بۆچی ئوغلۆی ده‌ست ژكاركێشا؟
به‌ری سالا 2008ێ ئه‌حمه‌د دادوود ئوغلۆ ماموستا بوو ل زانكوَیا مالیزیا، ماموستایه‌كێ به‌رنیاس و گه‌له‌ك زیره‌ك بوو، وخودان چه‌ندین ڤه‌كولین و په‌رتوكیێن سیاسینه ود هه‌مان ده‌م دا ئه‌و چه‌ند سال بوون راوێژكارێ ئه‌ردۆغانی بوو بوَ پرسێن سیاسی و سیاسه‌تا ژده‌رڤه.
سالا 2009ێ، ئه‌ردۆغانی ئوغلۆ كره وه‌زیرێ ده‌رڤه یێ توركیا تاكو سالا 2014ێ، ول سالا2014ێ، د ناڤـ پارتا داد و گه‌شه‌پێدان دا هاته هه‌لبژارتن وه‌كو سه‌رۆك وه‌زیران.
ئه‌ڤه و تاوه‌كو لرێككه‌فتی 5/5/2016ێ، دداخویانیه‌كێ دا ئوغلۆی ب فه‌رمی ده‌ست ژپوستێ خوه وه‌كو سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ راگه‌هاند.
پسیار ل ڤێره ئه‌وه، ئه‌رێ ئه‌و چ ئه‌گه‌ربوون، ئوغلۆ ده‌ست ژڤی پوستێ گرنگ به‌رده‌ت، ئایا كی ئه‌گه‌ر بوو ره‌وشا توركیا ب گشتی ب ڤی ئاوایی بگه‌هینیت؟
ل ده‌ستپێكێ دێ بیژین یا ئه‌ردۆغانی دكتاتوری بوو، بكورتی راسته ئه‌ردۆغانی ل سالا 2002ێ، وێڤه توركیا ب هه‌موو لایه‌كێ گوهارت و خوه‌شگوزه‌رانی بوَ تاكێ تورك په‌یداكر، و توركیا ژ ڤی ده‌ستی بره ڤی ده‌ستی، سێ خولان ما دحوكمیدا و خه‌لكێ توركیا ژدل حه‌ش ئه‌ردۆغانی دكه‌ن و سوپاسیا وی دكه‌ن.
لێ ژ لایێ سیاسیڤه و مانا وی ل سه‌ر حوكمی و نیازێن وی یێن نه‌باش یێن ده‌ستهه‌لات و حوكمه‌كێ به‌رده‌وام ب سولتان، بتایبه‌ت گوهارتنا سیسته‌مێ سه‌رۆكاتیێ ژ په‌رله‌مانی بوَ سه‌رۆكاتی، د چارچووڤێ سیسته‌مه‌كێ ب ناڤـ دیموكراسی دا و دگه‌وهه‌ردا به‌ر ب دیكتاتۆریێ ڤه‌چوو.
بوَ نموونه، ئه‌ردۆغانی ئوغلۆ توومه‌تبار كر ب دانا رێنمایان بوَ فروَكه‌ڤانێ توركی، ژبوَ ئێخستنا فروَكا شه‌ركه‌را رووسیا f16 ژجورێ ئێس24، ئه‌وا هاتیه ئێخستن ل سپێده‌هیا روژا 24/11/2015ێ ل سه‌ر سنوورێ سوریا، كو ئه‌ڤه بویه ئه‌گه‌رێ قوتكرنا په‌یوه‌ندیان ب ئێكجاری دگه‌ل توركیا.
