هنده‌ك وه‌ستگه‌هێن ده‌روونی و تشتێن دی د ڕۆمانا ((نفره‌تێن مێیه‌كێ)) دا
ته‌حسین ناڤشكی
(4 و دوماهیك)
وه‌ستگه‌ها هه‌ڤدێ
ترسا به‌رده‌وام ژ ده‌ستدانا عشقا خوه‌یا نه‌مر
سه‌ره‌ڕایی گه‌هشتنا خه‌ونا عشقا خوه ل باژێڕی، به‌لێ پا ((به‌سێ)) هه‌ر یا دودل بوو و ژ وێ خوه‌شییا ژ هه‌می تشتی خوه‌شتر دڤێت د ترسا كو ژ ده‌ست بدت. د سه‌ر وێ چه‌ندێ ڕا، وێ هه‌ر باوه‌رییا هه‌یی كو هه‌كه خوه وێ ئه‌ڤینێ ژ ده‌ست ژی بدت، مینا مرنا كراسگوهۆڕینێ (تقمص الارواح) د هنده‌ك ئاینان دا هه‌یی، دێ ئه‌ڤینا وان وه‌ك گیانه‌كێ پاقژ یێ هه‌ڤگرتی یێ ژ دوگیانان پێك هاتی، دێ چته د هنده‌ك تشتێن دی یێن خوه‌زایی دا و به‌رده‌وامیێ ب ژیانه‌كا نه‌مر ددن، مینا ل به‌رپه‌رێ 142 دبێژت:((ترسا ژ ده‌ستدانا وی هه‌رده‌م لاوازدكرم، خوزییا رادهێلم كو ئه‌ڤینا مه بیته پرته‌كا عه‌وری و ل ئه‌سمانێن بلند بهێته پاراستن، هه‌كه‌ر بۆ باران و باری ژی، بلا بهێن و جوانییا گولان را بهێته ڤه‌شارتن)). ئاڕیشه ئه‌وه، وه‌ك دبێژن: ((كه‌س ب خوه‌زییان ناگه‌هته باقا كه‌زیان))، به‌لێ پا ((به‌سێ)) ئه‌و باوه‌ری ب عشقا خوه یا نه‌مر هه‌بوو كو هه‌كه خوه ئه‌و ژ ڤێ دنیایێ بار بكت ژی، ئه‌و دێ هه‌تاهه‌تایێ پێكڤه مینن و د جوانترین پارچه‌یێن خوه‌زایی ڕا دێ نه‌مر مینن. ئها ئه‌ڤه ئه‌و ئه‌ڤینا رۆمانسی یا یۆتۆبیایییه د دداستانێن عشق و ئه‌ڤینێ دا ئێنه به‌حس كرن و گه‌رم دبت و سۆزا خه‌لكه‌كی دكێشت كو پێ داخبار ببن. به‌رانبه‌ر فرۆید ڤێ ئه‌ڤینا یۆتۆبیای ره‌ت دكت و وه‌سا دبینت كو چو بناغه بۆ نینن و ئارمانجا هه‌ر عشق و ئه‌ڤینه‌كا نێر و مێیان ئه‌وه كو غه‌ریزه‌یا جنسی، وه‌ك هه‌ڤڕكا غه‌ریزه‌یا مرنێ ل جه‌م مرۆڤی بهێته تێركرن و ژیان به‌رده‌وام بت.
