ئارام دهوكی/ كه‌نه‌دا
د سه‌دێ چووی دا كوردان ب ده‌هان شۆرش و سه‌رهلدان كرن، هه‌ر رابوونه‌ك هه‌تا راده‌یه‌ك كێم زێده‌ یان سه‌ر ب سیسته‌م رۆژئاڤا ڤه‌ بوو یان ژی ب سیسته‌ما رۆژهه‌لات ڤه‌بوون وه‌كو گه‌له‌ك راپه‌رینێن ملله‌تان ل سه‌رانسه‌رێ دنیایێ. لێ گه‌ر دیرۆكا نێزیكا ڤی چه‌رخێ بیست و ئێكێ بنێرین ئه‌مێ ببینین كو دو پارچه‌یێن كوردستانێ ب دو ئه‌زموونێن جودا خه‌باتا خوه‌كرن كو ئێك ژ وان كولمل خوه‌ دا بوو د گه‌ل رۆژئاڤا ب سه‌رۆكاتیا ئه‌مریكا و یا دن ژی هه‌ر د گه‌ل ئه‌مریكا لێ ستراتیژیا رۆژهه‌لاتی دچه‌سپاند ل جهێن ئه‌و به‌پرس. د سه‌ر هندێرا كو بۆ جارا ئێكێ دو ئه‌زموون د ئێك ده‌مدا دئێنه‌كرن، لێ به‌رهه‌مێ هه‌ردوان كه‌ت و خوساره‌تی بوون. پرسیار ئه‌ڤه‌، بۆچی هه‌ر چ نه‌به‌ ئالیه‌ك بسه‌ر نه‌دكه‌ت یان گه‌هشتبا قۆناغه‌ك دن یا خه‌بات و ده‌ستكه‌فتان.
مه‌ره‌ما من ژ هه‌ردو ئه‌زموونان، ئه‌زموونا باشۆره‌ هه‌ر ژ كه‌تنا رژێما به‌ری نوكه‌ یا ئیراقێ هه‌تا كو نوكه‌ ژی ده‌ستدایه‌ ل گه‌ل سیسته‌ما رۆژئاڤا، نه‌مازه‌ د ده‌مێ هاتنا داعشێ دا هه‌تا نوكه‌، ئه‌ڤان لایه‌نێن سیاسی ل باشوور به‌رده‌وامی نه‌هێلایه‌ كاودانێن وان تێكبچن د گه‌ل رۆژئاڤا داكو ب هێڤی نه‌بن، لێ د راسیتێ دا رۆژئاڤا وه‌كو پێدڤی و قوربانیێن جوداین بۆ هه‌موو جیهانێ و ب تایبه‌تی وه‌لاتێن رۆژئاڤا و ژ هه‌میان پتر ئه‌مریكا ژ به‌ركو رێكخراوا داعشێ وه‌كو خوه‌ دیاردكر دین دوژمنان ئه‌مریكا بوو كه‌چی ده‌ما ل ژۆردا هلكه‌تی و داخوازا ریفرۆندامێ كری ئه‌مریكا هه‌ڤپه‌یمانا نه‌ته‌نێ خوه‌ ل كوردێن باشوور نه‌ كر خودان به‌لكی ب ئاشكه‌را دژی ڤێ حه‌زا كوردان رابوون و ئه‌بوو یا بێ ب هێرشا ئیراقێ ژۆرد پتر ژ ٪٥٠ خاكا خوه‌ ژ ده‌ستدا و بنگه‌هێ وان یێ نێڤنه‌ته‌وی گه‌له‌ك لاوازبوو، هه‌تا ئه‌ڤرۆ ژی قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ ل بن گه‌فانه‌، كو نه‌مینه‌ ئه‌ڤه‌ ل ده‌مه‌كی ولاتێن هه‌ڤپه‌یمان ته‌نێ ئه‌و ده‌ریك مایه‌ د ده‌ستدا كو جهێ ئارامیێ و دیموكراسییا پێ پرۆپاگنده‌یان دكه‌ن.
ئه‌زموونا دویێ ئه‌زموونا رۆژئاڤایێ كوردستانێ كو هێزێن خوه‌ ل وێرێ ب هه‌ست و بیروكوكه‌كا چه‌پ هاتن بیاڤێ هه‌ر چه‌نده‌ هه‌ڤالبه‌ندی د گه‌ل ئه‌مریكا هێزێن رۆژئاڤا هه‌بوون ل د خورستیا خوه‌دا چه‌پ بوون، وه‌سا سیساسه‌تا خوه‌ په‌یره‌و كر هه‌موو فشارا توركیا قه‌بوولكر و راگرتن، ژ به‌ر كو هه‌رده‌م توركیا ب په‌په‌كه‌ ل قه‌له‌دان. ڤێ هێزا كوردی دیساڤه‌ شه‌ڕ بۆ هه‌موو دنیایێ كر و قوربانیێن هه‌ره‌ مه‌زن ژ خورت و قیزێن كوردان كرن قوربان مینا باشوور ل ده‌مێ هاتنا داعشێ. لێ دیساڤه‌ ده‌ما هه‌ره‌شێن داعشێ كێمبووین به‌ره‌ف نه‌مانێ چووین ئه‌ڤ هێزه‌ مان بێ پشته‌ڤان خوه‌ گه‌ر ستراتیژیا ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانا ته‌نێ یا ده‌مكی بوو یا ئالیێن چه‌پ كه‌ تا راده‌كی رۆسیا، چین، كوریا و كو..هتد ئه‌ڤه‌ دگه‌ل بیرۆكا وان بوون وه‌كو بیروكا هزری، دیساڤه‌ هه‌موو لایێن چه‌پ بێده‌نگی هه‌لبژارت.
ب ڤی ئاوای هه‌ردو ئه‌زموون چ ئالیان وه‌كو پێدڤی خوه‌ ل بیرۆك و هه‌ڤالبه‌ندیا ستراتیژی نه‌كرن خودان. هه‌لبه‌ت گه‌ر پرس بكه‌ین و بێژین بۆچی؟. به‌رسڤا ڤێ بۆچیێ ته‌نێ ل ده‌ف كوه‌دان ب خوه‌یه‌! ل ده‌ف خه‌لكی باشوور و رۆژئاڤا هه‌ردو كێشه‌یێن ناڤخوه‌یا یێراقێ و سووریا لقه‌له‌م دئێتدان، هه‌ر ئێك جودا خه‌باتا خوه‌ بكه‌ و نه‌تنێ ل گه‌ل ئێك نینن، به‌لكو گه‌له‌ك جاران ژی دژی هه‌ڤ كاركرینه‌ ل وی ده‌می هێزا هه‌بوونا لاواز دبیت و دكه‌ڤنه‌ دبن فشارێن وه‌لاتێن ده‌ڤه‌رێ ڤه‌ و ولاتێن زلهێز نابینن كو شیانا دۆمدرێژا په‌یوه‌ندیان بكارن بپارێزن. ئه‌ڤه‌ ژبلی ته‌ڤایا ولاتێن ده‌ڤه‌را ناڤه‌راست و هه‌موو ولاتێن عه‌ره‌بان دژی هه‌ر كیانه‌كێ ئازادێ كوردینه‌! چاره‌ چیه‌؟. چاره‌ نه‌ هندا ب ساناهیه‌ لێ دیرۆكێ خۆیاكریه‌ كو كوردان چ رێكێن دی پێڤه‌تر نین دڤێت به‌ره‌كێ نه‌ته‌وی ژ هه‌موو وارچان بێت دروستكرن دا وه‌لاتێن دونیایێ په‌یوه‌ندیێن نه‌ته‌وه‌بوون د گه‌ل گرێده‌ن و كێشه‌ ژ چارچووڤه‌یێ خوه‌ یێ بچووك و پارچه‌ی و حزبایه‌تی ده‌ركه‌ڤه‌ و هه‌موو هێز و توانایێن گه‌ل بكه‌ڤن، كار نه‌ما ژ ده‌رڤه‌ ل بن سه‌رپه‌رشتیا كۆنفدراسیۆن و كومه‌له‌ و مالێن كورد و هێزێن سیاسی دا كو ژ قۆناغا ناڤخوه‌ی بچیته‌ قۆناغا نێڤنه‌ته‌وه‌بوونێ ئه‌گینا هه‌موو هێزێن سیاسی یێن كوردی و ته‌ڤا گه‌لێ كورد هه‌رده‌م وێ بمینه‌ پالێ پیشی وێ هه‌رده‌م وه‌ره‌قه‌ك به‌ د ده‌ستێن نه‌ئه‌زێن وان دا، هه‌رداما ڤیا وێ بكاربین دژی حه‌زا ئازادا گه‌لێ كورد.

