ئه‌ردوگان و. . كۆمیدیا ده‌وله‌تبوونێ

ئه‌ردوگان و. . كۆمیدیا ده‌وله‌تبوونێ

111

ئه‌ز د وێ باوه‌رێ دامه‌ كو سالا 2015ێ ژ بوَ ئاكه‌په‌ و ئه‌ردوغان ـ ئۆغلۆ, دێ ساله‌كا سه‌خت و دژوار و پڕ ئاریشه‌ و پاشڤه‌چوون بیت, دێ گه‌له‌ك مه‌ترسی و ریسكێن سیاسی و ئابووری ل سه‌ر ئاستێ ده‌رڤه‌ و هه‌م ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌ رووبروویێ ده‌سته‌لاتێ بن، بێگومان چاره‌سه‌رنه‌كرنا ئه‌ڤان كریز و ئاڵوزیان باندۆڕا خوه‌ هه‌یه‌ ل سه‌ر لاوازبوونا پێگه‌ها توركیا و كارێكته‌را وێ یا نێڤده‌وله‌تی, نه‌خاسمه‌ د ڕوَژهه‌ڵاتا ناڤین دا. باشترین به‌لگه‌هێن مه‌ ژ بوَ ئاخفتنێن سه‌رڤه‌ ئه‌وه‌ كو ساڵا 2015ێ سالڤه‌گه‌ڕا سه‌دساڵیا كوَمه‌ڵكوژی و كاره‌ساتا قه‌سابخانا ئه‌رمه‌نینانه‌ كو ل 24 ێ نیسانا 1925ێ ل سه‌ر ده‌ستێ ئوسمانلیان هاتیه‌ ئه‌نجامدان و نێزیكی ئێك ملیۆن كه‌سان بوونه‌ قوربانی. بیره‌وه‌ریا ئه‌ڤێ روودانێ د ئه‌ڤ ساڵه‌ دا و ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنێن چاره‌نڤیساز د خزیرانا ئه‌ڤ ساڵه‌ دا, ژ بۆ پارتیا دادوگه‌شه‌پێدانێ و سه‌ركرداتیا وێ به‌دبه‌ختیه‌ك سیاسیه‌ و ده‌لیڤه‌ێن بجهئینانا خه‌ونێن سوڵتانیێ و پانئۆسمانیزمێ به‌رته‌نگ دكه‌ت, ژ ئالیه‌ك دن هه‌ڵوێست و داخوَیانیێن ئه‌ردوغان ل هه‌مبه‌ر ڕوَژئاڤا و ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپا و دلگران بوون ژ رزگاربوونا باژێرێ كوَبانێ و رێگرتنا و دژایه‌تیكرنا ئاشكه‌را و زه‌لال ل ده‌وله‌تبوونا كوردان و ڕاگه‌هاندنا مه‌ترسیان ژ چێبوونا كیانه‌ك كوردی ل ڕوَژئاڤایێ كوردستانێ، مه‌زنترین ئاریشه‌ و شكه‌ستنه‌ د سیاسه‌تا ده‌رڤه‌یا توركیایێ دا, بێگومان ئه‌ڤ ره‌فتاره‌ ژی دبنه‌ فاكته‌رێن پڕ ژ به‌هانه‌ وگڕوڤه‌ ژ بۆ بكارئینانا كارتا ئه‌رمه‌نییان د پڕۆسه‌یا هه‌لبژارتنا خزیرانێ دا و ئه‌م پشت ڕاستین كو لڤاندنا شه‌قاما ئه‌رمه‌نیان گه‌له‌كا به‌رهه‌ڤه‌ و هه‌می لایه‌نێن كێشه‌دار ل گه‌ل توركیا و نه‌خاسمه‌ پارت و گرۆپێن ئوپوَزیسیوَن و