ریفڕاندۆما كوردستانێ پێشوه‌خت ئارمانجا خوه پێكا
بڕیارا ئه‌نجامدانا ریفڕاندۆما كوردستانێ (25/09/2017) و پێداگیریا ئه‌نجامدانێ گه‌له‌ك نه‌خشه‌رێین سیاسى و به‌ره‌یێن هه‌ڤدژ ته‌ڤ ل هه‌ڤكرن، چ ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌یا كوردستانێ (كوردستانا مه‌زن) بیت، چ ل سه‌ر ئاستێ ناڤنه‌ته‌وى بیت، ئه‌ڤ پرۆسه گشت د به‌رژه‌وندیا دۆزا گه‌لێ كوردستانێ دا چه‌میا و ته‌كانه‌كا ب هێز دا دۆزا كوردى ل ناڤ ناڤگینێن ناڤنه‌ته‌وى و كریه كێشا ژماره ئێك ل جیهانێ كو چاڤه‌رێى چاره‌سه‌ریێ یه.
ل سه‌ر ئاستێ ئاڤخوه‌یا كوردستانێ:
بۆ جارا ئێكێیه پرانیا كوردان ل بن سیهوانه‌كێ خرڤه‌دبن، ته‌ڤ جوداهیێن خوه یێن: ئۆلى، هۆزى، پارتایه‌تى، ده‌ڤه‌رى، چینایه‌تى و تائیفى دده‌ن ئاله‌كى و شیانێن خوه بۆ ئه‌نجامدانا ریفڕاندۆمێ و ئاكامێن ژ ئه‌نجامدانێ بهێنه شكه‌فا هه‌رێما كوردستانێ، دده‌ن خه‌بتاندنێ. ئاهه‌نگێن پشته‌ڤانیا ریفڕاندۆمێ چ ل كوردستانێ (وه‌ك وه‌ڵاته‌ك ئێكگرتى) یان ل ده‌رڤه‌ى وه‌ڵاتى، نامێن ئێكه‌تیا كوردان و خوه‌سته‌كێن سه‌رخوه‌بوونێ د كوردستانا سه‌ربخوه و ئازاد دا گه‌هاندنه جیهانێ و بتایبه‌ت زلهێزێن جیهانێ و نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى (UN) كو كوردستانى دانپێنانێ ب سنۆرێن ده‌وله‌تێن داگیركه‌رێن كوردستانێ ناكه‌ن، ده‌ستهه‌ڵاتداریا وان ل كوردستانێ چ ڕه‌واتى و پیرۆزى تێدا نینه. ترسا داگیركه‌رێن كوردستانێ و گه‌ف و په‌ستێن وان بۆ نه‌ئه‌نجامدانا ریفڕاندۆمێ ل ده‌مێ خوه یێ دیاركرى (25/09) نه‌ڕه‌واتیا داگیركرنا كوردستانێ و ره‌تكرنا وێ ژ لایێ خه‌لكێ كوردستانێ ڤه به‌رجه‌سته دكه‌ت.
ل سه‌ر ئاستێ ناڤنه‌ته‌وى:
هه‌ر چه‌نده كێشا كوردى مۆهره‌كا ناڤنه‌ته‌وى پێڤه هه‌یه (پارڤه كریه بۆ سه‌ر چار ده‌وله‌تان)، لێ ب درێژیا چه‌رخێ بیستێ، سه‌ره‌ڕاى كۆمكوژى و پێشێلكرنا هه‌موو پره‌نسیبێن مافێ مرۆڤى ل كوردستانێ و بێ به‌هركرنا تاكێ كوردستانى ژ كێمترین مافێن مرۆڤى، لێ دیسا جڤاكێ ناڤنه‌ته‌وى پشتا خوه دابوو كێشا كوردى و بكێشه‌كا ناڤخوه‌یا ده‌وله‌تێن داگیركه‌ر دزانى. ده‌رگه‌هێن ناڤگینێن ناڤنه‌ته‌وى بتایبه‌ت یێن نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى (UN) ل به‌ر كێشا كوردى دگرتیبوون، سه‌ده‌مێن وێ بێده‌نگیێ چبن، ب تیته‌كا ڕه‌ش ل ئه‌نیا (UN) دهێته هه‌ژمارتن.