ئارام دهۆكی/كه‌نه‌دا
هه‌ولدان بۆ دامه‌زراندنا كۆنفرادیسۆنا ره‌ڤه‌ندا كورد دیاره‌ دیارده‌كا كه‌ڤنه‌، دبیت هه‌ر ژ ده‌مێ كوردا قه‌ستا ده‌رڤه‌ی وه‌لاتێ خوه‌ كری وه‌كو كۆم دبیت ئه‌ڤ بیرۆكه‌ په‌یدا ببیت كو دزڤره‌ بۆ سالێن حه‌فتێیان ژ چه‌رخێ چووی گه‌ر زۆتر نه‌به‌ لێ وه‌سا دیاردبیت چه‌ند كورد زێده‌تر دبن ئه‌ڤ بیرۆكه‌ پتر و پتر دبیته‌ به‌رێ قورنه‌تێ ئه‌وژی دامه‌زراندنا كۆنفرادیسۆنه‌كا ئێكگرتی كو بكاربه‌ نوونه‌راتیا گه‌لێ كورد بكه‌ و بریارا ببه‌ ئێك د هه‌موو ئالیێن ژیانێ دا، نه‌مازه‌ بریارا سیاسی كو هه‌ڤڕكى و داكۆكیێ ل مافێ چاره‌نڤیسێ كوردان دكه‌. نه‌دوور به‌رییا ساله‌ك یان زێده‌تر بانگه‌وازه‌ك بۆ كۆمكرنا ده‌نگێ ره‌ڤه‌ندا كورد ل ده‌رڤه‌ی وه‌لات ژ هه‌ولێرێ ده‌ركه‌ت، تاكو بشێن پتر كورد ل دۆر هه‌ڤ كۆمببن و كار ل گه‌ل ئێك بكه‌ن. هه‌ر پشتی چه‌ند هه‌یامه‌كا كێم زێده‌ كار ژ بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ هاته‌كرن، نه‌مازه‌ ل ئه‌ورۆپا و ئه‌مریكا باكور. خۆیایه‌ كو كێشا كوردان وه‌كو هه‌ر كێشه‌ك دن یا ئالۆزه‌ گه‌ر چه‌ند جاری ئالۆزتر نه‌به‌ ژ به‌ر هه‌بوونا ئه‌گه‌رێن جودا جودا كو پێدڤی نینه‌ بێنه‌ زمان، لێ ئێك ژ وان كورد مینا هه‌موو گه‌لێن دنیایێ یێ بوویه‌ پارچه‌پارچه‌ ژ لایێ ئایدلۆژیڤه‌ كه‌ ئه‌وژی جه‌مسه‌رێن راست و چه‌پ و ئوولی و نه‌ته‌وه‌ی و …هتد. هه‌لبه‌ت ئه‌ڤ دیارده‌ ژی گه‌له‌ك نۆرمه‌له‌. د هه‌ستا من دا كورد هه‌ر پێنگاڤه‌كا ئێكگرتنێ بهاڤێژن باشتر ئه‌وه‌ باوه‌ری پێكه‌رێن وێ نه‌ باوه‌ری پێكه‌رێن وێ پشته‌ڤانیێ بۆ بكه‌ن.
د هه‌ستا خوه‌دا ئه‌ز وه‌سا دفكرم كو كێشه‌ یا كوردان مینا شانا هێنگڤینیه‌ و یا پڕ ژ شانه‌یێن ڤالا و ژ چه‌ندین ئالی و قولیچكا پێكدهێت. پڕبوونا هه‌ر قولیچه‌كێ یان هه‌ر شانه‌كێ دبیته‌ ئه‌گه‌ر پڕبوونا ڤالاهیه‌كێ، ئه‌ڤجا ئه‌گه‌ر پڕكرنه‌ ژ چه‌ندین شانه‌یان پێك بێت ئه‌و پتر و زۆتر كوردان دگه‌هیننه‌ قۆناغا پڕبوونا هه‌موو شانه‌یێ و دگه‌هیته‌ قۆناغا به‌رهه‌مهینانێ. هه‌ر فیدراسیۆنه‌كا ئاڤاببه‌ ئه‌و ڤالاهیه‌كێ پڕ دكه‌ت كو جاره‌ك دن ته‌ پێدڤی ب پڕكرنا وێ نینه‌ ته‌نێ رازیبوونا وان ب هه‌ڤرا كاركرنه‌كا ئێك قه‌بوولكرن، ژ به‌ر كو ده‌ما كۆنفراسیونه‌ك یان لایه‌نه‌ك مینا كۆمه‌ك مرۆڤان لسه‌ر رێباز و ستراتیژیه‌كێ كاردكه‌ن بریارا وان بریاره‌كا گشتیه‌ و ل وی ده‌می سه‌ر و بنگه‌هه‌ پێكڤه‌ رازی دبن. لێ بنه‌ بوونا گرۆپێن خودان ئێك ستراتیژی و بریار بیرۆكا لهه‌ڤ ئینانا ئێك گه‌له‌ك ب زه‌حمه‌تتر لێدهێت. بۆ نموونه‌، گه‌ر ئه‌ڤرۆ ئه‌ڤ فیدراسیۆنا ره‌ڤه‌ندا كورد كار لسه‌ر دكه‌ بلا بێژین كۆنفرادیسۆنا راستێ كورده‌، هه‌ر د وی ده‌میدا یان به‌ریا نوكه‌ چه‌پێ كورد یان ئولیێ كورد فیدراسیۆن ل هه‌ڤ ئانینه‌، هه‌لبه‌ت هه‌ر فیدراسیۆنه‌ك ل دویڤ بیرۆكا سیاسی و ئایدلوژی جه‌ماوه‌ر و لایه‌نگیر و ئه‌ندامێن خوه‌ هه‌نه‌. ب هه‌بوونا وان كو هه‌ر ئێكی جودا خوه‌ به‌رهه‌ڤ كریه‌ هه‌موو په‌یڕه‌و و پرۆگرام و هه‌لبژارتن و سازیێن خوه‌ دامه‌زراندبن، ل وی ده‌می بۆ هه‌موو ئالایان وێ ب ساناهیتر بگه‌هن چێكرنا بریارا ئێكده‌نگیا گه‌لێ كوردستانێ ل ناڤا ره‌ڤه‌ندا كورد، ژ به‌ركو هه‌ر پێنگاڤه‌كا هاڤێتی كوردان پتر نێزیكی بریارا ئێكگرتی دكه‌.
ب كورتی من دڤێت بێژم كو ئاڤاكرنا هه‌ر فیدراسیۆنه‌كا ره‌ڤه‌ندا كوردى بلا ل دویڤ په‌یره‌و بیرۆكا ته‌ ژی نه‌ به‌ ژ به‌ركو كورد پێدڤی ئێكگرتنه‌كا سه‌رانسه‌رینه‌ نه‌مازه‌ دناڤا ره‌ڤه‌ندا كوردان دا تاكو بشێن رۆلێ خوه‌ یێ مللی بگێرن به‌رامبه‌ر دام و ده‌زگه‌هێن وان وه‌لاتێن لێ دژین. ئه‌ڤرۆ و ب ئاڤابوونا ڤان جۆره‌كۆنفرادیسۆن، فیدراسیۆن، كۆمه‌له‌یان و هه‌موو لایه‌نێن سیاسی زه‌مینه‌ سازكرینه‌ بیر ل ئێكگرتنه‌كا ئێكده‌نگیا گه‌لێ كورد بێ كرن هه‌ر چنه‌ به‌ د ناڤا ره‌ڤه‌ندا كورد كو پێكدهێت ژ هه‌موو بیرۆك و ئایدلۆژیان. له‌وا پشته‌ڤانیا ئاڤابوونا كۆنفرادیسۆنێ گه‌له‌ك گرنگه‌ بۆ ئاڤاكرنا لۆبیه‌ك كوردی لسه‌ر بنگه‌هه‌ك به‌رفره‌هتر.

ئارام دهۆكی
ب داخ ڤه‌ كو ئیراقه‌كا خه‌ندقی هه‌تا حه‌فكێ د گه‌نده‌لیێ دا و بێدادیا سیاسی و جڤاكی و مه‌زهه‌بی و ….هتد، ئه‌ڤرۆ دخوازه‌ ریێ خوه‌ به ندێ سپیكه‌ كو ئیراقا خارێ ئاگه‌ه ل هه‌موو به‌رپرس و گه‌نده‌لكاران هه‌یه‌، ئه‌گه‌ر وه‌سا به‌، ئه‌و ره‌وشا باشوورێ وی وه‌لاتی تێدا ژیت ژ ژاریێیا به‌ربلاڤ و نه‌بوونا خزمه‌تگوزاریان و به‌رتیل خوارن و گه‌نده‌لیێ هه‌موو داموده‌زگه‌ه ڤه‌گرتینه‌. بۆ گه‌كێ خارێ یێ وی وه‌لاتی خه‌ونه‌ كو رۆژه‌كێ باژێر و باژێركێن وان وه‌كو باژێرێن كوردستانێ لێ بێن د سه‌ر ون هه‌موو كێموكاسیێن ل هه‌رێمێ هه‌یین. په‌یاما دادگه‌ها په‌یامه‌ك سیاسى یه‌ و دخوازه‌ بێژیت مه‌ ریفراندۆما وه‌ كری مه‌ ژبیرنه‌كریه‌ و دیساڤه‌ وه‌ كو كه‌ساتیا هشیار زێباری كو ناسیاره‌ د ناڤ جڤاكا نێڤده‌وله‌تیدا ب حوكمێ چه‌ندین سالان وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ بوویه‌، دخوازه‌ په‌یامه‌ك نه‌راسته‌وخوه‌ بۆ گه‌ندل ناسندنا حوكمومه‌تا هه‌رێمێ. زۆر ب داخ ڤه‌ كو كوردان دو خالێن لاواز دانه‌ ده‌ستێ دادگه‌ه و سیسته‌ما سیاسی یا ئیراقێ و یا ده‌ڤه‌رێ یا ئێكێ، نه‌دبوو به‌رێز هشیار هاتبا ده‌ستنیشانكرین، چونكی ئه‌ڤێن ئه‌ڤ بریاره‌دای یێ بلویل د ره‌قسن، ئه‌ڤجا وێ چاوا به‌ گه‌ر ئه‌و بلویلا ئه‌و دخوازن هه‌به‌، ئه‌وژی تۆمه‌تكرنا هشیار زێباری ب گه‌نده‌لكار، نه‌ده‌مه‌ك دوور به‌ریا نهو ده‌ما ئه‌ڤ به‌رێزه‌ ژ به‌غدا هاتی یا دیاربوو كو ئه‌و وێ ل سه‌ر وێ خالێ راوه‌ستن بۆ مه‌ره‌مێن چاره‌نڤیساز و به‌ردووامیا دویڤه‌لانكیا خوه‌. خالا دووێ یا كوردان ژێ ڤه‌قتیان و ململانێیا سیاسیا پارتی و یه‌كێتی و پێشبركیا وان ب بده‌ستخستنا پۆسته‌كێ ڤالا ژ كریار و بریاران. وێ دوبه‌ركیێ كوردان به‌ره‌ك ل چووكێ خوه‌دا، ئه‌ڤرۆ ده‌ڤه‌ر و ئیراق وه‌كو كه‌له‌كا سه‌ر ئاڤێ یه‌ و هزار و ئێكده‌ست تێدانه‌، دیتنا هه‌ر كونجه‌ك و ڤالاهیه‌كێ یێ به‌رامبه‌ر خوه‌ ل به‌ر گێل ناكه‌ وێ وه‌كو وه‌رقه‌كێ سوودی ژێ وه‌رگره‌.
