حوكمەتا هەرێمێ ل دۆر مووچەی بەرسڤا بەغدا ددەت
پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د بەرسڤا پەیڤدارێ حوكمەتا ئیراقێ دا دبێژیت: هیچ هۆكار و بهانەیەكێ نابینین بۆ نە هنارتنا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ و پێدڤیە دوور ژ ئینفاقا فعلی بێی هیچ تێكهەلكرنەكا هەڤشێوەیێ دەڤەرێن دی یێن ئیراقێ مووچە بهێتە هنارتن.
دەقێ بەرسڤا پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بۆ ئاخڤتنێن پەیڤدارێ حوكمەتا ئیراقێ ل دۆر پێگیری و شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ و دیاركركرنا ڕاستیان:
هەرێما كوردستانێ ب گۆرەی خشتەیێن قانوونا بودجەیا فیدرالی بۆ سالا 2023، شایستەی 16 ترلیۆن و 498 ملیار دینارایە كو مەهانە دبیتە ئێك ترلیۆن و 375 ملیار دینار، ژ ڤی گۆژمەی مەهانە 906 ترلیۆن دینار تەرخانكریێ مووچەیی فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ یە، بەلێ ژ 1/1/2023 هەتا نوكە وەزارەتا دارایی یا فیدرال تنێ گۆژمەیێ دو ترلیۆن و 598 ملیار دینار بۆ هەرێما كوردستانێ مەزاختیە، كو 400 ملیار دینار ژ ڤی پارەی بۆ مەهاێن 11 و 12 سالا 2022، د دەمەكی دا ب گۆرەی خشتەیێن قانوونا بودجەی هەتا مەها تەباخا 2023 گۆژمەیێ 11 ترلیۆن تەرخانكریێ هەرێما كوردستانێ یە.
-ژ 1/1/2023 مووچەیێ فەرمانبەرێن دەڤەرێ دی یێن ئیراقێ ب گۆرەی هەژمارێن هاتی ل خشتەیێن قانوونا بودجەی، د دەمێ خوە دا هاتیە بەلاڤكرن، لێ تنێ بۆ فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ بیڤەرێ ئینفاقا فیعلی هاتیە پەیڕەوكرن كو د ڤێ چەندێ ژی دا كار ل سەر پێرابوونەكا جودا هاتیە كرن ئەوژی میكانیزمێ قەری یە، كو ل هیچ جهەكێ دی یێ ئیراقێ ئەڤە ڕوونەدایە كو ب قە ماف و مووچە ب فەرمانبەری بهێتە دان، بەلكو مووچەیێ فەرمانبەران ب گۆرەی شایستەیێ وان هاتیە بەلاڤكرن.
– دووماهی گۆژمەیێ پارەی كو بڕیار ل سەر هاتیە دان كو 500 ملیار دینارن ب شێوازێ قەری. ئەو دبێژن داهاتێ مە 320 ملیار دینارن، هەكە ئەڤ دو گۆژمەیێن پارەی ژی كۆم بكەین هێشتا ناگەهیتە سەرجەمێ گشتی یێ شایستەیێن مەهانە یێن هەرێما كوردستانێ كو دبیتە ئێك ترلیۆن و 375 ملیار دینار كو د قانوونا بودجەی دا هاتیە.
-ل دۆر داهاتێ پەترۆلێ، ژ مەها سێ یا ئەڤسالە پەترۆلا هەرێما كوردستانێ ناهێتە هنارتن، بەلێ وەزارەتا پەترۆلا ئیراقێ ب خوە ژ 25/6/2023 وهەتا نوكە ڕۆژانە تێكرا ڕێژەیا 85 هزار بەرمیلێن پەترۆلێ وەرگرتیە بۆ بكارئینانا ناڤخوەیی و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ژی بەرهەڤ بوویە ژی ڕێژەیەكێ كو وان بڤێت بدەتە وان، ب وێ ڕێژەیا كو وەزارەتا پەترۆلێ داخوازكریە و د شیانێن پالاوگەهێن ناڤخوەیی دایە، د بەرانبەر دا حوكمەتا ئیراقا فیدرال پێگیریا سەر ملێ خوە بۆ مەزاختنا تێچوویا ڤێ پەترۆلێ ب ستوویێ خوەڤە وەرنەگرت و ئێك دینار ژی نەهنارت بۆ مەزاختیێن دەرئینان و بەرهەمئینان و ڤەگوهاستنا پەترۆلێ.
-سەبارەت داهاتێ نە پەترۆل یێ هەرێما كوردستانێ ژی هەر ژ دەستپێكێ شەفافانە هەموو داتا و هەژمار چوونە بەردەستێ وەزارەتا دارایی یا ئیراقا فیدرال و هووربینی بۆ هاتیە كرن، بەرهەڤی ژی مە نیشادایە دچارچۆڤەیێ دستووری و قانوونێن كارپێكری دا ژ وان ژی قانوونا ئیدارەیا دارایی یا فیدرال كو داهاتێن نە پەترۆلی یێن فیدرالی بهێنە ڕادەستكرن، بەلێ وەزارەتا دارایی یا فیدرال شرۆڤەكرنەكا ناڤەندی هەیە بۆ داهاتێن نە پەترۆلی و بەردەوام زێدەتر بڕیە كو هەرێمێ هەی ژ ناڤ شایستەیێن دارایی دا، ئەڤە ژی بەرۆڤاژی دستووری و قانوونێن كارپێكرینە.
-ل دووماهیێ ڕادگەهینین هیچ هۆكار و بهانەیەكێ نابینین بۆ نە هنارتنا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ و پێدڤیە دوور ژ ئینفاقا فعلی بێی هیچ تێكهەلكرنەك هەڤشێوەی دەڤەرێن دی یێن ئیراقێ مووچە بهێتە هنارتن و بەرۆڤاژی ئاخڤتنێن پەیڤدارێ حوكمەتا ئیراقێ، فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ نەكو سێ جار هندێ مافێن وان بۆ نەهاتیە هنارتن بەلكو ل بن ناڤێ قەری ئەوا بۆ هاتیە هنارتن ژی نیڤا مافێن وان ژی نینە و مووچەیێن چەند مەهان هاتیە بڕین و باسێ هنارتنا وان ژی نەهاتیە كرن. حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، هەموو پێگیریێن سەر ملێ خوە بجهئیناینە، بەلێ بەردەوام ب بهانەیەكێ مافێ هەرێمێ دهێتە پێشێلكرن و بەرێز پەیڤدارێ حوكمەتا ئیراقێ دبێژیت «باشترین ڕێك بۆ چارەسەریێ بجهئینانا دستووری و ڕێككەفتنایە» ئەم ژی دگەل وێ چەندێ د هەڤڕاینە ل گەل هەوە بەلێ پرسیار دكەین، كێ دستوور و قانوون پێشێلكرینە؟ كی یە ڕێككەفتنان دگوهۆڕیت و پێگیریێ ناكەت؟.
