ده‌وله‌ت و جڤاكێ كوردی

ده‌وله‌ت و جڤاكێ كوردی

115

جڤاك ناكاریت خوه‌ هه‌ڤبكریت و ب د واری زانینێ دا گه‌شێ بكه‌ت ل ژێر سیا نه‌بوونا ده‌وله‌تێ، جڤاكێ عیراقی ژی نه‌خۆشیا وی نه‌بوونا ده‌وله‌تێ یه‌، د دیرۆكا كوردستانێ دا شه‌ڕ و شۆره‌ش و نه‌بوونا ئاسایشێ كه‌فتنه‌ هۆلێ، وه‌كو ژێده‌ره‌ك بۆ نه‌بوونا باوه‌ریبخوه‌بوونێ یان ب یێ دیتر یان ب ده‌وله‌تێ، ئه‌و ژی چونكو ده‌وله‌ت ل گۆر گۆتنا پرۆفیسۆر جۆزێف شترایر (یا هه‌یی ب ره‌نگه‌كێ سه‌ره‌كی د دل و روح و مێشكێ وه‌لاتیێن وێ دا، له‌ورا هه‌كه‌ باوه‌ری ب هه‌بوونا وێ نه‌بوو، چو پێرابوونێن لۆژیكی نین كو ژیانێ بده‌تێ). ئه‌ڤ ده‌وله‌تا مایی هه‌ر د نه‌بوونێ دا)7، ئه‌ڤ ده‌وله‌تا ب درێژیا چه‌ندین چه‌رخان مایی دوور ژ مێشكێ ته‌ڤایی بۆ به‌ره‌بابێن ل دووڤ ئێك، نا چێبیت د ده‌مه‌كێ كێم دا پێكبهێت. پاشی شترایه‌ر به‌حسێ شه‌ریَِن مللی دكه‌ت د ناڤبه‌را خێزان و هه‌رێمان دا، هه‌ر وه‌كو ئه‌و به‌حسێ عیراقا ئه‌ڤرۆ دكه‌ت (زه‌لامه‌كێ بێ خێزان، بێ سه‌ركرده‌، سه‌ر ب چ گرۆپێن مللی ڤه‌ نه‌بیت، یان سه‌ر ب گرۆپه‌كا ئاینی یا پرانی ڤه‌ نه‌بیت، نه‌شێت بژیت ب تنێ هه‌كه‌ نه‌بیته‌ خولام یان كۆله‌، ئه‌ڤرۆ جۆره‌ ژ جڤاكان هنده‌ك بهایێن ژێجودا هه‌نه‌ ژ یێن مه‌، هینگی مرۆڤی خوه‌ دكره‌ قوربان ب بلندترین راده‌ ب ژیانا خوه‌ و مالیه‌تا خوه‌ ب ناڤێ خێزانێ و سه‌كرده‌ی و گرۆپێ یان ئاینی و نه‌ك ب ناڤێ ده‌وله‌تێ) 7. هه‌ر وه‌كو ئه‌م ل چه‌رخێن ناڤه‌ندی دژین: هه‌ر وه‌كو پۆسته‌یێن ئیداری و سیاسی دهێ، به‌خشین ل گۆر په‌له‌یێن نێزیكیێ یان پلا حزبی، وه‌لاتی ناچیته‌ هه‌لبژارتنان و نه‌ بۆ شه‌ڕی و نه‌ بۆ پۆسته‌یی ب تنێ ل گۆر ژیبوونا وی یا ئه‌سنی كو ژیبوونا وی بۆ ده‌وله‌تێ تێكدده‌ت یان دده‌قسینیت یان دوور دئێخیت یان گیرۆ دكه‌ت. هه‌كه‌ ئه‌م بپرسین چاوا دیمه‌نێ ده‌وله‌تێ دهێته‌ خلۆله‌كرن د ناڤ رح و مێشك وه‌لاتیان دا؟
گریمانه‌ (1): ره‌نگه‌ ب كۆده‌تایێن زۆر و وه‌شانا سیخوران و كریارێن خرابكرنێ، حوكمه‌تێ بۆ بكارئینانا سه‌ركوتكرنا په‌یره‌وی و شێوازێن سێداره‌دانێ و سزادانێن ته‌ڤایی و گرتنێن لابه‌لا و ده‌ستنیشانكرنا ئازادیان و نه‌ژ بلی ڤێ چه‌ندێ ژی ژ ره‌فتارێن ده‌سهه‌لاتین كو باوه‌ریا وه‌لاتی ب سازیێن ده‌وله‌تێ به‌رزه‌دكه‌ت.
گریمانه‌یا (2): ب به‌ربه‌لاڤبوونا گه‌نده‌لیێ و هاژۆتنا وه‌لاتی بۆ نه‌چاربوونا ده‌وله‌تێ ژ راوه‌ستانا وی یان دانانا راده‌كی، دێ باوه‌ریا وی ب ده‌وله‌تێ ژده‌ستده‌ت و چیته‌ د خوشه‌نگه‌ركرنێن عه‌شائیری دا و ژ بلی ڤێ چه‌ندێ ژی ژ ژیبوونێن كو دبنه‌ ئه‌گه‌رێ لاوازبوونا ژیبوونا وی بۆ ده‌وله‌تێ.
ئه‌نجام: ئه‌م نه‌خۆشیا خوه‌ دبینین ژ نه‌بوونا ده‌وله‌تێ و مانگرتنێ ل دژی سه‌رپێچیێن به‌رده‌وام دكه‌ین و ل گه‌ل ڤێ چه‌ندێ مه‌حاله‌ ل سه‌ر مه‌ كو به‌رده‌وام بین ل ژێر ده‌وله‌ته‌كا لاواز، نه‌خۆشیا وه‌لاتی ژی وه‌لاته‌كه‌ چو ده‌سه‌هلا نه‌بن و (یزعُ الله بالسلگان، ما لا ێزَعُ بالقرێن).
ئینیاسیۆ رامۆنێ هه‌ڤبڕینا وێ رستێ دكه‌ت یا ناڤدار(تاحۆنا هه‌وایی بده‌نه‌ من، دێ چه‌رخێن ناڤه‌ندی ده‌مه‌ هه‌وه‌) له‌ورا دێ بێژیت (كۆمپیۆته‌ری بده‌نه‌ من، دێ هه‌وله‌مه‌ێ ده‌مه‌ هه‌وه‌)7 و هه‌ڤبرینێ ل گه‌ل رامۆنێ كه‌م و دێ بێژم(سازیان به‌لكو گه‌نده‌لیێ و ئابووره‌كا ب هێز و جڤاكه‌كێ موكم هه‌ڤگرتی ده‌مه‌ هه‌وه‌ كو باوه‌ریێ ب ده‌وله‌تێ بینیت نه‌ك ب عه‌شیره‌تێ و تائیفێ، دێ ده‌وله‌تێ ده‌مه‌ هه‌وه‌) ل گۆر ئیمام عه‌لی بن ئه‌بی تالب (كه‌سێ ب مێشك وێ كریارێ دكه‌ت ل موسیه‌تێ دا ئه‌وا نه‌زان دكه‌ت پشتی چه‌ند رۆژان) یان پشتی سالان.
و: ئه‌ڤرۆ

کۆمێنتا تە