وه‌كو تێ خویاكرن رێكخراوا داعش یا تیرۆرستی گه‌له‌ك جۆرێن ته‌كتیك و پرۆپاگندا و ده‌لیڤان بكار ئیناینه‌ دگه‌ل هه‌رڤركێن خوه‌ ئه‌ڤجا چ ل به‌روكێن شه‌ری بیت، یان ژی كریارێن تێرۆستی بن ل ڤی وه‌لاتی و ئه‌وێ هه‌. هه‌لبه‌ت دگه‌ل كوردان و ده‌ڤه‌رێن وان بوویه‌ شه‌رێ رۆی ب رۆیبوونێ ژ به‌ركو سنوور دگه‌ل ئاخا كوردان هه‌یه‌. ئه‌ڤرۆ ل باشوور و رۆژئاڤایێ كوردستانێ كورد به‌رهنگاری شه‌ره‌كێ سه‌نگه‌ریه‌ دگه‌ل رێكخراوا ناڤكری. دبیت ئه‌ڤه‌ بۆ ده‌مه‌كێ درێژه‌ ژبه‌ر زه‌ربێن كوژه‌كێن پێشمه‌رگه‌ی و شه‌رڤانێن كورد ب پالپشتیا هێزێن نیڤنه‌ته‌وی ب تایبه‌تی یێن فرۆكێن هه‌ڤپه‌یمانان داعش گه‌له‌ك لاواز بوویه‌ و ب تنێ نوكه‌ بوویه‌ لایێ خوه‌ پاراستن یان ژی بێژین شیانا هێرشان نه‌مایه‌. لێ زیانێن كو ئه‌و دگه‌هیننه‌ پێشمه‌رگه‌ی تنێ د چارچوڤێ هنده‌ك ته‌كتیكێن تایبه‌تن، له‌وا ژی باشتر ئه‌وه‌ شه‌ر دگه‌ل ئه‌ڤێ رێكخراوێ یێ سنووردار بیت ل جیاتی كو ژماره‌كا زۆرا پێشمه‌رگه‌ی پشكداریێ بكه‌ن و د ئه‌نجام دا زیان بگه‌هیته‌ رێزێن پێشمه‌رگه‌ی.
هه‌رچه‌نده‌ ئه‌ز نه‌ كه‌سه‌ك شارازامه‌ د بیاڤێ شه‌ری و چه‌كی و نه‌خشه‌یێن هێرشان و شكاندنا هێزێن به‌رامبه‌ر دا، لێ ئه‌ڤ شه‌رێ نوكه‌ تێته‌كرن ئه‌م وه‌كو كۆمه‌لگه‌ه و میدیا و جه‌ماوه‌ر و هێزێن چه‌كدارێن پێشمه‌رگه‌ و هه‌تا راده‌یه‌كێ پله‌دارێن فه‌رمانده‌ یێن شه‌رڤان و پێشمه‌رگان ئه‌م هه‌می د وێ باوه‌رێ داینه‌ كو رێكخراوا تیرۆرستی یا داعش تنێ ب دو رێكان یان سیان زیانا دگه‌هینته‌ پێشمه‌رگه‌ی ئه‌و ژی یه‌ك، بكارئینانا (TNT) و ئه‌لغامان كو ب شێوه‌یه‌كێ به‌رچاڤ و به‌رفره‌ه ڤه‌ده‌ن و ژ ئه‌نجامێ ژی پرانیا زیان و قوربانی و برینداربوونا له‌شكه‌ری ب ڤێ یه‌كێ نه‌. دو، بكارئینانا ترۆمبێلێن (TNT)كری یان خوه‌كوژێن تاكه‌كه‌سى. سێ، ژ دوور ڤه‌ بكار ئینانا هاون و تۆپان و جاره‌ك دن زڤرین بۆ ناڤا تونێلێن بن ئاخێ. ل دووڤ ڤی جۆره‌ شه‌ری باشتر ئه‌وه‌ كو پێشمه‌رگه‌ ژی بیر ل هندێ بكه‌ت كو چه‌وا و ب چ رێ دگه‌ل ڤان جۆره‌ ته‌كتیكان شه‌ری دگه‌ل ڤان بكه‌ت، ژ به‌ر كو ئه‌ڤرۆ ئه‌وێ سه‌ركه‌تیه‌ یێ كو بشێت كێمترین زیانێن مرۆڤی بده‌ت هه‌ر ژ به‌ر هه‌مان ئارمانج ژی وه‌لاتێن هه‌ڤپه‌یمان حه‌ز ناكه‌ن هێزێن زه‌مینی بكار بینن داكو كێمترین زیانان بده‌ن، له‌وا تنێ هێزێن ئه‌سمانی بكار دئینن. ژ به‌ر ڤان ئه‌گه‌ران ب من وه‌ره‌ باشتر ئه‌وه‌ كو پێشمه‌رگه‌ و لایه‌نێن بریارده‌ر تنێ ب سێ رێكان شه‌ری دگه‌ل ڤێ رێكخراوێ بكه‌ن. یه‌ك، هێزا ئه‌سمانی هێزه‌كا كاریگه‌ره‌ و گه‌ر زۆرتر و دژوارتر رۆلێ خوه‌ ببینن ئه‌و رێكه‌ك ئینكار نایێ كرن كو كاریگه‌ره‌ و بێ زیانێن مرۆڤیه‌ هه‌تا راده‌یه‌كی. دو، ئه‌ڤ خاله‌ یا هه‌ره‌ گرنگ ئه‌و ژی به‌شێ ئه‌ندزیاریا ژناڤبرنا (TNT) و ئه‌لغاما ژ به‌ر كو لایه‌نێ دژ سووده‌ك مه‌زن ژ ڤێ ته‌كتیكێ دبینن. ئه‌ز باوه‌رم كو هه‌تا هێزێن پێشمه‌رگه‌ی پتر شاره‌زا و زۆركرنا شاره‌زا و ئاله‌تێن ژناڤبرنا وان ئه‌لغام و (TNT)یان ئه‌وێ بكارن پلانێن وان پویچ بكه‌ن و زیانێن پێشمه‌رگه‌ی ژی دێ گه‌له‌ك كێمتر لێ هێن. سێ، ژ به‌ركو خوه‌كوژ و بكارئینانا سه‌یارا گه‌له‌ك یا به‌ربه‌لاڤه‌ د ناڤا رێكخراوا ناڤكری دا، راسته‌ چه‌كێ میلانو ده‌مێ تێ گۆتن كو رۆله‌كێ مه‌زن هه‌یه‌ بۆ ژناڤبرنا سه‌یارێن بۆمبرێژكری، لێ به‌لكو نه‌ ل هه‌می به‌روكان هه‌نه‌. ئه‌ڤ سێ رێكه‌ گه‌له‌ك دێ د كاریگه‌ر بن ب دیتنا من. وه‌كو تێته‌ دیتن زیندی د ناڤا شاشێن گه‌له‌ك ته‌له‌ڤزیۆنان دا ل به‌رۆكێن شه‌ری ژماره‌كا هه‌ره‌ مه‌زن یا پێشمه‌رگه‌ی پشكدار بیت و گه‌له‌ك جاران كۆمێن گه‌له‌ك مه‌زن تێنه‌ دیتن و هه‌موو ل جه‌م هه‌ڤن، له‌وا ژی هنده‌ك جاران تنێ هاونه‌ك یان ئه‌لغامه‌ك دبیته‌ ئه‌گه‌را شه‌هیدبوونا ژماره‌كا مه‌زنا پێشمه‌رگه‌ی یان برینداربوونا وان.
ب كورتی داعش رێكخراوه‌كه‌ سوودێ ژ هه‌ر ده‌لیڤه‌كێ وه‌ردگریت و ئه‌ندامێن وێ خوه‌ هه‌لبژارتیه‌ كو بێنه‌ كوشتن، ئه‌ڤجا ب چ ئاوایه‌كی بیت و ژمارا وان كێمێن ل دووڤ به‌رهه‌لستیا دونیایێ و وه‌لاتیێن ده‌ڤه‌رێ، له‌وا باشتر ئه‌وه‌ كو شه‌ر دگه‌ل وانا یێ سنووردار بیت، ئه‌و تنێ سه‌ركه‌تنێ د كوشتنا مرۆڤان دا دبینن و شاد بن له‌وا باشتر ئه‌وه‌ كو هێزێن پێشمه‌رگه‌ی و شه‌رڤانان و هه‌موو لایه‌نێن شه‌ری دژی وان دكه‌ن بیر بكه‌ن كانێ چه‌وا وێ بكارن ئه‌ڤێ رێكخراوێ ژناڤ ببه‌ن ب كێمترین زیانێن مرۆڤی. شادبوون و سه‌ركه‌تنا وان رێتنا خوینا مرۆڤانه‌ ب كێمكرنا قوربانایا وێ ببه‌ شكه‌ستنه‌كا مه‌عنه‌وی و ئه‌و ب خوه‌ ژی ل سه‌ر وی بنیاتی گه‌شه‌كریه‌ و ده‌ست پێ كریه‌.

دیاره‌ دو بابه‌تێن هه‌ره‌ گه‌رم ئه‌ڤرۆ بووینه‌ سه‌رنووچه‌یێن سه‌ره‌كی گه‌ر نه‌ ل هه‌موو دنیایێ ژی بیت، لێ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین و ئه‌مریكا گه‌له‌ك دگه‌رمن و هه‌ر دو كریاران ژی راسته‌وخۆ په‌یوه‌ندی ل گه‌ل هه‌ڤدو هه‌یه‌، ئه‌و ژی شه‌ڕێ ب ده‌ستڤه‌ئینانا باژارێ مووسله‌ كو دویه‌مین باژارێ سه‌ره‌كی یێ عیراقێ یه‌ كو ئه‌ڤه‌ پتر ژ دو سالانه‌ كه‌تیه‌ د ده‌ستێن تێرورستێن داعشێ دا. نووچه‌یێ دن ژی بابه‌تێ هه‌ر گه‌رمه‌ كو ئه‌و ژی هه‌لبژارتنێن سه‌رۆكێ ئه‌مریكایه‌ كو ل مه‌ها یازده‌ یا ئه‌ڤ ساله‌ دێ هێنه‌ ئه‌نجامدان. هه‌ردو پارتێن سه‌ره‌كی ل ئه‌مریكا هه‌موو بزاڤێن خوه‌ دمه‌زێخن ل ڤان رۆژان كو پتریا ده‌نگان ب ده‌ستڤه‌ بینن دا كو سه‌رنجا جه‌ماوه‌ری بۆ خوه‌ راكێشن و ئه‌و بسه‌ر كه‌ڤن، له‌وا ژی پارتا ده‌ستهه‌لاتدار كو دیموكراتینه‌ ب سه‌رۆكاتیا (ئۆباما)ی دخوازیت ئه‌ڤێ ده‌لیڤێ ژ ده‌ست نه‌ده‌ت بۆ سه‌ركه‌تنه‌كا به‌رچاڤ ب سه‌ر دوژمنێ خوه‌یێ دژوار وه‌كو تێ حسابكرن ئه‌و ژی شكاندنا داعشێ یه‌ ل پایته‌ختێ وێ كو مووسله‌.
