاتا وەزیران ورێکخراوان دکەین بۆ ھندی کارێن وان بجە بھێن”.
ناڤبری ئەوژی خویا کر کو ھەتا نوکە چو بەلگەنامێن وەسا نینن کو بێژن کڕین و فرۆتن ب کچێن رەڤاندی یا ھاتیە کرن، ھەلبەت چەکدارێن تیرۆرستێن داعش یێن ل سەر خوە بەلاڤکرین، ڤێچا چاوا بیت ئەم نوزانین”.
د. نوری ئاشکرا کرکو عەرەبێن دەڤەرا شنگالێ دووپاتکر کو پێکڤەژیان دگەل وان دا ناھێتە کرن، چونکو عەرەبان خیانەت ل شنگالێ کر و ئەم د زانین کا چ عەشیرەتێن عەرەب ل شنگالێ دەست د کارەساتا شنگالێ دا ھەبووینە”.
ناڤبری زێدەتر گۆت” پرۆسا کۆمکرنا دیکیومێنتان ل سەر کارەساتا شنگالێ دێ یا درێژخایەن بیت و رۆژانە خەلک دیکیومێنتان دئینن و ئەڤ نڤیسینگەھا ھاتیە ڤەکرن دێ یا وەختی بیت و ئەم سۆپاسیا خەلکێ کوردستانێ و تایبەتی پاریزگەھا دھۆکێ دکەین بۆ پێشوازی و ھاریکاریا وان ل گەل ئاواران”.
ڤهكۆلهرهكى ژ زانينگهها ئوسلۆ ڤهكۆلينهك ل سهر 250 هزار كهسان ژ لايێ ژيراتيێ ڤه ئهنجام دا تێدا ديار بوو كو چهند رێزبهنديا مرۆڤى د خێزانێ دا زێدهتر بيت ژ يێ ژ خوه بچووكتر ژيرتره ب رێژا 2.3ێ.
مالپهرێ نوتيتسى ئينكريديدبلى يێ ئيتالى ڤێ چهندێ ژى بۆ بابى ڤهدگهرينيت نهكو ژ شيانێن وانه، بهلكو ئاماژێ ب وێ چهندێ دكهت كو ههر دهم باب پتر گرنگيێ ب زارۆيێ خوه يێ مهزنتر ددهت و فێرى زانين و هوشيارى و گهلهك تشتان دكهت.
ئاشكهرا ژى كريه كو جوداهيا ئاستێ ژيراتيێ ههردهم يێ د بهرژهوهنديا برايێ مهزن دا ب تايبهت د خێزانێن مهزن دا كو دبيته 2.9 و ل دهمێ برايێ بچووك برايێ خوه يێ مهزن ژ دهست ددهت، ئێكسهر ئهڤ رێژه بهر ب زێدهبوونهكا بهرچاڤه، ب تنێ ئهو نهبيت كو ههموو تشتهكى نهرێكيا خوه ههيه، ئانكو دبيت هندهك خێزان ههبن و ئهڤ رێژه زێدهتر بيت.
بهرههڤكرن، نيوار محهمهد سهليم:
ئهڤرۆ نيوز:
چهكدارێن داعش فرۆكهكا عيراقى يا ژ جورێ Mi-35 ل نێزيك بێچى ب مۆشهكهكێ خسته خوار.
ئاخفتنكهرێ ب ناڤێ وهزارهتا بهرهڤانيا عيراقى ئاشكهرا كر كو چهكدارێن داعش فرۆكهكا عيراقى يا ژ جورێ Mi-35 ل نێزيك بێچى ب مۆشهكهكێ خسته خوار و فرۆكهڤان و هاريكارێ وى گيانێ خوه ژ دهست دا.
بێچى مهزنترين جهێ بهرههڤكرنا پهترۆلێ يه و 200 كليۆمهترا ژ باكوورێ پايتهختێ عيراقێ بهغدا يێ دووره.
رێكخراوا تيرۆرستى يا داعش ئهڤ ساله دهست يێ ب سهر دهڤهرهكا مهزن ژ ناڤهراست و باكوورێ عيراقێ دا گرتى، لهشكرێ عيراقێ ژى ئاستهنگان ل ههمبهر ڤهگهراندنا وان دهڤهران دبينيت.
ژ خزيرانا بۆرى ژى و ههتا نوكه ب تهمامى حوكمهتا عيراقێ كۆنترۆل ل سهر پارێزگهها مووسل كو پشتى بهغدايا پايتهخت مهزنترين پارێزگهها عيراقێ دا گرتيه.
ئەڤرۆ نیوز:
فرۆکێن جەنگی یێن وەلاتێ تورکیا ھێرشێن خوە یێن ئێکێ یێن ئەسمانی دژی چەکدارێن داعش ل دەوروبەرێن کۆبانێ باکورێ رۆژھەلاتێ سوریا دەسپێکرن.
راگەھاندنا تورکیا ئاشکەرا کر کو د ڤان ھێرشێن ئەسمانی یێن لەشکرێ تورکی دا، وەلاتێ وان فرۆکێن شەرکەر یێن F١٦ یێن ب کار ئیناین دا کو مۆلگەیێن داعش ل دەوروبەرێن کۆبانێ دەسپێکرن.
ئەڤ ھێرشێن تورکیا پشتی بۆرینا ٢٤ دەمژمێران ژ رەزامەندیا پەرلەمانێ تورکیا ل سەر پرۆژێ سەرۆک وەزیرێن تورکیا ئەحمەد داود ئوغلۆ ھات ئەڤێ تایبەت ب نەھێلانا تیرۆرێ ل دەڤەرێ.
د پشکەکا ڤی پرۆژەی دا ھاتیە کو ھەر دەما حوکمەتا تورکیا ھەست کر کو مەترسیا ل سەر ئەمنا وەلاتێ وان ھەیی، دشێت فرۆکێن جەنگی بۆ نەھێلانا ڤێ مەترسیێ ل ژ دەرڤەی سنورێن تورکیا بکاربینن.