بۆچى توركیا وى مافى دده‌ته خوه سنۆرێن هه‌رێمێ ببه‌زینیت؟
بۆچى توركیا وى مافى دده‌ته خوه سنۆرێن هه‌رێمێ ببه‌زینیت؟
هوون دزانن نووكرنا رێككه‌فتنا ئه‌وله‌هیى یا نهێنى هه‌یه د ناڤبه‌را مالكى و ئه‌ردو
غانى دا؟
شڤان نێروه‌یى
ل ده‌ستپێكێ فه‌ره ئاماژێ ب په‌یوه‌ندیێن ئیراقێ و توركیا بده‌ین, ئه‌و ژى د دیرۆكى و موكمن, و بۆ گه‌له‌ك هۆكار و بنیاتیێن مێژوویى و ئابوورى و ره‌وشه‌نبیرى دزڤرن.
ژ په‌یوه‌ندیێن هه‌ڤالینیێ و باشكرنا جیرانیێ, و گه‌له‌ك په‌یوه‌ندیێن هه‌ڤپشك ل گه‌لێك هه‌نه, نه‌خاسمه پشتى كو ڤان هه‌ردو وه‌لاتان ویلایه‌تا نه‌ینه‌وا چاره‌كرى ل 16كانوونا سالا 1925.
ئه‌وژى پشتبه‌ستن ل سه‌ر راپۆرتا وێ لژنا دوه‌لیا بێ لایه‌ن كرى, ئه‌وا سه‌ره‌دانا نه‌ینه‌وا كرى و ریفراندۆم كرى, ئه‌وا هاتیه پێكئینان ل سالا 1924, ژ لایێ ئه‌نجوومه‌نێ كۆمه‌له‌یا نه‌ته‌وى (مجلس عصبه الامم) ڤه.
هه‌رچه‌نده توركیا حه‌تا نها ژى یا نه‌رازیه ژده‌ست دانا ویلایه‌تا نه‌ینه‌وا, لێ ئه‌و بابه‌ته‌كێ دیتره, باشترین به‌لگه ژى, ده‌مێ رابوونا شۆره‌شا ته‌مووزا (14) ته‌مووزا سالا 1958.
توركیا ڤیا مایتێكرنێ دكاروبارێن ئیراقێ دا بكه‌ت, ب تایبه‌ت وه‌كو لێزڤرینه‌ك بۆ پرسا ویلایه‌تا نه‌ینه‌وا بكه‌ته‌ڤه.
له‌و ئه‌م دشیێن بێژین ب شێوه‌یه‌كێ نه‌یێ ئێكسه‌ر توركیا هه‌ر ژ كه‌ڤندا, دبێژیت كو هه‌ر چه‌نده تا نها ژى ویلایه‌تا نه‌ینه‌وا یا مه‌یه و دزڤریت بۆ ل سه‌ر ده‌مێ عوسمانیان.
لێ ب هوشداریا سوڤێتیا به‌رێ و ل ژێر فشارا ئوپوزوسیۆنا ناڤخوه‌یا توركیا و وان ئامۆژگاریێن ئه‌مریكا داینه توركیا, نه‌هێلا توركیا ڤێ پێنگاڤێ بهاڤێژیت.
ئه‌ڤجا توركیا ل شوونا مایتێكرنێ د ئیراقێ دا بكه‌ت, دانپێدان ب حوكمه‌تا ئیراقێ یا نوو كر ل 31 ته‌مووزا سالا 1958.
ئه‌ڤه و په‌یوه‌ندیێن ئیراقێ و توركیا د به‌رده‌وام بوون, تاكو سالا 1976 و پشتى سه‌رهه‌لدانا شۆره‌شا (17ـ30) ته‌مووزا سالا 1968 ل ئیراقێ, دیسا وه‌كو ڤه‌گوهاستنه‌كا جۆرى هه‌بوو د سروشتێ په‌یوه‌ندیێن ئیراق و توركیا دا.
