بهرگریكرنا ستراتیژى ل بهرامبهر گهفێن ل سهر وهلاتى
شێرزاد نایف
ئهڤان چهند سالێن دووماهیێ گهلهك سهربۆرێن تهحل و تیژ ب سهر ههرێما كوردستانێ و دهڤهرێ دا هاتن، چارهنڤیسێ مه خسته د بازنهكێ بهرتهنگ دا، ههڤوهلاتیێن مه تووشى ڤهجنقینیێن مهزن بوون، سهرێن رێیا ل بهر مه و خوه سهركردایهتیێن مه ژى بهرزهبوون، راسته ههرهشه بههرا پتر د سیاسى بوون و پشتى هینگى بوونه سهربازى و تیرۆرى و ئابوورى و جارهكا دن ژى بوونه سیاسى و خودێ دزانیت دێ ب شێوازێن دیتر هێرشان ئیننه وهلاتێ مه؟! ئارمانج ژى ههر ژناڤبرنا ئهزمۆنا مه و هێما و پیرۆزى و سهرانێن مه ژى!، بۆ ڤهخواندن و پێرابوونێن خوهبهرههڤكرنێ بۆ دهمێن پێشدا دڤێت ل دهستپێكێ د سێ بیاڤان دا بیت، ئێك یا سیاسى و پهیوهندیین موكم و راست و ب هێز و بدهستخستنا ههڤپهیمانێن مهزن، سهرهراى هندێ كو ئهم خاپاندینه و میناك ژى ئهمریكا، ئهز نه ل گهل هندێ مه، خهلكهك وهسا باش دبینیت، ههڤدژیا ئهمریكا و ههر وهسا توركیا و ئیرانێ ژى، چونكو ئهم پێدڤى ب دۆستینیێ ینه، پتر ژ هندێ كو دوژمنان زێده بكهین، بهرژهوهندیێن سیاسى خوه ل ڤان مژاران ناكهنه خودان!! ئهڤه وهكو پوختهك، ژلایێ دی ڤه ژى بیاڤێ ئابوورى و داهاتى و بهلانسا بۆدجهیا حوكمهتێ و پهیوهندی ل گهل بهغدا و مگرتیێن دابڕینا بههرهیێن مه ژ داهاتێ گشتى یێ عیراقێ، و سیاسهتێن زڤریێن ههردهم ل ههمبهرى مه دهێنه ئاراستهكرن، سهرهراى دستوورى و مافێن ههرێما كوردستانێ د ناڤدا، كو دهستههلاتا ههرێمێ و ل سهرێ وێ ژى سهرۆك مسعود بارزانى خودانێ بههرا شێرى یه د دستڤهئینانا ڤان مافێن د ناڤ دستوورێ عیراقێ دا هاتیه تۆماركرن ب لهپهكێ ئاسنى، ژبهر هاریكاریا رهوشا هینگى یا عیراقێ، سهركهفتنهكا مهزن بوو بۆ گهلێ كورد د دیرۆكا خوه دا، بهلێ بهره بهره ههڤدژێن كیانێ كوردى ب ههمى رێیهكێ یێن دهێن دهستێوهردانێ د (شاسیێ) عیراقێ ـ بلا بیت ـ دا دكهن، ئهڤرۆ ژى ئارمانجا خوه كریه ئهو دستوور كو لێبدهن و بهرتر بكهن، ئهڤه ژى نه یا ب ساناهى یه، چونكو ههر تشتێ ب زهحمهت هاتبیت و بهایێ وى یێ گران بیت، ب زهحمهت ژى دێ ژ دهست چیت، یا گرنگ ئهوه، د وارێ سهربازى دا هاتنه ههرێمێ ب گهلهك رێ و شێوازان، ب ئاشكرایى و ب نهێنى، لێ نهشیان بشكێنن، تایبهت د ڤى وارى دا، كو ئهو پتر مژارا مهیه، ئێدى ب تنێ ههبوونا ناڤێ پێشمهرگهى، بهربهرست و (رادعهكێ) مهزنه ل بهرسینگێ ههمى دوژمنان، كو ب ساناهى نهكارن هێرش بكهنه، سهر ئهردێن ههرێمێ، دبیت خهلكهك بپرسیت و هزر بكهت، ئهڤه گهلهك مهزنكرنه یان مبالغه یه، لهشكرهكێ هندێ مهزن مینا وهلاتێ توركیا و ههرێمهكا بچووك ناهێنه بهراوردكرن؟! دبیژین ئهڤه نهك مهرجه، هێز ناهێته پیڤان ب قهربارێن رووبهرى یان ههژمارا مرۆڤان، ولهشكرێن خوهبهخش یێن شۆرشگێر و خوهبهخش، زۆر د مهترسیدارن ل بهرامبهر یێن نۆرمال، دكارم بێژم ئهو هێرشێن چهكدارێن رێخراوا تیرۆرستى یا داعش، ژ فاكتهرهكێ تهعبهوهى سهربازى تێدا ههبوو، دبێژنێ (هجمات جس) واته، لێدانا هێزهكێ ب تنێ بۆ زانینا قهبارێ وێ و رهنگڤهدان و سهنگا وێ، وان دیت ژى بهرگریكرنا پێشمهرگهى چهندا ب زیان بوو ل سهر چهكدارێن داعشێ، نهمازه پشتى هینگى ژى ئهو هێرشا ئێك رۆژى یا زۆرا مهزن ب باراندنا ئاگرى ل پردێ و سحێلا ل سهر سهرێ پێشمهرگهى، كو بهێن ههرێمێ و حوكمهتا وێ و سهربۆرا وێ ژناڤببهن، بهلێ ههر وان دیت كو پێشمهرگهى شهڕێ مانونهمانێ ل گهل دكر، ئهڤجا ههمیان زانى ئهنجام و رهنگڤهدان چ بوون، ئێدێ مهرامێن سیاسى تهڤلى ناڤا یێن سهربازى كرن و ئهوبوو ل تێلا ههستیار دان، و زانینیا خالێن لاواز چنه د ناڤ هێزا پێشمهرگهى دا، و ئهو بوو ب رێیا حزبهكێ ئهو گرۆپا لایهندارى ئیرانێ چاوا ئهو بۆیهرا ئوكتۆبهرێ هاتیه دى یا كو نهڤێت ل ڤێره نهمایش بكهینهڤه، ئهڤجا ههتا نها ژى كو دهمێ نڤیسینا ڤێ گۆتارێ ژى، ئهڤ ههوا هێرشكرنێ ب ههمى رهنگان یا بهردهوامه بهلێ ب گهلهك شێوهیان، دڤێت دهشیاربین ستسى و خهمساریێ د ههمى كاروبارێن خوه دا نهكهین، كو كهیسا خوه ل مه بگرن.
ئهڤجا ئهڤ كهیسێن كو ژ نشكان ڤهبهێنه سهر ههرێما مه یا كوردستانێ، دوور نینه د نهرم و نیان بن، وهسا مه بكوژن كو ئهم ههست پێ نهكهین، ئهڤه ژى ههمى دچنه د خانهیا ئاسایشا نهتهوى دا و ئهو بیاڤێن بخوهڤه دگریت، دكهڤنه سهر شانێن دهستههلاتا مه یا نوو، بزانیت چاوا و كهنگى خالان بدانیته سهر پهیڤان، سازیێن ئهولههى هێشتا خوه ژ ناڤئێك بینیته دهر، بۆ پاراستنا گیانێن ههڤوهلاتیان!!. دمینیته وێرێ پلانا سهربازى یا ژیر و چاوانیا رێكخستنا پێشمهرگهى ب لهشكرهكێ ئێكگرتى و پیشهیى، دوور ژ حزب و حزبانێ، چونكو مه دیسا ئهنجامێن مایتێكرنێن حزبی د ناڤ هێزێن پێشمهرگهى دا، ل كهركووكێ چو هاته روودان، و بۆچى پێشمهرگه تووشى نسكۆیێ بوون، ما كێ دیتیه سهرباز بكهته گرى، قارهمان رۆندكان ببارینن ژ بهر مخابنیا ب وێ ژدهستدانێ ببهن؟! ژ بهر مایتێچوونا حزبی د ناڤ فهرمانێن رێزێن لهشكرى دا، نهبوونا لهشكرهكێ ئێكگرتى و رێخستى، دهستێ سیاسهتێن ههرێماتیك گههشتنێ و ب رێیا حزبان دهمێ پێشمهرگه