رۆلێ ژنان د هه‌ڤكێشا سیاسى یا كوردستانێ دا

رۆلێ ژنان د هه‌ڤكێشا سیاسى یا كوردستانێ دا

155

گه‌له‌ك گۆتوبێژ ل سه‌ر پێدڤیا ژنێ د ناڤا ده‌ستهه‌لاتێ و سیاسه‌تێ دا هه‌نه‌، لێ تشتێ گرنگ ئه‌وه‌ ئه‌رێ ئه‌ڤ پشكداریكرنه‌ ل سه‌ر چ بنیاته‌؟، ئه‌ڤرۆ پشكداریا ژنێ د سیاسه‌تێ دا ژ هه‌ر قووناغه‌كا دى گرنگتره‌ و تا راده‌كێ باش بیاڤ خوشتره‌ كو ژن بشێت جهێ پێ خوه‌ بكه‌ت، هه‌تا د ناڤه‌ندێن بریارێ ژی دا دشێت جهێ باوه‌ریا ملله‌تى بیت، ئه‌ڤه‌ ژى ب مه‌رجه‌كى لایه‌نێن سیاسى پشتگریا وێ بكه‌ن، چونكى مه‌یدانا سیاسى ب ئاوایه‌كێ به‌رچاڤتر به‌رێ خوه‌ ده‌ته‌ هه‌ر دو ره‌گه‌زان و مه‌ بڤێـت و نه‌ڤێت ئه‌و سیسته‌مێ له‌نگێ كو دڤێت زه‌لام ب تنێ سیاسى و جهێ بریارێ بیت نه‌مایه‌، لێ دسه‌ر ڤێ چه‌ندێ را ئه‌م ل گه‌له‌ك ده‌زگه‌هێن راگاهاندنێ و جهێن په‌یوه‌ندیدار دبینین رۆلێ وێ نه‌هندێ به‌رچاڤه‌، ل ده‌مه‌كی ژن خوه‌ دكێشته‌ كاری و مه‌زنترین ده‌ستكه‌فته‌ ژن خوه‌ بكێشته‌ د ناڤ هه‌ڤكێشا سیاسى دا و ببیته‌ ده‌رگه‌هێ چاره‌كرن و پشكداركرنا گله‌ و گازندێن ته‌خێن جڤاكی، له‌ورا پێدڤیه‌ ب هه‌مى ره‌نگان سه‌ره‌ده‌ریا دیمۆكراتى دگه‌ل ژنێ ژى بهێته‌كرن وه‌ك هه‌ر كه‌سه‌كێ خودان مافێن ئازادیا هه‌بیت و ب بیروبۆچوونێن خوه‌ڤه‌ نه‌هێته‌ دوورپێچكرن د ناڤا هنده‌ك هزرێن به‌رته‌نگ دا، ب تایبه‌تى د ناڤ لایه‌نێ خوه‌ یێ سیاسى دا، هه‌روه‌سا چونكی ژن د هه‌ر واره‌كى دا هێمایێ پێكڤه‌ژیانێ یه‌ و وه‌كو كوتره‌كا ئاشتیێ به‌رێ خوه‌ ده‌ته‌ هه‌ر ئالۆزیه‌كا سیاسى و د هه‌ر گۆتوبێژه‌كێ دا ده‌نگێ وێ یێ ئاشكرایه‌، به‌لێ یا گرنگ ئه‌وه‌ چه‌ند پشته‌ڤانیا وێ دهێته‌كرن.