له‌و حوكمه‌تا توركیا هه‌ر زوو دانپێدان ب حوكمه‌تا ئیراقێ یا نوو كر, ئه‌ڤا ب سه‌رۆكاتیا ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌كر ده‌مێ گۆتى (ئیراق پێدڤى ب هاریكاریا په‌یوه‌ندیێن موكمن ل گه‌ل توركیا) و ب راستى ژى ل سالیێن هه‌فتێیان و هه‌شتیێان په‌یوه‌ندیێن هه‌ردو وه‌لاتان پێشكه‌فتنه‌كا باش بخوه‌ڤه دیت.
ب تایبه‌ت ل ده‌مێ سه‌ره‌دانا مه‌زنه به‌رپرسێن ئیراقێ و توركیا بۆ هه‌ڤدو, ل سه‌ر هه‌موو ئاستان سیاسى, بازرگانى, ئابوورى, ژ وان ژى سه‌ره‌دانا ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌كر بۆ توركیا ل سالا 1972, پاشى سه‌ره‌دانا سه‌رۆكێ توركیا یێ به‌رێ فه‌خرى كوروتورك بۆ ئیراقێ ل سالا 1976.
په‌یوه‌ندیێن ئیراقێ و توركیا ب هاریكاریا هه‌ڤدو پێشكه‌فتن و وه‌رار بخوه‌ڤه چه‌سپاندن د گه‌له‌ك بیاڤان دا, وه‌كو هاریكاریێن ئابوورى و بازرگانى و هاریكاریێن ئه‌منییا سنۆران و پرسا هاریكاریا په‌ترۆلێ.
نه‌خاسمه وه‌كو یا دیار د په‌یوه‌ندیێن دوه‌لی دا, هه‌بوونا قونسخانه و نوونه‌راتیێن وه‌لاتان, هه‌رده‌م بنگه‌هێ سه‌ره‌كى, ل پایته‌ختێ وێ هه‌رێمێ یان وێ ده‌وله‌تێ دایه.
لێ مه دیت كو بنگه‌هێ (49) دبلۆماتكارێن وه‌لاتێ توركیا, ل پارێزگه‌ها نه‌ینه‌وا بوو, ئه‌ڤه د ده‌مه‌كێ دایه, كو ئه‌و پارێزگه‌هه نه پایته‌ختێ ئیراقێ یه.
ئێك ژ خالێن بووینه ئه‌گه‌رێ, تێكچوونا په‌یوه‌ندیێن ئیراقێ و توركیا دا, ئه‌و ژى هه‌بوونا چه‌كدارێن پارتا كاركه‌رێن كوردستانێ بوویه, ل هنده‌ك ده‌ڤه‌رێن چیایى ل كوردستانا باشوور (باشوورێ ئیراقێ) ل سالا 1982.
له‌و د چارچووڤه‌یێ وان په‌یوه‌ندیان دا و هه‌لویستێ توركیا سه‌باره‌ت كێشه‌یێن سنوورى ل گه‌ل ئیراقێ, ب شێوه‌یه‌كێ گشتى دپۆزه‌تیڤ بوون.
حوكمه‌تا توركیا گه‌له‌ك جاران و د هه‌لكه‌فتنێن جودا دا, دوپاتى ل سه‌ر رێزگرتن و ئێكگرتنا نه‌ته‌وا ئیراقێ كریه, ژ به‌ر وان په‌یوه‌ندیێن كوور ل گه‌ل ئیراقێ هه‌ین, ل سه‌ر پره‌نسیپێ باشكرنا جیرانیێ, و نه‌مایتێكرن د كاروباریێن ناڤخوه‌یێن هه‌ڤدو دا.
زێره‌ڤانیێن سنوورێ یێن ئیراقێ و توركیا, ل سه‌ر سنوورى دمشه بوون و هه‌ماهه‌نگیه‌كا باش هه‌بوو, و چو ئاریشه ژى نه‌بوون, سنووره‌كێ ب زه‌بت و ره‌ب هه‌بوو و ئیراقێ سنووره‌كێ هه‌ڤپشك ل گه‌ل توركیا هه‌یه ب درێژیا 331كم, و ئیراق چو جاره‌كێ نه‌بوویه گه‌ف ل سه‌ر پاشه‌رۆژا ئه‌من و ئاساییشا توركیا، به‌لێ به‌روڤاژى ل سه‌ر ئیراقێ هه‌بوو.