وه‌ستگه‌ها هه‌ژدێ
ژیانا سه‌خت وه ل ((به‌سێ)) كریه جه‌گه‌را وێ ل به‌ر ره‌ش ببت
خاله‌كا دی یا بالكێش و نه وه‌كی ده‌یكێن دی ل نك ((به‌سێ)) هه‌یی حه‌زژێنه‌كرنا جه‌گه‌رێ یه ب شێوه‌یه‌كێ كه‌چرۆ (متگرف) و نێرگزی كو وه‌ك نێزیكه هه‌رسێ زاڕۆكێن ب كوته‌كی ژ كاله‌مێری بووین، وه‌ك نه‌ڤسیێن خوه ببینت! ئه‌ڤه ژی دزڤڕته ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كی یێ كو ژیوارێ دژوار یێ جڤاكی ره‌وشا وێ یا ده‌روونی به‌رێ وێ دایی و ئه‌و وه‌ك ژنه‌كا نه‌فه‌رتی و به‌ختره‌ش د جڤاكه‌كێ بابسالاری دا دبینت. ئه‌ڤه پتر ژ دانپێدانا وێ ل به‌رپه‌ڕێ 162 خویا دبت، ده‌مێ دبێژت:((به‌لكو هه‌ر كێلیكه‌كا تێدا بۆریم و بوویه ئه‌گه‌ر كو دل و هه‌ستێن من مینا به‌ری ره‌ق كرین، نهو یا به‌رێ خوه دده‌مه چاڤێن زاڕۆیێن خوه چ هه‌ست من به‌رامبه‌ر وان نینن، ژیانا سه‌خت یاكریمه مرۆڤه‌كا ئه‌زئه‌زی و بێ هه‌ست)). ژ من ڤه هه‌كه مرۆڤ ژ ئالێ ده‌روونی ڤه یێ ساخله‌م بت، گه‌له‌ك یا ب زه‌حمه‌ته جه‌گه‌را مرۆڤی هۆسا ل به‌ر دلی ره‌ش ببت. واته ده‌مێ جه‌گه‌ر ل به‌ر مرۆڤی ره‌ش بوو، ئانكو مرۆڤ ب خوه ل به‌ر دلێ خوه ره‌ش بوویه و دوور نینه پشتی هینگێ خوه هه‌كه ژ نه‌هۆشی ژی بت قۆناغا خوه‌كوشتنێ بهێت؛ ژ به‌ر هندێ ده‌مێ برایێ ((به‌سێ)) ل باژێڕی ژ ناڤ خێزانێ وێ بری، وێ چو كارڤه‌دانێن نه‌رێنی نه‌بوون كو ل گه‌ل وی نه‌چت و به‌رهنگاری وی ببت؛ هه‌ر چه‌نده وێ دزانی دێ وێ به‌ره‌ف رێكا مرنێ ژی بت! ئانكۆ، چ ب هۆشی یان نه‌هۆشی، هه‌كه ((به‌سێ)) ل باژێڕی ده‌نگێ خوه بلند كربا، تایبه‌ت ل زالگه‌هێن تێ ڕا ده‌رباز بوویی یان ل گوندێ خوه خه‌لكه‌ك هه‌بوو وێ رزگار بكت و دبت برایێ وێ ((توری))یێ ئێكانه ژی كه‌تبا به‌ر پێڕابوونێن قانوونی، لێ وێ وه‌نه‌كر و گۆمان بۆ خوانده‌ڤانی چێ كر كو مرن بۆ وێ ژ وێ ژیانێ باشتره؛ ژ به‌ر هندێ بوو ئێخسیرا هزر و گۆمانێن خوه و ب شێوه‌یه‌ك نه‌لۆژیكی، د خه‌ونڕۆژكێن خوه دا ب رێكا پیرۆزیێن دینی و سرۆشتی ل رێكا رزگاربوونێ دگه‌ڕها، پشتی ژ جڤاكێ ب دیتنا وێ ب شێوه‌یه‌ك ره‌هایی سته‌مكار بێهیڤی بوویی.