ڤهكێشای ژ كهركووكێ و دهوروبهران، چونكو هینگى هێزا پێشمهرگهى د ههلویستهكێ بێوێنه دا بوون یێ سهركهفتى بوو ل سهر هێزا رێخستى یا داعش، وهره دبهرز بوون، سهنگهرێن ئاسێ د دانایى بوون، چهكێ دوهنداى بوو، چهكێن دژى تانكان د بهرههڤ بوون، سهروبهرێ بهرگریكرنێ یێ ئهكتیڤ بوو، چو لهشكر نه دشیان نێزیك سنۆران ببن، پلان ژى ئهو بوو ب رێككهفتن و سازان پێشمهرگه بهێته ڤهكێشان ژ وان دهڤهرێن د دهستێن وى دا، پشتى ب خوین و ئاگرى و ئاسنى ستاندین، كهیسا خوه ل وێ قووناغا بهرتهنگ گرت، كو پێشمهرگه مژوولێ لڤینا ڤهگوهاستنێ بوون، رابوون ههر هینگى هێرشا خوه ئینان و دربێن خوه داوهشاندنه پێشمهرگێ هێشتا سهنگهرهك نهكۆلای، هێشتا لێنانگهها خوه نه دانابوو، كره بارانا ئاگری، ئهڤه ژى مهزنترین خیانهته و خاپاندنه، تو ببینى هێشتا بنگههێن حزبا سهرۆك وهزیرێن هینگى حهیدهرى ئهلعهبادى، ل باژێرێن مهبوو، و لهشكرێ خوه یێ حهشدا شهعبی ئینایه سهر سنۆرێن مه ب نیازا شكاندنا هیبهتا مه، بهلێ بهرسڤدان یا چاوابوو و چاوا زڤرینهڤه جهێن خوه؟!، ب ههمى رهنگان ب نهرمى و تیژى هاتنه ههرێمێ، بهلێ بهرسڤدان ژى ژلایێ حوكمهتا مهڤه، یا نهرم بوو بهلێ پشتى گهلهك رهوش كهفتیه د تهقهلهقێ دا و خهلك بێزار بووى و چهندین قوربانى یێن گیانى و دهستكهفت مهداین، مهترسى یا دژوار بوو، لهورا بۆ مه گهلهك راستى دیاربوون، پشتى مهترسیا سهربازى ب دو ئاراستهیان ڤه هاتى ب گهفێن داعشێ و ههر وهسا یا هێرشا عیراقى یا حهشدێ، و پشتى هینگى یا نهراستهوخوه یا توركیا ل سهر رۆژئاڤا و گهفێن وێ بۆ باشۆر ژى، بۆ مه خۆیا بوو كو د ڤى بیاڤى دا، ئهم هێزا خوه یا پێشمهرگهى باشتر و قاهیمتر بكهین، دا ئهو ههلویسێن ژنشكان ڤه ب سهر مه دا نههێنهڤه، ئهم وان شاشیێن خوه پاشگوه ڤه نههاڤێژین، بهلكو بۆ خوه بكهینه وانه و سهربۆر، تایبهت د ناڤ سازیا پێشمهرگهى دا، ئهو مژوول بوون ب خۆشیان و رهفاهیهتێ ڤه رابكهین د ناڤ خوه دا و مهشق و راهێنان د بهردهوام بن، خهم ژێ بهێته خوارن، راسته مهزاختنه، بهلێ بلا نهمهردی بهێته كرن ههمبهرى وهزارهتا پێشمهرگهى. ههردو یهكهیێن حزبی ببنه ئێك لهشكر یێ رێكوپێك و ئهفسهرێن ئهكادیمى سهرپهرشیتیێ ل سهر بكهن، چونكو ب راستى سیستهمێ نها گهلهكێ بێسهروبهره، گههشتیه وى رادهى سهربازێ ژ ههمیان سادهتر فهرمانا ل ئهفسهرێن مهزن دكهن، چونكو یێ ب پشته دناڤ لهشكرى ب خوهدا، ب حوكمێ زالبوونا عهشیرهتیێ دناڤ رێزێن لهشكرى دا، ئێدى ئهو دهسپلینا پیشهی یا گرنگ بۆ ناڤ گههێن