مه‌كته‌با سیاسی یا پارتی: دووپاتیێ ل چاره‌سه‌ریا كێشه‌یان ل گه‌ل ئێكه‌تیێ دكه‌ین
ئه‌ڤرۆ:
مه‌كته‌با سیاسی یا پارتی دیموكراتی كوردستان، ب سه‌رۆكایه‌تیا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی، كۆمبوونا خوه یا ئاسایی گرێدا، پشتی كۆمبوونێ مه‌كته‌با سیاسی به‌یاننامه‌یه‌ك به‌لاڤكر وتێدا دووپاتی ل چاره‌سه‌ریا كێشه و گرژیان ب گۆره‌ی پره‌نسیپ و ماده‌یێن ڕێككه‌فتنا سیاسی، ل گه‌ل ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستان كر.
ده‌قێ به‌یاننامه‌یا مه‌كته‌با سیاسی:
مه‌كته‌با سیاسی یا پارتیا مه ب سه‌رۆكایه‌تیا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی كۆمبوونا خوه یا ئاسایی گرێدا، سه‌باره‌ت ب پێشهات و گوهۆڕینێن سیاسی و حكومی (ئیداری) ل هه‌رێمێ و ده‌ڤه‌رێ، د ڤێ كۆمبوونێ دا پارتیا مه دووپاتی ل چاره‌سه‌ریا كێشه و گرژیێن هه‌ین د په‌یوه‌ندیا مه دا ل گه‌ل ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستان كر ، ب گۆره‌ی پره‌نسیپ و ماده‌یێن ڕێككه‌فتنا سیاسی و ئیداریئه‌وا د ناڤبه‌را مه دا و كارنامه‌یا كابینه‌یا نه‌هێ یا حوكمه‌تێ كو ب ڕازیبوونا مه هه‌ردو ئالیان هاتیه نڤیسین و ئیمزاكرن.
د ڤێ كۆمبوونێ دا ئه‌ڤ ته‌وه‌رێن ل خوارێ هاتنه باسكرن و بڕیارێن پێدڤی ل دۆر هاتنه دان:
ئێك/ ته‌وه‌رێ ناڤخوه‌یا كوردستانێ: پارتیا مه ژ ڕوانگه‌ها پاراستنا ده‌ستكه‌فتێن گه‌لێ مه كو ب خوین و خه‌بانێ بده‌ستڤه هاتینه و هه‌ستكرن ب به‌رپرسیاره‌تیێ و ئه‌زموونا ده‌هان سالێن خه‌باتا بێ ڕاوه‌ستیان ژ پێخه‌مه‌ت ماف و ئارمانجێن مه، هه‌روه‌سا ژ پێخه‌مه‌ت پاراستنا قه‌واره‌یێ هه‌رێما كوردستانێ وئاسایشا وه‌لاتیان، به‌رده‌وام كۆمبوون و دانوستاندن بۆ چاره‌سه‌ریا كێشه و گرفتان ب ڕێیا دروست و راست زانی یه، هه‌روه‌سا ژ ڕوانگه‌ها باوه‌ری بوون ب پێكڤه‌ژیانا نه‌ته‌وه‌یی و ئایینی و سیاسی و پاراستنا مافێن مرۆڤی، بزاڤا دروستكرنا پرا په‌یوه‌ندیێ و پێكڤه كاركرنێ و باوه‌ری دروستكرنێ كریه. بۆ ڤێ مه‌به‌ستێ ژی و ب پڕاكتێككرنا ڤێ باوه‌ریێ و تێگه‌هشتنا مه و بۆ ئێكڕێزیا گه‌لێ كوردستانێ به‌رانبه‌ر ئاسته‌نگ و گرفتان و بجهئینانا بڕیارا كۆنگره‌یێ 14 یێ پارتیا مه و بڕیارا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی، مه ڤه‌كرنا به‌رپه‌ره‌كێ نوو د په‌یوه‌ندیێن خوه دا ڕاگه‌هاند، له‌وما لڤێرێ هه‌ر وه‌كو پێشتر ژی مه ده‌ستپێشخه‌ری كر