وه‌ستگه‌هێ نوزدێ
وارگه‌هێ ترسێ و په‌نابرنا پیرۆزییان
وه‌سا دیاره ترس و بزدیان بوویه قڕالێ ژیوارێ نڤیسه‌رێ وێنه كری و له‌هه‌نگا سه‌ره‌كی یا رۆمانێ ((به‌سێ)) كریه ماسكێ نێڕینا خوه و چو تشت نه‌مایه كێلبێن ترسێ بۆ چێ نه‌كرین؛ ژبلی ترسا جڤاكی، ترس ژ باب و برایان، ژ ده‌یكێ و كاله‌مێرێ سادیزمێ گرتی، دێ بینین ده‌ستپێكا نه‌فره‌تا ترسا وێ ژ پشتی بوونا شه‌ش خووشكان و برایێ ئێكانه ب ناڤێ ((توری)) ده‌ست پێ دكت و ئێدی و دبته ئارمانجا هێرشا ده‌یكا خوه قومریێ و وه‌كی نه‌ڤسییا خوه دبینت و هه‌ر ئه‌و ده‌یكا دلڕه‌ق دبته ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كی ژیانا وێ بكه‌ته جه‌هنه‌م و بدته ((شاهمووس))ێ پیره‌مێر و پاشی برایێ وێ یێ ئێكانه ڤێڕا به‌ردت و ژیانا وێ ب به‌هانه‌یا پاقژكرنا نامووسێ ب دوماهی بینت. دبت خوینه‌ر چو به‌رپه‌ڕێن رۆمانا ((نفره‌تێن مێیه‌كێ)) نه‌خوینت، ترسێ و ئالۆزیێن به‌سێ قوربانا وان و هه‌می ده‌رگه‌هێن مرۆڤان ل به‌ر وێ دگرتینه بقوتت كو ئێك هه‌بت وه‌ك له‌هه‌نگێن قورتالكه‌ر د چیرۆك و چیڤانۆكان دا د هه‌وارێ بهێت و لێ ببته خودان و قورتال بكت. ((به‌سێ)) نه‌چار دبت ، پشتی ژ هه‌وارهاتنا ((جۆدی)) ژی بێهیڤی دبت په‌نایێ بۆ سیمبۆلێن دینی یێن پیرۆز و خوه‌زایی رۆحا خودایێ مه‌زن تێڕا دبینت ببت. هه‌لبه‌ت ئه‌ڤ په‌نابرنه به‌ره‌ڤاژی هه‌لوه‌ستێ وێ یه یێ كو به‌ری نوكه مه به‌حس كری، ده‌مێ به‌حسێ خوه و دژاتییا ئایینی كری. ئه‌ڤ هه‌لوه‌سته پتر ل به‌رپه‌ڕێن 170 ـ 171 ـ 194 ـ 195ـ 199ـ 200 ـ 203 دیار دبت و ل ڤی به‌په‌ڕی دوماهییێ، ب هه‌می باوه‌رییا خوه به‌رێ خوه سه‌رئه‌ڤراز دكته ئه‌سمانی و دبێژت:((شاشییه‌كا مه‌زنه د ڤێ جیهانێدا تو ل هیڤییا هیڤییا بمینی و تو باش دزانی هه‌موو رێ دگرتینه و دبێ داوینه بۆ هیڤییێن ته، بتنێ ئه‌سمان ل به‌ر ته یێ ڤه‌كرییه)). هۆسا نڤیسه‌را رۆمانێ ((به‌سێ)) بێهیڤی دكت، ده‌مێ دبینت خوه خوه‌شتڤییێ ژ گیانێ خوه خوه‌شتر دڤیت ((جۆدی)) یه د هه‌وارا وێ ناهیت، ئێدی ((به‌سێ)) د ده‌راڤێ مرنێ دا، ل ژیر دلۆڤانییا برایێ خوه یێ ئێكانه ((توری)) یێ كیندار یێ كو ب خوه ((توری)) یێ گیانه‌وه‌ر و گۆشتێ مرۆڤان دخوت، په‌نایێ بۆ خوه‌زایی و خودایێ ل ئه‌سمانان دبینت دبت.
وه‌ستگه‌هێ بیستێ
ئه‌وا مایی مه نه‌گۆتی
پشتی من ڕۆمانا ((نفره‌تێن مێیه‌كێ)) خواندی، من وه‌سا دیت ب زمانه‌كێ ئه‌ده‌بی یێ جوان هاتییه نڤیسین و ئاڤاهییێ وێ ب رسته‌سازییه‌كا رێكوپێك هاتییه نژنین. راسته ڤه‌گێڕا ل پشت ڤه‌گێڕێ نڤیسه‌را تێكستی یه، لێ هه‌می خوینه‌ر وێ هزرێ ناكن و وه‌سا تێ دگه‌هن كو ((به‌سێ)) یه دئاخڤت. گه‌له‌ك جاران خوینه‌ر هه‌ست پێ دكت كو زمانێ رۆمانێ ژ زمانێ سنێله‌یه‌كا گوندی یا شازده سالی و هه‌تا گه‌نج ژی بت و ل گوندی مه‌زن ببت و بێ باوه‌رنامه، بت مه‌زنتره، ژ به‌ر هندێ دبێژم، پڕانییا ڕۆماننڤیسێن مه تایبه‌ت ئه‌وێن رۆمانا نه‌خری دنڤیسن دكه‌ڤنه د ڤێ ئیشكالێ دا و نه‌شێن به‌لانسه‌كێ بێخنه د ناڤ به‌را ره‌وشه‌نبیرییا خوه و ره‌وشه‌نبیرییا له‌هه‌نگێن خوه دا، تایبه‌ت له‌هه‌نگێن سه‌ره‌كی یێن كو وه‌ك ماسك د پشت ڕا دئاخڤن.