ڤێ سازیا ههستیار ژێكژێك كریه، و ئهفسهرێ خوهدان بریار نهچار بوویه رادهستى ڤى ژیوارێ وێرانكار ببیت، قانوون و یهكسانیێ د ناڤ هێزێن لهشكرى دا یا بوویه كهس و ل دووڤ گێولێ خوه بریاران ددهن و چو رێیێن رۆتینى و فهرمى نینن، خوه جڤاتێن ڤهكۆلینان بهێنه دروستكرن، بووینه بهرژهوهندى و گهندهلى. ژبلى ئهڤێ ههمیێ پیشهیى و زانینا زانستێ شهڕى د ناڤ تاكێن پێشمهرگهى دا ههر نهبوویه، لهورا ژى هند تووشى زیانان و ژدهستدانا گیانان بووینه، تایبهت ڤى شهڕێ داعش بۆ مه دیاربووكو (پیشهیا مهیدان) یا كێم بوو ژ زانستێ شهرڤانێن مه، گرنگى پێ بهێتهدان.
ههبوونا گهلهك پاچێن هێزێن ژێكجودا، كهس ب فهرمانا كهسێ نینه وزنجیرهكرنا وان نینه، ههلبهت دێ شاشى ههبن و پهیوهندى و ههماههنگى دێ بیته مهترسى ل دژى وان بخوه، ئالیهتهكا ههڤپشك نینه، ههكه ههبیت ژى ههما وهكو روخسار بوویه، وكهس نهشێت رێكبێخیت، ههر ئێكى بۆدجا وى ژ یا یێ دى جوداتر ب جوداهیا ئهرد و ئهسمانان، هێزێن سهر ب وهزارهتا عیراقێ ڤه ئمتیازاتێن وان دفۆلن مووچه د فۆلن، ژڤانێن مهزاختنێ، پارچێن ئهردى، پلهبهرزكرن ئێك خۆلهك ب سهر ڤه ناچن، یێن مه دگههنه سێ چار سالان واته روتبهك دێ دهمێ وێ خلاس بیت هێشتا نههاتى، دێ بینى یێن زێرهڤانیێ دوجارى ژ یێن یهكهیێن ههڤپشك باشترن، ئهو ژى ژى یهكهیێن 70 و 80 باشترن، دهرمالێن خێزانى و مهترسیێ نینن، ئهڤه 20 سال چوو هێشتا، ئهڤ ئاریشه چارهسهر نهبوون، چهك ب دورستى ناهێته دان، دێ بینى ئهفسهرهكێ مهسلهكى ل پێشیا بهرهى بێ چهك و تهقهمهنى یه، بۆ نینه بهلێ بۆ هندهك شۆلێن بێشۆل، دهبانجه دبنه دیارى ژلایێ هندهك بهرپرسان ڤه، و كهس نهكاریت بپهیڤیت!. بۆ نموونه ههبوونا نایلۆنهكى ب بهایێ پێنچ هزار دیناران دێ پێشمهرگێ ساده پارێزیت ژ بارانێ و سهرمایێ ل شوونا كڕینا تشتهكێ رۆخسارى!، دێ سۆزا دهنێ و چ بۆ ناكهن چونكو بۆچى؟.! كیانێ دورست یێ سهربازى نینه، ربێزگرتنا لیكگوهارتى نینه، یاكو دبێژنێ دهسپلین، یان دێ هێلن برسى، ژ بهر تهمایى د پارهیى دا، دلێ وان دێ رهش بیت، دێ پهنایێ بهنه دزیێ یان خواستنێ یان كارهكێ یاخیبۆى، چونكو نكاریت باخڤیت ههر تشتێ گۆت دێ ل رێ لێ گرن، ناهێلن بگههیته فهرماندێ سهرى كو گازندا خوه بگههینتێ.. ههكه ئهم وهل سهربازى نهكهین حهزژ ئهركێ خوه بكهت، ئهو بهرگریێ ژى ژ دل بۆ نه ناكهت، ههرنه د ناڤ پێشمهرگهى دا و بمینن ل گهل حهتا ئێڤارى و ژ نێَزیك ئاریشێن وان بزانن، هینگى دێ خۆشتڤیاتى ژى پهیدا بیت، و حهزژێكرنا وهلاتى.
