مامۆستایێن قوتابخانەیێ سروود و هۆزانێن نەتەوەیی و شۆرەشگێڕی بۆ مە دگۆتن
دیدار: رەمەزان دەشتمری/ زاخۆ
1 – 5
دیروكا شۆڕەشا ئیلۆنا مەزن و شۆڕەشا گولانا پێشكەفتنخواز یا پڕە ژ ڕویدان و سەرهاتیێن جەرگبڕ نەخاسمە خەلكێ گوندێن ل ناڤ شوڕەشێ ب دەهان جاران توشی بەر گەف و هێرشێن لەشكرێ ئیرراقێ بوینە و گوند هاتیە سوتن و كالڤكرن و خەلك هاتیە زیندانكلان و ئەشكەنجەدان. كادرێ دێرینێ پارتی دیموكراتی كوردستان عەبدولڕەزاق حەسۆ محو یێ ناسیار ب مەلا عەبدولڕەزاق بێزهی بۆ ڕۆژناما ئەڤرۆ دئاخڤت و گۆت: ل سالا 1956ی ل گوندێ بێزهی ل دەڤەرا لێفێ یا سەر ب ناحیا ڕزگاری قەزا زاخۆ ژ دایكبویمە و ل ئەوی دەمی بابێ من موختارێ گوندێ بێزهێ بوو و ئێك ژ ئەندامێن نهێنی یێن ڕیكخستنا پارتا هیوا بوو و ل سالا 1948ی بوو ئەندامێ پارتی دیموكراتی كوردستان و بەرپرسێ ڕێكخستنا پارتی ل گوندی و دەست ب ڕیكخستنا نهێنی یا پارتی دیموكراتی كوردستان كرن. ل سالا 1962ی ئەز چووم قوتابخانێ كو ل ئەوی دەمێ خودێ ژێ ڕازی مەلا حسێن بێزهی خانیێ مالا خۆە بو قوتاخانا گوندی ڤالەكر بوو و مە زاروكێن گوندێ ل ئەوێ قوتابخانێ دخواند. هەلبەت كو ل ئەوی دەمی پروگرامێ خواندنێ ب زمانێ كوردی بوو و هەر وەسا ماموستایێن قوتابخانێ سرود و هوزانێن نەتەوەیی و شوڕەشگێری بۆمە دگوتن و ل ڕۆژێن پێج شەمبیان مە ل گورەپانا قوتابخانێ دگوتن. ل ئەوی دەمی ماموستا مەلا سلێمان ڕیڤەبەرێ قوبخانا یگوندی بی و هەر وەسا كادرەكی ژێهاتی یێ پارتی دیموكراتی كوردستان و كەسەكی دلسوز و نیشتمان پەروەربی و هەر وەسا خودێ ژێ ڕازی عەبدولخالق سەبری و عەلی حەسۆ مامویتایێن مە ل قوتابخانێ بین. هەر وەسا گەلەك جاران ژبەر توپبخانێن حكومەتێ و فروكێن جەنگی دەڤەرا بەر لێفێ بومبەباران دكرن ئەم نەچار دبین مە قوتابخانە ب جهـ دهێلا و ئەم دچوون بۆ گەلیێ گوندێ بێزهێ ل بەر ڕزدا و د ناوسك و شەكەفتا و ب سەر بەرا و تەنەكا مە بەردەوامی ب خواندنێ ددا. ب ڕاستی ل ئەوی دەمی خواندن ل بن كەڤر و تراشانڤە و ل بەر ئەوێ ترس و سەهما دوژمنی خواندن یا ب ڕەوش و مەرەق و گەلەك یا ب حەز و ڤیانا مەبوو. ئەوبی ل سالا 1965ی عەسكەرێ حكومەتا ئیراقێ و ب هەڤكاری دگەل عەسكەری وەلاتێ سوریا هێرشی دەڤەرێ كرتن و گوند تالانكرن و خەلك دەستەسەركرن. دەمێ عەسكەری گوند دورپێجكرن، بەلێ گەلەك كەس شیان خۆە و زاڕوكێن خۆی ژ ناڤ گوندی قورتال بكن و ل ناڤ شكەفت و نهالاان خۆە هەشار بدن. بەلێ هەژمارا بیت خێزان ئەم قورتال نەبین و بابێ من و مامێن من ب زەلامی قورتال بین و ئەم زارۆك و ژن و پیرەمێر هاتن دەستەسەركرن. عەسكەرێ حكومەتا ئیراقێ ئەم ئەڤێن هاتین دەستەسەركرن ل ترومبێلێن عەسكەری سیاركرن و بۆ باژێڕێ زاخۆ ڤەگوهاستن. دەمێ ئەو خەلكە گەهاندین بۆ قشلا زاخۆ هەر ئێكسەر ئەم زیندانكرن. بۆ ماوێ پازدە بیست ڕۆژان ئەم ل زیندانا قشلا زاخۆ ماین و جهێ هەمی دەستەسەركریا نەدكر . ئەوبو ئەم ئەو خێزانێن دەستەسەركری بۆ خانا دەوارا ل تاخێ كێستە دگوتنێ: خانا فەیرێ ل وێرێ زیندانكرن. ل بنێ ئەوێ خانێ هەمی زبل و خاشاكێن دەوارا بی و ژبلی بێهنێ و بێ خوارن تین. ئەم دگەل ئەوی خەلكی ماین دناڤ ئەوان كاودانێن سەخت و دژواردا هەتا سالا 1967ی دان و ستان دنافبەرا سەركردایەتیا شۆڕەشا ئەلولێ و حكومەتا ئیراقێ دا پەیدابی و بۆ ماوێ چەند هەیڤەكان شەڕ هات ڕاوەستاندن و ئەم دگەل ئەوی خەلكی ئازادكرن و حكومەتا ئیراقێ ترومبێلێن عەسكەری دگوتنێ دوجێن عەسكەری ئینان ئەم لێ سیاركرن و گەهاندن بۆ گوندێ تلكەبەرێ و ئەم ئازادكرن. ژ گوندێ تلكەبەرێ بۆ گوندێ دارهوزانێ و گوندێ كەبەروكێ و گوندێ تێركێ و گوندێ خێلافتێ و بۆ گوندێ بەركەڤرێ هاتین و مە قەستا گوندێ خۆە بێزهێ كر دەمێ ئەم هاتین مالێ بابێ من و برایێ من گەلەك پەریشان ببین ژبەركو ئەوان ب خۆە خوار نبۆ خۆە چێدكرن و سەرەگوهیا خۆە دكرن. هەلبەت ل ئەوی دەمی بۆ ماوێ سێ سالان بابێ من و مامێ من محو حەمو بێ مال و خێزان وەك زەگورد ب تنێ ل گوندی ژیان و بەردەوامی ب خەباتا پێشمەرگایەتیێ دگەل هێزا زاخۆ دابین. دەمی ئەم بۆ گوندی هاتین وئەز بۆ قوتابخانێ زڤڕیم و بەردەوامی ب خواندنێ داڤە. ل سالا 1973ی ئەم دناڤ ڕێزێن ئێكەتیا قوتابیێن كوردستانێ هاتن ڕێكخستن كو ل ئەوی دەمی خودێ ژێ ڕازی شەهید ڕێبەر مەلا حسێن بێزهی بەرپرسێ مەبی. و پشتی من خواندنا قوناغا سەرەتایی خواندی بۆ قوناعا ناڤنجی ئەز هاتم بۆ قونابخانا بەدرخان ل زاخۆ مە بەردەوامی ب خواندنێ دا. هەلبەت ل ئەوی دەمێ مە ل قوتابخانا ناڤنجیا بەدرخان ل زاخۆ دخواند پروگرامێ مە یێ خواندنێ هەر ب زمانێ كوردی بی. ئەوبی ل سالا 1974ی پەیوەندیێن سەركردایەتیا شۆڕەشێ و حكومەتا ئیراقێ تێكچون و شۆڕەشێ دەستپێكرەڤە، ئەم نەچار بین جارەكا دیتر قەتا ناڤ شۆڕەشێ بكین ژبەركو گوندێ مە بێزهێ ل ناف شۆڕەشێ بی و بارەگایێ هیزا زاخۆ و بارەگایێ خودێ ژێ ڕازی عێسێ سوار ل گەلیێ گوندێ بێزهێ و گوندێ ئەرمشتێ بی. سەركردایەنیا شۆڕەشێ بڕیار دا ئەو قوتابیێن ژ خواندنێ هاتین دابڕینێ ب تایبەت قوتابیێن قوناغا شەشێ سەرەتایی و قوناغا سێ ناڤنجی كو دێ ئەزمونێن ویزاری ل سەنتەرێ ناحیا باتیفا و ل گوندێ شەرانشێ ئەنجام دن. ل ئەوی دەمی ئەز ل قوناغا سێ ناڤنجی بیم و ئەم ل هەیڤا شەش سالا 1974ی بۆ ئەنجامدانا ئەزمونێن ویزاری بۆ سەنتەرێ نحیا باتیف چوین ل نهالا تەنشتا ناحیا باتیفا مە ئەزمونێن ویزاری ئەنجامدان و باشبی ئەز د ئەزمەنێن ویزاری دا دەرچوم. بەلێ ژبەر بارێ ئابوری و كاودانێن دەڤەرێ من نەشیا ل پولا چوارێ ئامادەیێ ب خوینم. دەمێ نسكو ب سەر شۆڕەشا ئەیلۆلا مەزن دا هاتی وخەلك ل سەر مولك و گوندێن خۆە ڤەحەوانەڤە. ئەو بوو ل سالا 1975ی من قەستا قوتابخانا خۆە یا بەدرخان كرەڤە و مە وەسا تەخمینكر دێ ل پولا چوارێ ئامادەیی خوینن. بەلێ حكومەتا ئیراقێ ئەڤ چەندە قەبیل نەكر و هەمی ئەو قوتابیێن قەستا ناف شۆڕەشێ كرین و ئەزمونێن ویزاری ئەنجامداین و دەرچووین. هەمی جارەكا دیتر پاشدا زڤڕاندن و بۆ وا ب سالا كەفتنێ هەژمارت. كارگێریا قوتابخانێ ئەم نەچاربین كو جارەكا دیتر ل پولا سیێ ناڤنجی ل قوتابخانا بەدرخان ب خوینن. ل ئەوی دەمی ماموستا حوسامەدین سەعدولا رێڤەبەرێ قوتابخانێ بی و گەلەك هاریكار و پشتەڤانێ مەبوو. هەر ل ئەوی دەمی مە داخواز ژ كارگێریا قوتابخانێ كر كو هەمی خواندنا مە ب زمانی كوردی بیت و مە دڤێت هەر ئەم ب زمانێ خوە یێ دایك ب كوردی ب خوینن. كارگێریا قوتابخانێ پولا سیێ ناڤنجی ب زمانێ كوردی ل ئەوێ قوتابخانێ ڤەكر و ئەم هژمارەكا قوتابیێن خەلكێ دەڤەرا زاخۆ مە دخواندن .
