سیاسه‌تا ئیرانێ د ناڤبه‌را ئیسلامبوون و نه‌ئیسلامبوونێ دا (سایكۆلۆژیا ئایینى و سیاسه‌تێ)
بیرا من دهێت ده‌مێ ئه‌م پشتى نسكۆیا(1975) چووینه وه‌لاتێ ئێرانێ و ل باژێریێ گۆرگان ئاكنجى بووین، خه‌لكێ گازنده ژ زۆلما شاهى دكر، به‌لێ پا ئه‌م زارۆ بووین و ل قووناغا سه‌ره‌تایى و تنێ مه دزانى تشت ئه‌رزانه، به‌لێ پا هه‌مى ڕۆژێ خه‌لكێ ڕێپێوان دكرن. وه‌كى خه‌ونێن شه‌ڤان بیرا من دهێت ل وى باژێڕى كه‌سێ ناڤێ خومه‌ینى و ئیسلامێ نه‌دئینا، به‌لێ پا یێ ژ هه‌میان دیارتر ئێكى دگۆتنێ (ڕه‌جه‌وى) بى، پشتى ڕه‌ڤینا شاهى و چۆلكرنا گۆڕپانێ بۆ شاپۆر به‌ختیارێ سه‌ڕۆك وه‌زیران، كه كوردێ ڕۆژهه‌لاتێ ژى بى، هێدى خه‌لكێ ده‌ستهه‌لات ژ شاهى ستاند و خومه‌ینى هاته سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ و د قووناغا ده‌ستپێكێ دا هه‌مى پارتێن هه‌ڤڕك و نه‌ئیسلامى و نه‌خاسمه كۆمۆنسیتى، كه ڕۆله‌كێ به‌رچاڤ د هه‌ڕفاندنا ڕژێمێ دا هه‌بى، ژ گۆڕپانا سیاسه‌تێ و ب زۆردارى و فرت و فێل و كوشتن ده‌ركرن، ئێك ژ وان پارتێن ب هێز و خودان پێگه‌هێ جه‌ماوه‌رێ ئێرانێ، پارته‌ك ب ناڤێ موجاهدینێ خه‌لق بوو، كو پارته‌كا كۆمۆنیستى و هشكباوه‌ر و تووندڕه‌و بوو، كو پشتى ده‌ركرنێ به‌رێ خوه دایه عیڕاقێ و ئۆردیگایێن خوه یێن له‌شكرى و سیاسى دئینیته د خزمه‌تا سه‌دامێ گۆڕبگۆڕ دا، كه‌مپێن پارتا ناڤبرى بینه ئێك ژ پیسترین سه‌نته‌رێن ئازاردانا ده‌روونى و جڤاكیا مرۆڤێن ژ زۆرداریا مه‌لا و سه‌یدێن ئیرانێ دڕه‌ڤین و دهاتن و دكه‌تن داڤا زۆلما وان له‌شكه‌رخانه‌یان، چ ئه‌وێن ل ئیراقێ و چ ئه‌وێن ل ئه‌ورۆپایێ و نه‌خاسمه ل فره‌نسا و چێڕۆكا ئه‌و كه‌سێن ژ ڤان ئۆردیگه‌هان ڕه‌ڤین و قۆرتالبووین بیرا مرۆڤى ل هۆلاكۆستا جوهیان ل ئه‌لمانیا یا سه‌رده‌مێ جه‌نگێ هیتله‌رى دهینیت، ئه‌ڤ پارتا سیاسى كۆمۆنیستى ژێده‌رێ نه‌شرینترین بهایێن مرۆڤاتیێ بوون، هه‌تا كو ژنا سه‌ركردێ وێ پارتێ، مه‌ریه‌م، دیاریه‌ك بوو زه‌لامێ وێ پێشكشى وى كربوو و پشتى هینگێ كه‌ته سه‌ر ناڤێ وى و بیه مه‌ریه‌م ڕه‌جه‌وى، ژبلى كرێتكرنا هزاران ژنێن بێخودان ل وان له‌شكرخانه‌یان و وه‌ك كۆیله سه‌ره‌ده‌ریكرن ل گه‌ل وان و ژ ڕزقێ هزاران مالبات و خێزان و زه‌لامانكرنا وان، و … هتد، مه‌زنترین كاره‌ساتێن وان ژنان بین ئه‌وێن ژیانا خوه ل گه‌ل ڤێ پارتا توندڕه‌و ڤه گرێداى. دیاره ڕژێما ئیسلامیا ئیرانێ و مه‌لایان، وه‌كى گه‌له‌ك جاران، ئه‌و پارت پێ كافر بین له‌وما هه‌مى كرنه ده‌رێ و ڤیا ئه‌و بخوه ببنه خودانێ وى وه‌لاتێ زه‌نگین. خه‌لكێ ڕاپه‌رین ل دژى شاهى كر دا ژ زۆلما وى قۆرتال بن، به‌لێ كه‌فتن ل بن زۆلمه‌كا خرابتر. ل