له‌و رێككه‌فتنه‌كا ده‌مكى هاته‌كرن د ناڤبه‌را هه‌ردو وه‌لاتان دا, یا ب ناڤێ رێككه‌فتنا (ئه‌منا سنووران), كو بۆ هه‌ردو وه‌لاتان دروسته ب سه‌ر ئاخا ئێكڤه بچن, پشتى ئاگه‌هداركرن و ب رازیبوونا لایه‌نێ دیتر.
ل گۆر پێزانیێن من ژلایه‌كێ ڤه (10 ـ17) كیلۆمه‌تران, ژ لایه‌كێ دیتر ڤه (15ـ25)كیلۆمه‌تران, د سنوورێ هه‌ڤپشكێ هه‌ردو ئالییان دا, ژبۆ رووبرووبوونا تیرۆرێ, كو مه‌ره‌ما وان چه‌كدارێن (په‌كه‌كێ) و ئه‌و هێزێن دڤێن تێكدانێ بكه‌ن.
له‌و رێنڤیسه‌ك ب تێكستێ هه‌ڤپشك هاته ئیمزاكرن, د ناڤبه‌را وه‌زیرێ ده‌رڤه‌یێ ئیراقێ و توركیا دا, ل به‌غدا ل رێكه‌فتى 15چریا ئێكێ ل سالا 1984.
ژێده‌ره‌كێ دى دبێژیت, ئه‌ڤ رێككه‌فتنه ل سالا 1982بوو ل ئه‌نقه‌رێ, ب ناڤێ (المگارده الساخنه) كو هه‌ڤده‌مه ل گه‌ل هاتنا هێزا په‌كه‌كێ ژ رۆژئاڤا بۆ هه‌رێما كوردستانێ.
ل سه‌ر كۆمه‌كا پێرابوونان, و دروسته ب سه‌ر خاكا عیراقێ ڤه بهێت نه زێده‌تر ژ (3) رۆژان, ژبۆ رووبرووبوونا په‌كه‌كێ بوو, و ئه‌ڤێن تێكدانێ دكه‌ن, ب مه‌ره‌ما گه‌ره‌نتى و ئارامیا هه‌ردو سنۆرێن هه‌ڤپشك, هه‌روه‌سا هه‌ماهه‌نگى و لێكگوهارتنا پێزانینان یێن تایبه‌ت ب ڤێ پرسێ ڤه بۆ هه‌ڤدو.
تشتێ سه‌یر ئه‌و بوویه, كو عیراق دێ هه‌موو خه‌رجیه‌كێ ژبال خوه گریت بۆ هه‌ر جموجوله‌یه‌كا له‌شكرێ توركیا بۆ ناڤ خاكا عیراقێ!
له‌و هه‌ر ئێكسه‌ر له‌شكرێ توركیا وه‌كو ئێكه‌م ده‌ستپێشخه‌رى بۆ ڤێ رێككه‌فتنێ, ل رۆژێن (26 ـ 28) مایسا سالا 1983, ل ژێر ناڤێ (ئێكپریس) 83 ب كووراتیا 25میلان, ئوپه‌راسیۆنه‌ك ئه‌نجامدا سنۆرێ عیراقێ (هه‌رێما كوردستانێ) به‌زاند و چه‌ندین خه‌لكێ سڤیل و پێشمه‌رگه شه‌هید كربوون.
ب تایبه‌ت ژى ل ده‌مێ شه‌رێ دوویێ یێ كه‌نداڤی دا, ل ئابا1990 تاكو ئازارا 1991, و ژئه‌گه‌رێ ڤالاتیه‌كا یاسایى و كارگێریا مه‌زن ژنه‌بوونا چو ده‌ستهه‌لاتان ل كوردستانا باشوور, تاكو ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ, ل 19/5/1992, و پێكئینانا ئێكه‌م حوكمه‌ت و په‌رله‌مانێ كوردستانێ.
