چێل و گۆلك
عبدلرحمان بامەرنی
چەند چیرۆكێن خوە یێن بەری سەرهلدانێ بۆ مە ڤەدگێران، لێ من زێدەتر حەژ ڤێكر و رویدانێن وێ سەردەمانەكی پیشانددەن، كو ئەو زۆردارییە د خەیالا مرۆڤی ژی دا نەبیت. سال وەخت، شەرێ دناڤبەرا عیراقێ و ئیرانێ دا بوو. تەمەنێ وی دبن (18) سالیێ دابوو و هێشتا ناڤێ وی بۆ سەربازیێ نەهات بوو. دایكا وی گۆتێ كورێ من، بابێ تە یێ چوویە بەر دلۆڤانییا خودێ و تو ژی دچییە باژێری بۆ خوە كار دكەی و ئەڤ چێل و گۆلكە دخانی ڤە یێن بوینە بەلا سەرێ مە و ئەم نەشێین ژبەر وان چ بكەین، نە دشێین ژ مالێ دەركەڤین، چ سەرەدان بیت، نەخوەشخانە بیت یان ژی چوونا ناڤ چەم و رەزی بیت و ئەگەر تو بمن بكەی، دێ بەیە مەیدانكا باژێری و ب چ چوو، دێ فرۆشی و پێدڤیێن مالێ بۆ خوە پێ كرین و ئەڤێن ژبەر دمینن ژی، بۆ خوە بكە د شۆلەكی را.
هەڤالەكێ وی جهێ مەیدانكا فرۆتنا حەیوانان نیشان دا و بۆ پێشنیار كر، چێل و گۆلكێ خوە ل مەیدانكا دهوكێ نە فرۆشیت و ب بەتە مەیدانكا زاخۆ، ل وێرێ بكر باشتر یێ هەی و دێ پتر پارە ژی پێ هێنەدان.
ترومبێلەك بۆ خوە دەستەسەركر و سپێدەهییا رۆژا ئەینی، هێشتا بەروەخت، هەردو چێلێن خوە و گۆلك ل پشتا پیكەمێ سیاركرن و بەرەڤ باژێركێ زاخۆ، كا تو ل كیڤەی. دەما پیكەم ل جهێ دەستنیشانكری راوەستیایی، نیشانێن چ مەیدانكا لێ نە بوون، هندی زویكا ژمالا خوە دەركەفت بوو و هێشتا خەلكێ زاخۆ ب خوە یێ دخەو، سەرەرای دەمژمێر و نیڤێن هاتنا وان برێكێ. شوفێرێ ترۆمبێلێ هاری وی هەردو چێل و گۆلك ژ پشتا پیكەمێ ئینانە خارێ و ئەو بجهـ هێلا و رێكا ڤەگەرێ گرت. ئەوی ژی هەردو چێل ب كنفەكی ب ستوینكەكێ ڤە گرێدان و گۆلك هێلا بەردای، ژبەركو ماكا وێ یا دگەل و ژێ دویرناكەڤیت.
كێشانا جگارەكا كیسكی و بێهنەكا هاتنوچوونێ ل دەردوورێن مەیدانكێ ب بەهانا كوشتنا دەمی تا خەلك دجەمیێت، ب تنێ دو- سێ پیرەمێران سەرێ خوە ل مەیدانكێ دیار كر، ژ وی سلاڤ و ژ یێ دی سلاڤ، پیرەمێرا گۆتنێ تا دەمژمێرەكا دی، ژ نوی دێ مەیدانك ب دروستاهی ڤەبیت و خەلك قەست كەتێ.
هەردو چێل و گۆلك ب ستینكێ ڤە گرێدایی هێلان و بەرەڤ بازاری چوو. سەر تێشتەك بیت، چایەك بیت، لەخرینیا خوە بشكێنیت و هەر چنە بیت دا بشێت جگارا خوە بكێشیت و خوە ل ناڤ بازاری دیت، ب تنێ چەند دكان د ڤەكری بوون و رێكا وی كەتە بەردەرێ بارەگایەكێ بەعسییا و سەربازەك د خالا حەرەسیێ دا یێ روونشتی بوو و هێشتا ژێ دەرباس نەبووی، ب (تەعال تەعال)ێ گازیكرێ و سەرەرای كو عەرەبیێ باش نزانیت، لێ خوە زارۆك ژی دزانن (تەعال) یانكو وەرە.