هه‌ر ده‌مێ هه‌لبژارتنێن ئه‌مریكا چار سالێن وان ب داوی تێن و بانگه‌شا هه‌لبژارتنا بۆ سه‌رۆكه‌كێ نوو ده‌ست پێ دكه‌ت، ئه‌و وه‌لات و ب تایبه‌تی پارتا ده‌ستهه‌لات هنده‌ك كێشان دكه‌ته‌ به‌نیشتێ ده‌ڤێ رۆژنامه‌گه‌ریا خوه‌ و به‌رده‌وام وێ كێشێ دئینن زمان هه‌تا كو ببیته‌ كێشه‌كا سه‌ره‌كی ل ئه‌مریكا و هه‌تا راده‌یه‌كێ ل جیهانێ ژی، بۆ نموونه‌ ل هه‌لبژارتنێن چار سالێن چوویی كوشتنا سه‌رۆكێ به‌رێ یێ رێكخراوا ئه‌لقاعیده‌ ئوسامه‌ بن لادن ل سه‌ر ده‌مێ داوی هاتنا گه‌را یه‌كێ یا ئۆبامای هات ئه‌و كریار بۆ ئێك ژ خالێن هه‌ره‌ سه‌ره‌كی كو جاره‌كا دن بهێته‌ هه‌لبژارتن بۆ سه‌رۆكایه‌تیا ئه‌مریكا. هه‌لبه‌ت ئه‌و ئێك ژ سۆزێن وی بوو دگه‌ل گه‌له‌كێن دی كو بجهئانی بۆ خه‌لكی ئه‌مریكا. ئه‌ڤرۆكه‌ ئه‌مریكا شه‌رێ مووسل و ستاندنا وێ كریه‌ بابه‌ته‌كێ سه‌ره‌كی د ناڤا رایا گشتی یا ئه‌مریكی دا و هه‌تا راده‌یه‌كێ به‌رچاڤ ملله‌تێ وی وه‌لاتی چاڤ ل ڤی شه‌ڕی یه‌، ژ بلی هنده‌ك خالێن ستراتیژی یێن له‌شكری مینا هاتنا زڤستانێ و ئه‌گینا خستنا ئازادكرنا مووسلێ د ڤێ مه‌هێ دا پرۆپاگنده‌كا سیاسی یا خۆرسته‌ بۆ سه‌رخستان هیلاری كلنتۆن كو به‌ربژێره‌ ژ لای پارتا نووكه‌ ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ ب سه‌رۆكاتیا ئوبامای كو پشته‌ڤانیا خوه‌ یا راست و رۆهن بۆ وێ خانمێ دیار كریه‌ كو ئه‌و ژی مافه‌كێ وان یێ ره‌وایه‌، ژ به‌ر كو بۆ ده‌مێ چار سالان هیلاری وه‌زیرا ده‌رڤه‌بوو یا كو ل سه‌ر ده‌مێ سه‌رۆكێ نووكه‌. سه‌ركه‌تنا شه‌رێ مووسلێ بۆ سیاسه‌تا ئه‌مریكا ل ده‌رڤه‌ و ژ ناڤ دا گه‌له‌ك گرنگه‌، ژ لایه‌كی ڤه‌ ژ ناڤبرنا رێكخراوا ناڤكری ئه‌مریكی وه‌سان بیر دكه‌ن كو ژیانا وان ل ده‌ر و ژناڤ دا دێ پتر ئێمناهی هه‌بیت، هه‌روه‌سا دێ سه‌ركه‌تنه‌كا ئابووری بده‌ستڤه‌ ئینن و ئه‌و ره‌وشا ئابووری دێ گه‌له‌ك ژ گرفتێن وان یێن ئابووری چاره‌ بكه‌ت.
ژ لایه‌كێ دن ڤه‌ دێ هه‌ڤالبه‌ندێن ده‌ڤه‌رێ ب تایبه‌تی هه‌ڤالبه‌ندێن ناتۆ وێ دیسان ئه‌مریكا ب برایه‌كێ مه‌زن ل قه‌له‌م ده‌ن و وێ وه‌ره‌ قه‌بوولكرن كو هێزا هه‌ره‌ خودان شیان ب تایبه‌تی پشتی كو داعش شیای ل چه‌ندین وه‌لاتان زیان و زه‌ره‌ر و ترسه‌كا مه‌زن بێخته‌ ناڤ دلێ خه‌لكێ ئورۆپا ب تایبه‌تی ل فه‌رنسا و گه‌له‌ك وه‌لاتێن دن. ئه‌ڤه‌ ژبلی هه‌ڤالبه‌ندیا ناوچه‌یی پشت به‌ستنا كوردان و عه‌ره‌بان و توركا و ..هتد، ژ به‌ركو مووسل بوویه‌ جهه‌كێ گه‌له‌ك هه‌ستیار و ب زه‌حمه‌ت ل ده‌ف خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ ژناڤبرنا داعشێ ل وی باژێری دێ دلێ وه‌لاتیێن ده‌ڤه‌رێ و باوه‌ریا وان ب ئه‌مریكا نوو كه‌ته‌ڤه‌ و عیراقا ژ ده‌راڤێ مرنێ ڤه‌رستی رزگار كه‌ت و كه‌یفا شیعه‌ و كوردان دێ ئینیت و دبیت سیاسه‌تا ئه‌مریكا جاره‌كا دن ل ده‌ڤه‌رێ سه‌رو ژ نوو شاكان بده‌ت. ژ خوه‌ بابه‌تێ سووریێ و ئوپۆزسیۆنێ ئه‌و مله‌فه‌كا كووره‌ و ل سه‌ر ئاستێ زلهێزێن دونیایێ دێ ب چاڤه‌كێ ئه‌رێنی ژ لایێ رۆسیایێ ڤه‌ وه‌ره‌ سه‌یركرن. ب هه‌ر ئاوه‌یه‌كی بیت گه‌له‌ك جهێ داخێ یه‌ كو بێته‌ گۆتن ئه‌مریكا راسته‌وخۆ یان نه‌ راسته‌وخۆ ده‌مێ كێشه‌ په‌یدا دبن یان په‌یدا دكه‌ت ل دووماهیێ نه‌ ب چاڤه‌كێ مرۆڤایه‌تی لێ دنێریت و ب زووترین ده‌م و ب كێمترین قوربانی ئه‌وێ كێشێ دئێخته‌ د چارچوڤه‌كێ سیاسی دا و دخوازیت پێش و پاش بێخه‌ و زه‌نگلا لێدانا سه‌عه‌ت سفرا وێ وی ده‌می لێ بده‌ت ده‌مێ ئه‌و بزانیت كو د به‌رژه‌وه‌ندیا ستراتیژیا پارتا ده‌ستهه‌لاتدار دایه‌، ئه‌ڤجا چه‌ند ڤه‌كێشا و چه‌ند وه‌لاتی هاتنه‌ كوشتن و چه‌ند كارێن هوڤی و نه‌یاسایی و نه‌مرۆڤاتى هاتنه‌ كرن ئه‌و هه‌می دێ كه‌ڤنه‌ د چارچوڤێ مله‌فه‌كا سیاسی دا ل وی ده‌مێ بۆ وان لێهاتی ئه‌و ده‌م بیت.
ب كورتی ئه‌مریكا دخوازیت سه‌ركه‌تنه‌كا باش ل شه‌ڕێ مووسلێ بده‌ست بینیت و ئه‌و سه‌ركه‌تن ببیته‌ ئه‌نجامێ سه‌ركه‌تنا دیموكراتان ب سه‌رۆكاتیا هیلاریێ، لێ گه‌ر ژ به‌ر هه‌ر ئه‌گه‌ره‌كێ ئه‌و نه‌خشێ دانای وه‌كو خوه‌ نه‌هات ل ڤی باژێری وی ده‌می ته‌رازیا ده‌نگان دێ هێته‌ گهۆرین و ده‌نگ بۆ دونه‌لد ترۆمپ دێ چن، هه‌لبه‌ت وه‌كو پارتا كۆماری و به‌ربژێرێ وێ زوو حه‌ز ناكه‌ن نه‌خشێ پارتا ده‌ستهه‌لاتدار ل شه‌رێ موسلێ سه‌ركه‌ڤیت دا كو ئه‌و گۆتنێن وی گۆتین د هه‌وا هه‌لبژارتنان دا وه‌سا ده‌ركه‌ڤن و جه‌ماوه‌ر بێ دودلی ده‌نگێ خوه‌ بده‌نه‌ وان.

سه‌ره‌رای وێ یه‌كێ كو هه‌تا به‌ری ده‌مه‌كێ كێم مه‌ و ته‌ڤایا رایا گشتی دئانی زمان كو دێ كوردستان ل رۆژهه‌لاتا ناڤین بیته‌ دوبه‌یا دویێ، لێ به‌رۆڤاژیا هاتنا كاودانێن سیاسی و له‌شكری و سیخۆری و ئابووری ئه‌ڤ هه‌ڤكێشه‌ وه‌كو دهاته‌ دگۆتن یا دهێته‌ گهۆرین دوور ژ هه‌ر ره‌شبینیه‌كێ، لێ وه‌كو راستیه‌ك ئه‌ڤرۆ ل د بیاڤێ گۆره‌پانا رۆژهه‌لاتا ناڤین و جیهانێ دا كو راسته‌وخۆ په‌یوه‌ندی ب وه‌رارا ئاڤه‌دانیێ و پێشكه‌فتنێ یه‌، ئه‌ڤێ پێشبینی دهێته‌كرن كو دوبه‌ی وێ ببه‌ كوردستان، ئه‌ز هیڤی دكه‌م كو ئه‌ز یێ خه‌له‌ت بم، ژ به‌ركو هه‌رده‌م مه‌ خاستیه‌ كوردستان و ده‌ڤه‌ر به‌ر پێش بچیت و ئاسوده‌یه‌كا باشتر بێته‌ دیتن.
به‌ری نوكه‌ ب 10 سالان ئه‌ز ب گه‌شته‌كا گه‌له‌ك گه‌شبین و ب ده‌له‌كێ پر هیڤی د هاتمه‌ كوردستانێ و بۆ جار ئێكی بوو كو ئه‌ز بشێم ب فرۆكه‌كا بێته‌ پایته‌ختێ هه‌رێمێ (هه‌ولێر)ێ ئه‌و سال ژی 2006، د ناڤا فرۆكێ دا وه‌سان چێ بوو ئه‌ز و بازرگانه‌كێ بریتانی ل جه‌م هه‌ڤ روونشتین، بازرگان وه‌سا دیار بوو كو گه‌له‌ك خودان شیانێن دراڤی و نه‌خشه‌ و سیاسی یه‌ و..هتد. ژ به‌ر كو ئه‌وی ئانی زمان كو ل وی ده‌می ‎حه‌فتیێ دو جاران سه‌ركردێن كورد دیدار دگه‌ل دكرن و ب هزاران خانی و شقه‌ و بنه‌گهێن جودا جودا یێن كوردستانێ د ده‌ستی وی دا بوون، وه‌كو ولاتیه‌ك یان ژی نڤیسه‌ره‌ك من گۆتێ تو كوردستانێ و پاشه‌رۆژا وێ چه‌وان دبینی؟. بێ دودلێ گۆت ئه‌گه‌ر كوردستان وه‌سا برێڤه‌ بچیت بۆ ماوه‌یێ 10 سالێن بێت دێ دوبه‌یا دویێ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین په‌یدا بیت ئه‌و ژی خاكا كوردستانێ یه‌ ژ به‌ر ئاڤه‌دانیا به‌رفره‌ه و هاتنا سه‌رمایه‌كێ بێ قه‌د بێ حساب بۆ ناڤ جڤاك و سیسته‌مێ كوردستانێ ئه‌و ژی ژ به‌ر ره‌وشا گهۆرینێن ده‌ڤه‌رێ و ئارامیا هینگێ و شوكر بۆ خودێ هه‌تا راده‌یه‌كی ئه‌و ئارامى هه‌ر یا به‌رده‌وامه‌ پێش گه‌له‌ك جیرانان ڤه‌.
بیروكا بوونا كوردستانێ كو ببیته‌ دوبه‌یا دویێ بۆ ده‌مه‌كی به‌رده‌وامی پێ هاته‌ دان بۆ دیرۆكێ و خودێ ژی كورد شیا گه‌له‌ك پێشڤه‌چوونا بێخنه‌ سه‌رو سیمایێ باژێرێن كوردستانێ ب تایبه‌تی ژ لایێ ئاڤاكرنێ ڤه‌، هه‌ر چه‌نده‌ كێم یان زێده‌ ل دووڤ داهاتێ كوردان به‌س ئه‌ڤ یه‌كه‌ تێته‌ دیتن. لێ دگه‌ل تێكچوونا روودانا و گهۆریانا هه‌ڤكێشێ ئه‌ڤ خه‌ونه‌ هێدی هێدی نه‌ما راستی، هه‌ر چه‌نده‌ خه‌ونا كوردان نه‌ئه‌وه‌ دوبه‌ی ئاڤا بكه‌ن، به‌لكو ئازادبوونه‌ چونكى بهایێ قوربانیێن كوردان ب ئاڤابوونا دوبه‌ی نایێ ته‌عویزكرن ته‌نێ سه‌رخۆبوونا سه‌رانسه‌ریا كوردان دێ خه‌ونێ بجه ئینیت، ژ به‌ركو ژ هه‌موو پارچان كورد بن ده‌ست و ده‌رده‌سه‌رن. لێ ب هه‌ر حال ئاڤبوونا ئابووری ژی پێنگاڤه‌كا گرنگه‌ بۆ بجهئانینا وێ خه‌ونێ و دونیا یا ئه‌ڤرۆ ژی دونیایه‌كا مادیه‌ ته‌نێ خه‌باتا كلاسیكا شۆره‌شگێری وه‌كو جاران ل بیاڤێ نێڤنه‌ته‌وی پویته‌ پێ ناهێته‌ دان.