خالا هه‌ره‌ لاوازا كوردان كورد ب خوه‌نه‌ د ڤان ئالۆزیێن كورد تووش دبنێ، به‌ری كو دوژمنێ وان به‌. بریارێن كوردی یێن تاكره‌و ژ بلی شكه‌ستنا و سه‌رنه‌گرتنا ته‌ڤێ وان چ ده‌ستكه‌فتێن دی بۆ ناینه‌.

ئارام دهۆكی
دیاره‌ تورك وه‌كو نه‌ته‌وه‌ و ده‌ستهه‌لات حه‌ز و زڤراندنا خه‌ونا ئیمپراتۆریا ئوسمانیان چ جاران ژ خه‌یالا وان ده‌رنه‌كه‌فتیه‌ پشتی هه‌لوه‌شیانا وێ ل شه‌ڕێ جیهانی یى ئێكێ. هه‌لبه‌ت ئه‌ڤ بیرۆكه‌ پتر هات ئاشكه‌رابوون پشتی حزبا داد و گه‌شه‌پێدان ده‌ستهه‌لات ل وی وه‌لاتی گرتی و پتر زه‌لال بوو ده‌ما كه‌ساتیا ئه‌ردۆگانی تاكره‌وانه‌ كه‌تی ده‌ست و سیسته‌م به‌ر ب ده‌ستهه‌لاته‌كا سه‌رۆكی بری و بریارێن خوه‌ زێده‌كرین. هه‌لبه‌ت خوه‌ دان ل ڤی بابه‌تێ گه‌له‌ك تا و لق ژێ دچن هن ژ وان یێن دیرۆكی و هن ژ وان یێن هنۆكینه‌ گه‌له‌ك ب ساناهى یه‌ ب نڤێسینا بابه‌ته‌كی ژ ده‌رهه‌ق وه‌ره‌ ده‌ر نه‌مازه‌ كو په‌یوه‌ندیه‌كا راسته‌وخوه‌ ب ئابووری ڤه‌به‌ و د چه‌رخه‌ك وه‌كو ئیرۆ دا، لێ ژ به‌ر گرنگیا بابه‌تی و ڤه‌ژه‌نا وێ ل سه‌ر كاودانێن ده‌ڤه‌رێ و كوردان ب تایبه‌تی من خواست ل سه‌ر ڤێ مژارێ هنه‌ك خالان زه‌لال بكه‌م كو په‌یوه‌ندیه‌ك راسته‌وخوه‌ وێ ب چاوانیا رێڤه‌چوونا كێشا كوردان ڤه‌ هه‌به‌.
هه‌ر ده‌ما باسێ سیسته‌ما ئابووری دهێته‌كرن نابه‌ به‌حس ل كاودانێن سیاسی و ستراتیژیا وی وه‌لاتی نه‌هێته‌كرن، ژبه‌ركو پێنه‌ڤێت هه‌ر لڤینه‌كا ئابووری ل سه‌ر خالێن ئێمناهیێ و ئازادیا را ده‌ربرینێ و ڤه‌كرنا خلفێن گرێدای ژ ده‌رڤه‌ و ناڤ دا. گومان تێدا نینه‌ ده‌ما ل ده‌ستپێكا هاتنا پارتا داد و گه‌شه‌پێدان هاتی سه‌ر حكومی شیان پێنگاڤێن پۆزه‌تیڤ پاڤێژه‌ ئه‌ژی ژ به‌ر ئه‌گه‌رێن هاڤێتنا هنه‌ك گاڤان كو د به‌رژه‌وه‌ندیا توركیا دابوون وه‌كو جڤاك و ده‌وله‌ت، ژ وانا ڤه‌كرنا بارێ دایلۆكێ د گه‌ل هه‌موو ئالیێن جودا بیر نه‌مازه‌ د گه‌ل كوردان كو كێشه‌ك ئالۆزه‌ ل وی وه‌لاتی هه‌ر ژ ئاڤابوونا وێ و دیساڤه‌ پێكئینانا هه‌ڤگوهاستنا بیروریا د گه‌ك هه‌موو گرۆپێن قه‌ومی و دیمۆكراسی و ئایینی و…هتد. ئه‌ڤه‌ ژ بلی نه‌رمی و ئارامیا سیسته‌مێ د گه‌ل ده‌وروبه‌را و ده‌رڤه‌. لێ ژ به‌ركو ئه‌ڤ بیرۆكه‌ نه‌ یا ستراتیژی و ناووری پێكه‌ر بوو و راستیا بابه‌تی رۆژ ب رۆژ زه‌لال بۆ ده‌ر و ناڤخوه‌یا توركیا ئێدی لایه‌نێن كو هارین پێش بۆ به‌رده‌وامیا بیرۆكا ته‌ناهیێ بچه‌سپینن خوه‌ڤه‌كێشان و ده‌ستهه‌لاتا ڤێ پارتێ و ب تایبه‌تی سه‌رۆكێ وان وه‌كو چێلا زه‌ر سه‌تله‌ تژیكر ژ شیری و پێنه‌ك لێدا. هه‌ر چه‌ند سالا 2023 نێزیك دبه‌ كو دووماهیا گرێبه‌ستا لۆزانه‌ توركیا پتر د خوینا خوه‌ ئاشوپی دا پتر نقۆم دبه‌ و كفنێ خوه‌ حازردكه‌. ژبلی كو ل ڤان سالێن دوماهیێ بیرۆكا گرتنا ئه‌ردێ ده‌رڤه‌ی توركیا كر و تلێن خوه‌ یێن له‌شكری كرنه‌ د هه‌می قولاچان ڕا و هه‌ر ئێك ب به‌هانه‌كێ، ئه‌ڤجا بگره‌ عه‌فرینێ و باشۆرێ كوردستانی و هه‌تا لیبیا و ئه‌رمینیا و ده‌ریا ناڤه‌راست. ژ بلی ڤان لڤینێن هه‌زار گومان ل ڤان دووماهیان رابوو ب بیرۆكا نه‌هێلانا سه‌له‌ف و ربا و دخوازه‌ ئایینی نهو بكاربینه‌ بۆ مه‌ره‌مێن سیاسی و خه‌ونا ئۆسمانیه‌تێ. هه‌لبه‌ت توركیا وه‌كو نڤسته‌یه‌كێ هشیار پێنگاڤا دهاڤێژه‌ نزانه‌ كو نه‌ ئۆسمانیه‌ت و نه‌ ئازاد بوون و ئابووری ناهێن قه‌بوولكرن د ناڤا جڤاكا نێڤده‌وله‌تی دا و ئه‌گه‌ر توركیا بخوازه‌ خوه‌سه‌ریا خوه‌ ب سه‌رهشكیا ئه‌ردۆگانی بكه‌ ئه‌و نموونێن زێندی دمشنه‌ د ڤان 10 سالێن چووی دا هاتینه‌ گۆرێ و چاره‌نڤیس ژی یێ دیاره‌. ئه‌و وه‌لاتێ خوه‌ هێلا بتنێ دێ وه‌كو توركیا ئه‌ڤرۆ لێهێت كو سه‌یێن به‌ردیوران ب لیرێ توركی دكه‌نن و گه‌هایه‌ نزمتیرتن ئاستێ خوه‌.
گه‌شه‌بوونا ده‌وله‌ت و سیسته‌مانه‌ ل سه‌ر بیرۆكا دره‌و و فند و فێلان دهێته‌كرن. وه‌رارێ له‌شه‌ك ساخله‌م وه‌ك هه‌ڤی دڤێت و هه‌موو ئالی و نه‌ته‌وه‌ خوه‌ تێدا ببین و هه‌ر ئالیه‌ك هه‌ست ب هه‌بوونا خوه‌ بكه‌، نه‌ ل ئالیه‌كێ گوله‌كێ بكی د به‌ر سه‌رێ خه‌لكیرا و ل ئالیێ دن ڤه‌ قازۆخه‌ یێ حازر به‌. چاوا ئه‌و وه‌لات وێ پێنگاڤا سه‌ركه‌تنا ئابووری بهاڤێژه‌ ب هزاران سه‌ركدێن بیرۆكه‌یێن جودا د زیندانان ڤه‌ نه‌مازه‌ كورد و جوداخوازێن عه‌بدوللا گول كو ئه‌نجامده‌رێن كۆده‌تایا به‌ری چه‌ندین سالان بوون، ئه‌زێ گۆتارا خوه‌ ب مه‌ته‌له‌كا كوردی ب دووماهی ئینم، دبێژن هه‌تا مار راست نه‌به‌ ناچیته‌ د كوونێ ڤه‌. له‌وان هه‌تا توركیا و سه‌رۆكێ وێ ب زه‌لالی كێشان چاره‌ نه‌كه‌، هه‌ول و لڤیێن وان وێ هه‌رده‌م بمینن خه‌ون و ژ راستیێ ڤێ دوور بمینن.