و ب ئاوایه‌كێ پراكتیك ژنێ رۆله‌كێ گه‌له‌ك مه‌زن د هه‌مى بیاڤێن ژیانێ دا گێرایه‌ و ب درێژیا چه‌ندین چه‌رخان ژنێ سه‌ركێشیا جڤاكى كریه‌ و هه‌مى كار و بار و شولێن وه‌لاتى و هوز و عه‌شیره‌تێ د ده‌ستى دا بووینه‌، ئه‌ڤه‌ هه‌م د ناڤ جڤاكێن جۆتكارى و چاندنێ دا و هه‌م ژى د ناڤ جڤاكێن باژێرى و ئاڤه‌دانیێ دا بوویه‌ و ب ره‌نگه‌كێ سیسته‌ماتیكى و بۆ وى سه‌رده‌مى ب كێرهاتیه‌ و حوكمدارى دكر و زه‌لام وه‌كى هه‌ر كه‌س و ته‌خه‌كا جڤاكى یێ مل پان بوو ژبۆ ئه‌مر و بریارێن ژنێ، هه‌ر چه‌نده‌ ڤێ قووناغێ گه‌له‌ك ڤه‌كێشا، به‌لێ پشتى هینگێ زه‌لامى ب هێزا زه‌ند و باسكێن خوه‌، ژن دا ره‌خه‌كى و ئه‌و بوو سه‌ردار و سه‌روه‌رێ جڤاكى و ژ هینگێ وه‌ره‌ هه‌تا نوكه‌ زه‌لام ب چاڤه‌كێ كێم دنێریته‌ رۆلێ ژنى و بزاڤێ دكه‌ت ئه‌و جاره‌كا دى وه‌كى به‌رێ رۆلێ خوه‌ نه‌بینیت و ئه‌ڤه‌ ب ڤى ره‌نگى ما هه‌تا چاخێ رینیسانسێ ئانكو رابوونێ و ل هینگێ بزاڤا ژنا ب ره‌نگه‌كێ نوو و هزر و تێگه‌هێن نوو سه‌رێ خوه‌ هه‌ل دا و كه‌فته‌ د ناڤ هه‌ڤركى و ململانا سیاسى و جڤاكی دا و هه‌ڤركیا زه‌لامى كر، د ڤێ قووناغێ دا ژى و نه‌خاسمه‌ ل ئورۆپا كۆمه‌كا مه‌زن یا رێكخستى یا ژنان هاته‌ چێكرن و كه‌فتنه‌ د ناڤ مه‌یدانا خه‌باتا ژنان دا، كو ئه‌ڤه‌ ژی ڤه‌ژه‌نینه‌كا خوزاى بووـ ئه‌و ژی ژ ئه‌گه‌رێ دوورخستنا ژنێ بوو ژ كارێ سیاسى و بزاڤ و لڤینێن جڤاكى كو ئه‌و هه‌یامه‌كا درێژ بوو ژن ژێ هاتیه‌ دوورخستن، ژ به‌ر وێ هزر و بێ فامى و تیتالێن كه‌ڤنێن پیسێن جڤاكى بوو یێن كو ژن هه‌ڤڕویش دبوو و ب كوته‌كى ژ هه‌مى مافێن خوه‌ هاتبوو دوورخستن و ژ هه‌مى تشتا دهاته‌ دانه‌پاش.