ب هه‌ر ئاوه‌یه‌كى بیت كاكلا بابه‌تێ مه‌ دوبه‌ی دێ بیته‌ كوردستان، رامانا وێ ژی ل جه‌م من كو جهێن مینا دوبه‌ی یان ئه‌و ولاتێن كو نكارین بنگه‌هه‌كێ خۆرستیێ ئابووری په‌یدا بكه‌ن و ئاڤابوونا وێ نه‌كه‌دا ده‌ستێ كادرێ وان و ئه‌زموونا وان بیت ب تایبه‌تی كو ژ به‌ر كو گاز هه‌بوویه‌ و گاز ژی هه‌تا ڤان دووماهیا ب زێرێ ره‌ش دهاته‌ نیاسین، لێ ئه‌ڤرۆ وه‌كو خوه‌ نه‌ما و بهایێ گازێ گه‌له‌ك ل كێمێ دایه‌، له‌ورا باژێره‌كێ مینا دوبه‌ی یان ئیمارات و ئه‌ڤێن دن هه‌می دێ تووشی قه‌یرانێن سیاسی یێن دژوار بن. بۆ نموونه‌ جهه‌كێ میان دوبه‌ی كو سه‌ر مژارا بابه‌تێ مه‌یه‌، ئه‌و باژێر سه‌ره‌رای هندێ كو هه‌تا نوكه‌ ناڤێ دوبه‌ی تێته‌ گۆتن خه‌لك هه‌موو بچاڤه‌كێ سه‌نگ ته‌ماشه‌ دكه‌ن. لێ وی ولاتی یان باژێری چ به‌دیل هه‌یه‌ بۆ كاودانێن بێت، وه‌كو دیار نه‌گه‌له‌ك هه‌نه‌. چونكی نه‌وه‌لاته‌ك و جهه‌كێ گه‌شتیاریه‌ ژ به‌ر كو دوخێن وێ ئه‌وان خالان بجه نائینیت كو گه‌شت و گوزار سه‌ربگره‌ هه‌رچه‌نده‌ ئاڤاهیێن جوان ب رێكا تكنولۆژی هاتینه‌ ئاڤاكرن، لێ گه‌شتیارێن جیهانێ ناچن كو تكنولۆژیا نوو ببینن، به‌لكو دیمه‌نه‌كێ دیرۆكی و كه‌ڤنار بۆ وان گه‌له‌ك سوودمه‌نتره‌، ئه‌ڤه‌ ژبلی كو دوبه‌ی وه‌لاته‌كێ موسلمانه‌ و ب ده‌هان قه‌ید و سانسۆر هه‌نه‌ كو گه‌شتیاۆ نكارن ئازاد بن وه‌كو ڤه‌خارن و جل به‌رگ و ره‌قس و ده‌نس و جهێن ریسور و ..هتد. ئه‌ڤه‌ ژبلی كو دكه‌ڤیته‌ رۆژهه‌لاتا ناڤین كو نوكه‌ ترس و ڤه‌جنیق ب خه‌لكی دكه‌ڤن ده‌ما ناڤێ ڤێ ده‌ڤه‌رێ تێته‌ گۆتن ژ به‌ سه‌د و یه‌ك ئه‌گه‌ران كو روونه‌ پێدڤی چ شرۆڤا نینه‌.
ژ لایه‌كێ دن ڤه‌ هه‌موو وه‌لاتیێ وێرێ یێ بوویه‌ خودان سه‌رمایه‌ و وه‌كو میر و مه‌لكان دژین، به‌ری یه‌ك حه‌فتیه‌ رێكا گه‌شتا من د وی وه‌لاتی را بوو، وه‌سا دیار بوو بۆ زێرا ژی تو خه‌لكێ دوبه‌ی د ناڤ جڤاكێ نۆرمالێ كارمه‌ند و كاركه‌ر دا نابینی، هه‌موو خه‌لكێ فلپینی و تایله‌ندی و هندی و ئه‌فغانینه‌ و تو ناڤا بێژه‌ به‌لكو وه‌كو ئیداره‌ و رێڤه‌برن د ده‌ستێن وان دا بیت، لێ وه‌كو كادرێ شولكه‌ر و به‌رهه‌مئینه‌ر نینن رامانا وێ ژی ئه‌وه‌ كو هه‌ر تشتێ ل وی باژێری ب ده‌ستێن خه‌لكی هاتیه‌ دروستكرن و ژ لایێ بیانیان ڤه‌ دهێنه‌ برێڤه‌برن، ئه‌مریكا و ئورۆپا و وه‌لاتێن سه‌رمایه‌دار و هه‌موو وه‌لات نوكه‌ یێ ل دگه‌ل ته‌ هه‌تا تو زه‌نگینی گاڤا به‌ڕك ژ بن پێ ته‌ چوو بێی بزانی ده‌ستێ وی ژی دگه‌ل چوو. ژ لایه‌كێ دن ڤه‌ ئارامیا دونیایێ هه‌میێ ئه‌ڤرۆ د مه‌ترسیێ دایه‌ نوكه‌ نه‌دۆست دۆسته‌ و نه‌ دوژمن دوژمنه‌، تێكچوونا به‌رژوه‌ندیێن سیاسی و ئابووری وه‌لاتێن مینا دوبه‌ی دێ بنه‌ ئارمانجا هه‌لوه‌شیانێ ئه‌ڤجا گه‌ر ته‌ د له‌پی دا به‌دیله‌ك نه‌بیت كو یێ خۆرستى بیت ل وی ده‌می ڤه‌قه‌تیان و ڤه‌مان یێ ل بنێ گوهی.
ل كورتیا بابه‌تی دوبه‌ی بوونا كوردستانێ بلا هه‌ر راستیه‌ك بیت د خه‌ون و خه‌یالا مه‌ دا لێ دڤێت ئه‌ڤ یه‌كه‌ ب خۆها ئه‌نیا ملله‌تی وه‌ره‌ دروستكرن، دڤێت بسپۆرێن ناڤخۆیی و پرۆگرامێن خورستی و ئابووره‌كێ خۆیی په‌یدا ببیت و به‌دیل هه‌بیت ژ به‌ر جیهانا ئه‌ڤرۆ گه‌له‌ك ب له‌ز تێته‌ گهۆرین، لێ خالا گرنگ ئه‌وه‌ دڤێت هه‌رده‌م من وه‌ره‌قه‌ك د ده‌ستی دا هه‌بیت كو خه‌لك بزانیت ئه‌ز ل جهێ وێ دشێم خوه‌ ل سه‌ر پێت خوه‌ بگرم ده‌مێ ده‌ستان ژی ژ من به‌ر دده‌ن. كوردستان نه‌ دوبه‌یه‌ خاكا وێ زێرینه‌ گاز نه‌بیت.. چاندن هیڤیا دكه‌ت، گه‌شت و گوزار راستیه‌كه‌ ناهێته‌ ڤه‌شارتن، لێ سه‌خبێری دڤێت، خودانكرنا مه‌ر و مالاتی جه و بیاڤ هه‌یه‌. سه‌قامیگری ب هه‌بوونا پشمه‌رگه‌ی هه‌یه‌ ئه‌گه‌ر حزب و ده‌سته‌لات راستگۆ و یه‌كگرتی بن. لێ به‌رۆڤاژی دوبه‌ی دێ بیته‌ كوردستان و خودێ نه‌كه‌ت كوردستان ژی ببیته‌ ئه‌ڤغانستان، ئه‌ڤ زه‌نگا لێ دده‌ت ئه‌ڤه‌ چه‌ند ساله‌ به‌ری زه‌نگ راوستیت دڤێت هشیار بین ژ به‌ر كو پشتی زه‌نگ دراوه‌ستیت نڤستن ده‌ست پێ دكه‌ت!!.

ئارام دهۆكی-كه‌نه‌دا
پشتی بۆرینا پتر ژ ساله‌كێ ب سه‌ر بانگه‌شا هه‌لبژارتنێن ئه‌مریكا و پشتی ب ده‌هان به‌ربژێر د سه‌راد و بێژینگا تێنه‌كرن، ل دووماهیێ وه‌كو هه‌ر هه‌لبژارتنه‌كێ دو كه‌سایه‌تی دمینن بۆ هه‌وا هه‌لبژارتنان، هه‌لبه‌ت ئه‌و ژی وه‌كو رۆتین لێ هاتیه‌ كو هه‌رده‌م ئه‌ڤ به‌ربژێره‌ ئێك ژ دیموكراتیایه‌ و یه‌ك ژ كۆماریان، وه‌كو تێته‌ خویاكرن ئه‌ڤ جاره‌ ژی دۆنه‌لد و خانم كلینتۆن بوون بۆ روو ب رووبوونا ئێكێ یا وان كانێ دێ چه‌وان كارن ملله‌تێ ئه‌مریكی رازی كه‌ن كانێ كی ژ وان دێ هێته‌ هه‌لبژارتن بۆ ماوه‌یێ 4 سالێن بێن. د ڤان شه‌ش حه‌فتیێن بێن دا ئه‌ڤ دو به‌ربژێره‌ دێ سێ جاران ب زیندی روو ب روو هه‌ڤ بن و دگه‌ل كۆمه‌كا مه‌زنا ئاماده‌بوویا و ته‌ماشه‌ڤانێن ته‌له‌ڤزیۆن و رادیویا و …هتد. مه‌ره‌م ژ ڤان دیداران ئه‌وه‌ كو پتر و پتر ئه‌جیندا و پرۆگرامێن خوه‌ بۆ رایا گشتی یا ئه‌مریكی روون بكه‌ن.
شه‌ڤا 26/9/2016 بۆ ماوه‌یێ سه‌عه‌ت و نیڤان بێ هه‌بوونا دابرینا ته‌له‌ڤزیۆنی ئه‌ڤان هه‌ردو به‌ربژێران به‌رسڤا پرسێن ژێ هاتینه‌كرن دان، ئه‌ڤ پرسه‌ وه‌كو دیار ل سه‌ر سێ ستوونان بوون كو نوكه‌ پرانیا خه‌لكێ ئه‌مریكی پێڤه‌ مژووله‌.
1. ئابوورێ ئه‌مریكی، چه‌وانیا بلندكرنا ئاستێ ژیارا وه‌لاتیێ ئه‌مریكی.
2. توخم په‌رستی كو بوویه‌ ئاریشه‌كا مه‌زن د ناڤبه‌را سپی و ره‌شان دا و رۆژانه‌ ره‌ش پیستنێن ئه‌مریكی ب ده‌ستێ پۆلیسێن سپی تێنه‌ كوشتن و ئه‌ڤه‌ ژی كێر گه‌هاندیه‌ سه‌ر هه‌ستی ل ڤی وه‌لاتی.