مۆسكۆ ده‌مێ من تێكه‌لى ل گه‌ل هنده‌ك قۆتابیێن ئیرانى كر بۆ من دیار بوو ئه‌و ڕۆژێ سه‌د جاران له‌عنه‌ت و نفرینان ل ده‌یبابێن خوه دكه‌ن ئه‌و ئێخستین ئاگرێ ڕژێما نوكه. دیاره زۆلما وان مه‌لایان ژ خۆڕا نینه، پاره و ژن و ده‌ستهه‌لات هه‌مى تشتان ب مرۆڤى دكه‌ت. هنده‌ك ژ وان، وه‌كى خه‌لكێ ئیرانێ به‌حس دكه‌ن نان نه‌بوو بخۆن نوكه نیڤه‌كا ئیرانێ یا كڕى و خه‌لك ل وى وه‌لاتى ژ برسان یێن تووشى تریاكێ و هزاران ئاریشه و نه‌خۆشییان بووى و ژن وه‌كى كه‌رسته‌كێ له‌شفرۆشیێ دكه‌ت. مه‌زنێن وان فارسان دبێژن:”هه‌ر چه بگندد نمكش میزنند واى به روزى كه بگندد نمك”، ئانكۆ هه‌كه جاران تشته‌ك ڕزیبایه خوه‌یێ دكرن دا نه‌ڕزیت، به‌لێ پا هه‌كه خوێ بڕزیت دێ چ كه‌نه خویێ و چ چاره‌سه‌ریێ لێكه‌ن؟ مه‌لایێن ئیرانێ ژى وه‌سا، شوونا ببنه ملحه‌م یێن بووینه ژهر بۆ وى وه‌لاتى. هه‌ڤڕكیا وان یا بێ شۆل و مفا و بێ بنه‌ما و بێڕامان ل گه‌ل جوهى و سننه و عه‌ره‌ب و ڕۆژئاڤا و نه‌خاسمه ئه‌مریكا و ل سه‌ر كیستێ ملله‌تێ هه‌ژارێ ئیرانێ ئه‌و وه‌لات وێرانكر، به‌لێ ئه‌ڤرۆ هه‌ر وان سه‌ید و مه‌لایان بۆ پاراستنا تاج و ته‌ختێ خوه ل وان پارتێن كۆمۆنسیستى زڤڕین ودڤێت مفاى ژ شیان و مێنتالیته و ده‌مارگیرى و كه‌ربوكینه و دۆگماتیزم و ساویلكه‌یا وان، هنده‌ك لایه‌نێن دیتر وه‌ربگرن بۆ هه‌ڕفاندنا پرۆژێ ئاڤاكرنا ده‌وله‌تا كوردستانێ، یاكو سه‌رۆك بارزانى، تنێ و تنێ ژپێخه‌مه‌ت پاراستنا كوردستانیان ژ تووفان و باڕۆڤان دژوار و توندا ده‌ڤه‌رێ ل ڤان چه‌ند سالێن دووماهیێ، هزر دكه‌ت باشترین چاره‌سه‌ر و بژاره‌یه، نه‌ك چ تشته‌ك و ئارمانج و به‌رژه‌وه‌ندیه‌ك دیتر، به‌لێ وه‌لاتێ كو ڕژێما ئیرانێ ئه‌ڤرۆ سه‌ركردایه‌تیا وێ دكه‌ت و (به‌خیلیێ) ب مه و كوردستانێ و بارزانى دبه‌ت، وه‌ك عه‌ره‌ب دبێژن”الغریق یتشبپ بكل حشیش”، ل سه‌ر لێڤا هه‌ڕفینێ یه و هه‌ر تشته‌كى دكه‌ت دا ڤێ چه‌ندێ پاش بێخیت و ئێك ژ وان ئه‌وه یا مه گۆتى، دبیت ل ئاینده‌ى خوه بهاڤێژیته به‌رده‌ستێ جوهى و به‌لكو كۆمۆنیستان ژى، و به‌لكو ژى هه‌تاكو ناڤێ وه‌لاتێ خوه بكه‌نه:”جمهوریا ئیسلامى كۆمۆنیستییا ئیرانێ”! هه‌مى ژ خودێ دهێت، به‌لێ پا چ بكه‌ین دوژمنێن كوردستانێ نه كێمن، ناڤخوه و ده‌رڤه، و تووفانه‌ك مه‌زن بڕێڤه‌یه و هیڤى تنێ ب خودێ و یه‌زادنێ مه‌زن و پێشمه‌رگێ قه‌هره‌مان و كوردستانێ و ژ هه‌میان ژى سه‌رۆك بارزانییه. چونكى: “ڕه‌شۆ ب ده‌ستێن خوه هه‌كه دێ ئاڤ وى به‌ت”! به‌لێ پا دێ بۆ كێ بێژى و ئه‌ز دبێژم” دیوارۆ بۆ ته دبێژم مشكۆ گۆهێ خوه بده‌یێ”!
*بسپۆرێ زانستێن پێداگۆگى و په‌روه‌رده‌یى/فاكۆلتییا په‌روه‌رده/ زانینگه‌ها زاخۆ