خواندنەك بۆ كورتە چیڕۆكا «باگوردانێ مە»* یا شیان كانیساركی
عبدولرەحمان بامەرنی
د چیرۆكا «باگوردانێ مە»دا، شیان كانیساركی مە دبەتە دناڤ حالەتەكیدا، كو تێدا مەیێ خواندەڤان پشكداری خەمەكا خوە دكەت و دبێژیتە مە، ئەو خەریبی و بەرزەبوونا ئەز دناڤدا دژیم، ژ تاقەتا من مەزنترە و حەز دكەت برێكا ڤەگێڕانا چیڕۆكەكێ ژبیرهاتنێن خوە، وێ خەمێ ل سەر ملێن مە یێن خواندەڤان ژی پارڤە بكەت. چیڕۆك ب زمانەكێ سادە و راستەوخۆ هاتیە نڤیسین، ئەڤ شێوازێ هەنێ ژی ب ڤەگێڕانا ئاشكەرا دهێتە ناسكرنێ و ئەڤ هویردەكاریێن نڤیسەر پەنایێ دبەتە بەر، مەبەست ژێ ئازراندنا هەستێن خواندەڤاییە. چیڕۆك دیمەنەكی ژ ژیانا گوندان پیشانددەت، وەرز زڤستانە، ل زڤستانێن گوندان ژی بەفر ب چوكان دكەڤیت، باران دلۆڤانییێ ب كەسێ نابەت، تایبەت ئەو خانیێن ژ هەژاریێ و نەداریێ باش نەهاتینە دروستكرن و بان دلۆپان بكەت یان ژی د مالەكێدا كەسەك نەبیت قەستا سەربانی بكەت، بەفرێ ڕامالیت و بانی كا بكەت و دەستكێ باگوردانێ بێخیتێ و بگێڕیت.
نڤیسەرێ چیڕۆكێ ب مونتاجا ڤەگێڕانێ دیمەنان دئێخیتە بەر ئێك و د هەمی دیمەنان ژیدا، مەبەستا وی بشێت خواندەڤایێ خوە پشكداری كارێ ب زەحمەتێ كارەكتەرێ چیڕۆكا خوە بكەت، بزانیت ئەگەر ژ ڕۆلێ وی نەبایە، دا هینگێ ژیان چەند یا بزەحمەت بیت و ئەو بخوە ژی هەر وەسا بوویە، ژیانا گوندان ب وی رەنگی نەبوویە یێ بۆمە دهاتە ڤەگوهاستن، دگۆتنە مە ل گوندان هەمی تشتەكێ خۆش و جوان بوو، بەحسا سۆپەیێن داران دكرن و بەحسا بەرویان دكرن چاوان دكرنە دناڤ خۆلی پەلێ دا، یان ژی بەحسا شەڤبێریان دكرن، بەحسا كەلشتۆكێن هناران و شكاندنا گیزان و كاكلە باهیڤا و مێویژان و كتكێن هژیرا و مە هەمیان ئەو خۆزی رادهێلان ئەم ژی ل وی دەمی و دگەل وان خۆشیاندا ژیاباین. یا راست هەمی تشتەك ب زەحمەت بوو، هەبوونا دارێن قەدكری و ب بڤری كەلاشتی ل بن سیڤاندێ، كا دێ ئەو قەدێن داران تێرا زڤستانێ كەن یان نە. ئالفێ ئاژەلی و كا هەر ئێكی شیایە بۆ ئاژەلێ خوە و زڤستانا سار و بەفرین چ خڕڤەكەت و دگۆڤێ ڤە ژ برسا نەمرن. نڤیسەرێ چیڕۆكێ دیمەنەك ژڤان زەحمەتییان بەرچاڤكریە، دبێژیتە مە ل ژیانا گوندان دڤێت كەسەك هەبیت خێزان پشت بەستنێ ل سەر بكەت، ئەگەر زڤستانا وی ب ساناهی دەرباز نابیت و ئەو بابێ خوە دكەتە ئێك ژ كارەكتەرێن چیڕۆكێ. بەحسا گێڕانا بانی دكەت كو ژ تاقەتا وی زێدەتر بوو و دڤیا بێژیتە مە، بابێ من ئەو هێز بوو یا ئەم پێ دخورین، مە شانازی ب وێ هێزێ دبر و ئەم بۆ چ تشتەكی مەحتل نەدماین.