ئارام دهۆكی
د سه‌ر هندێرا كو ئه‌ڤ مژاره‌ بوویه‌ بابه‌ته‌ك و گوتنه‌ك رۆژانه‌ د ناڤا ده‌ڤ و داموده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ دا و هه‌موو بیاڤێن خێزانێ و جاددێ، لێ دیسا ژ به‌ر گرنگی و ترسا داهاتیێ مژ و مۆرانی، پێدڤیه‌ پتر و پتر لسه‌ر وه‌ره‌ گوتن، نه‌ تنێ لسه‌ر بێته‌ گوتن نڤێسین، به‌لكو چاره‌ك ل ئاستێ حه‌زا گه‌نجان وه‌ره‌ دیتن. له‌وان من ژی لدویڤ زانین و سه‌ربۆرا خوه‌ یا ده‌ر و ناڤ ڤیا بینم زمان و هنه‌ك رۆناهیێ بێخین سه‌ر بابه‌تی، ئه‌ڤجا چ وه‌كو ئه‌گه‌ر یان ژی سه‌ر و به‌رێ ئه‌ڤرۆ یێ كاودانێن وه‌لاتێن په‌نابه‌ر و مشخه‌تان وه‌ردگرن چ ل ئه‌ورۆپا یان هه‌ر پارچه‌ك دن یێ دنیایێ.
هه‌ر چه‌نده‌ مشه‌ختبوون و په‌نابرن دو مافێن سروشتی یێن هه‌ر كه‌سه‌كینه‌ لسه‌ر رویێ زه‌ڤیێ، ئه‌ڤه‌ وه‌كو دانپێدانا كومه‌لا نێڤده‌وله‌تی ژی هاتیه‌ چه‌سپاندن، لێ ده‌ما جڤاكه‌ك بتایبه‌ت چینا گه‌نجان ژ به‌ره‌كیڤه‌ و رێژه‌كا هه‌ره‌ دیار دخوازه‌ ڤێ یه‌كێ بجهبینه‌، بتایبه‌ت نه‌ د كاودانه‌ك شه‌ڕی و نه‌ ئارامیێ دا، به‌لكو ژ به‌ر نه‌ ئێكسانیا ئابۆری و جڤاكی…هتد, كه‌ راسته‌وخوه‌ ده‌ستهه‌لات ژێ به‌رپرسه‌ بێ گه‌نگه‌شه‌. ل وی ده‌مێ چاره‌سه‌ریا هه‌یی به‌س جهێن ده‌ستهه‌لاتێ وه‌كو پێدڤی نه‌شیانه‌ ئه‌و حه‌زا گه‌نج پێ داخواز دابین بكه‌ن، ئه‌ڤجا چ ئه‌گه‌ر بیت، ژ به‌رتێكچوونا به‌رژه‌وه‌ندیا تاكه‌ كه‌سێ به‌رپرس، بنه‌مال و حزبی و هتد. دیاره‌ چوونا گه‌نجان و ئه‌گه‌رێن وێ گه‌له‌ك د زه‌لال و دروون بن و ئه‌ز ناخوازم هه‌ر وان گوتن و ئه‌گه‌ران بینم زمان وه‌كو مینا به‌ری دو رێزان مه‌ ده‌ستنیشانكری مینا نه‌ یه‌كسانیا هه‌موو لایێن ژیانێ د ناڤبه‌ر وه‌لاتیێ نۆرمه‌ل و كه‌سایه‌تێن ده‌ستهه‌لات د ده‌ست دا و كۆما مه‌لاقێن وان كو خڕڤه‌دبن ناڤه‌كێ حزبی و گرۆپێن جودا جودا دا.
خالێن هه‌ره‌ فه‌ر ل ڤێره‌ بێن زمان بمن وه‌ره‌ ئه‌ون كا ئه‌ڤ ره‌نگه‌ چوونا ب كۆم ئه‌نجامێن وێ چ بن و چ درێكێ دا هه‌یه‌ و وێ چه‌ند ڤه‌كێشه‌ هه‌تا هه‌ر تاكه‌ كه‌س بگه‌هه‌ جهی مه‌ره‌مێ. دیاره‌ ژ بلی كو هه‌ر كه‌سێ دچیت دیاره‌ ئه‌وه‌ یێ كو ژ بنه‌ماله‌كا كێم ده‌رامه‌ت یان بێ پشته‌ڤان (واسته‌)، هه‌لبه‌ت ئه‌ڤ خێزانا وێ پتر بكه‌ڤه‌ بن بارێ ئابۆری ژ به‌ر كو دبیت یا هه‌یی و نه‌ی دێ بۆ په‌یداكه‌ن، ئه‌ڤه‌ ژ بلی كو وێ ترسه‌ك و خه‌مۆكیه‌كا دۆمدرێژ ئێخته‌ سه‌ر و سیمایێ هه‌موو ئه‌ندامێن خێزانێ. ژ بلی ڤان هه‌میان ل رۆژه‌ڤا ئه‌ڤرۆ پرۆسێسا وه‌رگرتنا په‌نابه‌ر و مشه‌ختان گه‌له‌ك و گه‌له‌ك ب زه‌حمه‌ت كه‌تیه‌، هه‌ر چه‌نده‌ هه‌می ده‌مان هه‌ر یا بزه‌حمه‌ت بوویه‌ لێ رۆژ ئه‌ڤرۆ پشتی كو رۆژ بۆ رۆژێ په‌نابه‌ر زێده‌ د بن ل هه‌موو قولیچكێن دنیایێ وه‌رگرتنا وان گه‌له‌ك و گه‌له‌ك بزه‌حمه‌تر دكه‌ڤتی. ژ لایه‌ك دنڤه‌ ئه‌ڤرۆ ئارێشا هه‌بوونا كۆرۆنایێ ئاریشه‌ك سه‌رانسه‌ری جیهانێ یه‌ و هه‌موو ولاتان ئاماده‌باشیا خوه‌ وه‌رگرتیه‌ كو هه‌ر كه‌سێ بێت وه‌رگرتن ل موخل و بێژینگان بێت كرن. دیساڤه‌ خاله‌ك دن به‌ربلاڤ بوونا گرۆپێن تیرۆستی ب تایبه‌تی ل وی ئالیێ دنیایێ كو په‌نابه‌رێ كورد دئێت، ئه‌ڤه‌ دیسا نوكه‌ بوویه‌ خاله‌ك دن بۆ وه‌رگرتنا په‌نابه‌ران كێمتر لێ بكه‌. خاله‌ك دن هه‌موو وه‌لاتان قانوونێن وه‌رگرتنا په‌نابه‌ران گه‌له‌ك به‌رته‌نگ كرینه‌، ئه‌وژی ب زانینا زمانی، خودان پیشه‌ بیت، كه‌س هه‌بن ل ولاتێ لێ، شه‌هاده‌ك تایبه‌ت..ووو. هتد كه‌ هه‌می ده‌مان دكه‌ن به‌هانه‌ دا قه‌بوول نه‌كه‌ن. ئه‌گه‌ر بێت و لسه‌ر ڤان هه‌موو ئه‌نجامان را دیساڤه‌ كه‌سایه‌تیه‌كی بریارا خوه‌دا بچیت، هه‌لبه‌ت ژ به‌ر ڤان ئه‌گه‌ران و ب ده‌هان كو مه‌ نه‌ ئینان زمان دیاره‌ ئه‌و وێ رێیه‌كا گه‌له‌ك ب زه‌حمه‌ت بده‌ به‌ر خوه‌ هه‌موو خالێن هاتین گوتن د خێرا ویدا نابن. به‌ری هه‌ر نه‌خۆشیه‌ك بگه‌هتێ یا رێك و قه‌چاخچی و حیلا و مرۆڤێ قه‌ستا رێیا ب زه‌حمه‌تگرتی وێ تووشی نه‌خۆشیا به‌رزه‌بوونا هزری ببه‌ كو ده‌ستپێكا نه‌خۆشیا ده‌روونیه‌، ئێدی ب ده‌مێن درێژ و ببرینا ده‌هان سه‌رئه‌ڤرازی و نشڤیان دوور نینه‌ كو بارێ ده‌روونی زالبه‌ لسه‌ر ژیانی وی و بگه‌هته‌ قه‌ناعه‌تا بریاره‌ك نه‌ره‌وا و رێك و هه‌ست بێن گرتن. ب هه‌ر حال من هیچ مه‌ره‌مه‌ك ژ نڤێسا بابه‌تی نینم كو كه‌سێ ژێ دل ساركه‌ن، من باوه‌ری ب هندێ هه‌یه‌ مرۆڤ دبیت ئازاد و دڤێت بژیت ئازاد د بریارا خوه‌دا. لێ سه‌ربۆرا من یا په‌نابه‌راتیێ و كارێ من یێ پیشه‌ی د ڤی باری دا به‌رێ من دا نڤێسا ڤی بابه‌تی.
له‌وان دبیت چاره‌ ئه‌و بیت به‌ری هه‌موو پێنگاڤه‌كێ حوكمه‌ت و داموده‌زگه‌ه بهێن سه‌رهێل ژ بن و بنه‌ره‌ت شرۆڤه‌ بكه‌ن و لێكۆلینان بكه‌ن، كانێ بۆچی هه‌تا نوكه‌ ئه‌و چاره‌سه‌ری و هه‌ولدانێن وان كرین سه‌ر نه‌گرتینه‌ و نه‌بووینه‌ جهێ باوه‌ریا خه‌لكی و بتایبه‌تی كۆما گه‌نجان كو بڕبڕه‌یا پشتا هه‌موو جڤاكه‌كی و حوكمه‌ته‌كێنه‌، ژ به‌ر كو گه‌ر سیسته‌م چه‌ندا سه‌ركه‌فتیبه‌ گه‌ر نكاره‌ قه‌ناعه‌تێ بۆ ولاتیێ خوه‌ چێكه‌، كو جهێ لێ باشتره‌ ژ جهێ دچیتێ رامان ئه‌وه‌ ژ به‌ر هه‌ر ئه‌گه‌ره‌كی به‌ ئه‌و ده‌ستهه‌لاتێ كێماسی هه‌نه‌ كار ب راست و دروستی نه‌هاتیه‌كرن و ئه‌گه‌ر هه‌نه‌ و ئه‌و ئه‌گه‌ر بێ دیپلۆماسیه‌ت و ب كریار بێن ئاشكه‌را كرن.