ژ ئالییه‌كێ دی ل به‌رپه‌ڕێ 183 خوینه‌ر دێ خوینت، نڤیسه‌را رۆمانێ، به‌حسێ ئاشكرابوونا تاوانا ((به‌سێ)) دگه‌ل ((جۆدی)) دكت، ده‌مێ ل نه‌خوه‌شخانه‌یێ ب ڕێكا كامیره‌یێن چاڤدێریێ دئێته دیتن گۆمان بۆ من چێ بوو، ژ به‌ر كو چیرۆكا ڕۆمانێ ل دووڤ روودانان دزڤڕته به‌ری سه‌رهلدانێ، ڤێجا ئه‌ز ب خوه نزانم هینگێ كامیره‌یێن چاڤدێرییێ هه‌بوون یان نه‌بوون. هه‌ر وه‌سا نڤیسه‌رێ پتر ژ جاره‌كێ به‌حسێ كافێیان كریه، ئه‌وا ئه‌ز دزانم، ل سالێن هه‌شتییان هه‌تا سالێن نوتان ژی ژبلی گازینۆ و چایخانه‌یان جهه‌ك ب ناڤێ كافێیان هه‌بوو یان نه‌بوو.
خاله‌كا دی یا كو بۆ من بوویه جهێ پرسیارێ ئه‌و بوو، ده‌مێ ((توری))یێ برایێ ((به‌سێ)) دهێت وێ ژ باژێڕی ب زاڕۆك ڤه دبته گوندی و كاله‌مێرێ وێ ب تنێ دهێلت و هه‌تا ژ گوندی ژی ده‌ردئێخت و دبته ئاقارێ گونده‌كێ دی داكو ب ناڤێ پاقژكرنا نامووسێ وێ نه‌هێلت، د وی ده‌راڤێ ته‌نگ ڕا ((به‌سێ)) د ره‌وشا خوه یا مۆنۆلۆجی دایه و وه‌سا ل گه‌ل خوه دئاخڤت كو خوینه‌ر هزر ناكت دێ چت و نازڤڕت و د دلێ خوه دا ب زمانه‌كی ئه‌ده‌بی یێ جوان هیڤییا خوه دبته نك سرۆشتی و خودێ داكو وێ رزگار بكت، ئه‌ڤ ره‌وشه ژ به‌رپه‌ڕێ 209 وێڤه گاڤ بۆ گاڤێ گه‌رمتر لێ دهێت،هه‌تا دگه‌هته به‌رپه‌ڕێن 213 ـ 217 ـ 218 ژ نوو هێدی هێدی مۆنۆلۆجێن وێ یێن هندوری ل گه‌ل نێزیكبوونا مرنا وێ دگونجن، هه‌تا دگه‌هته رێزكێن دوماهییا رۆمانێ ژ نوو مرنێ ب دورستی دبینت و ترس و بزدیانا وێ دگه‌هته گوپیتكێ، لێ ژ به‌ر وێ دلنازكییا نڤیسه‌رێ هه‌یی وێ ژی وه‌ك دیمه‌نه‌كێ تراژودی دبڕت و نه‌شێت ده‌ربڕینا كوشتنا ((به‌سێ)) ژێ بكت و رۆمانێ دهێلته ڤه‌كری؛ وه‌ك به‌ری هینگێ د هزرا خوه دا وێنه دكر، كه‌له‌خێ وێ مینا كه‌له‌خێن گه‌له‌ك كچ و ژنێن دی ب تنێ نامینته ل ئاقری و ب ده‌ستێن ((توری))یێ برایێ خوه یێ ئێكانه نابته خوارنا تورییان و گیانه‌وه‌رێن دی یێن گۆشتخوه‌ر د سرۆشتی دا. كه‌واته، دا لۆژیكیتر بت، هه‌كه