د ڤى ماوه‌ى و ڤێ ڤالاتیێ دا, چه‌كدارێن پارتا كاركه‌رێن كورستانێ, ب ده‌لیڤه دیت و جهێ خوه باش دكر ل هنده‌ك ده‌ڤه‌رێن چیایى, ب تایبه‌ت ل بنارێن چیایێ قه‌ندیلى, و حه‌تا راده‌یه‌كێ كونترۆلا خوه كر ل هه‌موو ده‌ڤه‌رێن كوردستانا باشوور.
پاشى په‌یوه‌ندیێن حوكمه‌تا توركیا و چه‌كدارێن په‌كه‌كێ تێكچوون و دژى ئه‌نقه‌ره شه‌ر راگه‌هاند, ژبۆ بده‌ستڤه‌ئینانا مافێن كوردستانا باكوور.
ل به‌رامبه‌ر حوكمه‌تا توركیا ل سالێن (1992, 1995, 1996, 1997) زنجیره‌یه‌كا هیرش و ئوپه‌روسیونان, یێن به‌رفره‌هـ ئه‌نجامدان و ب پشكداریا ب ده‌هان هزاران جه‌نده‌رمێن توركیا, ل دژى چه‌كدارێن په‌كه‌كێ, ب تایبه‌ت ژى هه‌ر ل سنوورێ ژده‌ڤه‌رداریا زاخو تاكو ده‌ڤه‌را نێروه و رێكان.
شه‌رێ حوكمه‌تا توركیا و په‌كه‌كێ, نێزیكى (36) سالان به‌رده‌وام كر, و ل گۆر هند ئاماران نێزیكى (50) هزاران هاتینه كوشتن, زێده‌بارى بێباركرنا نێزیكى ( 135) گوندان و بۆ ماوێ (40) سالانه, ژ مولك و ده‌رامه‌تێ خوه, ل ده‌ڤه‌رێن نێروه و رێكان و نهێلێ و دۆسكى ژووریان.
لێ ده‌رئه‌نجامێ ڤى شه‌ڕى هه‌موویێ, چو ئه‌نجام و سه‌ركه‌فتن بۆ چو مافه‌كێ بده‌ست ڤه نه‌ئینا بۆ هه‌ردو لایه‌نان, ژ بلى خوساره‌تیێ و زه‌ره‌ر و زیانێ.
بۆ وان دیاربوو, كو ئێدى چو جاره‌كێ شه‌رێ هه‌ردو لایه‌نان, سه‌باره‌ت پرسا سیاسیا كوردان ل گه‌ل حوكمه‌تا ئه‌نقه‌رێ, ژ بلى لهه‌ڤهاتنێ و دیالۆگێ, ناگه‌هن چو چاره‌سه‌ریه‌كێ.
له‌و ل سالا2013, د كابینا سێ دا, یا حوكمه‌تا توركیا ب سه‌رۆكاتیا ئه‌ردوغانى, و ژبۆ به‌رژه‌وه‌ندیا پارتا خوه, د راكێشانا بالا كوردان ب بهانه‌یا پرۆژێ پێڤاژوویا ئاشتیێ, و دابینكرنا هند مافێن كوردان د وه‌لاتێ توركیا دا, پێڤاژوویا ئاشتیێ راگه‌هاند و شه‌ر ل گه‌ل چه‌كدارێن په‌كه‌كێ راگرت.
د راستی دا ل سه‌ر ئاستێ وه‌لاتێ توركیا و ئیراقێ و كوردستانا باشوور و جیهانێ و ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپا و نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى, ئه‌ڤ پێڤاژوویه ببوو جهێ دلخۆشیا وان و ده‌ستخوۆشى ل حوكمه‌تا توركیا كر.
لێ ل گه‌ل ڤێ پێنگاڤیێ ژى, هه‌رده‌م بۆچوونا هند شرۆڤه‌كارێن سیاسى و كه‌س و لایه‌نان, ئه‌و بوویه كو ژبلى مژوولكرن و ده‌مبۆراندنێ, ئێدى چو تشتێ دیتر نینه, حوكمه‌تا ئه‌نقه‌رێ نیازا چو گوهارته‌نێن بنه‌ره‌تى و ب رژدى نینه, سه‌باره‌ت مافێن كوردان ل باكوور, راسته هنده‌ك گوهۆرین هاتینه كرن, لێ د كه‌تواری دا هێشتا چو تشتێ ب رژدى نه‌كه‌تیه د وارێ جێبه‌جێكرنێ دا.