بۆ كۆمبوونا دو قۆلی ل گه‌ل ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستان و د به‌رسڤا برۆسكا وان ژی ب ڕۆهنی مه ئاماژه پێدایه كو هه‌بوونا تێبینی و گرفتان ب برۆسكان یان باسكرن د ڕاگه‌هاندنێ دا ناهێنه چاره‌كرن، به‌لكو ب ڕێیا سیاسی و مه‌ده‌نیانه كۆمبوونا دو قۆلی و باسكرن و دانوستاندنێ ل سه‌ر هه‌موو تێبینی و گرفتێن مه ب مه‌به‌ستا دیتنا چاره‌سه‌ریێ، نوكه ژی دوباره دكه‌ین ئه‌م ل پارتی دیموكراتی كوردستان د به‌رهه‌ڤین بۆ كۆمبوونێ و دانوستاندنێ و چاره‌سه‌ركرنا گرفتان، هه‌ر بۆ ڤێ چه‌ندێ ژی ب ڕێیه‌كا دروست و هه‌ڤچه‌رخ دزانین كو ل گه‌ل ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستان و هه‌موو ئالیێن سیاسی یێن كوردستانی ده‌ست ب دانوستاندنێ و ئالۆگوركرنا بیروڕا بكه‌ین.
دو/ ته‌وه‌رێ حوكمه‌تێ: هه‌روه‌كو د خالا (4) یا ڕێككه‌فتنا سیاسی د ناڤبه‌را پارتیا مه و ئێكه‌تیێ دا هاتی، پێدڤی بوو ئه‌م هه‌ردو ئالی پشته‌ڤانیا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ین ژ هه‌موو ڕوویه‌كی ڤه، مخابن نه‌كو پشته‌ڤانیا حوكمه‌تێ نه‌هاته كرن، به‌لكو به‌رۆڤاژی گه‌له‌ك ئاسته‌نگ بۆ هاتنه دروستكرن و نوكه ژی كێشه و گرفت ب شێوه‌یه‌كی بۆ وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ دهێنه دیاركرن كو ئه‌ڤ بابه‌ته ل گه‌ل به‌رێز سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ نه، لڤێرێ ڕادگه‌هینین ئه‌م ڤان جۆره بزاڤان ڕه‌ت دكه‌ین، سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ ب گۆره‌ی ماده و برگێن ڕێككه‌فتنا سیاسی و ئیداری، هه‌روه‌سا كارنامه‌یا كابینه‌یا نه‌هێ ڕه‌فتاركریه، ئه‌ڤ بزاڤه بۆ ڤه‌شارتنا وان كێموكاسیانه كو دروست دكه‌ن و ڕێ ل چاكسازیێ و شه‌فافیه‌تێ دهێته گرتن، له‌وما ڕادگه‌هینین كو ئه‌ڤ جۆره ڕه‌فتار و مامه‌له‌كرن ل كاروبارێن حوكمه‌تێ خوه ڤه‌دزینه ژ ڕێككه‌فتنا سیاسی و ئیداری و كارنامه‌یا كابینه‌یا نه‌هێ كو هه‌رسێ ب هه‌ڤپشكی و ب په‌سه‌ندكرنا مه هه‌ردو ئالیان هاتنه به‌رهه‌ڤكرن و ئیمزاكرن.
هه‌ژی گوتنێ یه كۆمبوونا مه‌كته‌با سیاسی ب هه‌موو شیانان پشته‌ڤانیا هه‌ڤال مه‌سرور بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و كابینه‌یا وی دكه‌ت و ڕێیا چاره‌سه‌ریا كێشه‌یان به‌رده‌وامیدانه ب دانوستاندنێ ل كۆمبوونێن جڤاتا وه‌زیران نه‌كو خوه په‌راوێزئێخستن و بكارئینانا ده‌زگه‌هێن ڕاگه‌هاندنێ.