ده‌وله‌تێن دن مژوولی ئه‌ڤان نه‌خشانه‌ و پیلانێن شكه‌ست پێئینانا ئاكه‌په‌ و ئه‌ردوغانی دادرێژن. ئیروَ توركیا و ئاكه‌په‌ د قوَناغه‌ك هه‌ستیار و ناسكدا دبوورن و گه‌له‌ك باش دزانن كو سیسته‌مێ ده‌وله‌تێن ڕوَژهه‌لاتێ د گیان كێشانێ دانه‌ و مه‌رگێ نه‌خشه‌یێ كه‌ڤنار نێزیك بوویه‌ و هه‌لوه‌شیان و هه‌ڕفینا ده‌ڤه‌رێ كاره‌ك حه‌تمیه‌ و دیموكراتیزه‌بوونا ده‌ستهه‌ڵات و جڤاكێ نه‌چارییه‌ك دیرۆكیه‌ و خوَه‌ ژێ ڤه‌شارتن مه‌حاڵه‌, له‌وڕا پڕ گرنگه‌ ئه‌ردوَغان و ئاكه‌په‌ خوَه‌ ژ كابۆسا سه‌ركردایه‌تیكرنا ئیسلاما سیاسی ل ده‌ڤه‌رێ ده‌ربازبكه‌ن و د گه‌ل پڕوَژه‌یێ ڕوَژهه‌لاتا نوو و ستراتیژییه‌تا نوو و به‌رژه‌وه‌ندیێن جوگرافی و سیاسیێن نوو بگونجینیت و وێ راستیێ قه‌بوول بكه‌ت كو (هه‌ڤلێر) نه‌ته‌نێ پایته‌ختێ ووزه‌ و پتڕوَلێ یه‌, به‌لكی كوَریدوَرێ سه‌قامگیریێ و ئه‌وله‌هیێ و چاره‌سه‌ریا دوَزا كوردانه‌ و هه‌می شه‌مه‌نده‌فه‌رێن ئاشتی و رێكه‌فتنێن سیاسی ب ڤێ پایته‌ختێ دا دبوورن. هه‌كه‌ چێكرنا ده‌ڤه‌رێن كارگێریێن سه‌ربخوَێن كوردان, ئانكو زه‌ڵاتر بێژین ڕاگه‌هاندنا ده‌وڵه‌تا كوردی ژ لایێ هنده‌ك مۆڵتی ئانارشیزماڤه‌ ب كوَمیدیایه‌ك سیاسی بهێته‌ هژماركرن, له‌وا پێدڤیه‌ سه‌ركردایه‌تیا سیاسیا كورد پێداچوون و خواندنه‌ك نوو ژ بوَ په‌یوه‌ندیێن د ناڤبه‌را (هه‌ڤلێر و ئه‌نقه‌ره‌ ) ـ (هه‌ڤلێر و به‌غدا)، (هه‌ڤلێر و ته‌هران) دا بكه‌ت و پیتڕوَڵ نه‌بیته‌ ئه‌زمانێ گه‌نگه‌شێ و سازشكاریێ, به‌لكی نه‌خشه‌ڕێیا چاره‌سه‌ریا پرسا كوردان د رێكه‌فتنامه‌یه‌كا نوو و دوباره‌بوونا سێندروَما پڕوَتوكوَلا (سیڤه‌ر)ه‌كا نوو دایه‌. ژ به‌ر ئه‌ڤان ئه‌گه‌ر و شڕوَڤه‌یان كو مه‌ ل سه‌رڤه‌ خوه‌یا كریه‌, هیڤیان دخوازین به‌ری ئه‌نجامدانا پڕوَسه‌یا هه‌لبژارتنێن توركیا, سه‌ركردایه‌تیا كوردان و نه‌خاسمه‌ سه‌روَكایه‌تیا هه‌رێمێ و ئه‌نجوومه‌نێ وه‌زیران, پرسا ڕوَژهه‌ڵات و ڕوَژئاڤا و باكۆر ل گه‌ل ئاكه‌په‌ و ئه‌ردوغان ـ ئوَغلوَ ب حزورا ده‌وله‌تێن هه‌ڤپیمان ئێكلا بكه‌ت.

کۆمێنتا تە