3. سه‌رگێژی و ئاریشا نیڤنه‌ته‌وی كو راسته‌وخۆ ئه‌مریكا به‌شداره‌ و راسته‌وخۆ شكه‌ستن و سه‌ركه‌تنا وێ په‌یوه‌ندی ب ئه‌مریكا و هه‌لبژارتنان ڤه‌ هه‌یه‌ ئه‌و ژی كێشا تێرۆرێ یه‌ ب تایبه‌تی ل رۆژهه‌لاتا ناڤین ب سه‌روه‌ریا رێكخراوا داعش. ئه‌ڤان بابه‌تان سوحبه‌تا و گه‌نه‌گه‌شا هه‌ر دوان گه‌رم كر و جه‌ماوه‌رێ هه‌ر دویان ژی ب چاڤێن ڤه‌كری ته‌ماشه‌ی دكرن. هه‌ر چه‌نده‌ خه‌لك ل هیڤیێ یه‌ ل ده‌مێ روو ب رووبوونێ بابه‌ت و به‌ندێن نوو بێن گوهلێ بوون ژ وانا دا كو ته‌رازی ب لایه‌كی دا بچیت، لێ ل دووڤ باوه‌ریا گه‌له‌ك سیاسه‌تمه‌دار و هه‌لسگه‌رێن سیاسی ئه‌ڤ یه‌كه‌ د روو ب رووبوونا وێ شه‌ڤێ دا دیار نه‌بوو. دبیت هنده‌ك جاران هیلاری بهێزتر بوو یان ل هنه‌ك ده‌لیڤان دۆنالد لێ ب ره‌نگه‌كێ گشتی چ ژ هه‌ردویان نكاری وه‌كو پێدڤی سه‌ركه‌تنه‌كا به‌رچاڤ یا سه‌نگا میزانیێ بگوهۆره‌، له‌وان ژی مینا بابه‌تێ خوه‌ یێ به‌ری نها من ده‌ستنیشانكری كو وه‌لاتیێن ئه‌مریكی دحه‌یرینه‌ كێ هه‌لبژێرن. وه‌كو ئاشكرا هندیكه‌ هیلاری یه‌ خوه‌ ب چینا ناڤنجی ڤه‌ ژ كۆمه‌لگه‌ها ئه‌مریكا ڤه‌گرتیه‌ كو ئه‌و دێ مافێن وان پارێزیت و پویته‌ی ده‌ته‌ كارێن مامناڤه‌ند یان كۆمپانیێن بچووك و ژیانا وان خۆش كه‌ت. لێ تره‌مپ ژ به‌ر كو ژ زه‌نگینێن هه‌ره‌ مه‌زنه‌ ئه‌وی باوه‌ری ب ته‌خا مامناڤه‌ند نه‌مایه‌ و دخوازیت كه‌سایه‌تیێن خودان مال و زه‌نگین رۆلێ خوه‌ د حكوومه‌تا بێت دا ببینن یان ژی ته‌خا برجواز ل وی وه‌لاتی هه‌موو كۆمپانیێن خوه‌ ژ وه‌لاتێن مینا یابان و چینێ و مه‌كسیكو بكێشن و پویته‌ی بده‌نه‌ ئه‌مریكا یان ژی باجه‌كا مه‌زن ل سه‌ر ولاتیێن ئورۆپا و عه‌ره‌با و هه‌موو ئه‌وێن ئه‌مریكا ئاسایشا وان دپارێزیت ژ تیرۆرێ و ئه‌و ب خوه‌ رۆله‌كێ به‌رچاڤ نابینن مینا سعودیێ و گه‌له‌ك وه‌لاتێن نێنو. بۆچوون ژێك ددوورن و به‌رژه‌وه‌ندیێن ته‌خایه‌تیێ ژ ئه‌سمان و ئه‌ردان ژ هه‌ڤ دوورن. دو خال گه‌له‌ك كاریگه‌رن كو هه‌رلبژێر ماده‌ كو گه‌له‌ك جاران بریارا ژار و ته‌خا ناڤنجی دبیته‌ ئێخسیارا دۆلاری ئه‌و ژی ترۆمپ ژ ڤێ خالێ سوودمه‌نده‌، یا دویان خالا مه‌نتق و یاسا و دبلوماسیه‌ت كو ئه‌و ژی ب روخسارێ خانم هیلاری ڤه‌ دیارن و شیان و ئه‌زموون هه‌یه‌.
هه‌ژی گۆتنێ یه‌ ل دووماهیێ كو یه‌ك ژ ڤان دێ هێته‌ هه‌لبژارتن ئه‌و ژی ئه‌وه‌ یان ئه‌مریكا یا بێن دێ قوچانێ دگه‌ل گه‌له‌ك دیواران كه‌ن و ب هێزا باسك و هێزا له‌شكری دێ روو ب روو قه‌یرانا بن، نه‌مازه‌ دونیا ده‌رڤه‌ی ئه‌مریكا بۆ پاقژكرنا حسابا خوه‌ ل گۆره‌پانا شه‌ران یان ژی دێ ئه‌مریكا ل گه‌میه‌كا مه‌ند سیار بیت و گه‌له‌كا دگه‌ل خوه‌ كه‌ته‌ تێدا و هێدی هێدی كت كته‌ یێن نه‌ پێدڤی به‌رده‌ته‌ د ده‌ریای دا هه‌تا خوه‌ دگه‌هینته‌ كه‌ناره‌كی، له‌وا چ بای بیت یان چ بارۆڤه‌ بیت باوه‌ر ناكه‌م گه‌له‌ك به‌رژوه‌ندیا ده‌ره‌كی و ناڤه‌كی چ لێ ژێ بهێته‌ گهۆرین.

ئارام دهۆكی-كه‌نه‌دا
گه‌له‌ك ملله‌ت و گه‌له‌ك كێشێن نێڤنه‌ته‌وی خوه‌ دگرن ده‌مێ هه‌لبژارتنێن ئه‌مریكی نێزیك دبن كانێ دێ سه‌رۆكێ نوو وێ كی بیت و چه‌وا سیاسه‌تا خوه‌ برێڤه‌ ببه‌ت وه‌كو وه‌لاته‌كێ زلهێز ل سه‌ر روویێ ئه‌ردی. لێ ئاریشه‌ ڤێ جارێ ژ هندێ كوورتره‌ كو ملله‌ت و كێشێن سیاسی ل گه‌له‌ك ده‌ڤه‌ران خوه‌ بگرن، ژ به‌ر كو وه‌لاتیێ ئه‌مریكی ژی نزانیت چه‌وا ده‌نگی بده‌ت و ده‌نگی بده‌ت كێ؟، بده‌ته‌ خانما كلینتۆن وه‌سان خویا دبیت كو سیاسه‌تا نه‌رما ئوباما دێ به‌رامبه‌ری گه‌رماتیا باره‌شێ سیاسی و ئابووری به‌رده‌وام بیت، ئه‌ڤێ وه‌لاتیێن ئه‌مریكی ناخوازن!. ده‌نگی بده‌ دۆنالد ترۆمپی ئه‌وی ژی ته‌ر و هشك یێن پێكڤه‌ سۆتین دوژمنان بۆ ئه‌مریكیا زێده‌ دكه‌ت و ئه‌ڤ وه‌لاته‌ ب خوه‌ ژی یێ خه‌ندقیه‌ د ناڤا كێشێن جۆراوجۆر دا. له‌وا وه‌لاتیێن ئه‌مریكی هه‌تا ئه‌ڤرۆ بێ دودلی نه‌شێن بریارا خوه‌ یا ئێك لایه‌نه‌ چێ بكه‌ن.
به‌ری هه‌یامه‌كێ من گوهداریا رادیویا كه‌نه‌دی دكر پرۆگرامه‌كێ تایبه‌ت ل سه‌ر ده‌نگدانا ئه‌مریكیان دروست كر بوو ل ژێر چاڤدێریا رۆژنامه‌ڤان و راپۆرتڤانا چه‌له‌نگ (ئانا ماریا)، پشتی دیدار دگه‌ل گه‌له‌ك وه‌لاتیێن ئه‌مریكی كری و پرسا وێ ئه‌و بوو كانێ كاودانێ ده‌نگدانێ دێ چه‌وا برێڤه‌ چیت و بۆچوونێن وان چنه‌؟ وه‌سا دیار بوو كو پرانیا وان نه‌دكه‌یف خۆشن ب مانا (ترامپی و خانم كلینتون)ێ ئه‌ز گۆتنا یه‌ك ژ وان بكه‌مه‌ كاكلكا بابه‌تێ خوه‌ ئه‌وی ژی ئینا زمان و گۆتی”ئه‌مریكی د ڤێ هه‌وا هه‌لبژارتنان دا جارێ بێ سه‌ركه‌تنن، هه‌ر ئالیێ تو بگری یان ده‌نگی بۆ بده‌ی خوساره‌تیه‌، چونكی هه‌لبژارتن یا بوویه‌ ترانه‌”. مه‌ره‌ما ڤی وه‌لاتیێ ئه‌مریكی ئه‌وه‌ كو هه‌ردو به‌ربژێر نكارن وه‌كو پێدڤی به‌رخوردێ دگه‌ل كاودانێن ئه‌مریكا بكه‌ن و ژ ڤێ قه‌یرانا كه‌تینێ ده‌ربینن ژ به‌ر كو چ ژ هه‌ردویان وه‌كو پێدڤی پرۆگرامێن وه‌سا ژ هه‌ژی نینن كو وه‌لاتیێ ئه‌مریكی بكاریت باوه‌ریێ بده‌تێ.
خانم كلینتۆن كو به‌ربژێرا پارتا دیموكراتانه‌ پرانیا سیاسه‌تمه‌دارێن وی وه‌لاتی وه‌سا دبینن كو چ گهۆرینێن به‌رچاڤ روی ناده‌ن. دیاره‌ كێشا هه‌ره‌ مه‌زنا ئه‌مریكا ل ده‌مێ سه‌رۆكاتیا ئه‌مریكا كێشا ئابووری بوو، دسه‌ر هندێرا كو هه‌تا راده‌یه‌كی گهۆرین خستینێ به‌راوردی دگه‌ل بێ كاریێ، بۆ نموونه‌ رێژا بێ كاریێ ل سالا (2010) (7.6) بوو، وه‌كو دیار ل مه‌ها شه‌ش یا چوویی یا بوویه‌ (4.9) ئه‌ڤ ژماره‌ هه‌ر یا بلنده‌، لێ ئاریشا ئه‌مریكا ب ژماره‌ یه‌ك نوكه‌ نه‌تنێ باشكرنا بارێ ئابووریه‌ به‌لكو كاودانێن سیاسی یێن ژ ده‌رڤه‌ كو یێن بنه‌ ئاریشێن هه‌ره‌ سه‌ركی بۆ ڤی وه‌لاتی ئه‌و ژی ب په‌یدابوونا رێكخراوێن تێرۆرستی ژ ده‌ست ده‌رچوونا كاودانا ل سووریێ و ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین و نه‌شیانا ڤی وه‌لاتی مینا به‌رێ چاره‌ك وه‌كو ئه‌و دخوازن بێته‌ كرن و بله‌ز و به‌ز و بهێز و باسكێن له‌شكری وه‌كو ل ئه‌ڤغانستان و عیراقێ كرین. تنێ خالا كو ئه‌مریكی به‌رێ خوه‌ دده‌نێ یا كو جودا دكه‌ت سه‌رۆك ئوبامای ژ كلینتونێ ئه‌و ژی توخمێ مێ یه‌ كو بۆ جارا ئێكێ یه‌ ژنه‌ك ببیته‌ سه‌رۆك ل ئه‌مریكا، ئه‌ڤه‌ ژی خویا دكه‌ت كو گه‌له‌ك وه‌لاتی دێ ده‌نگی ده‌نه‌ دیموكراتان ژ به‌ر دخوازن توخمێ مێ سه‌رۆكاتیا وی ولاتی بكه‌ت، ئه‌ڤه‌ ل ده‌مه‌كی ئه‌مریكی خوه‌ ب سه‌ركێشا وه‌لاتێن دیموكراتخاز دبینیت و هه‌تا نوكه‌ ژنه‌كێ سه‌رۆكاتیا وی ولاتی نه‌كریه‌.
ژ لایه‌كێ دی ڤه‌ ئه‌مریكی ده‌مێ ژ لایێ دی دنێرنه‌ به‌ربژێرێ كۆماریان كو ئه‌و ژی “دونه‌لد ترۆمپ”. وه‌لاتی وه‌سا هزر دكه‌ن كو ئه‌وان سه‌رۆكه‌ك پێدڤیه‌ كو كه‌ساتیه‌ك “سیاسی و له‌شكری” بیت ژ به‌ر كو ئه‌ڤرۆ ئاریشێن ئه‌مریكا وه‌كو سه‌ركێش ل مه‌یدانا كێشێن سیاسی و له‌شكری هه‌نه‌ ژ هه‌ر ده‌مه‌كێ دی دژوارتر، نموونه‌ ژی نه‌بوونا ستراتیژیه‌ك رۆن ئاشكرا ژ هاویشكرنا شه‌رێن رۆژهه‌لاتا ناڤین ب تایبه‌تی ل سووریێ، كو رۆژانه‌ بوویه‌ ئاریشێن هه‌ره‌ مه‌زن بۆ هه‌موو وه‌لاتێن دونیایێ ئه‌ڤجا بگره‌ ژ په‌قاندنا ترۆمبێلان و هێرێشێن جودا جودا كو سه‌رپشكێن وان دگه‌هنه‌ ئورۆپا و ئه‌مریكا و هه‌ر ده‌رێ یان ژی كێشه‌یا هه‌ره‌ مه‌زنا په‌یدابوونا په‌نابه‌ران ب ئاوه‌یه‌ك ئێكجار زه‌خم كو دبنه‌ جارا یه‌كێ وه‌سا ژماره‌ك مه‌زن پشتی شه‌رێ جیهانی یێ دویێ.