ئارام دهۆكی
وه‌كو كورده‌ك ل كه‌نه‌دا و دوور ژ به‌راوردیكرنه‌كا بابه‌تى، لێ ده‌باره‌ى ده‌نگدانا به‌رى دوسێ رۆژان یا ل كه‌نه‌دا هاتیه‌ ئه‌نجامدان، د سه‌ر هندێرا كو ركابه‌رێن به‌رێن وی ل سیاسه‌تا فیدرالا كه‌نه‌دی گه‌له‌ك گازنده‌ و كیماسیێن وی ئاشكه‌را كرن و ڤیان ئه‌وی ئه‌ڤێ جارێ راكه‌ن و د ڤی هه‌لبژارتنێ دا شكه‌ستنێ بینه‌. ل ده‌نگدانا به‌رى دو رۆژان دیاربوو كو هێشتا پارتا لیبرال و كه‌ساتیا جه‌ستنی جهه‌ك ب سه‌نگ هه‌یه‌ د ناڤا وه‌لاتیێن كه‌نه‌دیدا.
دیاره‌ كێشا كۆڤید 19كێشه‌كا ئالۆزه‌ د ناڤا پرۆژێن پڕانیا ده‌ستهه‌لاتان دا ل جیهانێ، له‌وان هه‌م پویته‌دانا حوكمه‌تا جه‌ستنی ل به‌ری نوكه‌ و ل پرۆژێ خوه‌یێ بهێت دا رژده‌ لسه‌ر ژناڤبرنا ڤێ په‌تایێ و گه‌لێ كه‌نه‌دا ساخله‌م بهێله‌، ل دو سالێن چووی ژی حوكمه‌تا وی نه‌هێلا كه‌س ژ پرۆژێ پشته‌ڤانیا ئابۆری و ده‌راڤی بێباربه‌ ب جوداهی، ئه‌ڤجا چ وه‌كو كارمه‌ند یان بسنس هه‌موو یان ژ به‌ره‌كیڤه‌ سوود ژ به‌رنامه‌ی وه‌رگرت. هه‌ر ئه‌ڤ خاله‌ بوو كو جه‌ستنی شیا باوه‌ریا پرانیا ملله‌تێ كه‌نه‌دیا د هه‌لبژارتنێن ڤێ جارێ دا بده‌ستڤه‌ئانى.
ژ هه‌ژیه‌ بێته‌ گوتن كو جه‌ستین تردۆ كورێ پیته‌ر ترۆدۆ یه‌ یێ كو ل سالێن حه‌فتێیان و هه‌تا نیڤا هه‌شتیان رۆله‌كێ ئێجكار مه‌زن هه‌بوویه‌ د سیاسه‌تا كه‌نه‌دا دا، د سه‌ر هندێرا كو ئه‌ڤ بنه‌مالا سیاسه‌تمه‌دار د بنه‌ره‌تدا خه‌لكێ ده‌ڤه‌را (كوبكێ) نه‌ یا جوداخواز و فه‌ره‌نسینه‌، لێ پشته‌ڤانیا وان بۆ مان كه‌نه‌دا ولاته‌ك ئێكگرتی گه‌له‌ك یا رژده‌. جه‌ستن نه‌ ته‌نێ لسه‌ر ئاستێ كه‌نه‌دا پشته‌ڤانی و پێ سه‌رورمان بووینه‌ به‌لكو گه‌له‌ك ژ ده‌ستهه‌لات و گه‌لێن جیهانێ ب سیسته‌م و ره‌فتارێن وی یێن دیموكراتخواز داخباربووینه‌ ژ به‌ر كو گه‌له‌ك جارنا هاتیه‌ دیتن دناڤا میدیایێن بیانیدا كانێ چاوا پێشه‌وازیا تاكه‌تاكه‌ وه‌لاتیێن خوه‌ دكر ل ستێشنا شه‌مه‌نده‌فرێ ل باژێرێ تورانتۆ كو ب قه‌ره‌بالغترین جهێن وی باژێرینه‌. ئه‌ڤه‌ ژ بلی كو د ناڤا وه‌لاتیێن كه‌نه‌دیدا ب تایبه‌تی د ناڤا مشه‌ختێن تازه‌ گه‌هشتی دا جهه‌ك تایبه‌ت په‌یداكریه‌، نه‌مازه‌ ل ده‌مێ خێزانێتن مشه‌ختێن سووری و ئێزدی گه‌هشتین ب هه‌ردو چاڤان بۆ ره‌وشا وان دكرگری. له‌وا پڕانیا مشه‌ختان حه‌زه‌ك و ڤیانه‌ك تایبه‌ت هه‌یه‌ بۆ كه‌ساتیا وی.

بكورتی، جه‌ستن ترۆدۆی شیایه‌ به‌له‌نسه‌كا باش و ژ قایده‌ بهێله‌ دناڤبه‌را به‌را پارتا چه‌پ و راستا سیاسیا كه‌ندیدا كه‌ پێكدهێن ژ (لیبرال و كونسێرڤه‌تڤ). دیساڤه‌ نه‌ هێلایه‌ ته‌ڤنێ وی و پارتا وی یا سیاسی (لیبرال) دوبه‌ره‌كیێ بێخه‌ ناڤ چینا جڤاكیدا وه‌كو (ژار و زه‌نگین) یان رۆژهه‌لات و رۆژئاڤا هه‌تا دگه‌هه‌ كه‌سێن دوهی گه‌هشتی كه‌نه‌دا و یێ به‌ری بسه‌دان سالا لڤێرێ بینه‌. له‌وان ژی ژ هه‌موو ته‌خوچینا بێ دودلێ ده‌نگێ خوه‌ دا وی و پرۆژێ وی.

ئارام دهۆكی/ كەنەدا

د سەرهندێرا كو كەنەدا بەردەوام و ئەزموونا وێ یا دیرۆكی خوە گەلەك تێكهەلی سیاسەتا دەرڤە نەكریە، لێ ژ بەر ئالۆزبوونا كێشەیێن دونیایێ و هاتنا كۆمەكا هەرە مەزنا هەموو رەگەز و ئایین و بیرۆكەیان بۆ كەنەدا ب تایبەتی ل چەرخێ بیستێ، دیار ئەڤە هەلۆیستە كەنەدایێ كو بوویە كلاسیك، نكارە برێڤە ببە ژ ئەڤرۆ وێڤە. ئەڤە ژ بلی فشارا هەڤسویێ وێ یێن ل بن گوهێ كو تلا وان د هەموو قولیچك و كونجكێن دونیایێ را هەیە، كو ئەو ژی ئەمریكایە، بەردەوام ب لێڤا كەنەدا ڤەیە كو دڤێت بەرخوردەكێ بەرامبەر ئەو كێشێن وێ ل گەل دونیایێ و تێرورستان هەیین كەنەدا دڤێت بەرخوردا خوە دیاركەت خوە ئێك لابكەت، ئەگەینا كەنەدا گەلەك جاران نەڤیایە كێشەیێن سیاسی و لەشكری یێن دونیایێ خوە بكە پشكەك ژێ بۆ نموونە (ئەڤغانستان و عیراقێ و سووریێ ….هتد) لێ ژ بنێ گوهێ پێنگاڤان ب هشیاری دهاڤێژە، ژ وان ژی كێشەیا كوردان كو كێشەكا سیاسیا ئالۆز و هەستیارە، هنەك هنەك ئاوریان لێددە.
كورد ل كەنەدا ل سالێن نۆتان ب شێوەیەك بەرچاڤ گەهان كەنەدا و ئێدی هێدی هێدی كورد د ناڤا گۆرەپانێن جڤاكی و سیاسیی ئابووری و كاری دا خۆیا بوون، بەریا هینگی كێمەك هاتبوون، لێ نە هند بوون كو بكاریبن بێن دیتن وەكو فشارەك مەزن. د 20 سالێن بووری دا كورد ژ هەموو ئالایان هاتن كەنەدا و ژمارا وان بەر ب مەزنبوونەكا دیار ئاشكەرا دبە، ئێدی ب مەزنبوونا جڤاكان سیاسەتمەدار و دەزگەهێن حكومی و ئاسیاشا هەمەجۆر ژی وان جڤاكان دخە د لیستا خۆیا نێرینێ دا، ژ بەر كو ئەو جڤاك راستەوخوە كاریگەریێ ل سەر جڤاكێ مەزنێ كەنەدی دكە. هەلبەت ژ بلی كورد بخوە نوكە هەولا ئێكگرتنا خوە دكەن و كۆمەلێن خوە یێن ل باژێرێن جدا جدا دخوازن ب رێیا سۆشیال میدیا هەڤئانگەیەكێ ل ناڤبەرا خوە پەیدا بكەن دا كو ئێكگرتنا وان خۆرتربە ل سەر ئاستێ نەتەوەبوون و بەرژەوەندیا مللی، دیساڤە پارتێن سیاسی یێن كەنەدی ژی هەست ب هندێ دكەن كو دڤێت دەلیڤا ژ دەستدانا دەنگێن كوردان ژ خوە نەكەن و ب هەر ئاوایەكی پەیوەندیەكێ د ناڤبەر خوە وان دا چێبكەن. لەوا پارتا كونسێرڤەتڤ نوكە مژووولی خڕكرن و تۆماركرنا هەموو كوردان هەیە و پەیوەندی ب رێیێن جودا جودا ل گەل هەموو بنگە و كۆمەلەیێن كوردی كریە دا كو ل رۆژێن مەرەمێ بكارن پەیاما خوە بگەهینن و د گەل هەڤ كار بكەن. ئەڤە ژبلی مەكتەبا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل (واشنتون) ل دووڤ هەستپێكرن و داخوازا كوردێن كەنەدا رابوون ب ئاڤاكرنا ژۆرەكا هەڤپەیڤینێ كو خەبەر و باسێن ئێكدو بگەهین جڤاكێن كوردی و هەتا نوكە ئێك یان دو كۆمبوون كرینە د سەرهندێ را كو تەنێ ئالێن دیاركرینە، لێ دیساڤە پێنگاڤەكە دگونجیت د گەل بزاڤا كوردی یا مەزن دا. هەر چەندە كورد نە دەمەك درێژە و نە ژمارەك مەزن ل دووڤ پیڤەرێن چاینی و هندی و سپانش و گەكەكێن دی، لێ خەریكە كو كورد بگەهن ئاستێ حسابێ. لەوا كورد دڤێت ژ ئەڤرۆ پاشڤە گەر وەكو مللەت بیر بكەن دڤێت پێنگاڤێن چارەنڤیساز د گەل ئێك بهاڤێژن، ئەگینا قەد قەدبوونا وان نكارن چ بكەن ژ بەر كو لایەنێن سیاسی ل ژمارێ دگەرن بۆ سەركەتنا سیاسی وەكو هەر وەلاتەكێ دیمۆكراسیەتێ بجهدیینیت بۆ ئاڤاكرنا حوكمەتان. هەر چەندە كەنەدا ژی وەكو ئەمریكا دو پارتێن سیاسی هەنە، ئەو ژی (لیبرال و كونسێرڤەتڤن) وەكو دیار پارتا كونسێرڤەتڤ پتر مەیلا خۆكرنا خودان ل كێشین سیاسی دكە خودان ژ وان ژی یا كوردان، هەر ژ بەر هندێ ژی گەلەك ژ ئەندامێن پەرلەمەنتاران كۆمەلەك بناڤێ (كۆمالەكا پەرلەمانتاری یا كوردی یا كەنەدی)، ئەڤە بۆ ماوێ پتر ژ نەه سالانە ئاڤاكری و بەردەوام خەباتا خوە كریە كو هەڤال و ئەندامان زێدە بكەت ببە دەنگەك بۆ كێشا كوردی ل پەرلەمانێ كەنەدی. لێ ب من وەرە كورد و پەرلەمانتارێ كوردستانێ وەكو پێدڤینە گرنگی نە خەم ژێ خاریە وەكو پێدڤی، ژ بەر كو گەلەك جاران نامێن داخوازكرنا لێنێزیبوونا ئێكریە، لێ بێ بەرسڤ مایە، نموونە بۆ ڤێ چەندی ل بەردەستن.