سێ/ ته‌وه‌رێ هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ: مه گه‌له‌ك بزاڤ كرن، مه پرۆژه به‌رهه‌ڤكر و پێشكێش وان كۆمبوونان كر كو به‌رێز سه‌رۆكێ هه‌رێمێ پێكدئینان و سه‌رپه‌رشتیا وان دكر، هه‌روه‌سا د وان كۆمبوونان دا كو نوونه‌رێ UN پشكدار دبوو، به‌لێ مخابن ل دوماهیێ ژ ڕوویێ نه‌چاریێ ژ پێخه‌مه‌ت پاراستنا قه‌واره‌یا هه‌رێمێ مه بژارده‌یا درێژكرنا ژیێ خۆلا په‌رله‌مانی په‌سه‌ندكر، نوكه مه‌كته‌با سیاسی دووپاتیێ ل وێ چه‌ندێ دكه‌ت كو نابیت ئێدی كۆمبوونێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ بهێنه ئیفلیجكرن و د زووترین ده‌م دا كۆمبوونا ئاسایی ئه‌نجام بده‌ت و ڤان گاڤان بهاڤێژیت:
– گرنگی ب ڕاستڤه‌كرنا قانوونا هه‌لبژارتنان بهێته دان ل گه‌ل چه‌سپاندنا بابه‌تێ چاربازنه‌یی و بكارئینانا تۆمارا بایۆمه‌تری یا دووماهی هه‌لبژارتنێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقی.
– هه‌ڤده‌م ل گه‌ل ده‌نگدانێ ل سه‌ر ڕاستڤه‌كرنا قانوونا هه‌لبژارتنان، كۆمسیۆنا سه‌ربخوه یا هه‌لبژارتن و ڕاپرسیان بهێته كاراكرن و پۆستێن ڤالا دناڤ كۆمسیۆنێ دا بهێنه پڕكرن.
– داخوازێ ژ حوكمه‌تا هه‌رێمێ دكه‌ین پێدڤیێن ئیداری و بودجه‌یا پێدڤی بۆ هه‌لبژارتنێن ئه‌ڤساله دابین بكه‌ت.
– داخوازێ ژ به‌رێز سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ین ب گۆره‌ی ڕێكارێن قانوونی ژڤانێ ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنان ده‌ستنیشان بكه‌ت.
– هه‌روه‌سا داخوازێ ژ هه‌موو ئالیێن سیاسی یێن كوردستانێ دكه‌ین پشته‌ڤان بن بۆ ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ ل سالا 2023 د وی ژڤانێ قانوونی یێ دهێته دیاركرن.
چار/ سه‌باره‌ت حوكمه‌تا فیدرال و په‌یوه‌ندیێن هه‌ولێرێ و به‌غدا: ئه‌م ل پارتی دیموكراتی كوردستان ل گه‌ل دروستكرنا په‌یوه‌ندیێن دروست و ئاسایی نه د ناڤبه‌را حوكمه‌تا هه‌رێمێ و حوكمه‌تا فیدرال ب گوره‌ی ماده و برگه‌یێن دستووری بۆ چاره‌سه‌ریا هه‌موو كێشه و گرفتان كو نوكه هه‌ین یان دێ هێنه پێش ژ ڕویێ قانوونی و سیاسی وشایستێن دارایی، ب دیتنا مه ب هێزكرنا په‌یوه‌ندیان ئه‌ڤ ڕێبازه دێ پتر خزمه‌تا گه‌لێن ئیراقێ ب شێوه‌یه‌كێ گشتی كه‌ت و هه‌موو بابه‌تان د ڕێككه‌فتنا سیاسی و ئیداری یا ده‌وله‌تی و كارنامه‌یا كابینه‌یا حوكمه‌تا فیدرال ب ڕۆهنی ئاماژه پێ هاتیه كرن و هاتینه چه‌سپاندن، له‌وما ب پێدڤی دزانین پێگیری ب ڤان ڕێككه‌فتنان بهێته كرن و بكه‌ڤنه دبوارێ بجهئینانێ دا.