ب نەچاری بەر ب سەربازی ڤەچوو، (هەوی) ژێ داخازكر و (هەوی)یا خوە كرە د دەستی دا. دلێ وی خوە ل سەر سەد و بیستێ دقوتا، لێ یێ ژخوە پشت راست بوو كو هێشتا سالەك بۆ عەسكەریا وی یا ب زورەملێ یا مای، لێ كەلەخێ وی ئەو نەدگۆت ئەڤا ل سەر (هەوی)یا وی نڤیسی و هندی گۆتێ چێلێن من ل مەیدانكێ ب ستینكێ ڤەدگرێداینە؟ لێ چێلان مییەك ژ وژدانا سەربازی نە لڤاند و چنگلێ وی د دەستەكی دا و دەستێ دی (هەوی) تێدا و ل بەر دەرێ ژۆرەكێ، پێ خوە یێ راستێ بلندكر و هندی خودێ هێز دایێ، ئەو پێ ل عەردی دا و گۆت: رەفیقی ئەڤە مە گەنجەك بۆ (جەیشولشەعبی) گرت و هێشتا ئەو یێ بەحسا چێلان و ستینكێ دكەت و لاڤەلاڤێن وینە ددەستێ هەردوكان دا، دەنگێ كلیل و قفلدانا دەرگەهی چاڤێن وی ل نەهـ – دەهـ مرۆڤێن دی، گەنج و زەلامان ڤەكرن.
ب شەڤێ هەمی ل هیڤییا سوبەهیەكا دێ چارەنڤیسێ وان چ لێ هێت نڤستن و ب تنێ ئەو نەبیت، دڤیا تشتەكی ژ چێلێن خوە و گۆلكێ بزانیت و دەما دەرگەهـ ل سەر ڤەكرین. (زیلەكا) عەسكەری ل بەر دەرێ بارەگایی ل هیڤیا وان بوو، هێشتا ئەو یێ دهزرا گۆلكی و چێلان دا، ب قونتاغێ راحەشاندنە پشتا (زیلێ ) و شوفێری هینگێ پێ ل ئستوپی كر، تا ل سەربازگەها «كەركیكێ «راوەستاندین.
ژ (زیلێ) ئینانە خار و ئێكسەر بەرێ وان دانە ناڤ جەمەلونەكێ و ل رۆژا پاشترێ دەما ژخەوا گران رابووی، كەس ل بن جەمەلونێ نەدیت و ل (ساحەت عەرەزات)، عەریفی ب (زمال) گازی كرێ و ب ئاماژا، سیاجێ سەربازگەهێ نیشان دا و گۆتێ (هەروێل). ل رەخێ دیێ سیاجی، سەیێن موعەسكەری بەردا دویڤ ڤە و ئەوێ دكەتە غار، ب دو پێن خوە و دو یێن دی ژی نزا ژ كیڤە قەركرن، خوە بێهن هلمایی ل بەر سینگێ عەریفی دیت و چوو دناڤ فەسیلێ دا.
ئەفسەرێ سێ ستێرك ل سەر ملی هاتە بەرامبەری وان و ئەو ترسا وان بۆ عەریفی هەی، عەریفی دوجار هند بۆ وی هەبوو و بۆ سەید سەیدییا وی. ئەفسەرێ دێمێ خوە ژ دێمێ «حەمشایەكا» رەش وەرگرتین، ب كورێن من دگەل وان د ئاخفت، هین ئەڤرۆ یێ د ئەركێ بەرەڤانییا وەلاتی دا و وەلات پێدڤی مە هەمیانە.
دێ بێژی ئەڤ ئەفسەرە یێ ل بەر دەستێ مەلا نوری فێربوویە ئاخفتنێ و مەلا نوری چەند ناڤێ خودێ و پێغەمبەران دوبارە دكر، ئەو هند یێ ناڤێ «قادسیێ» و «سەیدلرەئیسی» دوبارە دكەت.
بەری ئەفسەر دو رۆژان ئیجازێ بدەتێ و بچنە مالێن خوە و ڤەگەرن هەمان سەربازگەهـ بۆ ئەركدارییا خوە د (جەیشولشەعبی)دا، عەریفی چاڤێن خوە لێ كرنە گرێ و گۆت: ب دەنگێ بلند بێژن (یەعیش سەدولرەئیس).گەهشتە مال و دەیكا وی خوە تێوەركر، گۆتێ سەرێ تە ساخ بیت و چێل و گۆلك ژی گۆری كوردینیێ.
سەرهلدان چێ بوو، حكومەت و پەرلەمان چێ بوون و چێل و گۆلك ژی هێشتا یێ دچن و دەما من گۆتیێ ئەگەر ئەڤ سوحبەتە من كرە چیرۆك، چ ناڤ لێدانم؟ هێشتا ئاخفتن دناڤ دەڤێ من دا، گۆت ناڤێ وێ بكە (چێل و گۆلگ)، ژبەركو هێشتا ئەز خەونان ب ڤەگەراندنا وانڤە دبینم.