ژ ئیرۆ پاشڤە ئەگەر كورد بخوازن كو رۆل و فشارا وان بێ دیتن و گوهداریكرن، پیدڤیە كورد ب پەیەمەكا ئێكگرتی بەرخوردێ بكەن، گەر بۆ وان دەست نەدە ل وەلات ژ بەر فشارێن وەلاتێن داگیركەر بلا پارت و لایەنێن سیاسی بالا خوە ژ كوردێن دەرڤە ڤەكەن ل دووڤ حەز و شیانێن وان بچن ژ بەر كو كوردێ دەرڤە یێ ئازادە چاوا بیر بكە و بەرخوردێ بكە. بۆ كوردێ ژناڤ دا ب تایبەت لایەنێن سیاسی نەشێن وەكو حەز نەتەوەبوون بینن زمان ئەو كاودانەكە گەلەك ئالۆزە و نە ب ساناهیە بێت چارەكرن و ژ بەر هەزار و ئێك ئەگەران. لێ كوردێ دەرڤە پێدڤیە ئێكبگرن ژ بەر ئەگینا دێ هێنە قەبوولكرن وەكو كێماسیێن بێ سوود و كەس ژی ل وان گوهداری ناكە. لێ دەما بژمارەكا مەزن بێن خۆیا كرن و چ لایەنگیرێن پارتەكێ یان د وان وێ وی دەمی گوه ل داخواز و گازندێن وان ژی بێنگرتن ژ بەر بەرژەوەندیا خوە.

ئارام دهۆكى

به‌ری چه‌ند رۆژه‌كان نووچه‌یێ چوونا به‌ردلۆڤانیا خودێ یێ د. ئارام باله‌ته‌ی گه‌ها گو‌هێن خه‌لكێ كوردستانێ، هه‌لبه‌ت ئه‌ڤه‌ ئه‌و نووچه‌بوو یێ كو هه‌موو خه‌لكێ كوردستانێ و ب هه‌موو ته‌خوچینێن خوه‌ڤه‌ حه‌زنه‌دكر كو ئه‌ڤی نووچه‌ی گوهلێ ببن رۆژه‌كێ. له‌وا ژی ئه‌و رۆژ بۆ هه‌موو كوردستانێ ژ ده‌ر و ناڤدا خه‌به‌ره‌ك جه‌رگهه‌ژ بوو ب تایبه‌تی بۆ ده‌ڤه‌را به‌هدینان و باژێرێ دهۆكێ و ئه‌ڤه‌ ژ بلی كه‌سوكار و هه‌ڤال و هۆگر و كه‌سێن ژ نێزیك ل گه‌ل كاركری و نیاسی. یا كو د ڤی مێژارێ دا دخوازم هنه‌ك رۆناهیان بخێم سه‌ر كاریگه‌ریا وی د ناڤا جڤاكی دا و ل جهێن لێ كار دكر و كانێ چاوا ب ده‌مه‌ك وه‌سا كورت و گه‌نج شیا ڤێ سه‌رنجراكێشانا جه‌ماوه‌ری بۆ خوه‌ راكێشیت. دیاره‌ ئه‌ڤ بابه‌ته‌ گه‌له‌ك كه‌سایه‌تیا و میداكاران گه‌له‌ك رۆناهی خستن سه‌ر ڤی بابه‌تی، لێ من دخواست وه‌كو بابه‌ته‌ك بنڤێسین، ئه‌ڤان خالان ده‌ستنیشان بكه‌م د گه‌ل بۆچوونا خووه‌ ده‌رببرم:
دیاره‌ ب درێژیا ٤٢ سالیا خوه‌ خودێ ژێ رازی كار بۆ ڤێ چه‌ندێ كریه‌ كو بگه‌هه‌ ڤێ قووناغا ئه‌و گه‌هایێ، ژ به‌ر هندێ ژی بێ ڤه‌مان هه‌موو قووناغێن خواندنێ گه‌له‌ك ل سه‌ر سوور بوویه‌، ب تایبه‌ت ل ئالیێ سیاسی و جڤاكی و په‌یوه‌ندیان. ژبه‌ر كو ئه‌و خزمه‌تكرنا كێشا خو یا نه‌ته‌وی دا. وه‌سا دهات خۆیاكرن كو ژیانا وی یا ته‌رخانكری بوو و ب پله‌نه‌كا ل سه‌ر خوه‌، هه‌لبه‌ت زه‌مینه‌ ژی كو ئه‌و وێ پلانێ دانیت رۆژ بۆ رۆژێ خۆش دبوون د ژیانا وی دا، بباوه‌ریا من گه‌له‌ك خال هه‌بوون كو گه‌هانده‌ وێ قه‌ناعه‌تێ كو بێ دودولی ئه‌و پێنگاڤێن هاڤێتی پاڤێژیت، هه‌تا كو بوویه‌ ئه‌ندام په‌رله‌مانێ عیراقی ژ لایێ گرۆپێ كوردی ڤه‌ و ب سه‌ر پارتی دیمۆكراتی كوردستان ڤه‌ و ببوو جهێ ئۆمێد و هیڤیێن گه‌له‌ك بۆ پاشه‌رۆژێ و ئه‌ڤ ئێكه‌ ئارامی، ببه‌لگه‌ چه‌سپاندن كو ئه‌و كه‌سه‌. بمن وه‌ره‌ ئه‌ڤ خالێن خارێ یین هه‌ره‌ گرنگ بوون كو ئارام كره‌ ئارامێ جهێ هیڤیا نه‌ته‌وه‌كی.
 هه‌لبه‌ت هه‌ر ژ هه‌بوونا ئارامی ل دووماهیا سالێن حه‌فتێیان هه‌تا كو به‌رێزی وه‌غه‌ركری، ئه‌ڤ به‌رێزه‌ د ناڤ كاودانێن بزاڤا كوردی دا بوو و هه‌موو ژی مینا گۆره‌پانه‌كێ بوو و ئه‌بوو خوه‌ ژی راست و راست د ناڤ هه‌موو قووناغێن وێ دا ژیا. وه‌كو هه‌بوونا خێزانه‌ك زه‌‌حمه‌تكێش و بابه‌تك زانا و ره‌وشه‌نبیر و خودان رێباز و…هتد.
 ل ده‌مه‌كی ئارام د گه‌ها قووناغێن بریاردانێ كا چ هه‌لبژێره‌، ئه‌و ده‌مژی ئه‌و ده‌مبوون كو رێیا ئازاد بۆ تاكه‌ كه‌سێ كورد په‌یدابوو، ئه‌وژی پشتی سه‌رهلدانا ١٩٩١ كو به‌رهه‌مێن گه‌ر چ نه‌بن كورد مینا كورد شیا بژیت و ب زمان و هه‌ستا كوردی مه‌زن ببه‌ و رێیا ڤه‌كری په‌یدا بوو گه‌ر تاكه‌ كه‌سێ كورد ڤیا با ببه‌ به‌شه‌ك ژ هه‌ر هه‌سته‌كا ئه‌و پێ رازی.