ههكه ئهم سهربۆرا وهلاتێ سویسرا بهینینه هۆلێ و ل سهر بسهپینین، كا چهند خالێن وهكههڤ ههنه د ناڤبهر ههرێما كوردستانێ و سۆیسرا دا! دێ كارین بینه وهلاتهك كهس نهشێت چو گهفان ژى ل مه بكهت، چونكوچو ژ مه نهیێ كێمه، ب رووبهرى و ههروهسا ب سهرژمێریا جهنشینیان،
سویسرا ئهو وهلاتێ كهس نهوێرین هێرش بكهته سهر؟ ههر چهنده لهشكرێ وێ یێ بچووكه و كهس نهوێریت خوه لێ بدهت؟! ههمى جۆرێن چهكى ههنه، ههمى ههڤوهلاتیێن وێ دمهشقداینه ل سهر چهكى وهكو یێن مه و دهمێ دبیته بهرتهنگى عمباریچن چهكى ڤهدبن و ههمى ههڤوهلاتى دبنه لهشكرهكێ بیروباوهر، ئهڤه 500 ساله تووشى چو گهفان نهبوویى، خوه هیتلهر نهوێریا خوه لێبدهت، چونكو ههمى سهركرده و لهشكر و دهولهت ب ساناهى گیانێ سهربازێن خوه ب ساناهى تووش ناكهن، بیرا من دهێت، جارهكێ سهرۆك ئهركانێن لهشكرێ توركیا گۆت، پاراستنا گیانێ ئێك سهربازێ تورك ل سهر حوكمهتا توركیا گرنگتره ژ مهزاختنا گۆژمێن مهزن یێن پارهیى.!. مه ژى ئهڤرۆ بۆ جیهانێ ههمیێ خۆیاكر كو ئهم ئهو شهرڤانین كهس نكاریت وهلاتێ مه داگیر بكهت، پلانا ستراتیجى یا سۆیسرا یا كو ئهم بهحس ژێ دكهین، ئهوان ل باژارێن خوه تۆنێل و پهناگههێن ناڤۆكى ههنه، عومبارێن چهكى و بنگههێن تۆپخانه و مۆشهكان یێن ئاسێ ههر ژ جنێڤ ههتا دگههیته داڤۆس، ههروهسا ژى ژ زیۆرخێ ههتا لۆگانۆ، ل ههمان دهمى كادرێ وێ یێ نیزامى یێ سهربازى نهه هزار كهسن، پتریا وان ل ناڤ هێزا ئهسمانى دانه، بهلێ یێن د ناڤ ئهوێن خزمهتا سهربازى دكهن ل ژێر مهشقێ دانه 10 ـ 15هزار سهربازن، وهكو ژێدهر دیار دكهن. ههروهكو مه ئهفسهرێن وان پترن ژ سهربازان، هێزا یهدهك ههیه. ل دهمێ دبیته ئامادهباشى یان بهرتهنگى یان گهفهك ههمى دبیته ئێك پارچه. واته مللهتهكێ زانا دبیاڤێ شهركرنێ دا. یێن دچنه د خزمهتێ دا بۆ دهمێ 90 رۆژان دهێنه مهشقدان و خهمسارى نینه وهكو ل دهف مه ئاساناكارى ههیین، پشتى دهردچن ههر تاكهكى چهكهكى ددهنێ چو دهبانجه بیت یان تڤهنگ ل گهل دوساجۆرێن پرى فیشهك، نهك مینا ل دهف مه، بۆ خوه بكڕه یا ندێ ئهفسهر خانهنشیت بین هێشتا چهك نینه، میناك ژى دزۆرن!، ههردیسا ئهو سێ دهستێن جلكێن لهشكرى ددهنێ ل گهل ههمى وهرزێن سالێ بگونجن، زێدهبارى درعهكێ دژى فیشهكان و خۆزهكى ل مال دپارێزیت و چو پشكنین ژى نینن.
