ئیراق و مووچه و برسیكرنا خه‌لكی
سالح حكیم
گرێدانا مرۆڤی ب كارى ڤه پێنه‌ڤێت مه‌ره‌م ژێ په‌یداكرنا نانێ رۆژانه‌یێ ژیانێ یه، له‌و نۆرماله فه‌رمانبه‌ر وه‌كو دیتنا خوه بسه‌لمینیت، مافێ وی یه داخوازا مافێ خوه ژ جهێ به‌رپرسیار بكه‌ت، به‌رانبه‌ری وی كارێ ئه‌نجامدای، فه‌رمانبه‌رێن هه‌رێما كوردستانێ مافێ وانه ل سه‌ر ئیراقێ مووچه بۆ بهێته ڕه‌وانه‌كرن، ژ ئالێ گوزه‌رانی ڤه ژین و ژیارا ڤی خه‌لكی باشتر لبهێت. چونكی مافه‌كێ ڕه‌وایێ گه‌لێ كورده، ڤێ داخوازیێ ب هنده‌ك رێكێن جودا خوه‌نیشادانێن جودا ب هه‌لوه‌ستێن جودا نه‌ڕازیبوونا خوه بینن زمان ئه‌و ژی ئێك گۆتاریا نوونه‌رێن كوردستانێیه ل ئیراقێ، ب پڕاكتیك بهێنه سه‌رخه‌ت بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن گشتی كارێن خوه باشتر ئه‌نجامبده‌ن. چونكی ماده‌م ئیراق ناخوازین كوردان هه‌بوونا سنوورێن خوه یێن جودا هه‌بن، ئێك پارچه‌یا خوه بپارێزین، گازێ سه‌ربخوه بفرۆشن پێدڤیه وه‌كو هه‌می پارێزگه‌هێن ئیراقێ مووچه و هه‌می پشكێن دی یێن هه‌رێمێ فه‌ره پێ بهێنه‌دان تایبه‌تی مووچه‌یێن فه‌رمانبه‌رێن هه‌رێمێ بێ گیرۆبوون بهێنه فرێكرن. ب هه‌موو ئه‌و ئالیات و میكانیزمێن باشتر، ژ سالا ده‌ربازبووی بهێنه بكارئینان، بۆ ڕازیكرنا فه‌رمانبه‌رێن هه‌رێما كوردستانێ، ئێدی مووچه نه‌بیته نۆچه‌كێ چاڤه‌رێكرنی، كه‌نگی هات كه‌نگی ئه‌و پرۆسه بۆ ده‌مه‌كی نه‌چاڤه‌رێكری، ڕاوه‌ستیا نابیت ئێدی سۆدانی به‌هانه‌یێن بێ بنه‌ما بۆ نه‌دانا مووچه‌ی بگریت، فرێكرنا مووچه و بۆدجا به‌هرا هه‌رێمێ، كه‌نگی دورسته بیته پرۆپاگنده بۆ حوكمه‌تا سۆدانی وه‌كو خوه كاربكه‌ت ده‌می ژ خه‌لكی بكوژیت، مخابن ئه‌و ب داره ده‌ستێن خوه‌ڤه وه‌سا دبینن، چاندنا شۆڤینیێ و سه‌پاندنا ناسیۆنالیزما عه‌ره‌بكرنێ، دێ شێن هه‌ستا نه‌ته‌وه‌ی ل جه‌م خه‌لكی لاوازكه‌ن ئه‌و رێیا ئه‌و دخوازن مووچێ فه‌رمانبه‌رێن هه‌رێمێ پێ بده‌ن. دێ خه‌لكی بۆ ئالیێ خوه ڕاكێشن، لێ ئه‌و خه‌وه‌نه ب ڤی ئاوای ئه‌و ئێدی نه‌شێن خه‌لكی بخاپینن. نابیت بهێته ژ بیركرن كو كورد ژی پشكه‌ك بوون ژ وێ ئازادییا 2003 یا ئیراقێ ب گشتی. د هه‌موو بیاڤان دا دیموكراسی پێكڤه‌ژیان د هه‌می پێكهاته‌یێن ئیراقێ دا، مووچه مافه‌كێ ره‌وایه، بۆچی شه‌ڕێ ده‌روونی ل گه‌ل تاكێ كورد دهێته‌كرن، ئه‌ڤ پێكۆله هه‌می دهێنه‌كرن، تنێ دا هه‌ستا نه‌ته‌وه‌ی ل جه‌م تاكێ كورد نه‌مینیت. ئه‌ڤه ب سه‌دان سالایه، وه مافێ ڕه‌وایێ كوردستانیان بنپێكرینه، ئه‌ڤرۆ ژی هه‌می بزاڤان دكه‌ت قه‌واره‌یێ ڤێ هه‌رێمێ بچویك بكه‌ت، لێ ئه‌ڤه پرۆسه‌كا ده‌مكى یه ژ حوكمه‌تا سۆدانی ناهێت قه‌بوولكرن.