 ژ بلی كو ڤی به‌رێزی پیته‌ك دا زمانێ خوه‌ یێ كوردی و زمانێن دن مینا عه‌ره‌بی ب تایبه‌تی ژ به‌ركو ئه‌وی زمانزانینه‌كا باش د وی زمانی دا هه‌بوو ژ به‌ر كو زمانێ ئالیێ به‌رامبه‌ر بوو، هه‌رده‌مێ كه‌سه‌كی ڤیا رۆلێ خوه‌ ببینه‌، د كێشا ملله‌تێ خوه‌دا دڤێت زمانێ یێ به‌رامبه‌ر یان كو دژ خوه‌ باش بزانه‌ دا كو بزانه‌ چاوا به‌رسڤ و بۆچوونا د بابه‌تێن ب كێشا ویڤه‌ گرێدای به‌رخوردێ ل گه‌ل بكه‌. من دڤێت رۆنكرنه‌كێ ل سه‌ر ڤێ خالێ بده‌م، د دیاره‌كا خوه‌ یا قه‌ناته‌كێ عه‌ره‌بی یێ عیراقی رۆژنامه‌ڤانی ب شێوه‌یه‌كێ زێندی ل گه‌ل د. ئارامی دئاخفت و كو ئێكه‌م دیدارا دكتۆری بوو گۆتێ ” تۆ وێ ببی هه‌لۆیه‌كێ پارتی ل ڤان چار سالێن بهێت” هه‌لبه‌ت ئارامی زانی كو پرس چه‌ندین رامانا ب خوه‌ڤه‌ دگرت، ئینا گه‌له‌ ب رامان به‌رسڤا وی دا و گۆت “ئه‌زێ ببم كوتره‌ك ئاشتیێ و ئه‌ز ناخوازم ببم هه‌ۆو و تۆلا ڤه‌گه‌رم”، هه‌لبه‌ت ب من و پرانیا دیده‌ڤان به‌رسڤه‌ پری قالبێ خوه‌ بوو و یا گونجاى بوو بۆ وی ده‌می. هه‌لبه‌ت گه‌ر ڤێ ئێكێ لێكده‌ی رامان ئه‌وه‌ نه‌ كو د. ئارام زمانزانه‌كی مه‌زن و شاره‌زا بوو، لێ شاره‌زایه‌ك مه‌زن د كیش و بۆچوونێن سیاسی و هزری دا هه‌بوون و دزانی چاوان وێ د به‌رسڤا خوه‌ دا سه‌رنجا گوهداری و دیده‌ڤانی و یێ به‌رامبه‌ر بۆ خوه‌ راكێشه‌. ئه‌ڤه‌ ته‌نێ مینا نموونه‌ زێندی ئه‌گینا دبه‌ ب ده‌هان ئه‌ڤ ده‌لیڤه‌ هه‌بووینه‌.
 خاله‌ك دن كو گه‌له‌ك هاریكار بوو ل گه‌ل ئارامی، پشته‌ڤانیا حزبی كه‌ “پارتی” هه‌لبه‌ت وه‌كو مه‌ ئانی زمان كه‌ بابێ وی ژی رۆله‌ك گه‌له‌ك باش د ناڤ پارتی دا هه‌بوو، ئه‌گیانا دبیت پارتی گه‌له‌ك به‌رێز د.ئارام هه‌بن لێ گه‌ر ته‌ پشته‌ڤان د ناڤ پارتی بخوه‌ دا نه‌بن ب زی ب زی نه‌ تو تێێ پێش و نه‌ ته‌دئین پێش (بلا ئه‌ڤه‌ ژی مینا ره‌خنه‌كێ به‌ بۆ هه‌ڤال و ئه‌ندامێن پارتی). لێ ئه‌و پشته‌ڤانێ بۆ د. دده‌مێ خوه‌دا بوو، ره‌حمه‌تی ژی زانی گه‌له‌ك ب جوانی ئه‌وی زه‌مینه‌ی بكاربینه‌ و داخوازا وی بوو.
 خاله‌ك دن یا گرنگ د. نه‌تنێ خوه‌ هێلا بزانین و زانكۆیێن كوردستانێ ڤه‌ لێ قه‌ستا ژ ده‌رڤه‌ كر و خوه‌ ب چاند و زانستێ وان وه‌لاتان چه‌كدار پتر هه‌ستا وی ڤه‌بوو د ئالیێ ئه‌زموونێن دی یێن كو ئه‌وی دیتین مینا ئه‌ز باوه‌رم (سوودانێ و مالیزیا) ببوورن گه‌ر ئه‌ز یێ شاش بم.
 زۆر به‌ داخڤه‌ خاله‌ك دن كو ئه‌و چوو هه‌ر ئاگه‌هژی لێ نه‌بوو، لێ بۆ جه‌ماوه‌ر و خه‌لكێ كوردستانێ هه‌میێ ژ ده‌ر و ناڤدا بۆ خه‌مه‌ك مه‌زن ئه‌وژی بخوه‌ كوشتنا بابێ وی، كێشا د. ئارامی پتر و پتر ده‌نگڤه‌دا و خه‌لك ژ هه‌موو ته‌خوچینا ڤه‌ خه‌مگین بوو. ئه‌ڤه‌ ژ بلی كو هێشتا ژێ ره‌حمه‌تی گه‌له‌ زی بوو و گه‌نج و خورته‌ك هه‌تا بیێژی جوان و پری رێز و سۆز ل دوور كۆمببوون.
هه‌لبه‌ته‌ نڤێسینا كه‌ساتیه‌ك وه‌سا نه‌ساناهى یه‌ كو مرۆڤ، یان نڤێسه‌ڤانه‌ بكاره‌ هه‌موو هویركاتیێن ره‌وشتا ڤی به‌رێزی بینه‌ زمان، له‌وان ئه‌ز ب هیڤیمه‌ كه‌سایه‌تی و ره‌وشه‌نبیر پتر ل ڤی بابه‌تی ببن خودان. نه‌ ته‌نێ بۆ كه‌سایه‌تیا د. ئارامی لێ ئه‌و به‌رێز دشێن بكه‌ن نموونه‌ك و چیرۆكه‌ك سه‌ركه‌فتی هه‌رچه‌نده‌ باركر لێ ب راستی ژی ئه‌و بخوه‌ ب وی ده‌مێ هنه‌ كورت شیا رێبازه‌ك باوه‌ریا تاكه‌ كه‌سی و جڤاكێ چێبكه‌، د سه‌ر هندێرا ب هزاران گه‌نج مینا وی هه‌نه‌، لێ رێیا ب زه‌‌حمه‌ت ناگرن یان ژی ده‌لیڤه‌ بۆ ناهێت دان ژبه‌ر بیرۆكێن ته‌نگێن هه‌مه‌جۆر. هه‌تا كو گه‌له‌ك ئارامێن دی د ناڤا جڤاكیدا ب زێن دڤێت جڤاك و لایه‌ن و ده‌سته‌لاتدار وی زه‌مینه‌ی دروستكه‌ن و ل خالێن خوه‌ یێن لاواز بنێرن و بێژن كانێ چما ئارام دكێمن و ئه‌مێ چاوا زێده‌ بكه‌ین و ده‌لیڤان بده‌ینێ. ئه‌ز داخوازم ب ڤان چه‌ند خالێن كو هه‌رده‌م ئه‌م دئینن زمان بۆ هه‌ر ره‌حمه‌تیه‌كی، لێ چنكو برینا مالباتا د. ئارامی گه‌له‌ك كورتر بوو “خودێ ئارامی و بابێ ئارامی ئارام بكه‌ و جهێ وان خۆش بیت” ئه‌و وێ د ناڤا جڤاكێ خوه‌دا زێندی بمینن.

ئارام دهۆكی/ كه‌نه‌دا
بۆ جارا دووێ یه‌ حوكمه‌تا ئه‌لبێرتا ـ كه‌نه‌دا دكه‌ڤه‌ بن هه‌ره‌شا تووره‌بوونا خه‌لكی ژ وه‌زیر و ئه‌ندام په‌رله‌مانێن خوه‌، ئه‌ڤ جاره‌ خه‌لكێ ده‌نگدایه‌ پارتا (كۆنسێرڤه‌تڤ)، ژ به‌ركو نێزیكی نه‌ه ئه‌ندامێن حوكمه‌تا وان چوونه‌ گه‌شتا زڤستانێ ل جهێن گه‌رمێن هه‌رسال ل ناڤه‌راستا ئه‌مریكا باشوور كه‌ دبێژنێ ناڤچا (كاریبیان). ئه‌ڤه‌ ل ده‌مه‌كی شیره‌ت ل خه‌لكی و ملله‌تی دكرن كو چ گه‌شتا نه‌كه‌ن و د مالێن خوه‌دا سه‌رسالا خوه‌ ببه‌نه‌ سه‌ری ژ به‌ر په‌ژیكا كۆرۆنایێ.
ئه‌ڤ نووچه‌یه‌ به‌لاڤ بوو، ب ریێا میدیایا چاڤه‌كری، خه‌به‌ر به‌لاڤ بوو و نه‌رازیبوونا خه‌لكی هات بهیستن و ئێكسه‌ر چوون به‌ر ده‌رێن ئۆفیسێن وان و ل سه‌ر ده‌رگه‌هێن وان نڤێسین (تۆ دره‌وین ده‌رچووی) یان هاتن دیتن (ل هیڤیا ده‌رچوونا خوه‌ نه‌ به‌ خولا بێن یا هه‌لبژارتنان). ب ڤی ئاوای فشاره‌كا مه‌زن خسته‌ سه‌ر حوكمه‌تا جێسین كه‌نی كو سه‌رۆك وه‌زیره‌، كاودان گه‌هشتن وی راده‌ی كو هه‌تا نووكه‌ شه‌ش وه‌زیر و ئه‌ندام په‌رله‌مان بێن ده‌رخستین ژ كارێن وان و هاتن (فایر) كرن. لێ وه‌كو دیار ئه‌ڤ هه‌ڤیره‌ وێ ئاڤێ ڤه‌خوه‌ت، ژ به‌ر كو سه‌رۆك وه‌زیر بخۆ ژی كه‌تیه‌ بن فشار ده‌رخستنێ ژ به‌ركو زوو نه‌ هات ده‌نگ و ئیدانا كارێ وه‌زیرێن خوه‌ نه‌كر. ئه‌زموونا خه‌لكێ ڤی هه‌رێمێ ل گه‌ل حوكمه‌تا خوه‌ گه‌له‌ك تونده‌ ده‌ما شاشین ژێ دبینن. به‌ری نوكه‌ سه‌رۆك وه‌زیرا ڤێ هه‌رێمێ چوو بوو پشكداری ل گه‌ل سه‌رۆك وه‌زیرێ كه‌نه‌دا كر بوو ب پاره‌یێن ملله‌تی د ئازیا (نێلسن ماندلا) ی دا، ده‌ما ده‌نگده‌رێن وێ پێزانی كو ئه‌و كاره‌ك نه‌ قانوونى بوو هاتیه‌كرن و نه‌دبوو ب پاره‌یێن حوكمه‌تێ چووبا. ئۆپۆزسیۆنێ و ده‌نگداران و میدیایێ بالا خوه‌ ژێڤه‌ نه‌كر هه‌تا ژ به‌رپرساتیا خوه‌ هاتیه‌ خار و ئۆفیس ب جهێلا و چوو و پارتا وێ ژی نه‌هات هه‌لبژارتن بۆ هه‌شت سالان.