روودانێن پرسووسێ و شه‌هیدكرنا (32) چالاكڤانێن كورد, و ل گه‌ل روودانێن20/7/2015, و نێزیكى (100) برینداران و پاشان كوشتنا دو پۆلیسێن تورك, كو په‌كه‌كێ ژبالخوه‌ڤه‌گرت.
له‌و ئه‌ڤه بوونه سه‌ده‌م, كو شه‌ر ده‌سپێكره‌ڤه, باله‌فرێن توركیا ل شه‌فا 24 ل سه‌ر 25/7/2015, ب توندى و ب سووتفه, ده‌ڤه‌رێن نێروه رێكان و به‌روارى بالا و به‌رێگارێ و نهێلێ و سنوورێ ده‌ڤه‌رداریا زاخۆ و ده‌ڤه‌رێن بنارێ چیایێ قه‌ندیلى, هاتنه بومبه‌رانكرن و ب ده‌هان گوند سۆتن و زه‌ره‌ر و زیان و بیستانێن خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ سۆتن و بووچكرن؟
له‌و هێرش و بومبه‌رانێن وێ شه‌ڤێ, بوونه سه‌ده‌مێ برینداربوونا (15)سڤیلان, و كوشتنا (8) كه‌سان ل كوردستانێ, و ل گۆر هند ژێده‌ران كوشتنا نێزیكى 30 چه‌كدارێن په‌كه‌كێ و 40 برینداران.
و ل ناڤخوه‌یا توركیا ژى, تاكو 29/7/2015, 1302 هه‌ڤوه‌لاتى هاتبوونه گرتن و دادگه‌هكرن, د چه‌ند ئوپه‌راسیۆنان دا, و نێزیكى 185 هێرشێن فرۆكه و تۆپان كربوونه سه‌ر 400 بنگه‌هێن په‌كه‌كێ.
ژ لایه‌كێ دیڤه و پشتى شه‌ڕێ پرۆسێسا ئاشتیێ, نه‌ته‌وێن ئێكگرتى راگه‌هاندن, كو ژئه‌نجامێ شه‌ڕى ل ته‌مووزا سالا 2015 و هه‌تا 10/3/2017, نێزیكى (30) باژێر و باژێركێن باكۆرێ كوردستانێ بووچ ببوون, و (دو) هزار سڤیل شه‌هید بوون و پێنج سه‌د هزار ئاواره ببوون.
ل رێككه‌فتى 28/7/2015, ئه‌ردوغانى بدووهائینانا پێڤاژوویا ئاشتیێ راگه‌هاند و دێ به‌رده‌وام بین ل سه‌ر شه‌ڕێ په‌كه‌كێ, و چو نیازا به‌رده‌وام بوون, بۆ ڤێ پێڤاژوویێ نینن.
و پاش ل رێككه‌فتى 28/7/2017, په‌رله‌مان و سه‌رۆكاتیا ئیراقێ و كوردستانێ, ئیدانا ڤان بومبه‌رانان كر و داخواز ژ وه‌لاتێ توركیا كر, ڤان هێرشان بۆ سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ رابگریت, و به‌رده‌وامیێ ب پرۆسێسا ئاشتیێ بده‌ن.