ب هه‌لبژارتنا ترۆمپی گه‌له‌ك وه‌سا دبینن كو ئه‌ڤ كه‌ساتیه‌ بازرگانه‌ و د كارێ خوه‌ یێ تاكه‌كه‌سی دا سه‌ركه‌تی بوویه‌، لێ چ سه‌ربوورێن له‌شكری و سیاسی نینن هه‌تا كو ب كێر بێت بۆ كاودانێن ئه‌ڤرۆ یێن ئه‌مریكیان كو بكاریت رۆله‌كێ به‌رچاڤ ببینیت. ئه‌و بۆچوونێن وی كو دێ موسلمانان ده‌رێخیت و كه‌سێ قه‌بوول ناكه‌ت بچیته‌ ئه‌مریكا هه‌تا دبن ده‌ه میكرۆسكوپان دا ده‌رباز نه‌بیت، گه‌له‌ك سیاسه‌تمه‌دار ئه‌ڤان بۆچوونان دوور ژ راستیێ دبینن كو نكاریت بكه‌ته‌ كار د ئه‌جندایێن خوه‌ دا ژبه‌ر كو ئه‌ڤ یه‌كه‌ دبیته‌ ڤه‌قتیانا ئه‌مریكا ژ دونیایێ و زێده‌كرنا دوژمنان كو ئه‌و ژی د به‌رژه‌وه‌ندیا ڤی وه‌لاتی دا نینه‌.
ئه‌ڤجا ب ڤی ئاوایی وه‌كو دیار باشتر ئه‌وه‌ چ لایه‌ن خوه‌ ب هیڤیا هه‌لبژارتنێن ئه‌مریكا نه‌گرن، ژ به‌ر كو هه‌تا راده‌یه‌كێ هه‌ڤیر د ده‌ستێن ئه‌مریكیان ژی دا روون بوویه‌، راسته‌ پێدڤیه‌ مرۆڤ هایداری ده‌ورو به‌رێن خوه‌ بیت گه‌له‌ك باشه‌، لێ كولومل خوه‌ ل هیڤیا ده‌نگدانێن ئه‌مریكا بگریت دبیته‌ مه‌زنترین خه‌له‌تی، چونكى هه‌كه‌ ملله‌تێ ئه‌مریكی ب خوه‌ یێ حه‌یری بیت ب هه‌لبژارتنێن خوه‌ڤه‌ باشه‌ بۆ كه‌سێ وێڤه‌تر دێ چ هێته‌ چاڤه‌رێكرن. به‌لكی گه‌له‌ك بێژن سه‌رۆك تنێ ره‌مزه‌ ل ئه‌مریكا لێ مه‌ره‌ما مه‌ ژ بابه‌تی نه‌ سه‌رۆكه‌، به‌لكو وه‌لاتیه‌ كو چێكه‌ری بریارا سیاسیه‌ ل سیسته‌مێن دیموكرات. ب كورتی ئه‌مریكی ژ هه‌ر جاره‌كێ پتر حه‌یرینه‌ ده‌نگێ خوه‌ بده‌نه‌ كیژان به‌ربژێری ژ به‌ر كو د هه‌ستا وان دا چ ژ هه‌ر دویان نكارن به‌رخۆرده‌كا زه‌لال د گه‌ل پێدڤیێن وان بكه‌ن.

وه‌كو خویایه‌ كاودانێن ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین هه‌ر دچن و پتر روودانێن سه‌یر تێنه‌ ئه‌نجامدان، نه‌مازه‌ ل سه‌ر خاكا كوردان ژ به‌ركو خاكا كوردان كاكلكا ئاریشێ یه‌ ژ به‌ر هزار و ئێك ئه‌گه‌ران. كاودانێن كوردستانا باشوور ژی جهه‌كێ مه‌زن دگریت د ئه‌نجامدانا وان روودانێن جودا جودا دا. به‌لكی گه‌له‌ك ژ روودان و فشاران د ده‌ستێ كوردان ب خوه‌ دانه‌ به‌لكو بگهۆرن، لێ ئالۆزیێن ناڤخۆیی یێن كو پارت و لایه‌نێن سیاسی و ده‌ستهه‌لاتا حكوومه‌تێ ل باشوور گه‌له‌ك دكه‌ڤیته‌ سه‌ر ملێن وان ژ به‌ر كو ئێك نه‌گرتنا وان به‌ری مرۆڤ چ لایه‌ن و دوژمنان گونه‌هبار بكه‌ت دڤێت حسابێ دگه‌ل خوه‌ بكه‌ی. ئه‌ڤ كاودان و قووناغا كورد ل باشوور ئه‌ڤرۆ گه‌هشتینێ ئێك ژ دویان وێ بێته‌ هه‌لبژارتن. یه‌ك، به‌ری كو گه‌له‌ك دره‌نگ بیت ئه‌گه‌ر بسه‌رڤه‌ نه‌چوو بیت، چاكسازیه‌كا راسته‌قینه‌ و به‌رهه‌مێ چاكسازیێ بنه‌ره‌تی و روون و ئاشكرا و زوو، یان ژی بهاره‌كا كوردی كو ئه‌و ژی وێ ببه‌ زڤستانه‌ك درێژ مینا جیرانێن مه‌ یێن عه‌ره‌ب، ئه‌و ژی ئه‌وه‌ كو ملله‌ت ئێدی قه‌بوول نه‌كه‌ و رابه‌ سه‌رخۆ و ب هزاران ده‌ست بێن ناڤدا و ته‌ر و حشكان پێكڤه‌ بسۆژه‌.
كورد وه‌كو ملله‌ت و مێژوو و قوربانی و .. هتد. چ بۆ ناهێته‌ گۆتن هه‌تا بێژی یێ ئاخ و چاند و زمان و هه‌بوونا خوه‌ ڤه‌ یێ گرێدای بوویه‌، ئه‌ڤه‌ ژی ب سه‌دان به‌لگه‌یێن دیرۆكی هه‌نه‌ بۆ ڤێ چه‌ندێ، لێ به‌دبه‌ختیا كوردان بۆ گه‌له‌ك جاران سه‌ركردایه‌تیه‌ك ل ئاستێ ئاریشێ و قوربانیان نه‌بوویه‌، هه‌ر چ نه‌بیت ئه‌ڤه‌ ئێك ژ ئه‌گه‌رێن هه‌ر دیار و ئاشكرا بوویه‌، نه‌مازه‌ پشتی كوردان ل باشوورێ كوردستانێ خوه‌یی بوونا وان كه‌تی ده‌ستێ وان. سه‌ربۆر و ئه‌زموونا گه‌لێ كورد گه‌له‌ك جهێ رازیبوونا ملله‌تی نه‌بوویه‌ بگره‌ ژ شه‌رێ برا كوژی و دو ئیداره‌یی و .. هتد. ل دووماهیێ پشتی كو بارودوخێن ئابووری یێن كوردستانێ باش بووین و هه‌موو بووینه‌ قاره‌مان و گه‌له‌ك ژێ بووینه‌ مه‌سین هلگر و ب ڤی ئاوایی ده‌رگه‌هێ گه‌نده‌لیێ وه‌كو رۆژا نیڤرۆ هاته‌ ڤه‌كرن و بێ وژدانانه‌ خودان ده‌ستهه‌لاتان مینا گورگێن هار خوه‌ د گه‌نده‌لیێ وه‌ركر و گوونیكێن كون ئانین و هندی دكرێ تژی نه‌دبوون. ب ڤی ئاوایی بێ باوه‌ری په‌یدا بوو به‌ری بێ باوه‌ری ل ناڤا ملله‌تی په‌یدا ببه‌ د ناڤبه‌را وان ب خوه‌ دا په‌یدا بوو و له‌وا هه‌تا ئه‌ڤرۆ ژی نه‌شێن هه‌تا ل سه‌ر خاله‌كا نه‌ته‌وی ژی ئێك بگرن و نكارن شاخێن دو گیسكان ژێك ڤه‌كه‌ن. ئه‌ڤ كاودانه‌ ئه‌ڤرۆ بوویه‌ هه‌ره‌شه‌ ل سه‌ر كیانێ مللی یێ كوردی و كورد ل به‌رامبه‌ر قووناغه‌كا چاره‌نووس سازدا و گه‌له‌ك د ناڤا ده‌ستێن لایه‌نێن سیاسی دا نه‌مایه‌ كو بكاربینن و خوه‌ بگه‌هینن یه‌ك و پویته‌ی ب ئێش و ئازارێن ملله‌تی بده‌ن یان هه‌ر چ نه‌بیت ئه‌و شه‌هیدێ خوه‌ د رێكا بیروكا وان دا كری قوربان خوه‌ زارۆك و خوینا وی بكه‌نه‌ خودان. كاودانێ ئه‌ڤرۆ گه‌له‌ك جدی و كاریگه‌ر ژ هه‌موو لایان هه‌ره‌شه‌ ل سه‌ر خاكا كوردان هه‌یه‌ و زۆر به‌داخه‌وه‌ كو ژ به‌ر كو كورد نائێن سه‌ر مێزێ كو جودایێن خوه‌ چاره‌ بكه‌ن، مینا به‌رێ كورد و سه‌ركردایه‌تیا كورد یا خوه‌ ل هیڤیا لایه‌نێن ده‌ره‌كی دگریت كو بریارێ بۆ بده‌ت ئه‌ڤجا به‌غدا، ئه‌نقه‌ره‌ یان ته‌هران و…هتد. بریارێن ڤان جهان ژی وێ ره‌زه‌مه‌ندیا وان جهان ل به‌ر چاڤان بگرن نه‌ یا كوردێ به‌لنگاز و ژ به‌رێك چوویی. كاودان ده‌ما ده‌ستهه‌لات و لایه‌نێن سیاسی لاواز دبن و هه‌ڤنه‌گرن میانا ئه‌ڤرۆ كوردستانێ دیاره‌ چ د ده‌ستێ ملله‌تی دا نامینیت دڤێت رابیت سه‌رخۆ. مله‌ت سه‌را كورسیان نا رابه‌ یان ئه‌ڤ حزبه‌ بسه‌ر كه‌ت یان واهه‌ بن كه‌ت ئه‌و هه‌می و چ جارا بۆ نه‌خه‌مه‌، لێ هه‌ر گاڤا ملله‌ته‌ك ما برسی و زارۆكێن بابی ژ ده‌ستی ده‌ركه‌ڤن یان نكاری پارێ كرێ و ژیانا خویا رۆژانه‌ دابین بكه‌ت ئه‌و وی ده‌می خاتر و دۆز و ستراتیژیا نزانیت، باشترین نموونه‌ عه‌ره‌بانچیێ تونسێ بوو كا چه‌وان ئاگر به‌ردا گیانێ خوه‌ و ئاگرێ و ده‌ڤه‌ر هه‌موو ڤه‌گرت و هه‌تا ئه‌ڤرۆ نه‌ ته‌مریه‌. له‌وا تكایه‌ كو هه‌موو لایه‌نێن سیاسی و كه‌ساتیێن خوه‌ به‌رپرسیار ژ ڤی مله‌تی دزانن هشێن خوه‌ بینن سه‌رێ خوه‌ و ته‌نازلا بۆ هه‌ڤدو بكه‌ن گه‌له‌ك جاران ته‌نازل سه‌ركه‌تنه‌ گه‌ر د چارچوڤێ ئاسایشا نه‌ته‌وی بیر لێ بكه‌نه‌ڤه‌.
ب كورتیا بابه‌تی ده‌ستهه‌لاتا سیاسی و پارتێن سیاسی ل باشوورێ كوردستانێ هه‌موو ب هه‌ڤرا ئێك ژ دویان هه‌یه‌ هه‌ر یه‌ك ل دووڤ قه‌وارێ خوه‌ د ده‌سته‌لاتێ دا ئه‌و ژی ئه‌وه‌ یان چاكسازه‌یه‌كا ب ره و ریشال ئه‌و ژی گهۆرینێن به‌رچاڤ د هه‌موو بیاڤان دا بێنه‌ كرن و ب تایبه‌تی میكرۆبی گه‌نه‌ده‌لیێ ببیته‌ ئارمانج. وه‌كو دیار ئه‌و چاكسازیا هه‌تا ئیرۆ وه‌كو پێدڤی سه‌ر نه‌گرتیه‌ و نوكه‌ سباقه‌ دگه‌ل ده‌می گه‌ر زوو و بنه‌ره‌ت نه‌بیت دبیت بوو دره‌نگ. رێكا دویێ ئه‌وه‌ كو برساتی یا كه‌تیه‌ د ناڤا هه‌ستیێ سه‌ر چینا دا كو قاعیده‌كێ جه‌ماوه‌ریێ به‌رفره‌هه‌ و گه‌ر ئاڤا وێ رابیت كه‌س خوه‌ ل به‌ر ناگریت وه‌كو دیار ژی ده‌ست ب هزاران میكرۆب ژی وێ وه‌رنه‌ ناڤ، پاشینكێ ئاخینك و خوزی ناگه‌هن چ درا و كه‌س ژێ قورتال نابیت نموونا جیرانێن مه‌ ژی باشتره‌ ژ هه‌میان. هێشتا كێشا كوردان ده‌لیڤه‌ تێدا هه‌یه‌ كو یا دروست وه‌ه‌ره‌ هه‌لبژارتن گه‌ر هه‌ر لایه‌ك ملێ خوه‌ بده‌ته‌ به‌ر، ئه‌گه‌ر نه‌ زڤستانا ره‌ش و درێژ یا ل به‌ر ده‌رازینكێ.

