ئیراق بۆچى نه‌بوو مسر؟!
شێرزاد نایف
پشتى ده‌سپێكرنا بوهارا ئه‌ره‌بى یا جاران ل دووماهیا سالا 2010، گه‌له‌ك وه‌لاتێن ئه‌ره‌بى كه‌فتنه د كاروانێ رۆخیانێ دا، دوور ژ پرسگێركا ئیراقێ كو بوهارا وێ ژ یا وان نێزیكتر بوو و پێستركه‌ك ببوو كو ئه‌و ژى ل شۆپا وێ برۆخن حه‌تا راده‌یه‌كى ب شێوه‌یه‌كى بۆ ئێكێ دیتر، یا گرنگ مژارا وان دوورتره ژ یا ئیراقێ، به‌لێ میناكه‌ك ژ وه‌لاتێن كه‌فتینه به‌ر پێلا بوهارا ئه‌ره‌بى كۆمارا مسرا ئه‌ره‌بى بوو، لێ پشتى ڤان شۆرشان سه‌رگرتین، ره‌وشه‌كا ئالۆز ب سه‌ر گه‌لێن وان داهاتن، و زوى ب زوى ده‌ستهه‌لاتێن وان یێن نوى جهێ خوه نه‌گرتن، لێ هه‌روه‌كو مه دیتى كو جوانترین شۆرشێن بوهارا ئه‌ره‌بى یا مسرێ بوو، هه‌كه بێژین ژلایه‌نێ ئه‌وله‌هیێ ڤه، چونكو ل ده‌ستپێكا هه‌مى بیاڤان ئه‌وه، شیان ره‌وشێ كونترۆل بكه‌ن و ئاژاوێ گه‌له‌ك نه‌ڤه‌كێشا، دوور ژ مژارا لێكوگوهارتنا جۆرێن ده‌ستهه‌لاتێ ژ یێ ئیخوانان بۆ یێ نیمچه سه‌ربازى كو ژ مورسى بۆ سیسى، ئه‌گه‌رێن خوه یێن بابه‌تى هه‌بوون، ئه‌ڤجا ئه‌م ل گه‌ل وان هه‌مى وه‌لاتان به‌راورد ناكه‌ین، یا گرنگ بۆ مه ئیراقه، بۆچى وه‌كو مسرێ لێ نه‌هات كو زوى بسه‌ره‌كى بكه‌ڤیت؟
فاكته‌رێ ئێكێ یێ جوگرافى یه، مسرێ جهه‌كێ ستراتجیى یێ گرنگ هه‌یه و ئابوورێ وێ دڤێت هه‌ر د وه‌رارێ دا بیت و هه‌مى دونیایێ په‌یوه‌ندیێن راسته‌وخوه ل گه‌ل هه‌نه و رێكا پارچه‌یا سه‌رێ جیهانێ ب بنێ جیهانێ ڤه گرێدده‌ت. ژبه‌ر ده‌ریا سپى یا ناڤه‌راست و گرێدانا وێ ب ده‌ریا سۆر ڤه ب رێیا ده‌رته‌نگێ سوێس یێ گه‌میڤانیێ ڤه، و هه‌رسێ كێشوه‌ران پێكڤه گرێدده‌ت، ئاسیا و ئه‌ورۆپا و ئه‌فریقیا ل سه‌ر ئه‌رد. به‌لێ جهێ ئیراقێ ب تنێ ئێك ده‌رگه‌هێ ئاڤى یێ بچویك هه‌یه ئه‌و ژى به‌نده‌رێ فاوه ل سه‌ر ئاڤا كه‌نداڤى هه‌مى ره‌خێن وێ وه‌لاتێن ئاگرینن!!، و ژبه‌ر سیاسه‌تێن رژێما رۆخیا پرانیا وه‌لاتان كرینه دوژمن و هاتیه دۆرپێچكرن. تایبه‌ت ئیران كو هێشتا برینێن وێ یێن شه‌رێ حه‌فت سالى دنالن و ساخ نه‌بووینه.