د راستی دا ئه‌وا مه دڤێت دوپاتیێ ل سه‌ر بكه‌ن و ئاماژێ پێ بده‌ین, و هه‌روه‌كو من دایه دیاركرن, رێككه‌فتنا ئیراقێ و توركیا ل 15 چریا ئێكێ یا سالا 1984, توركیا ئه‌و مافێ هه‌ى, گه‌له‌ك نه‌زێده‌تر ژ (25) كیلۆمه‌تران رووبرووبوونا چه‌كدارێن په‌كه‌كێ بكه‌ت؟
هه‌روه‌سا ل ئابا 2006, ژى ئه‌ردوغانى و مالكى, یاداشتنامه‌كا لێكتێگه‌هشتنێ ئیمزاكر, ئانكو ئیمزاكرن ل سه‌ر نووكرنا رێككه‌فتنه‌كا نهێنی یا ئه‌منى یا به‌غدا و ئه‌نقه‌رێ, د ناڤبه‌را وه‌زیرێ ناڤخوه‌یێ توركیا (به‌شیر ئه‌تالاى) و یێ ئیراقێ (جه‌واد پۆلانى) ل رێككه‌فتى 28/9/2007 ل ئه‌نقه‌رێ, بۆ لێدانا په‌كه‌كێ ل سه‌ر سنوورێ هه‌ردو وه‌لاتان و ب ئاگه‌هى و رازیبوونا حوكمه‌تا ئیراقێ.
پێدڤى گۆتنێ یه, كو د هه‌مان رێككه‌فتنا سالا 2007, ئاخفنتكه‌رێ حوكمه‌تا كوردستانێ, (جه‌مال عه‌بدولا) ره‌تكر ئه‌وان دانپێدان ب وێ رێككه‌فتنێ كربیت, كو بێ ئاگه‌هایا هه‌رێمێ هاتبیته‌كرن!
من داخواز ژ دكتۆرایه‌كا خوه‌یا زانكۆیێ كر, كو هنده‌ك پێزانینان ل سه‌ر ناڤه‌روكا نووكرنا وێ رێككه‌فتنێ بده‌ته من, لێ ب راستى وێ ژى گۆت من ژى داخواز ژ وه‌زاره‌تا ده‌رڤه‌یا عیراقێ كر, لێ گۆت نابیت و ئه‌ڤه تشته‌كێ ئه‌منیێ نهێنى یه؟
ب حوكمێ وه‌كو خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ و نێزیكى (20) سالانه ل دێره‌لۆكێ ژیایمه, هه‌رده‌م مه دیتیه, ده‌ڤه‌رێن نێروه رێكان دهاته بومبه‌رانكرن, لێ مه‌نه‌دیت خوه جاره‌كێ, ده‌ڤه‌را (به‌رێگارێ و گوندێن ب سه‌ر ناڤچه‌داریا چه‌مانكێ ڤه)هاتبنه بومبه‌رانكرن؟
لێ د ڤان بومبه‌رانكرنێن ڤێ داویێ دا, ئه‌ڤ ده‌ڤه‌ره ژى به‌ركه‌فتن؟ ئانكو ل سه‌ر سنوورێ توركیا (كوردستانا باكوور) بۆ هه‌رێما كوردستانا باشوور, ده‌ڤه‌را (به‌رێ گارێ), ره‌نگه ب كێماتى نێزیكى (500) كیلۆمه‌تران پتر بیت!
له‌و به‌زاندنا سنوورێن ئیراقێ, ب هه‌ر بهانه‌یه‌كێ بیت, پێشیلكاریه‌كه به‌رامبه‌ر قانوون و رێسایێن دوه‌لى, و پێشیلكاریه‌كا بو سه‌روه‌ریا خاكا ئیراقێ و ئاشتییا هه‌رێمى, هه‌ڤدرۆژه دگه‌ل باشكرنا په‌یوه‌ندیێن جیرانیێ ل په‌یمانا سنووریا ئیراقێ و توركیا ل سالا 1926.
ئه‌ڤجا ژبه‌ركو هه‌رێم ژى, پارچه‌یه‌كه ژ ئیراقێ, و چو ب ده‌ستێ هه‌رێمێ نینه, له‌و ئه‌ركێ حوكمه‌ت و په‌رله‌مانێ ئیراقێ یه, ب رژدى پێداچوونه‌كێ, د رێككه‌فتنا سالا198 و سالا 2007 دا بكه‌ن.