نڤیسه‌رێ وه‌سا ب ره‌هایی جڤاك تاوانبا نه‌كربایه، ب كێمی په‌نجه‌ره‌كا ڤه‌كری بۆ ((به‌سێ)) هێلابایه، هه‌كه خوه رزگار ژی نه‌كربایه، ده‌نگێ وێ گه‌هشتبایێ و دهه‌وارێ هاتبایه. ب دیتنا من ((جۆدی))ێ چو نیشانێن قوربانیێ ل نك بۆ مه دیار نه‌كرین، وی جهی د رۆمانێ دا ناگرت. هندی مه بهیستییه ئه‌ڤینا رۆحی یا نه‌مر هه‌ردو ئالی دبنه قوربان، لێ نڤیسه‌رێ چ ب هۆشی یان بێهۆشی خوه‌شتڤیترین مرۆڤ ل نك ((به‌سێ)) خوه‌شتڤییێ وێ ((جۆدی)) بوو كو ژ جه‌گه‌را خوه ژی خوه‌شتر دڤێت هێلایه ئازاد و هه‌لوه‌ستێ وی یێ مرۆڤایه‌تی دیار نه‌كریه كانێ ئه‌و ژی یێ به‌رهه‌ڤه خوه قوربانی وێ بكت یان ئه‌و ژی وه‌ك هه‌ر نێره‌كێ دی د جڤاكێ مه دا، ب تنێ ئارمانجا وی تێركرنا حه‌زێن وی یه و سه‌ره‌ده‌ریێ وه‌ك په‌رتال دگه‌ل ره‌گه‌زێ مێ دكت.
هه‌كه ئه‌م ب گشتی هزرا خوه د وان گیان و هه‌ناسه‌یێن رۆمان پێ هاتیه نڤیسین دا بكین، مرۆڤ دزانت رۆمان ژ ناخێ ده‌یكه‌كا هه‌ستنازك و دلۆڤانه كو خوه هه‌كه هنده‌ك ژ ڤێ چیرۆكێ ب سه‌رێ وێ ژی نه‌هات بت ب سه‌رێ هنده‌ك هه‌ڤال و مرۆڤێن وێ هاتییه، ژ به‌ر هندێ هه‌ر نه‌شیایه ب ئازادییه‌كا ره‌ها ده‌ربڕینی ژ وێنێن سۆزێ و جۆتبوونێ و كوشتنێ و توندوتێژیێ بكت. واته هندی مرۆڤ یێ ئازاد نه‌بت و خیچێن سۆرێن جڤاكی و مرۆڤی ب خوه داناین نه‌هێلته ل پشت خوه و مرنا پیرۆزییان ڕانه‌گه‌هینت مرۆڤ نه‌شێت داهێنانه‌كا بلند د كارێن ئه‌ده‌بی و هونه‌ری دا بكت. هه‌لبه‌ت مه‌به‌ستا من ((فه‌هیمه ئیبراهیم)) ب تنێ نینه كو نه‌شییایه خوه ژ داب و نه‌ریتێن جڤاكی و پیرۆزییان رزگار بكت، به‌لكی پترییا نڤیسه‌ر و هونه‌رمه‌ند و ره‌وشه‌نبیرێن رۆژهه‌لاتا مه‌زن ب نێر و مێ ڤه، هه‌كه نه‌بێژین هه‌موو نه‌شیاینه خوه ژێ رزگار بكن و شۆڕشه‌كا سه‌رانسه‌ری بكن و د به‌رهه‌ڤ بن قوربانییان بدن دا كو خه‌لكێ هه‌چكۆهه‌یی ژی چاڤ ل وان بكت و گوهۆڕینان بكن و جڤاكی ژ داب و نه‌ریتێن كه‌ڤنشۆپ رزگار بكن.
19-6-2022