ل رێككه‌فتی 29/11/2015ێ، پوتینی دمه‌رسومه‌كی دا بریار دا ئابلوَقێن ئابووری بدانیته سه‌ر توركیا و ئه‌ڤێ چه‌ندێ زیانه‌كا مه‌زن گه‌هانده ئابوورێ توركیا، بۆ نه‌موونه:
فه‌ره ئاماژێ بهنده‌ك زه‌ره‌ر و زیانان بده‌ین، ل29/2/2016ێ، دا رێڤه‌به‌ریا گومركان ل ئیسته‌نبولێ راپورته‌ك به‌لاڤكر، سه‌باره‌ت رێژا زیانا بازرگانیا توركیا دگه‌ل وه‌لاتێ رووسیا، تێدا هاتبوو رێژا هاورده‌كرنێ13%هاتیه كێمكرن، ئانكو برێژا 3ملیار و نیڤ دولاران زیان ب توركیا كه‌فت، وبرێژا 9ملیار دولاران ژهنارده‌كرنێ كو نوكه راوه‌ستیایه هه‌مبه‌ر به‌ری تێكچوونا په‌یوه‌ندیان زیان ب توركیا كه‌فتیه ب تایبه‌ت كه‌رتێ گه‌شتوگوزارێ دهێته چاڤه‌رێكرن كو رێژا بێكاریێ ل ڤی كه‌رتی بگه‌هیته 500هزار كرێكاران. ئالۆزیا سیاسه‌تاده‌رڤه یا ئاكپارتی و ژبلی ئالۆزیێن ناڤخوه و نه‌مانا پرۆسا ئاشتیێ و سنگه پێ بوونا وه‌رارا ئابوورێ توركیا، بۆ چاره‌سه‌ر كرنا ڤان كێشا ئاكپارتی ل 4/5/2016ێ، ل ئه‌نقه‌رێ كومبوونه‌كا به‌رفرهه به‌ست و گه‌له‌ك بریار هاتنه دان و ژ وان كێمكرنا ده‌ستهه‌لاتێن سه‌رۆك وه‌زیران، له‌و دجهدا بوَ جهێ نه‌رازیبوونا ئوغلۆی و هنده‌ك كه‌سایه‌تیێن ناڤدارێن وێ پارتێ.
ئه‌ردۆغان بزاڤێ دكه‌ت هه‌موو ده‌ستهه‌لاتان بكه‌ته د ده‌ستێ خوه دا، ئێدی هه‌ر كه‌سێ ببیت سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ دداهاتیدا، نه‌شێت به‌رده‌وامیێ ب ده‌ستهه‌لاتیێن خوه بده‌ت.
ژ لایه‌كێ دیترڤه، هه‌ر ل ده‌ستپێكێ هزرێن وان دگه‌له‌ك پرساندا هه‌ڤدژ بوون، بتایبه‌ت ل سه‌ر سه‌رۆكاتیێ و ده‌ستهه‌لاتان، هه‌روه‌كو لاپه‌رێ بناڤـ و ده‌نگێ توركیا یێ بناڤێ( تیلیكوم فایل) ژی ئه‌ڤـ راستیه دیاركری.
ئه‌ردۆغانی ئوغلۆ توومه‌تباركر ب شكه‌ستنا سیاسه‌تا ده‌رڤه یا توركیا نه‌خاسمه ژلایێ سوریا ڤه، بتایبه‌ت ژی ده‌مێ ئوغلۆ وه‌زیرێ ده‌رڤه یێ توركیا.
ئه‌گه‌ره‌كێ دیتر، یێ ده‌ست ژكاركێشا ئوغلۆی ئه‌و بویه، كو ئوغلۆی دڤیا پارێزبه‌ندیێ ل سه‌ر (80)په‌رله‌مانتارێن ئاكپارتی راكه‌ت، وه‌كو ده‌ستپێكه‌ك بوَ راده‌ستكرنا وان بوَ دادگه‌هێ، ب توومه‌تا گه‌نده‌لیێ.
لێ د هه‌مان ده مدا ئه‌ردۆغانی ب توندی و بهێز دژی ڤێ پێنگاڤا ئوغلۆی راوه‌ستییا ، بتایبه‌ت گه‌له‌ك ژ وان په‌رله‌مانتاران نێزیكێ ئه‌ردۆغانی بوون، و ئه‌ڤه ده‌ستپێكه‌ك بوو، بوَ هه‌بوونا ناكوَكیان.
د سیاسه‌ت و ئیستیراتیجیه‌تا ئوغلۆی دا، ئه‌و بوو كو توركیا بوَ خالا زیرو ئاریشه(صفر مشاكل) دگه‌ل جیرانا بزڤرینیت، و توركیا گه‌هانده رێزا 17ێ، ژبهێزترین ئابوور ل جیهانێ.
لێ دیسان ژبه‌ر مایتێكرن و سیاسه‌تا ئه‌ردۆغانی شكه‌ستن ب خه‌ون و خه‌یالێن ئوغلۆی ئینا.