ب تایبه‌ت ل سه‌ر حه‌تا چه‌ند كیلۆمه‌تران دروسته, یان ئه‌رێ ب ئاگه‌هى و رازیبوونا حوكمه‌تا ئیراقێ یه, هه‌ر وه‌كو هاتى د هه‌ردو رێككه‌فتنان دا, ئه‌گه‌ر توركیا ڤان هێرشان نه‌راوه‌ستینیت, سكالایه‌كێ ل سه‌ر توركیا ل ئه‌نجوومه‌نێ ئاساییشا دوه‌لى تۆماربكه‌ت؟
چونكى ب راستى كیێماسیه‌كا مه‌زنه بۆ ئیراقێ, ل سه‌ر ڤان موبه‌رانكرنان لسه‌ر خاكا خوه, خوه بێده‌نگ بكه‌ت و چو پێرابوونان نه‌وه‌رگریت!
ل دووماهیێ ب هزرا من, ئه‌ڤ شه‌ڕه نه د به‌رژه‌وه‌ندیا وه‌لاتێ توركیا دایه, و هه‌ر ژده‌ستپێكا شه‌ڕى ئه‌ڤ زیانه ڤێ كه‌فتینه و دێ د به‌رده‌وام بن ژى:
1-توركیا وه‌لاته‌كێ هه‌ژار و ده‌یندار بوو, لێ د حوكمه‌تا داد و گه‌شه‌پێداندا و د ڤان (17) سالاندان, و ب تایبه‌ت دكابینا (2-3) دا, توركیا ژ ڤى ده‌ستى بره ڤى ده‌ستى.
و گه‌له‌ك پێشئێخستن و جوانكر و ئێدى خوه‌شگۆزه‌رانیا هه‌موو تاكه‌كه‌سان خۆشتر لێكر, و گه‌له‌ك گرنگى دا كه‌رتێ گه‌شتوگوزارى, ره‌نگه رێژه‌یه‌كا باش یا بۆدجا ده‌وله‌تێ ژ ڤى كه‌رتى بوو.
و ل گۆر پێزانیێن من, ب كێماتى رۆژانه نێزیكى پێنچ هزار رۆژانه گه‌شتیار دهاتنه توركیا, ب مه‌ره‌ما گه‌شتوگوزارى, و ئێدى ئه‌ڤه هه‌موو نامینت و دێ زیانه‌كا گه‌له‌ك مه‌زن ب ڤى كه‌رتى گه‌ڤیت!
2- ل ده‌ستپێكا هاتنا داعش, د ناڤخوه‌یا توركیا دا, گه‌له‌ك داعش هه‌بوون, باشترین به‌لگه ژى, له‌و توركیا نه‌بوو ئه‌ندام ل گه‌ل وان (60) ده‌وله‌تێن هه‌ڤپه‌یمان ئه‌ڤه ئێك.
دو: په‌كه‌كێ و ئه‌ندامێن وێ به‌رى نوكه دگۆت, ئه‌گه‌ر توركیا ب رژدى پێنگاڤا بۆ پرۆژێ پێڤاژۆیا ئاشتیێ نه‌هاڤێژیت, ئێدى دێ ل باژێرێن مینا ئیسته‌نبۆلێ و ئه‌نقه‌رێ كه‌ینه جه‌هنه‌م و په‌قینان ئه‌نجامده‌ین, ب راستى ژى بێهنا كوردێن باكۆر, ئێدى زێده ته‌نگ بوویه.
ئه‌ڤه و جه‌ماعه‌تێن فه‌تحولا گوله‌ن و داعشێن توركیا, دێ بنه سه‌ده‌مێن شه‌ره‌كێ ناڤخوه‌ى و ره‌نگه ده‌ستپێكه‌ك بیت بۆ دابه‌شبوونا وه‌لاتێ توركیا.
3ـ وه‌لاتێ توركیا یێ ب ناڤ دیمۆكراسى و بنپێكرنا مافێن كوردان و مافێن ده‌ستهه‌لاتا چارێ, و ده‌ركرنا هند قانوونێن توند ب تایبه‌ت ل دژى كوردان, كو د بنه‌رت دا به‌روڤاژى پره‌نسیپیێن سه‌ره‌كیێن مافێن مرۆڤینه ل گۆر جارناما جیهانى, ئه‌ڤه هه‌موو دێ بنه ئه‌گه‌رێ دووركه‌تنا توركیا ژئێكه‌تیا ئه‌ورۆپا.