فاكته‌رێ دویێ، هه‌بوونا سامانه‌كێ به‌شه‌رى یێ ب هێز كو ئه‌و ژى له‌شكرێ مسرى یه، له‌شكرێ وان نه‌رۆخیا گه‌لێ مسرێ خوه ب وى له‌شكرى ڤه‌گرت، ئێكسه‌ر وه‌كو سازیه‌كا به‌رهه‌ڤ، هه‌مى داموده‌زگه‌هێن ده‌وله‌تێ راگرتن، و مه‌دیت وه‌زیرێ به‌رگریا مسرى موشیر. محه‌مه‌د حسێن ته‌نتاوى چاوا سه‌ره‌دانا مه‌یدانا ته‌حریر ل قاهیره كر ل ناڤا خوه‌نیشاده‌ران وه‌كو سه‌رۆكه‌كى هاته پێشوازیكرن، و تانك و ده‌بابه‌یێن وان ل ناڤا جادده‌یان دا، چه‌ند ڤیانه‌كا موكم د ناڤبه‌را له‌شكرى و هه‌ڤوه‌لاتیان دا هه‌بوو. سه‌ربۆره‌كا سه‌ركه‌فتى بوو، جهێ خۆشحالیا هه‌مى جیهانى بوو. لێ له‌شكرێ ئیراقى هاتبوو پووچه‌لكرن ژ لایێ هێزێن هه‌ڤپه‌یمانان ڤه و ژێرخانا وێ یا به‌شه‌رى و یا مادى ل كێمیێ دایه ناخێ وێ لاوازكریه. ئێدى كه‌س نه‌شێت كونترۆل بكه‌ت، ژبه‌ر به‌ربه‌لاڤبوونا میلیشیێن جۆروجۆر. هه‌ر دیسا نێزیكبوونا ئیراقێ ژ ڤى كوژیێ جیهانێ یێ هشكباوه‌ریى لێ به‌ربه‌لاڤ و هنده‌ك حزبێن ئیسلاما سیاسى و ئیران ب ره‌خ ڤه، و ل سه‌ر دا ژى ئه‌ڤغانستان، و بنگه‌هێ تیرۆرا جیهانێ ئه‌لقاعیده و ل دویڤدا ژى نوسره و یێن وه‌كو وێ حه‌تا كو گه‌هشتیه داعش و خویشكێن وێ. به‌لێ مسرێ چو هه‌ڤسویێن ب وى ره‌نگى نه‌بوون. ژ هه‌ردو ره‌خێن خوه ڤه یێ باكۆر و یێ رۆژئاڤا ڤه هه‌مى ئاڤ بوو.. و د بن دا ژى وه‌لاتێن ئه‌فریقى یێن ژبرسان دا دنالن، و ل نیڤێ ژى رووبارێ درێژى نیلى پارچه‌یێن مسرێ دپارێزیت ژ مایتێكرنێن توندره‌و.
3ـ فاكته‌رێ جڤاكى و ره‌وشه‌نبیرى و شارستانى ژى گه‌لێ مسرێ دده‌ته ناسین و ب لاندكا شارستانى و ئایینان دهێنه ناسین، نابێژم ژ گه‌لێ ئیراقێ باشتره به‌لێ باندۆرێن هزرێن توندوتیژیێ و تائیفه‌یێن جۆره و جۆر ل سه‌ر دكاریگه‌رن و جۆره‌كێ مه‌زنكرنا ئایدیان دده‌نێ. كو حه‌زا تۆلڤه‌كرنێ و ته‌نازول نه‌كرنێ.. زێده‌بارى وى مێشكى سه‌ربازى و دكتاتۆرى وگیانێ تۆلڤه‌كرنێ یێ رژێمێن ل دویڤ ئێك د سه‌رێ خه‌لكى دا چاندى و په‌روه‌رده‌كرى. دبیت نه‌گونه‌ها هه‌ڤوه‌لاتیان بیت.
هه‌كه وه‌نه‌بیت ژى ئه‌م یێن دبینین مسر چاوا ژ لایێ ئاسایشێ ڤه ب ده‌سته‌كێ پوولایى كونترۆل ل سه‌ر كری، به‌لێ ئیراقێ هێشتا له‌شكره‌كێ نشتیمانى نینه.