ئوغلۆی گه‌له‌ك حه‌سدكر توركیا یا بێ ئاریشه بیت، ژهه‌موو لایه‌كێ ڤه ژناڤخو و ژده‌رڤه ژی، ب تایبه‌ت چاره‌كرنا پرسا كوردی و پرسا ئازادییا روژنامه‌گه‌ری، چنكو ئوغلۆی دڤیا توركیا گه‌له‌ك نێزیكی چوونا دناڤـ ئێكه‌تیا ئه‌وروپا دا بكه‌ت، لێ دیسان سیاسه‌تا تاكره‌وانه‌یا ئه‌ردۆغانی نه‌هێلا ئوغلۆ ڤێ ئێكێ بكه‌ت؟
هه‌موو لڤین و ئوپه‌راسیوَنیێن سوپایی، ئه‌ڤجا ل باكوور یان ل سه‌ر سنوورێ سوریا بن، ل شوونا ب فه‌رمان و راسپاردا ئوغلۆی بن وه‌كو سه‌رۆك وه‌زیران، لێ ب فه‌رمانا ئه‌ردۆغانی بوون، و ئوغلۆ وه‌كو شكل سه‌رۆك وه‌زیران بوو.
د سه‌ر ڤان كێشه‌یان را یا پتر ئه‌ردۆغان نه‌ره‌حه‌ت كری، ئوغلۆی داخازا لیبورنیێ و سه‌ره‌خووشی ل ئه‌رمه‌نان كر، ب هه‌لكه‌فتا كومكوژیا ئه‌رمه‌نان ل سالیێن 1915-1918، كو نێزیكی ملیون و نیڤا هاتبوون كوشتن ل سه‌ر ده‌ستێ عوسمانییان، كو ئه‌ڤێ چه‌ندێ وه‌ك ته‌شهیر ب گه‌لێ تورك و ئه‌تاتوركی ناڤكر.
مه‌ترسیا ڤێ ناكوكیا ئه‌ردۆغانی و ئوغلۆی، ئه‌ڤا دهێته وه‌سف كرن ب (زیلزال) یان ب (كوده‌تایا قه‌صرێ) د ده‌مه‌كی دایه كو توركیا یا د گه‌له‌ك قه‌یرانان دا دبوریت، هه‌روه‌ك مه به‌ری نها ئاماژه پێدای.
ئه‌ڤه و گه‌له‌ك ناكوَكی و كێشه‌یێن دیتر، له‌و بڤان هه‌موو توومه‌تان و ده‌ستویروه‌دانیێن به‌رده‌وام، بوَ ماوێ چه‌ندیین سالان، ئوغلۆی گه‌له‌ك هه‌دار كێشا، لێ هه‌رل دووماهیێ نه‌چار بوو ده‌ست ژ پوَستێ خوه به‌رده‌ت.
له‌و ل رێككه‌فتی 4/5/2016ێ ناما ده‌ست ژكاركێشانا خوه پێشكێشی ئه‌ردۆغانی كر، دكونفرانسه‌كێ دا راگه‌هان و بریار دا، كو ئه‌و بوَ كونگرێ پارتا داد و گه‌شه‌پێدان، كو بریاره ل 22ێ ڤێ هه‌یڤێ بهێت به‌ستن، خوه كاندید نه‌كه‌ت بوَ سه‌رۆكاتییا حوكمه‌تێ.
ل دوماهیێ پسیاره‌ك دهێت پێش، سه‌باره‌ت پاشه‌روژا ئوغلۆی، هه‌رچه‌نده تا نها نه‌یا ئێكلاكریه، كا ئایا دێ نهوَ پاش ڤه ئوغلۆ چ كه‌ت؟
هند بوَچوون دبێژن دێ ژڤریت زانكویێ و وانه‌یان بێژیت، و هنده‌ك ژی دبێژن دێ پارته‌كێ پێكئینیت دناڤـ پارتا ده‌ستهه‌لاتدا، وناڤـ و نیشانیێن سه‌رۆكاتیا وی دێ بنه زیر و ئاریشه، ئانكو توركیا بوَ به‌ری سالا 2010ێ بزڤرینیت.