ماف و ئازادى و پشكداریا ژنا د هه‌مى گه‌هـ و ژین و ژیارا جڤاكی دا، بوو میتود و ناڤه‌رۆكا به‌رنامه‌ و رێكا خه‌بات و به‌رخودانا وان و كه‌فتنه‌ د هه‌ڤركیه‌كا به‌رده‌وام و دژوار دا و ئه‌ڤه‌ بوو ئه‌گه‌رێ هندێ كو ره‌ئی و دیتن و داخوازیێن ژنێ بگه‌هنه‌ هه‌مى ناڤه‌ند و سازیێن جڤاكى و ده‌وله‌تێ و حسابه‌ك بۆ بزاڤ و لڤینێن وان بهێته‌ كرن، له‌ورا هزرا ڤه‌كرنا هنده‌ك ناڤه‌ند و سازیا بۆ گه‌شكرنا رۆلێ ژنێ د ژیانا جڤاكی دا هاته‌كرن، دا كو رولێ ژنێ بهێته‌ پێشخستن و ره‌وشا وێ باشتر لێ بهێت و ب رێكا ڤان ناڤه‌ندا بشێت شیان و كارینێن خوه‌ نوو بكه‌ته‌ڤه‌ و بێخیته‌ د خزمه‌تا جڤاكێ خوه‌ و مرۆڤانیێ دا، له‌ورا هه‌ر د قووناغا ده‌ستپێكا چێبوونا رینیسانسێ دا، ژنێ بزاڤێن مه‌زن كرن بۆ راستڤه‌كرن و سه‌روبه‌ركرنا قانوونێن گرێدایى مالێ و ژنێ و نه‌هێلانا وان ئاسته‌نگ و گرێیان یێن بووینه‌ رێگر ل هه‌مبه‌رى پێشكه‌فتنا ژنێ، دیسان داكو ب رێكا وان ناڤه‌ندان بشێن بنیاتێ سیسته‌مێ دیمۆكراسى ئاڤا بكه‌ن و د وێ په‌نجه‌رێرا رۆناهیا ئازادیا خوه‌ وه‌رگرن و ئێدى نه‌مینن كوله‌یێن سه‌رده‌ستیا زه‌لامى.
ئه‌ڤ بزاڤێن ژنان بوونه‌ ئه‌گه‌رێ هندێ ناڤه‌ندێن جیهانى بهێنه‌ نه‌چاركرن كو پێداچوونێ د سیسته‌م و میتودێن خوه‌ یێن ده‌م ب سه‌رڤه‌ چوویی دا بكه‌ن و رێكێ ل به‌ر ژنێ ژى ڤه‌كه‌ن وه‌كى زه‌لامى رۆلێ خوه‌ یێ دروست ب گێرن و بزاڤ هاتنه‌ كرن كو وه‌كهه‌ڤى بكه‌ڤیته‌ د ناڤ ڤان ناڤه‌ندا دا و پشتى وێ پێنگاڤێ بزاڤ هاتنه‌ كرن كو ئه‌ڤ تێگه‌هه‌ شوور ببیته‌ د ناڤ هه‌مى گه‌ل و وه‌لات و سیسته‌م و جڤاكان دا، ئه‌ڤه‌ بوو ده‌لیڤه‌كا به‌رفره‌هـ كو ژن ب هژمارێن مه‌زن خوه‌ بهاڤێنه‌ كارێن سیاسى و ئابوورى و جڤاكى و بكه‌ڤنه‌ د ناڤ خه‌بات و تێكوشینه‌كا بێ میناك دا و گه‌له‌ك زوو شیان رۆلێ خوه‌ ب سه‌ركه‌فتیانه‌ بگێرن و ببنه‌ كه‌سێن ئه‌كتیڤ و پر بزاڤ و ئه‌و قه‌ستكرنا وان بۆ ڤان گوپیتكێن ده‌ستهه‌لاتێ و ناڤه‌ندێن بریارێ و بزاڤكرن ژبۆ گه‌هشتنا وان ب ڤان ئارمانجێن خوه‌، بوو ئه‌گه‌رێ هندێ كو هنده‌ك ئارمانجێن خوه‌یێن دوور و نێزیك ب ده‌ستڤه‌ بینن.
دیسا رێكخستیێن جیهانى ژی پشتى ڤێ ب چاڤه‌كێ مه‌زنتر سه‌حكره‌ شیان و پێچێبوونێن ژنێ و پشكداریا وێ د بریارا سیاسی دا، دبیته‌ پالده‌ره‌كێ ب هێز بۆ پێشڤه‌چوونا تێگه‌هـ و دیتنێن جڤاكى ل دۆر رۆل و شیانێن ژنێ و باوه‌رى ئینان ب ڤان شیان و كارێن وێ و ژ هینگێ وه‌ره‌ هه‌تا نوكه‌ ژن ب هێز شیایه‌ جهێ خوه‌ د ناڤ ژیانا سیاسى یا دونیایێ دا ببینیت.

کۆمێنتا تە