هه‌ر چه‌نده‌ یا من دڤێن بێژم گه‌له‌ك یا زه‌لاله‌، ئه‌وژی ئه‌وه‌ د دیموكراسیا راسته‌قینه‌ دا خه‌لك چاڤێ خوه‌ نانقینن ل كه‌سێن هاتین هه‌لبژارتین و هه‌ر شاشیه‌كا ئه‌و بكه‌ن ل سه‌ر وان دهێته‌ هژمارتن. هه‌ر ملله‌ته‌كێ وه‌سان به‌رخوردێ ل گه‌ل ئه‌ندام په‌رله‌مان و وه‌زیر و پارتێن سیاسی نه‌كه‌ت، سیاسه‌تمه‌دار كه‌سێن بێ وژدان و دره‌وینن وێ مالێ مله‌تی تالان كه‌ن و دێ كاودانان به‌نه‌ د وارێ گه‌نده‌لیێ دا و گه‌نده‌لی ژی (شیرپه‌نجه‌یا) سیسته‌مایه‌، هه‌رده‌مێ كه‌تێ گه‌له‌ك ب زه‌حمه‌ته‌ ئێدی ئه‌و گه‌ل بشێن ژناڤ بێن ده‌ر و هه‌ستیێ باوه‌ریێ وێ بشكێن. له‌وان من داخوازه‌ رۆژه‌ك گه‌لێ كوردستانێ ب ڤی ئاوای به‌رخوردیێ ل گه‌ل كه‌سێن دهێنه‌ پێش و حه‌زدكه‌ن به‌پرساتیا ملله‌تی بێخن ستویێ خوه‌. هه‌رده‌م چاڤ ڤه‌كریبن و خوه‌ ل ده‌نگێن خوه‌ بكه‌ن خوه‌ دان و نه‌هێلێن مافێ وان بهێنه‌ خوارن یان هه‌ر چ نه‌بیت، بكه‌ت دلێ خوه‌ كو جاره‌ك دن هه‌لبژێرن دا كو بزانن كو خه‌لك یێ نڤستی نینه‌ ل به‌رامبه‌ر كریارێن وان یێن نه‌ قانوونى مینا هه‌ڤوه‌لاتیێن هه‌رێما ئه‌لبێرتا-كه‌نه‌دا.

ئارام دهۆكى/ كه‌نه‌دا
ژ به‌ر كو كێشێ كوردان یا به‌ربلاڤه‌ د ناڤا چه‌ندین ولاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤین دا و هه‌روه‌سا یا د ته‌رازیا سیاسه‌تا رۆژهه‌لات و رۆژئاڤادا هه‌ر ژ به‌ر ڤان ئه‌گه‌ران ژی كورد نكارن ئێكده‌نگیا خوه‌ بپارێزن وه‌كو مله‌ك دیار و خودان ئێك په‌یره‌و و ئێك په‌یام. ژ به‌ر هندێ مه‌ دیت د ڤان هه‌لبژارتنێن دووماهیێ دان كورد ببوورن دوو به‌ره‌ وه‌كو بیرۆكه‌كا ئاسایی دناڤ جڤاكێ دیمۆكراتیك دا.
ئه‌گه‌ر مه‌ ژ نێزیك ته‌ماشای بۆچوون و هزرێن كوردان كربان ل سه‌ر پشته‌ڤانیا وان، چ وه‌كو كوردێن خۆجهێن ئه‌مریكا یان وه‌كو سیاسه‌تا پارتێن كوردان ب ڤێ ره‌نگی دهاتن دیتن. هه‌لبه‌ت پرانیا كوردان هه‌ڤده‌نگ بوون ل سه‌ر هندێ كو ترامپ بۆ جاره‌كا دی ده‌رنه‌كه‌ڤه‌ ژ به‌ر ڤان ئه‌گه‌رێن خارێ. ئێك. ئه‌ڤی سه‌رۆكی وه‌كو پێدڤی و ره‌وشته‌كێ سیاسی كو حه‌ق و نه‌حه‌ق بێن زمان كار پی نه‌كر نه‌مازه‌ د كێشا كوردێن رۆژئاڤادا، ئه‌ڤه‌ ژ بلی كو وه‌كو خۆیا په‌یوه‌ندیه‌كا نه‌ ئاسای یا بسنسێ د ناڤ به‌را ترامپ و ئه‌ردوگان و كو ڤه‌رێژا وێ دگه‌ها بنه‌مالێن هه‌ردویان، ب ڤێ سیاسه‌تا تاكره‌وانه‌ كو ل سه‌ر عه‌قلێ بسنسا به‌رته‌نگا هه‌ردو لایان. وه‌سا بۆ كوردان خۆیا دبوو كو ئه‌مریكا د سیاسه‌تا ترامپی دا چاڤێ خوه‌ ل گه‌له‌ك كێشێن توركا بنقینه‌ و یان خوه‌ بسه‌رڤه‌ نه‌به‌ داكو توركیا به‌رژه‌وه‌ندیا بازرگانیا سه‌رۆكێ ناڤكری تێكنه‌ده‌. هه‌لبه‌ت د ڤی هه‌ڤكێشێ دا كورد ل هه‌موو پارچێن كوردستانێ كه‌ دكرنه‌ (باكوور، باشوور و رۆژئاڤا) زیانه‌ك مه‌زن ڤێدكه‌ت. له‌وان ژی كوردێن هه‌ر سێ پارچان بێ دودلی ده‌نگدان جۆ بایدنی، كه‌ ئه‌وی هنه‌ك پلانێن پوزه‌تیڤ بۆ كوردان هه‌بوون هه‌ر ژ ده‌ستپێكا هه‌ڕفاندنا رژێما چووی یا عیراقێ و كه‌ستیا ئه‌ردوگان دبنینه‌ ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست كه‌سه‌ك دو روو نه‌ پاك و زه‌لال د سیاسه‌تا خۆیا ده‌رڤه‌دا نه‌مازه‌ یا گرێدای ب كه‌مه‌ نه‌ته‌وه‌یانڤه‌ مینا كوردان و ئه‌رمان…هتد. لێ ل ئالیه‌ك دن رژێما ئیرانێ كو بوویه‌ سندانه‌ ل سه‌ر دلێ هه‌موو گه‌لێ ئێرانێ و كوردێن رۆژهه‌لات بتایبه‌تی، گوهۆرینا وێ رژێمێ گه‌له‌ك مه‌ره‌مه‌كا مه‌زنه‌ بۆ هه‌موو كوردان لێ بۆ كوردێن رۆژهه‌لات خه‌ونه‌كا رۆژانه‌یه‌. ب بۆچوونێن وان سیسته‌ما ترامپی ده‌سته‌لاتا ئیرانێ ئینایه‌ سه‌ر لێڤا قه‌بری و چنه‌مایه‌ وێ كفنی بۆ بدرین و بێخنه‌ د ناڤ مه‌زبه‌لا دیرۆكێ دا گه‌ر هاتبا و ترۆمه‌پ بۆ جاره‌كدن هاتبا هه‌لبژارتن. ئه‌و وه‌سا دبینن كو جاره‌ك دن سیاسه‌تا دیمۆكراتان سیاسه‌ته‌كا ئۆبامانه‌ به‌ و گه‌له‌ك یا توند نه‌ به‌ و ئه‌ڤه‌ ببه‌ ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا سیاسته‌ك نه‌رم د گه‌ل ئیرانێ و گه‌لێ و كا هه‌تا كه‌نگی باجا رژێما كه‌ڤنه‌ په‌رستا ئیرانێ بده‌. له‌وان كوردێن رۆژهه‌لات ئه‌وانژی بێ دودلی ده‌نگدا بتره‌مپی.
ب ڤی ئاوای حه‌زێن كوردا نه‌ مینا هه‌ڤن د واقعیدا و له‌وان ژی نكارن د هه‌لبژارتنێن ئه‌مریكادا گه‌له‌ك جاران ئێكده‌نگ بن، د سه‌ر هندێرا كو ئازارا هه‌موویان یه‌كه‌ لێ رێیا چوونه‌ ئاشی هه‌ر ئێكی جودایه‌ ژ یێن دن. لێ ژ به‌ر كو توركیا و ئیران هه‌ردو ژی سندانێن گرانن ل سه‌ر سینگێ كوردان، هه‌ر كیژ وان ژی بێ دره‌و ده‌له‌سه‌یێن به‌رژه‌وه‌ندیا سیاسه‌تا ده‌رڤه‌ یا ئه‌مریكا به‌رپێت كیژ وان ژی ته‌نگ بكه‌ و رێیێ لێ بگره‌ كو زیده‌گاڤیا و مای تێكرنا وان ل د خاك و بریارا واندا بكه‌ وێ روناهیه‌ك بده‌ هه‌موو گه‌لێ كورد و هه‌موو وێ سوود مه‌ند به‌ ژێ.