دیاره‌ هه‌ر روودانه‌كا نه‌ یا سروشتی بێته‌ ئه‌نجامدان، وێ روودانێ راسته‌وخۆ یان نه‌ راسته‌وخۆ كاریگه‌ریا خوه‌ یا ل سه‌ر میزانیا رێڤه‌چوونا سیاسه‌تا ئه‌مریكا هه‌ی. ئه‌ڤجا نه‌مازه‌ كو ئه‌و روودان ل ده‌مه‌كی بیت كو ل نێزیكیا ئه‌نجامدانا ده‌نگدانا وی ولاتی بیت، ژ به‌ر میزانیا ده‌نگدانێ تێته‌ گهۆرین و بۆ وی لای دادچیت ئه‌وێ ئه‌و بابه‌ت ئینایه‌ زمان و كار بۆ دكه‌ت كو بگهۆریت. روودانا ئۆرلاندو یا كو هاتی ئه‌نجامدان وه‌سان خوه‌یا دكه‌ت كو كاریگه‌ریا وێ د ماوه‌یه‌كێ نێزیك و داهاتی دا وێ د به‌رژه‌وه‌ندیا بیرۆكا دۆنالد ترۆمپ دا بیت، ئه‌وێ كو هاتی هه‌لبژارتن كو ببیته‌ به‌ربژێرێ پارتا كۆماری یا ئه‌مریكا.
دۆنالدی هه‌ر ژ رۆژا خوه‌ ئانیه‌ بیاڤێ سیاسی یێ ئه‌مریكی خوه‌ به‌ربژێر كری كو ببیته‌ سه‌رۆكێ ئه‌مریكا یێ چار سالێن بێن. ئه‌وی سوود ژ هنده‌ خالێن لاوازێن سیاسه‌تا ئه‌مریكا وه‌رگرتیه‌ و كرینه‌ به‌نیشتێ ده‌ڤێ خوه‌ ل هه‌می كۆمبوونێن لایه‌نگیرێن خوه‌ دئینه‌ زمان. ئه‌و خالێن لاوازێن هه‌شت سالیا سه‌رۆك ئوبامای كو پێك دهێن ژ له‌نگیا ئابوورێ ئه‌مریكا، لاوازیا وێ به‌رامبه‌ر چاره‌سه‌ریا ئاریشێن ده‌ڤه‌رێ ب تایبه‌تی پشتی هاتنا رێكخراوا داعش و ئینانا به‌رده‌واما مشه‌ختان ب تایبه‌تی موسلمانان و مه‌كسیكیان كو وه‌لاتێ جیرانه‌ دگه‌ل ئه‌مریكا ل باشوور. ئه‌ڤان خالان و چه‌ندێن دی هێز دایه‌ ترۆمپی كو جه‌ماوه‌ره‌كێ باش ل خوه‌ كۆم بكه‌ت. ئه‌مریكا مینا ولاته‌كێ گوپیتكا سه‌رمایه‌داریێ و ئه‌ڤ كه‌سایه‌تیه‌ ژی ل گوپیتكا برجوازیا خوه‌ یا مادی و هزری كو گه‌له‌ك ژ خه‌لكێ ئه‌مریكا وه‌سا هزر دكه‌ن كو ئه‌ڤ كه‌سه‌ باشترین كه‌سایه‌تیه‌ بۆ رێڤه‌برنا سه‌رۆكایه‌تیا وی ولاتی ژ به‌ر زه‌نگینی و سه‌ربۆرا سه‌ركه‌تنا وی یا مادی. هه‌لبه‌ت هه‌كه‌ روودانا ئورلاندو پلان بیت یان ژی عمر مه‌تینی ب تنێ ئه‌ڤ نه‌خشه‌یه‌ دانابیت و ئه‌نجام دابیت یان ژی سیخۆریا ئه‌مریكا ل پشت بیت دا كو ل دووڤ مه‌ره‌م و نه‌خشێ وان سیسته‌مێ ئه‌مریكا بكه‌ڤیته‌ رێ بۆ چار سالێن بێن، ب هه‌ر ئاوه‌یه‌كی خانده‌ڤان ل قه‌له‌م دده‌ت ئه‌ڤێ روودانێ به‌رێ ده‌نگده‌ران دا بیرۆكا دولنه‌دی ئه‌و ژی ژبه‌ر چه‌ند ئه‌گه‌رێن خوارێ. هه‌كه‌ هوور بیر لێ بكه‌یه‌ڤه‌ وه‌كو مه‌ به‌حس كری به‌ریا نوكه‌ كو ترۆمپ ئه‌گه‌ر بێته‌ هه‌لبژارتن دێ هه‌ولده‌ت سێ كاران ئه‌نجام ده‌ت ئه‌و ژی وه‌كو وی ئانیه‌ زمان ل هه‌موو كۆمبوونێن خوه‌، یه‌ك، وێ هاتنا موسلمانا گه‌له‌ك به‌رته‌نگ كه‌ت گه‌ر ب ئێك جاری رێ لێ نه‌گریت. هاتنا مشه‌ختان دیسان وێ فشاره‌كا ئێكجار مه‌زن بێخته‌ سه‌ر كو ئێدی ده‌لیڤا قه‌بوولبوونا وان گه‌له‌ك كێم و ب زه‌حمه‌ت بكه‌ڤیت. توندكرنا له‌شكری ل سه‌ر سیاسه‌تا خوه‌ یا ده‌رڤه‌ بۆ ژناڤبرنا رێكخراوێن تیرۆرستی. ئه‌ڤ هه‌ر سێ خالێن مه‌ ده‌ستنیشان كرین هه‌موو د روودانا ئورلاندو دا كۆم ڤه‌ دبن. خودانێ كریارێ موسلمانه‌ ژ ئه‌سلێ دایك و بابان ئه‌ڤغانیه‌ ب پله‌ یه‌ك، هه‌لبه‌ته‌ دكه‌ڤیته‌ د ناڤا لیستا مشه‌ختان دا و یا سیێ هاتیه‌ خویاكرن كو ئه‌ڤ عومه‌ر مه‌تین ده‌ست دگه‌ل رێكخراوا داعش هه‌بوویه‌ ل دووڤ ته‌له‌فۆنه‌كا وی ب خوه‌، هه‌ر چه‌نده‌ تا نوكه‌ لێكۆلین یێ ل سه‌ر ڤێ خالێ تێنه‌ كرن كو راستیا وێ بێته‌ پشت راستكرن.
هه‌رچه‌نده‌ ب ئاوایه‌ك دیرۆكی دوور دوورا هیلاری كلینتۆنه‌ بێته‌ هه‌لبژارتن ژ به‌ر كو هه‌تا نووكه‌ ل ڤی وه‌لاتی توخمێ مێ نه‌ بوویه‌ سه‌رۆكا ئه‌مریكا، ژ به‌ر كو ره‌شا پێستێن ئه‌مریكی دورا خوه‌ كر و نوكه‌ پێشبینی تێنه‌ كرن كو ده‌م ده‌مێ هه‌لبژارتنا ژنه‌كێ یه‌ د ناڤ سیسته‌مێ دیموكراسی یێ ئه‌مریكی دا، لێ وه‌سا دیار به‌رێ ئاڤێ ب روودانا ڤێ دووماهیێ ل ولایه‌تا فلوریدا ئه‌وا كو 49 كه‌س هاتین كوشتن و 53 ژی بریندار بووین كو ئه‌مریكا ئانی زمان مه‌زنترین كۆم كوژی د دیرۆكا ئه‌مریكا دا ب تایبه‌تی ژی دژی رهه‌كا كو ئه‌ڤرۆ دبیته‌ بربرا پشتا ڤی ولاتی كو ئه‌و ژی توخمی جنسێ مینا هه‌ڤن دا سه‌ر جووكا دۆنه‌لد ترۆمپی بۆ بده‌ستڤه‌ئانینا سه‌ركه‌تنا هه‌لبژارتنێن مه‌ها 11 یا ئه‌ڤ ساله‌.

هه‌رچه‌نده‌ ژ رۆژێن سالێن ده‌ستپێكێ ده‌ما توخم سپیێن ئه‌ورپی قه‌ستا ئه‌مریكا باكوور كری كو دزڤریته‌ڤه‌ بۆ چه‌رخێن چاردێ و پازدێ قركرن و ژ ناڤبرنا سوَر پێستێن كه‌نه‌دی و ئه‌مریكی، ژ به‌ر كو هه‌ر ل وی ده‌می چاندێ خه‌لكێ خوه‌جهێ ڤی لایێ دنیایێ نه‌ دگونجا دگه‌ل ئه‌ورۆپیان ئه‌وژی ژ به‌ر چه‌ندین ئه‌گه‌رێن جودا جودا. لێ ئه‌ڤ ژ ناڤبرنه‌ و قركرنه‌ به‌رده‌وام بوویه‌ برێكێن جیاواز كو ئیروَ گه‌هشتیه‌ قوَناغه‌كێ، سۆر پێست ژ ژیانا خوه‌ بێزار بووینه‌ و خوه‌ كوَم كوَم دكوژن بده‌ستێن خوه‌ كو دبێژنێ (سوساید). باشترین نموونه‌ كو ل ڤان هه‌یامان روودای روودانا كوَمكوژیا خوه‌كوژا گوندێ ئوتاپیسكا كو دكه‌ڤیته‌ ژووریا ده‌ڤه‌را ئونتاریوَ ل كه‌نه‌دا، كو یانزده‌ گه‌نجان د ئێك شه‌ڤ دا خوه‌ كوشتن و بۆ سه‌رنجا راكێشانا هه‌موو ملله‌ت و حوكمه‌تا كه‌نه‌دا و جیهانێ. جڤاكناس و سیاسه‌تمه‌دار ژی هه‌موو دكه‌نه‌ ئه‌گه‌رێ نه‌بوونا نه‌خشه‌یه‌ك لێكدای و تێر و ته‌سه‌ل بۆ دابینن كرنا حه‌ز و ئاره‌زوویێن گه‌نجێن سۆر پێستان ل ڤی وه‌لاتی و به‌رزبوونا ئاستێ دلته‌نگیا وان رێكا خوه‌ كوژیا وان ته‌نێ دبیته‌ چاره‌.