چیڕۆك زۆمێ دئێخیتە سەر چەند دیمەنان، ئێك دیمەنێ زارۆكیینا وی، مەبەست ژێ نڤیسەر دەما بابێ وی نەدهێلا ئەو چ كارەكێ بكەت و بتنێ كارەكێ بچیك نەبا، دەما دبێژیت: «نەدهێلا ئەز دەستدەمە باگوردانی، جارجاران من تەلیسێ كایێ بۆ دگرت دەمێ پێوەردكر. پشتی ئەز پیچەكێ گڕ بوویم، ڕەخەكێ دەستكی ددەتەف من، لێ ژبەر من نەوێریت هند نێزیكی سیڤاندێ بكەت نەكو ژ دەستێ من ب ڤەسەریت و ب نیڤا حەوشێ بكەڤیت». ل دیمەنێ دویێ، نڤیسەری دڤێت كارەكی ژ وێ ژیانێ نیشا مەبدەت، كو ژ تاقەتا وی زێدەترە و دبێژیت: «لەوڕا دەمێ بارانێ خوەش لێدكر و ئەز و بابێ خوە ب سەر وێ پێسترا مامێ جەلالی بۆ مە چێكری دكەفتین بۆ گێڕانا بانی، دا بابێ من دەستكێ ئاسنی بەت و وی باگوردانێ گران، پێنج شەش سەربانان ژێهەل ئینیت هەتا دگەهاندە سەربانێ مە و بان دگێڕا». ژ دروستكرنا ڤان هەمی دیمەنان، نڤیسەرێ چیڕۆكێ مە یێ خواندەڤان ژ دیمەنی ڤەدگوهێزیتە دیمەنەكێ دی و بێچارەییا خوە دیاردكەت، سەرەرای كو ئەو ژی د ژییەكێ مەزندایە و شیانێن هەمی تشتەكی یێن هەین، لێ ئەو تشتێ هێز ل دەف وی نەهێلایی بابێ وییە و هوسا دبێژیت: «جاران ژی دەمێ باران نە هند یا توند با من ب تنێ دگێڕا و وی باش چاڤدێریا من ل ڕەخێ سیڤاندا پشت بانی دكر. لەوڕا من چ جاران ئەو باگوردان نە دئێخست. د نوكەدا هەتا ئەز باگوردانی ژ بانێ شەشێ دئینم سەر بانێ مە بانگێ سپێدێ ددەت و ئێدی هەرجار باگوردان ژ دەستێ من د ڤەڕەسیت و ب نیڤا حەوشێ دكەڤیت، حەوش ژی هەمیا یا دەرزاندی».
چیڕۆك ب كورتی حالەتەكی بەرچاڤدكەت، رەنگە گەلەك ژ تاكێن كومەلگەهی تێرا دەرباز ببن و نەشێن خوە ژ بن بارێ گرانێ ڤێ هەڤركیێ دەرباز بكەن، ئەو ژی داخبار بوون ب كەساتیەكی و دا ئەو تاكێ هەنێ بشێت ژڤێ قوناغێ دەرباز ببیت ژی، ئەو پێدڤی دەركرنا هندەك راستییانە و رەنگە نڤیسەرەك ب كارەكێ ئەدەبی و هونەرمەندەك ب كارەكێ هونەری و هەر پیشەكارەك ب رەنگەكی ڤی بارێ گران دێ ل سەر ملێن خوە قولپینیت و دەست ب ژیانا خوە یا ئاسایی كەتەڤە و ژبەر هندێ ژی، ئەدەب و هونەر ب ملكێ گشتی دهێنە ناسكرن و برێكا خواندنێ، خواندەڤان ژی فێری ژیانەكا دیتر دبیت.
• باگوردانێ مە، كورەچیڕۆك، شیان مەهدی كانیساركی، رۆژناما ئەڤرۆ ژمارە (3703) یا رۆژا 3/3/2025.
