%25 ژ كانيێن ئاڤێ ل پارێزگه‌ها دهۆك هشك بووينه
رێڤەبەرێ ئاڤدانێ ل پارێزگەھا دھۆکێ راگەھاند، ھەر چەندە دھۆک باژێرەکێ دەولەمەندە ب ئاڤا سەر ئەرد و نھا پتر ژ چار ھزار کانیێن ئاڤێ و 54 سکرێن ئاخێ ل دھۆکێ ھەنە، بەلێ پێدڤی پتر پووتەدانێ یە و نھا د پلانێ دایە شەش وێستگەھێن پالدانا ئاڤێ بھێنە دروستکرن بۆ ھندێ مفا ژ ئاڤا سەر ئەرد بھێتە وەرگرتن و ئەڤ شەش وێستگەھە دێ نێزیکی 17 ھزار دونەمێن ئەردێ دێم ئاڤدەن و گۆت: ھەتا نوکە پرۆژێ کێشانا ھێلەکا ئاڤێ ژ سکرێ مووسل بۆ سکرێ دھۆکێ ب دووماھی نەھاتیە، چونکو ئەو پرۆژە بەرفرەھتر لێ ھاتیە و ژ وی پرۆژەی دێ ھێلەکا ئاڤێ بۆ پارکا ئالوکا یا مەزن ھێتە کێشان.
ئەڤرۆ، ئەمیر ئەترووشی:
زیاد عەبدوللا سەعید رێڤەبەرێ ئاڤدانێ ل پارێزگەھا دھۆکێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار کر، دھۆک باژێرەکێ دەولەمەندە ب ئاڤا سە ئەرد، چونکو گەلەک رووبار د ناڤ سنوورێ باژێرێ دھۆکێ را دبوورن، وەکو رووبارێ دیجلە ل رۆژئاڤای کو ژ عیراقێ دھێت و نێزیکی 70 کیلومەتران د ناڤ سنوورێ باژێری را دچیت و ھەتا دگەھیتە سکرێ مووسل، ھەروەسا خابوور کو نێزیکی 360 کیلومەتران د ناڤ ئەردێ دھۆکێ را دچیت، دیسا رووبارێ زێ ژ سنوورێ تورکیا دھێت و د قەزا ئامێدیێ را دەرباز دبیت و گۆت: گەلەک رووباریچن دی ژی یێن بچووک ھەنە، وەکو گۆمل و خازر و ھندەک رووبارێن دیتر کو د وەختی نە و ل دووماھیا ھاڤینێ ھشک دبن.
سەبارەت ھەبوونا کانیێن ئاڤێ ژی زیاد ئاشکرا کر کو پتر ژ چار هزار کانیێن ئاڤێ ل پارێزگەھا دھۆکێ ھەنە، بەلێ ژ بەر ھاتنا چەند سالێن ھشکاتیێ ل سەر ھەرێمێ مە ڤەکۆلینەک ل سەر وان کانیان کر و دیاربوو کو 25% ژ وان کانیان ھشک بووینە، ھەروەسا چێکرنا ھژمارەکا مەزن یا کۆلانا بیرێن ئرتیوازی کارتێکرنەکا خراب ل سەر ژێدەرێن کانیا کر و گەلەک کانی ھشککرن و گۆت ژی: پتریا کانیێن ئاڤێ بۆ چاندنێ دھێنە بکارئینان و گەلەک ژی ھەنە بۆ ئاڤا ڤەخوارنێ دھێنە بکارئینان و ھندەک ژی ھندەک پرۆژێن ئاڤێ ل سەر ھاتینە دانان.
رێڤەبەرێ ئاڤدانێ ل پارێزگەھا دھۆکێ ئاشکرا ژی کر کو ھەتا نوکە رێڤەبەریا وان شیایە ل جێن جودا جودا یێن پارێزگەھا دھۆکێ ٥٤ سکرێن ئاخێ بۆ کۆمکرنا ئاڤا زڤستان و بارانان دروست بکەن و سێ سکرێن دی ژی نھا ل ژێر ئەنجامدانێ دانە و گۆت: د پلانا ئەڤ سالە دا شەش سکرێن دی ژی دا ھێنە دروستکرن، بەلێ ژ بەر کاودانێن ئابووری یێن ھەرێمێ ئەڤ پلانە نەھاتە بجھئینان.
خویاژی کر کو دھۆک دەڤەرەکا چیایە و ئەڤ چەندە ھاریکارە بۆ دانانا سکرێن ئاخێ و ئاڤەکا باش ل وان سکران دھێتە کۆمکرن و ھەردەم ئەم ھاندانا خەلکێ گوندان ژی دکەین سکرێن ئاخێ دروست بکەن و گۆت ژی: ئەم وەکو رێڤەبەری ھاریکاریا خەلکی ژی دکەین بۆ چێکرنا سکرێن ئاخێ ب شێوەکێ ئەندازەیی و د ماوێ ڤان دو سالان دا مە ھاریکاریا 34 کەسان کریە بۆ نووژەنکرنا سکرێن ئاخێ.