4-هه‌روه‌سا ژ لایێ هه‌رێما كوردستانێ ڤه, دێ توركیا گه‌له‌ك زه‌ره‌رمه‌ندبیت, چونكى سالانه ب ده‌هان هزار هزارگه‌شتیارێن هه‌رێمێ قه‌ستا توركیا, و بده‌هان هزار دۆلار بۆ وه‌لاتێ توركیا بربوون.
و(12) ملیاران هاورده‌كرنێ دكه‌ت ل گه‌ل هه‌رێمێ سالانه ب رێكا ئیبراهیم خه‌لیل, هه‌لبه‌ت ره‌نگه ئێدى ئه‌ڤه وه‌كو خو نه‌مینیت, و دێ كارتێكرنێ ژهنارده و هاورده‌كرنێ ژى بیت.
5-كارتێكرن و زه‌ره‌را هه‌ره مه‌زن, ئه‌وژى په‌قاندنا به‌رده‌واما بوریێن په‌ترۆل و غازێ نه, بۆ به‌نده‌رێ جیهانى بۆ ئه‌ورۆپا, هه‌روه‌كو ل شه‌فا 27 ل سه‌ر 28/7/2015, په‌كه‌كێ بۆریا غازێ ژئیرانێ بۆ توركیا, په‌قاندن و هنارتنا غازێ بۆ توركیا هاته راگرتن.
ئه‌ڤه د ده‌مه‌كێ دایه, ئیران دووه‌م مه‌زنترین, به‌رهه‌مهێنه‌رێ غازا سروشتى یه بۆ وه‌لاتێ توركیا, هه‌روه‌سا ل سپێده‌هییا رۆژا 28/7/2015, و ژ ئه‌نجامێ په‌قاندنا بۆریا په‌ترۆلێ ژ كه‌ركووكێ بۆ به‌نده‌رێ جیهانیێ توركیا هاته راگرتن, چو پێنه‌ڤێت هه‌ڤه هه‌موو كارتێكرنه‌كا نێگه‌تیڤ دێ كه‌ته سه‌ر بۆدجه و هه‌ڤوه‌لاتیێن توركیا.
د ڤان چه‌ند سالێن بۆری دا, و د گه‌له‌ك سه‌ره‌دانێن خوه‌دا به‌رپرس و رایه‌دارێن توركیا بۆ عیراقێ, به‌حسێ هند رێككه‌فتن و گه‌فا ل عیراقێ دكه‌ن.
ئه‌گه‌ر حوكمه‌تا عیراقێ, په‌كه‌كێ ژ ئاخا خوه نه‌ده‌رێخیت, دێ ئاڤێ برین نزا دێ كه‌لوپه‌لا بۆ عیراقێ كێم كه‌ین نزا دێ ده‌ڤه‌رێن سنۆرێ (140) ب تایبه‌ت كه‌ركووكێ بومبه‌رانكه‌ین.
له‌و هند رێككه‌فتن نهێنى هه‌نه ل پشت په‌ردان, و ل رێككه‌فتى 7/1/2017, یه‌لدرم راگه‌هاند ئه‌م هینگى هێزێن خوه ل باشیكێ ڤه‌كێشین, عیراق په‌كه‌كێ ژشنگالێ بده‌رێخیت.
ئه‌ڤرۆ ژى له‌شكرێ توركیا نێزیكى (27) كیلومه‌تران ب سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ هاتیه, حوكمه‌تا عیراقێ ب ڤێ له‌شكركێشیێ ب شێوه‌یه‌كێ دلخۆشه و بێده‌نگى هه‌لبژارتیه؟
پسیاره‌كێ ئه‌رێ گه‌لۆ ئه‌م ئه‌ڤێت ئه‌ڤه (40) ساله ژ گوند و وارێن خوه بێبار و دترس و له‌رزا مه‌زنا شه‌ڤانه یێن بومبه‌رانیێن فرۆكێن توركیا بۆ چیایێن گاره و مه‌تینا و ده‌ڤه‌رێ ب گشتى كه‌نكى و چ ده‌م قورتال بین؟