سهربازێ وان یێ یهدهك سێ پۆلینكرنان ب گۆرى ژیێ وان دا دبۆرن، و ئهرك وهسا ل سهر دهێنه پارڤهكرن، ههكه ل دهف مه ژى خزمهتا سهربازى ههبیت بۆ قوتابیێن تازه دهردچن، نابنه بارگرانى ژى نهك ل سهر ههرێمێ و نهژى ل سهر خێزانێن خوه، گازندا بێكاریێ ژى دێ ب رێژهكا باش بێدهنگ بیت و دێ وهكو خوه پهروهرده كهى و رهوشتهكێ جوان ژى پێشكێش كهت، ههر دیسا هێزهكا یهدهك بۆ گهلهك ئهركان دێ مفایى ژێ بینین، و دهربارهى رهگهزێ مێیان ژى ل سۆیسرا ئهو دخۆبهخشن.
دهربارى مژارا ئابوورى و بۆدجێ ژى ب بهراوردى، سۆیسرا ژ ههشت ملیۆن مرۆڤان نابۆریت، و بۆجا وێ یا سهربازى چهند ملیار دۆلارانه، ب سیستهمهكێ زهلال برێڤهدبهن، وهزارهتا پێشمهرگهى دكاریت ڤى رهنگه پرۆژهى پێشكێشى پهرلهمانى بكهت و دهنگدان ل سهر بهێتهكرن، و ئهزى پشتراستم ژى كو ئهوان ژ ههبوویه و كار ل سهر دهێته كرن، بهلێ ئاریشه ههر ئهوه دهستێوهردانێن حزبی ب ئهجیندهیێن دهرهكى یێن د ناڤ دا، لهورا ژى سازیێن لهشكرى بۆ خوه د رهڤن ژ ڤان پیلانێن دهرهكى. چونكو سازیا لهشكرى بریارێ ددهت ل سهر چارهنڤیسێ ههر وهلاتهكى.. ئهڤجا مه ههژمار ههیه، ئیرادهكا ئاسنى ههیه، ههكه یا لازواز بوو، نها ژى هاته ئۆبدێتكرن، دڤێت ئهو دووڤچوون ههبیت، كانێ كى یێ ههژى یه بۆ جهى ههژى مفا ژ سهربۆران بهێته وهرگرتن ب سیستهمهكێ ئهكادیمى و بهحت و قانوونى. یهكسانى و وژدان سهروره بیت، نهك ب تنێ سروودا ههمیان بیت و ل سهر ئهردێ ژیوارى ژى چو دیار نهبیت، ئهم دكارین مفای ژى پرۆتۆكۆلێن دولهتى ژى ببینین. و مه دیتیه ژى بهلێ دمینیت ئهم خوه رێكبێخین، ئێكبوونا سهروبهرێ لهشكرى مهرجه، بۆ نموونه ههر نهمایشكرنهكا سهربازى پهیامهكا ب هێزه بۆ ههمى لایهنێن رهنگه گهف ژێ بهێن، مه ژى ههمى فاكتهر ههنه، نهخاسمه ههكه یێ بهێز بیت و خوهبهخش و خوهدى ئیرادهكا مینا یا پێشمهرگێ شۆرهشگێرێ كوردستانێ.