ئه‌ڤرۆ هه‌ڤكێشا سیاسى ل جیهانێ هاتیه گوهارتن و دیدا زلهێزێن جیهانى بۆ پرسێن ئتنى و مافێن مرۆڤى گوهۆرینێن رژدى ب سه‌ردا هاتینه ب تایبه‌تى پشتى تیرۆر بوویه دیارده‌كا جیهانى و پشكدارى د شه‌ڕێ دژى تیرۆرێ دا ب كارتا مالیبوون د مالباتا جیهانى دا دهێته هه‌ژمارتن و به‌روڤاژى بڤارێبوون دهێته هه‌ژمارتن. پشكداریا كوردان د شه‌رێ دژى تیرۆرێ دا سه‌نگ و پێگه‌هێ كوردان ل جیهانێ بلند كر، دیوارێ داگیركه‌ران هه‌ڕفاند، د به‌رامبه‌ر دا داگیركه‌رێن كوردستانێ (ب تایبه‌ت توركیا و ئیران) رۆله‌كێ عه‌وركى گێرا و دگێرن، ژبلى نه‌بوونا سیسته‌مه‌كێ دیمۆكراتى و رێزگرتن ل مافێن مرۆڤى، ئه‌ڤه ته‌ڤ بوونه هانده‌ر كو كێشا كوردى ل جیهانێ بگه‌هته ئاسته‌كێ بلند و چه‌مبه‌را داگیركه‌ران بهه‌رفینیت. لێ بریارا ئه‌نجامدانا ریفڕاندۆمێ ته‌كانه‌كا وه‌سا ب هێز ل چوونا پێشا كێشا كوردى دا و بۆیاغه‌كا ناڤنه‌ته‌وى لێزێده‌كر كو ئه‌ڤه ب خالا وه‌رچه‌رخانا كێشا كوردى دهێته هه‌ژمارتن، چونكو به‌رى ڤێ بریارێ كێشا كوردى بكێشه‌كا ناڤخوه‌یى دهاته هه‌ژمارتن.
ریفڕاندۆم پرۆسه‌كا په‌یاده‌كرنا دیمۆكراتیێ یه و گه‌لێ كوردستانێ بریارا خوه دایه كو ڤى مافى په‌یاده بكه‌ت، ل دژ ده‌ركه‌فتنا ڤى مافى، دژاتیا دیمۆكراتى و پێشێلكرنا مافێن مرۆڤیه. دژاتیا عێراق، ئیران، سووریا و توركیا بۆ ریفڕاندۆما كوردستانێ، ترسا وان ژبلى ئه‌نجامێن وێ، ترسا بناڤنه‌ته‌وى بوونا كێشا كوردیه و ده‌ربازبوونه ژ كێشا ناڤخوه‌یى بۆ ناڤنه‌ته‌ویبوونێ كو ئه‌ڤه ده‌ستپێكا چاره‌سه‌ریا كێشا كورده نه ل باشوورێ كوردستانێ به‌لكو ل گشت كوردستانا داگیركرى.
ب ساسیا بریارا ئه‌نجامدانا ریفڕاندۆمێ كێشا كوردى بوویه كێشه‌كا ناڤنه‌ته‌وى یا هه‌ژمار ئێك، زلهێزێن جیهانى و (UN) ئیناینه سه‌ر هێلێ بۆ ڤه‌دیتنا نه‌خشه رێیه‌كێ بۆ كێشا كوردى، داخواز وان ژ سه‌ركرداتیا سیاسیا كوردى بۆ پاشخستنا ریفراندۆمێ ب په‌ست ناهێتن خواندن به‌لكو ب ناڤنه‌ته‌ویكرنا كێشا كوردى دهێته خاندن، یا دیاره ئه‌گه‌ر زلهێزێن جیهانى و (UN) بۆ كێشه‌كێ هاتنه سه‌ر هێلێ دێ چاره‌سه‌رى بۆ هێته ڤه‌دیتن. ئه‌ڤجا ئێدى گرنگ نینه ریفڕاندۆم بهێته ئه‌نجامدان ئان نه ْ یا گرنگ ئه‌وه كێشا كوردى نها و ل پاشه‌رۆژێ كێشه‌كا ناڤنه‌ته‌ویه و سه‌ر ژ گشت كێشێن جیهانى وه‌رگرتیه كو ئه‌ڤه ب خوه ب ده‌ستڤه ئینانا وان ئارمانجایه یێن ریفڕاندۆم ژبۆ هاتیه ده‌ستنیشانكرى.