ئاماژە ب وێ یەکێ ژی کر کو گەلەک ژ خەلکێ گوندان مفای ژ ئاڤا سەر ئەرد وەردگریت، ب تایبەت بۆ ئاڤادانا چەم و بیستانان و د ڤان دو سالان دا مە وەکو ھاریکاری بۆ خەلکی کریە و 38 جویێن ئاڤدانێ بۆ خەلکی دروستکرینە و کوژمێ پتر ژ پێنج ملیار دیناران ل وان جویان ھاتیە مەزاختن و مفایەکێ باش گەھشتیە جوتیاران، چونکو دەمێ جو دھێنە سەبکرن ئاڤ بەرزەنابیت و ھەموو بۆ بیستانی دچیت و ناچیتە د بن ئەردی ڤە.
ل دور پرۆژێ گەھاندنا ھێلەکا ئاڤێ ژ سکرێ مووسل بۆ سکرێ دھۆکێ، رێڤەبەرێ ئاڤدانێ دیار کر کو پرۆژە د قوناغێن دووماھیێ دایە، بەلێ ژ بەر رەوشا ئابووری ھەتا نھا ب دووماھی نەھاتیە و گۆت ژی: ھزرا کێشانا ھێلەکا ئاڤێ ژ سکرێ مووسل ژ سالێن ھشکاتیێ پەیدابوو، کو ل دەمێ ھشکاتیێ و کێم ھاتنا بارانان ئاڤ بۆ سکری بھێتە کێشان و مفا ژێ بھێتە وەرگرتن.
ئەندازیار زیاد عەبدوللا سەعید نە ڤەشارت ژی کو ھەر د کێشانا ھێلا ئاڤێ ژ سکرێ مووسل بۆ سکرێ دھۆکێ دا مە ھزر ل ھندێ کریە کو مفایەکێ دیتر ژی ژێ بھێتە دیتن، ئەو ژی مە ھندەک بیر ل سەر سکرێ گوندێ زانکۆ و شاخکێ داناینە تایبەت بۆ باژێرڤانیا دھۆکێ بۆ ئاڤدانا پارک و باخچە و جزرێن نیڤا جادان و گۆت ژی: مە پرۆژەیەکێ دیتر ژی ھەیە بۆ کێشانا ئاڤێ بۆ پارکا ئالوکا کو پارکەکا مەزنە و نێزیکی 900 دونەمێن ئەردی بخۆڤە دگریت و رۆژانە ئەو پارکە دێ پێدڤی ب پتر ژ چار هزار و 500 مەترێن ئاڤێ یێن سێجا بن، لەوما مە د پلانا خوە دا دانایە کو ھێلەکا ئاڤا ناڤبری بۆ ڤێ پارکێ ژی بکێشین، بۆ ڤی پرۆژێ کێشانا ھێلەکا ئاڤێ ژ سکرێ مووسل کوژمێ 21 ملیار دیناران بۆ ھاتینە خەرجکرن و نھا ب رێژا 85% جێبەجێبوویە و رەنگە ھەتا مەھا دو ژ سالا بھێت پرۆژە ب دووماھی بھێت.
ل دور ھندێ کا دێ چاوا زێدەتر مفا ژ ئاڤا سەر ئەرد ھێتە وەرگرتن، زیاد دیار کر کو د پلانێ دایە شەش وێستگەھێن پالدانا ئاڤێ بھێنە دروستکرن و ئەڤ شەش وێستگەھە دێ نێزیکی 17 ھزار دونەمێن ئەردێ دێم ئاڤدەن و گۆت ژی: 34 ملیار دینار بۆ ڤی پرۆژەی ھاتینە تەرخانکرن و رەنگە پشتی نەمانا قەیرانا ئابووری دەستپێ بھێتە کرن.
ل دور مفایێن وان سکرێن ئاخێ یێن دھێنە چێکرن، زیاد عەبدوللا گۆت: ئەو سکرێن دھێنە چێکرن پتر بۆ ئاڤدانێ دھێنە چێکرن و ھەتا بۆ شووشتنێ ژی دھێنە چێکرن، مەترسیەکا دی ژی یا ھەی وەکو ئەڤ رووبارێن ژ دەوروبەری ھەرێمێ دھێن ھەکە ھشکبن دێ مەترسی پەیدابیت و دڤێت پلانەک بۆ ڤێ چەندێ بھێتە دانان و گۆت ژی: ئەم ھەڤسنوورین ل گەل وەلاتێ تورکیا و پتریا رووبارێن مە ژ تورکیا دھێن و ئەڤە ژی دبیتە ئەگەر کو دھۆک ئێک ژ باژێرێن دەولەمەند بیت ب ئاڤێ ل ھەرێما کوردستانێ.
شارەزایێ جیولوجی جەمیل ئوسمان بۆ ئەڤرۆ دیار کر، بۆ چێکرنا سکرێن ئاخێ و مفا ژێ وەرگرتن، نھا دھۆک ژ ھەولێر و سلێمانیێ دەولەمەندترە، بەلێ وەکو پێدڤی ھەتا 10 سالێن دی ژی مفا ژ ئاڤا سەر ئەرد ناھێتە وەرگرتن و گۆت: دڤێت پلانەکا تێر و تەسەل بھێتە دانان بۆ مفا وەرگرتنێ ژ ئاڤ سەر ئەردو گۆت: ھەرێما کوردستانێ پێدڤی ب چێکرنا سکرێن مەزن یێن ئاڤێ نە، بەلێ ئەو سکری ژی دڤێ تب رازەمەندیا نەتەوێن ئێکرتی و مەرکەزی بھێتە وەرگرتن ھەتا دھێنە چێکرن.