مینا
هێته‌ گوتن سۆر پێستێن ئه‌مریكا باكوور به‌ری 15 هه‌زار سالان قه‌ستا ڤی ئالیێ دنیایێ كریه‌ ژ ئالیێ دی یێ دنیایێ كو دكه‌ته‌ كیشوه‌را ئاسیا، پشتی ب دووڤ ژیان نێچرڤانیێ كه‌تین و هێدی هاتینه‌ ئالاسكا ئه‌مریكا كو ل باكوور دكه‌ڤه‌ و ژ وێرێ ژی به‌ره‌ڤ خاروویا ئه‌مریكا كه‌تینه‌ و به‌لاڤ بینه‌، ئه‌ڤ ملله‌ته‌ مینا گروَپ گروَپانه‌ كو دبنه‌ خێل خێل و یان عه‌شیر عه‌شیر و هه‌ر كوَمه‌كێ زمانێ خوه‌ یێ تایبه‌ت هه‌یه‌ لێ د بوَچوون و چاندیدا گه‌له‌ك مینا هه‌ڤن. ده‌رده‌سه‌ریێن ڤی ملله‌تی گه‌له‌كن و هه‌رچه‌ند دنیا ژ ئالیێ ته‌كنوَلوَژیێ پێش دكه‌ڤت، ده‌رده‌ سه‌ریێن وان زێده‌تر لێ دهێن، ئه‌ڤه‌ ژ بلی كو سپی پێستان به‌رده‌وام به‌رپێن وان ته‌نگ كرینه‌ و هه‌رده‌م حه‌زكرینه‌ ژ خوه‌ دوور بێخن و بێخنه‌ بن چارچێوه‌یه‌كی به‌رته‌نگدا، پاره‌ دانا به‌لاش و كار نه‌كرن و زێده‌كرنا ده‌رمانێن بێ هوَشیێ، مینا حه‌شیش و مێروانا و یان ڤه‌خارنێن كحولی و.. . هتد كو هه‌ر چ پێنگاڤه‌كا د خێرا واندا نه‌بت، به‌لاڤكرن، ئه‌وانژی ب سه‌رهشكیا مانا ل سه‌ر داب و نه‌ریتێن خوه‌ هێدی هێدی ژ ژیانا هه‌ڤچه‌رخ دوور كه‌تن. د ژیانا ئه‌ڤرۆ دا كو خه‌لك گه‌هشتیه‌ چ قوناغ، گه‌ر ته‌ماشای ژیان وان بكه‌ی هێشتا مینا به‌رێ مژوولن ب ژیانا خوه‌ یا سه‌راتایی ڤه‌ ل جهێن گه‌له‌ك دوور ژ شارستانیه‌تێ كو دبنه‌ ده‌ڤه‌رێن سارێن هه‌ره‌ سار ل كه‌نه‌دا كو نێزیكی جه‌مسه‌رێن سه‌رێ دنیایێ دكه‌ن كو دبنه‌ سێ ده‌ڤه‌رێن حكومرانیا سه‌ربه‌خوه‌. د سه‌ر هندێرا به‌رده‌وام حوكمه‌تێن كه‌ندی دخازن چاره‌سه‌ریا بۆ كێشێن كوژه‌كێن سۆر پێستان دگه‌ریێت و هه‌رده‌م مه‌بله‌غێن مه‌زن یێن پارا ددانیت بۆ پرۆژان لێ ئه‌وژی دزانن كوون یا ژ پاته‌ی مه‌زنتر لێ هاتی و ئه‌ڤه‌ ئارێشه‌كا دیروَكیه‌ و بدرێژیا دیروَكێ پووته‌ پێ نه‌ هاتینه‌ دان و بمه‌ره‌م ژیانا وان گه‌هاندیه‌ ڤێ قوَناغا ئه‌ڤرۆ له‌وان ئه‌ڤ كێشه‌ زوو زوو چاره‌ نابن و ترسا هه‌ره‌ مه‌زن ئه‌وه‌ كو ئه‌ڤ ملله‌ت بشێوه‌یه‌ك سه‌رخوه‌ یێ ژناڤ دچیت. مه‌زنترین ئارێشه‌ د ناڤا ڤی ملله‌تی دا گه‌له‌ك بشێوه‌یه‌ك نزم هه‌موو ملله‌ت و حوكمه‌تا كه‌نه‌دا ڤی ملله‌تی دبینیت و ره‌فتاره‌ك و به‌رخوه‌دانه‌ك نزم لێ دنێرن، ئه‌ڤه‌ ژبلی كو باوه‌ری ب خوه‌ بوون د ناڤا تاكه‌ كه‌سێ ڤی ملله‌تی دا هند لاواز بوویه‌ یا گه‌هشتیه‌ ئاستێ مرنێ له‌وان ژی ئه‌و ب خوه‌ ئه‌ڤرۆ بده‌ستێن خوه‌، خوه‌ دكوژن. خوه‌ كوشتنا 11 گه‌نجان ل گوندێ ناڤكری زه‌نگله‌كا دی یا ئه‌لارمێیه‌ بۆ هه‌موو ته‌خ و چینان كو ئه‌گه‌ر ل ده‌مه‌ك گه‌له‌ك زوو و كاریگه‌رانه‌ كار بۆ نه‌هێت كرن، وه‌سان دهێت گوتن كو ئه‌ڤ بیروَكه‌ گه‌له‌ك قه‌بووله‌ د ناڤا كوَمه‌لا ملله‌تێ ناڤكری دا و دوور نیه‌ كو پوول پوول ئه‌ڤێ یه‌كێ ببین تاكه‌ رێ بۆ بدیماهی ئانینا ژیانا خوه‌.
ملله‌ته‌ك هه‌تا كو بكاره‌ خوه‌ ل سه‌ر پێن خوه‌، خوه‌ بگرـ د ڤێت بهشیارانه‌ بژیت و نه‌هێت ته‌ماعكرن ژ لایێ ده‌ور و به‌رانڤه‌ و یان ده‌سته‌لاتداران ڤه‌، زۆر به‌داخه‌وه‌ كو گه‌له‌ك خالێن هه‌ڤ پشك ل نابه‌ینا ملله‌تێ كورد و سۆر پیستان هه‌نه‌ كو نه‌دووره‌ ئه‌ڤ كولاڤێ كه‌تی سه‌رێ وان بهێت سه‌رێ مه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌م زوو هشیار نه‌بین بتایبه‌تی كو ئه‌ڤرۆ هه‌موو لایه‌ن دخازن ده‌ستان بێخن ناڤا ژیان كوردان ژ ئالێی سیاسی و ئابووری و كومه‌لایه‌تی و.. .. هتد. كورد ژی مینا سۆر پیستان هێشتا بشێوازه‌ك ساده‌ كو بیروَكا عه‌شیره‌تگه‌ریێیه‌ ب به‌رخۆردێ عه‌شیره‌تگه‌ریێ پشكداری د هه‌لبژارتن و حوكمه‌تان دا دكه‌ت. كورد بێژین “گه‌ر نه‌زانی به‌رێ خۆبده‌ جیرانی”، ب هیڤی مه‌ سه‌ربوَرا سۆر پێستان ببته‌ زه‌نگله‌ك بۆ هشیاركرنا ملله‌تێ مه‌ كو بده‌هان هه‌زاران كلم تران ژمه‌ دوورن لێ ژ بیر نه‌كه‌ن ئه‌ڤرۆ دونیا گونده‌ك بچووكه‌.

دۆنالد ترۆمپ به‌ربژێرێ پارتا كۆماری ل ئه‌مریكا بۆ سه‌رۆكاتیا وی ولاتی د هه‌لبژارتنێن ئه‌ڤ ساله‌دا ل مه‌ها یازده‌. وه‌كو دیار بوَچوون وه‌سان دیاربوون د ده‌ستپێكێدا كو ئه‌ڤ كه‌سایاتیه‌ نكاره‌ بگه‌هته‌ وێ قوَناغا هه‌ر دووماهیێ د هه‌ڤڕكیا هه‌وا هه‌لبژارتنان دا، لێ وه‌سان دیاره‌ ئه‌و بوَچوونێن سیاسته‌مه‌داران و شارازایێن هه‌مه‌ ره‌نگێن ئه‌مریكی بهه‌ڵه‌ ده‌ركه‌ت. دۆنالدی رۆژ نینه‌ و گوتنه‌كا دی یا سه‌ر سوَرمانه‌ نه‌ئینته‌ زمان كو جه‌ماوه‌رێ خوه‌ و وه‌لاتیێین ئه‌مریكی و هه‌تا راده‌یه‌كی هه‌موو خه‌لكێ دنیایێ ئه‌ڤجا چ دابه‌زینا سه‌ر مشه‌ختان، یان ئاینان ب تایبه‌تی موسلمانان یان توخمێ ژنێ و هه‌تا كو د گه‌هیته‌ قه‌شه‌یێن هه‌ره‌ پله‌دار د ناڤا ئاینی كریستیایان دا، بڤی ئاوای دۆنالد ترۆمپ وه‌سان خۆیا دبیت كو هه‌موو توخیبان یێ دبریت و وه‌سان دیاره‌ رێكا وی رۆژ بۆ رۆژێ پتر دهێته‌ ڤه‌كرن د سه‌ر هندێرا كو هه‌تا ئه‌ندام و لایه‌نگیرێن پارتا كۆماری ب خوه‌ ژی ره‌خنێ ل به‌رخوَردێن وی دگرن و ئه‌و ب كه‌سه‌كێ مه‌ترسیدار ل قه‌له‌م دده‌ن و وه‌سان بیر دكه‌ن كو ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ ببته‌ سه‌رۆك وێ زیانێن هه‌ره‌ مه‌زن ل دووڤ خوه‌ بینت ژ بلی كو دبیت مانا وی ببیته‌ ئه‌گه‌رێ سه‌ركه‌فتنا دیموَكراتیان ب سه‌رۆكاتیا هێله‌ری كلینتۆن.
هه‌موو لایه‌ن و تاكه‌سێ ئه‌مریكێ وێ ئێكێ باش دزانن گه‌رماتی و خۆرتیا ترامپی هه‌موو ژ زه‌نگینییا وی یا بێ سنوور دهێت، زه‌نگینیا وی گه‌هایه‌ وێ چه‌ندێ كو ئێدی یا بڤێت بێژیت و بكه‌ت ل وی ولاتی هه‌لبه‌ت ژبه‌ركو سه‌رمایه‌ و سه‌رمایه‌دار ل ناڤا وه‌لاته‌كێ مینا ئه‌مریكا كو ل گوَپیتكا وه‌لاتێن سه‌رمایه‌دار دهێتن. ئه‌گه‌ر بیر ل هندێ بكه‌ین كانێ چما ئه‌ڤ كه‌ساتیه‌ بڤی ئاوای ته‌ڤرێ خوه‌ هلگرتیه‌ هه‌رو ل جهه‌كی دده‌ت، دزڤریت بۆ چه‌ند ئه‌گه‌ران ژ وانا: ئه‌ڤه‌ بۆ ده‌مێن هه‌ره‌ درێژه‌ وه‌لاتیێن ئه‌مریكی برێكه‌ك ئایدلوَژیانه‌ بیر دكره‌ڤه‌ و به‌ربژێرێ خوه‌ د هه‌لبژارت ب تایبه‌تی ل ڤان چار هه‌تا پێنچ هه‌لبژارتنێن ڤان 20 سالێن دووماهیێ. وه‌كو دیار ئه‌ڤ وه‌لاته‌ بپێلێن به‌رز و نزم دا چوویه‌ و هه‌تا راده‌یه‌كی وه‌لاتیێ ئه‌مریكی ژ هه‌ردوو پارتان تێر بوویه‌ بۆ نموونه‌ كۆماریان ملله‌ت و وه‌لاتێ ئه‌مریكا خه‌ندقاند د ناڤا شه‌رێن جودا جودا دا ل دوورمان دوورێن دنیایێ ب تایبه‌تی ب دووماهی هاتنا شه‌رێ سار دگه‌ل ئێكه‌تیا سوڤیه‌ت ئه‌ڤچا بگره‌ ژ شه‌رێ ئه‌ڤغانێ و كه‌نداوی پتر ژ چه‌ند جاران كو گه‌له‌ك ژ خه‌لكی ئه‌مریكی ئه‌ڤ یه‌كه‌ ره‌ت كر و ئێدی نه‌ڤیا كۆماری ل سه‌ر وی نه‌خشێ له‌شكه‌ری به‌رده‌وام بن، له‌وان بێ دوو دولی رابوون نه‌ته‌نێ دیموَكراتی هه‌لبژارتن به‌لێ بۆ جارا ئێكێ كه‌سه‌كێ پێست ره‌ش هه‌لبژارد، دا كو ته‌ڤنێ خوه‌ بگوهوَڕن و ته‌نێ سه‌رۆكێ نوو پووته‌ی بده‌ت ئابوورێ ئه‌مریكی و كاودانێ شرێ ئابوورێ ئه‌مریكا چاره‌ بكه‌ن و به‌تالا وی وه‌لاتی بهێته‌ خارێ و دولارێ ئه‌مریكی یێ مری جاره‌ك دن راكه‌ت. لێ پشتێ پتر ژ 8 سالان ل سه‌ر دروشمێ دێ گوهوَڕین ئوبامای وه‌كو دیار ئه‌و یه‌ك وه‌سان نه‌هات و دیسا ڤه‌ بێ ئومێدی د ناڤا تاكه‌ كه‌سێ ئه‌مریكی دا مه‌زن بوو و هه‌تا راده‌یه‌كێ نووكه‌ وه‌لاتیێ ئه‌مریكی د قوَناغا به‌رزه‌بوونێ دایه‌. گه‌ر بێژین دۆنالد ترامپ هه‌ڤالبه‌ند و به‌ربژێره‌ ژ لای كۆماریا ڤه‌ بفه‌رمی لێ د چاڤێن وه‌لاتیێن ئه‌مریكی دا مینا زه‌نگینه‌ك و كه‌سه‌ك لێهاتیه‌ ژ لایێ ئابووریڤه‌ نه‌ وه‌كو كۆماریه‌ك خۆدان ئایدولژیه‌ك پارتایه‌تی. د راستیدا وه‌لاتیێ ئه‌مریكی مینا هه‌ر وه‌لاته‌كێ دن یێ سه‌رمایه‌دار كه‌سه‌ك ساویلكه‌یه‌ د بیروَكێن ئایدوَلوَژی و سیاسی دا پتر و پتر بیر ل كار و بارێن خوه‌ دكه‌ت و ئه‌وێ وه‌ره‌ سه‌ر حكوومی دێ چه‌وان د به‌رژه‌وه‌ندیا كار و كومپانیا ویدا بت ئه‌گه‌ر ئه‌و بۆ وی یان وان نه‌ گرنگه‌ ئه‌وێ چه‌ند زیانێ بگه‌هینته‌ جیهانێ یان ره‌وشا نێڤده‌وله‌تی وێ چ لێ بهێت، له‌وان ژی نووكه‌ ئه‌ڤی كه‌سایه‌تی دبینن كو كه‌ساتیه‌ك سه‌ركه‌تی و دخازن شه‌نسه‌كی بده‌نێ د سه‌ر هندێرا كو گه‌له‌ك ژ بیر و بوَچوونێن وی گه‌له‌ك ترسناكن و وێ راسته‌وخۆ ببت په‌یدابوونا گه‌له‌ك ئالوزیان د ناڤ به‌را كوَما مرۆڤان دا نه‌ ته‌نێ دنیایێ به‌لكو ل ئه‌مریكا ب خوه‌ ژی.
