شاره‌زايه‌كێ ژينگه‌هێ:نەخوه‌شیێن مرۆڤان 80% ژ ژینگەھێ پەیدا دبن
ئه‌ڤرۆنيوز:
شاره‌زايه‌كێ بوارێ ژینگەھێ دبێژيت، کێمبوونا رێژا کەسکاتیێ، CO2 دناڤ ھەوای دا زێدە دکەن، غازاتێن نیترۆجین دناڤ ھەوای دا زێدە دبن، پیسبوونا خوارنێ و ڤەخوارنێ 80% ئەگەرێن پەیدابوونا نەخوه‌شیێن مرۆڤانە.
د. عومەر محەممەد، سەرۆکێ پشکا ژینگەھێ ل زانکۆیا زاخۆ، بۆ نوش نیۆز دیار کر رەوشا ژینگەھێ ل ھەرێما کوردستانێ ب گشتی ل پارێزگەھا دھۆکێ ب تایبەت یا خرایە، چونكى ل گۆرەی ستاندەرێن جیھانی، پێدڤیە رێژا کەسکاتیێ د باژێران دا دناڤبەرا 20 بۆ 25% ژ ئەردێ کەسکاتیێ بھێتە تەرخانکرن و گۆت: “نۆکە ل زاخۆ 2% ژ ئەردێ بو ژینگەھێ ھاتیە تەرخانکرن، ئەڤە ئێك ژ ئەگەرانە کو نەخوه‌شیێن مینا پەنجەشێرێ زێدەبن”.
ژینگە ژ پێنج تشتان پێکدھێن، خوارن، ئاڤ، ھەوا، رووەك و ئاژەل. ل دووڤ راپۆرتێن ساخلەمیا جیھانی، 80% ژ نەخوه‌شێن مرۆڤى و ئاژەلی ژ ژینگەھێ پەیدا دبن، ئانكو ئاڤا پیس ئه‌وا دھێتە دناڤ ئاڤا ڤەخوارنێ دا و چاندن ب ئاڤێن پیس دھێتەکرن، ئاژەل ب ئاڤ و عەلەفێ پیس دھێتە ب خۆدانکرن، گیانەوەر گیایێ پیسبووی دخۆن، و گژوگیا ب ئاڤا نەپاقژ مەزن دبن و مرۆڤ بکاردئینن، ئەڤە ھەموو ب رێيا ڤایرۆس و میکرۆباتان بۆ ناڤ گیانێ مرۆڤان دھێنە ڤەگۆھاستن.
د. عومەر محەممەد دياركر ژى، ھەر دارەك ئۆکسجینێ بۆ چار مرۆڤان درۆست دکەت، ھەتا شەش مەتران ئۆکسجینێ ددەتە دەورۆبەرێن خوە و گۆت:” پێدڤیە مرۆڤ د حەوشا خوه‌دا داران بچینيت، گۆل و دارێن بچووك دژۆرێن خوڤە بدانن، دەرگەە و پەنجەرێن ژۆران ل سپێدە و ئێڤاران بھێنە ڤەکرن، دا رێژا ئۆکسیجینێ دناڤ ھەوای دا بەردەوام بھێتە گوهۆرین و زێدەکەت”.
ل دووڤ پێشنیازا ڤى شاره‌زايێ بوارێ ژينگه‌هێ ل زانکۆیا زاخۆ، پێدڤيه حوكمەتا ھەرێما کوردستانێ و وەزارەتا ساخلەمیێ کادرەکێ بسپۆرێ ژینگەھێ پەیدا بکەن و دەرفەتەکا زێدەتر ب ژینگەھێ بھێتەدان و گۆت:”بۆ ھندێ رێژا CO2 دناڤ ھەوای دا بھێتە کێمکرن، غازاتێن نیترۆجین، و دۆکێلا ترۆمبێلان ھەموو مادێن ژەھراوی نە وبۆ مرۆڤى و ئاژەلان زیانبەخشن، پێدڤیە ھێزەکا دى یا ژینگەھێ پەیدا بکەین، بۆ ھندێ کێمترین زیان ب بەر مرۆڤى و ئاژەلان بکەڤن”.