ب كورتی دابه‌زاندنا هه‌موو توخیبان ژ لایێ به‌ربژێری ئه‌مریكا یێ ئه‌ڤ ساله‌ كو د بیته‌ دۆنالد ترامپ كو هه‌ر رۆژ هه‌ستا چینه‌كێ یان ملله‌ته‌ه‌كی یان ئاینه‌كی یان توخمه‌كی بریندار دكه‌ت، ئه‌ڤ ئه‌و قوناغه‌ یا كو لایه‌نێن سیاسی یێن ئه‌مریكی وه‌لاتیێ ئه‌مریكی گه‌هاندیه‌ وێ قوناغێ، كو د ده‌مه‌كیدا دژین د ده‌مێ به‌رزه‌بوونێ دا. توخیب برینا وی گه‌له‌ك دمه‌ترسیدارن گه‌ر به‌ربژێر و كونگرێسا وی ولاتی چاره‌كێ بۆ ڤی كه‌سایه‌تی نه‌بینن ئه‌و ئه‌مریكا دێ كه‌سانه‌كێ ژ كوپیتكا سه‌رمایه‌داریێ و شوچفێنیێ هه‌لبژێرێت و ئه‌ڤجا ئه‌و توخیب برین دبیت ببت مه‌زنترین زیان به‌خش د هه‌ست و بیرا مروڤاتیێ دا.

ئه‌لیسه‌ن ئازه‌ر دایكا چار زارۆكان كه‌ساتیه‌كێ كورد كه‌تیه‌ دبن خه‌مه‌كا مه‌زندا پشتی كو ژ نیشكه‌كێ ڤه‌ زه‌لامێ وێ یێ دكتور بناڤێ (سه‌ران) هه‌ر چار زارۆك ژ كه‌نه‌دا برینه‌ كوردستانێ و ئه‌ڤه‌ ماوه‌یێ شه‌ش مه‌هانه‌ ئه‌ڤ ژنه‌ وه‌كو ژانا سه‌رددانی ل زارۆكێن خوه‌ دگه‌رهیت و هێشتا چ نووچه‌یێن پشتراست ژێ نه‌زانینه‌ كو دلێ وێ ئارام بیت. خانم ئه‌لیسن هاتیه‌ كوردستانێ و هه‌موو لایه‌نێن په‌یوه‌ندیدار ئاگادار كرینه‌، ده‌ما چوویه‌ شارێ سلێمانیێ و ب هه‌ڤكاریا كاربه‌ده‌ستێن كونترۆلا كامیرێ زاروكێن خوه‌ دیتینه‌ كو هه‌تا وی باژێری ژی هاتینه‌ و ژ وێرێ وێڤه‌ بێ ئاگه‌ه بینه‌ و نزانن كانێ زارۆك و باب گه‌هشتینه‌ چ چاره‌نووس. ب چاره‌سه‌رنه‌بوونا ئارێشا ناڤكری خه‌ریكه‌ هه‌ڤال و كه‌س و كارێن ڤێ خانمێ ره‌خنه‌یێ ل حوكمه‌تا كه‌نه‌دا بگرن و دئینن زمان كانێ بۆچی كه‌نه‌دا هه‌ڤكاریا كوردستانێ دكه‌ت و هه‌رێم هه‌ڤكار نینه‌ “ئه‌ڤه‌ ل دووڤ دیتن و كومێنێتێن ئه‌ز پێ ئاگادار”، ژ بلی كو گه‌هشتنا ڤێ دایكێ بۆ زارۆكێن خوه‌ ئه‌ركه‌ك یاسای و مرۆڤایته‌، گه‌له‌ك فه‌ره‌ لایه‌نێن په‌یوه‌ندیدار ڤێ ئارێشێ بگرنگی وه‌رگرن داكو په‌یوه‌ندیا گه‌رما كه‌نه‌دا و كوردان تێك نه‌چیت.
دسه‌ر هندێرا كو ئه‌ڤ كێشه‌كا خێزانیه‌ و ه‌كو خێزان كا چه‌وان و بۆچی ئه‌ڤ كێشه‌ گه‌هشته‌ ڤی ئاستی ب تایبه‌تی خێزانه‌كا ئاڤا و كه‌سانێن رۆشبیرێن مینا به‌رێز كاك (سه‌ران) و خانم ئه‌لیسن و ئه‌ڤان دوو كه‌سایه‌تیا گه‌له‌ك سه‌نگه‌ك باش و ب روومه‌ت هه‌بوو د ناڤا هه‌ر دوو جڤاكێن كه‌نه‌دی و كوردی دا ژ هه‌موو ئالیان، ب هه‌ر ئاوه‌یه‌كی بیت ئه‌و بۆ وان و بریارا دادگه‌هان، لێ یا كو ئه‌ڤروَ بۆ مه‌ مینا كورده‌ك ل كه‌نه‌دا بوویه‌ جهێ خه‌مێ ئه‌وه‌ كو ئه‌ڤ كێشه‌ خه‌ریكه‌ ژ چار چێوێ خوه‌ یێ خێزانی ده‌ركه‌ڤیت و به‌ره‌ڤ په‌یدابوونا فشارێ ل سه‌ر په‌یوه‌ندیێن كوردان و كه‌نه‌دیان بكه‌ت ژ به‌ر ئه‌ڤ بابه‌ته‌ رۆژانه‌ دكه‌ڤیته‌ ناڤ میدیا كه‌نه‌دی و به‌رده‌وام دهێته‌ گوتن كو بابه‌كێ كورد زارۆكێن خوه‌ ره‌ڤاندینه‌ و برینه‌ كوردستانێ و دایكا كه‌نه‌دی ل ڤێره‌ جه‌رگ سوَتی مایه‌. هه‌رچه‌نده‌ خانما هێژا ئه‌لیسن وه‌سان ته‌ماشای كێشێ ناكه‌ت و گوتیه‌ ” من هه‌رده‌م رێز بۆ كوردان هه‌نه‌ و كورد گه‌له‌ك دوَست و هه‌ڤالن بۆ من” لێ ده‌ما میدیا باس لێ دكه‌ت، دبیت كو گه‌له‌ك كه‌س بچاڤه‌ك كه‌رب ل كێشێ بنێرن و كه‌ربێ ژ كوردان وه‌رگرن. هه‌ر ژ به‌ر ڤێ یه‌كێ ژێ نووكه‌ ئه‌ڤ كێشه‌ یا دبیته‌ ئه‌رك كو چاره‌سه‌ری بۆ بهێته‌ دیتن و لایه‌نێن په‌یوه‌ندیدار ب هه‌ر ئاوه‌یه‌كی بیت ببنه‌ پالپشت كو ئه‌ڤ كێشه‌ چار بیت ژ بلی كو ئه‌ركه‌ك مرۆڤاتیه‌ كو ئه‌ڤ خێزانا به‌خته‌وه‌ر ب هه‌موو ئه‌ندامێن خوه‌ڤه‌ بگه‌هن ئێك. ژ لایێ دنڤه‌ گه‌له‌ك فه‌ره‌ كورد بئه‌ركێ خوه‌ راببن چ ل ڤێره‌ و چ ل ناڤا كوردستانێ داكو ده‌ڤێ رۆژناما و ته‌له‌فزیوَنان بهێته‌ گرتن و خه‌لك ب چاڤه‌ك خه‌له‌ت ل كوردان نه‌نێریت و ل قه‌له‌م نه‌ده‌ن. بۆ نموونه‌ د هه‌لبژارتنێت كه‌نه‌دا دا ئه‌م كوَمه‌ك كه‌سێن كورد بووین مه‌ به‌شداری د خرڤه‌بوونه‌كا هه‌لبژارتنان دا كر و پشتی مه‌ پرسه‌ك كری و مه‌ خوه‌ دانیاسین ئه‌م كوردین، یه‌كسه‌ر دوو كه‌س هاتن جه‌م مه‌ و ئه‌ڤ پرسه‌ ئانی به‌ر سینگێ مه‌، دگه‌ل رێزان بۆ به‌رێز سه‌ران و خێزانا وان لێ وه‌سان دیار بوو وان كه‌سان حه‌زدكر مه‌ بێخن تایێ شه‌رمێ و دڤیان بزانن كانێ چه‌وان ئه‌م بیر دكه‌ین و هه‌ستامه‌ وه‌كو كورد به‌رامبه‌ر رودانا ناڤكری چی یه‌. ئه‌ڤ ژبلی كو مالخوَیێ مالێ ده‌سته‌ك بالا د ناڤا بوارێن سیاسی یێن كوردی و كه‌نه‌دی و كه‌سایه‌تیێت ئه‌كادیمی دا ل ئاستێ دكتور و نه‌خۆشخان و هه‌روه‌سان هه‌ڤكاریا رێكخزاوێن نێڤ نه‌ته‌وی یێن په‌نابه‌ر و مشه‌ختان هه‌بوو و كه‌سایه‌تیه‌ك به‌رنیاس بوو ب ره‌وشتێن خوه‌ یێن مرۆڤایه‌تی و ئه‌كادیمی و رۆشنبیری، نه‌ مینا كه‌سانه‌ك نوَرمال و بێ ده‌نگ د ناڤا جڤاكی دا بوو، هه‌ر ژ به‌ر ڤێ یه‌كێ ژی ده‌نگڤه‌دانا كێشێ پتر شیایه‌ یا دیار و ئاشكه‌را بیت.
ل دووماهیێ ب هیڤینه‌ كو ئه‌ڤ بابه‌ته‌ ببیته‌ خاله‌ك هاریكار كو لایه‌نێن په‌یوه‌ندیدار ل كوردستانێ و كه‌نه‌دا پتر خه‌مێ ژ ڤێ كێسێ بخۆن ژ به‌ری هه‌ر تشته‌كی كێشه‌كا خێزانی و مرۆڤاتیه‌، گه‌له‌ك ئاسایه‌ ئالوَزی دكه‌ڤنه‌ ناڤا هه‌ر ماله‌كێ و ژن و مێران، لێ نه‌ ئاسایا كێشێ ئه‌وه‌ كو بڤی ره‌نگی به‌رخۆرد هاتیه‌ كرن و دایك و باب ژێك ڤه‌قه‌تیاینه‌ و زارۆك بووینه‌ قوَربان، ژبه‌ر كو دایكێ شیانا دیتنا زاروكێن خوه‌ نینه‌، ئه‌ڤه‌ ژی یا بوویه‌ بارگرانیه‌ك مه‌زن و په‌یدابوونا بارێ خه‌موكیێ ل ده‌ڤ خانم ئه‌لسێنێ. هه‌ڤكاریا چاره‌سه‌ریا ئارێشا ڤێ خێزانا نموونه‌ی كاره‌ك هێژایه‌ هه‌موو لایه‌ن و كه‌س خوه‌ لێ بكه‌ن خۆدان.