ئحسان ئامێدى

تاكره‌وى د ده‌ستهه‌لاتێ دا و برێڤه‌برنا كاروبارێن گشتى دا مه‌ترسیا درستبوونا ناڤه‌ندیێ و دكتاتۆریه‌تێ په‌یدادكه‌ت، ئێدى ره‌وش ل وان جهان به‌ر ب خراپتریێ ڤه‌ دچیت هه‌تا دهه‌لۆشیێت و وێران دبیت، و تاكره‌وێ بوویه‌ دكتاتۆر وه‌سا هزردكه‌ت ئه‌و ده‌ستهه‌لاتا ره‌هایه‌ و كه‌س ژ وى هه‌مى پرس و بابه‌تا باشتر نزانیت ئێدى ل دووڤ دیدوبۆچوونێن خوه‌، دێ بریار و فه‌رمانا ده‌رئینیت و ل سه‌ر خه‌لكى سه‌پینیت و ل دووماهیێ كاره‌سات و وێرانى ب وه‌لاتى دكه‌ڤیت له‌وان ژمێژوه‌ره‌ جڤاكێن مرۆڤى ئه‌ڤ جۆره‌ ده‌ستهه‌لاته‌ ره‌دكرینه‌ و به‌ر ب وان سیسته‌مان ڤه‌ چووینه‌ یێن ده‌ربرینێ ژ ئیرادا ملله‌تى دكه‌ن و گرنگیێ ب راوێژكاریكرنێ و گوهداریكرنێ ل یێ دیتر دده‌ن.
سیسته‌مێن ده‌ربرینێ ژئیرادا ملله‌تى دكه‌ن ده‌رگه‌هێ دیالۆگ و دانوستاندنن و گفتوگۆیان ڤه‌دكه‌ت د ناڤبه‌را پێكهاتێن سیاسى، و ده‌ستهه‌لاتێ و ملله‌تى و ده‌وله‌تى و ده‌وله‌تێن دیتر دا، و ب ڤێ رییێ ده‌ستهه‌لات ئاگه‌هدارى گیروگرفت و كیشه‌ و پرس و پێدڤیێن خه‌لكى و لایه‌نێن په‌یوه‌ندیدار ئاگه‌داردبیت و چاره‌سه‌ریێن گونجاى بۆ دكه‌ت.
ده‌ستهه‌لاتێن جڤاكێن رۆژهه‌لاتى تاكره‌ون د ئیداره‌كرنا جڤاكى دا و ده‌ستهه‌لات یا سه‌پاندیه‌ چ ب میراتگریێ یان ب كۆده‌تایێن له‌شكرى، ژ به‌ر هندێ ژى بریار بده‌ست دبه‌رهه‌ڤ نینن گوهداریا ره‌ئیا یێ دیتر بكه‌ن و چاره‌سه‌ریێن گونجاى بۆ پرس و كێشا ببینن، زێده‌بارى به‌كره‌وه‌ندێ سیاسى ڤێ ده‌ڤه‌رێ تاكره‌ویا ده‌ستهه‌لاتدارى بوویه‌ چیێ سیاسى یان ئه‌تنى یان یێ ئاینى یان یێ بیروباوه‌ران یان یێ جڤاكى، هه‌ر ئێكى بۆ خوه‌ ب تنێ یا ڤیایى و هه‌ڤكیفێ خوه‌ یێ سه‌ركوتكرى و ته‌په‌سه‌ركرى.
ژ كه‌ڤندا جڤاكێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ د ئێك دیدێ دابوونه‌ و تنێ ئێك گۆتار هه‌بوویه‌، گۆتارا ده‌ستهه‌لاتدارى، ژبلى وى بیاڤێ چ دید و گۆتاران نه‌بوویه‌، هه‌ر هه‌بوونه‌كا جودا دهاته‌ سه‌ركوتكرن و ژناڤبرن، هه‌رده‌م یێ ب هێز لاوازێ ژناڤبرى و دید و گۆتارا خوه‌ یا سه‌پاندى، و هۆسا هه‌مى ده‌لیڤێن دانوستاندنێ و دیالۆگێ هاتینه‌گرتن و تنێ ئێك بژراده‌ ل به‌رامبه‌ر خه‌لكى هێلا ئه‌و ژى (دێ ئه‌و بیت یا من گۆتى)!.
مرۆڤ یێ گه‌شبینه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ كو سیسته‌مێ حوكمرانیێ به‌ر ب دیمۆكراتیه‌تا راسته‌قینه‌ ڤه‌ دچیت سه‌ره‌راى كێموكاسیێن هه‌یین، چونكى ده‌ستهه‌لاتدارێن هه‌رێمێ ده‌ربرینێ ژ ئیرادا ملله‌تى دكه‌ن و ب ده‌نگێن خه‌لكى هاتینه‌ و خه‌مخۆرێن پرسێن خه‌لكینه‌ و خوه‌ ل پێدڤى و داخوازێن خه‌لكى دكه‌نه‌ خودان و گوهداریا دیدو بۆچوون و رایی و پشنیازێن ملله‌تى دكه‌ن.
یا پتر دیمۆكراتیه‌تێ جێگیردكه‌ت ل هه‌رێما كوردستانێ پشكداریا ده‌ستهه‌لاتدارێن هه‌رێمێ ل بلندترین پایه‌ و پله‌دا د كوربه‌ند و دیبه‌یت و په‌نال و دیدارێن تایبه‌ت ب پرسێن ملله‌تى ڤه‌، و پێشكێشكرنا بابه‌تێن هه‌ستدار و گه‌نگه‌شه‌كرنا وان بابه‌تان ل گه‌ل ئاماده‌بوویان و گوهداریكرنا بابه‌تێن پشكدارێن دى و مانه‌ڤه‌یا وان بۆ ده‌مێن درێژ ل وان كوربه‌ندێن دیالۆگى، ئه‌ڤه‌ رێبازا بنه‌جهكرنا جێگیركرنا زهنیه‌تا قه‌بوولكرنا یێ دیتره‌ و خوشكرنا زه‌مینا هزرى و ده‌روونى و سیاسى و جڤاكیه‌ بۆ پرۆسا دیمۆكراتى ب هه‌مى بنه‌مایێن خوه‌ڤه‌.
بزاڤا سیاسیا كوردستانێ و سه‌ربۆرا هه‌رێما كوردستانێ زه‌مینه‌كا گونجاى چێكریه‌ بۆ دیالۆگ وگفتوگویان ب رێیا كوربه‌ند و دیبه‌یتێن و دیدارێن دانوستاندنێ ل ئاستێن هه‌رێن بلند د ناڤبه‌را وان بخوه‌ و ل گه‌ل ته‌خوجینێن جڤاكیێن ژێكجودا دا، و ئه‌ڤه‌ بۆ چه‌ندین جاران كه‌ساتیا سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ و سه‌رۆكێ ئه‌نجوومه‌نێ وه‌زیران و سه‌رۆكێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ و به‌رپرسیێن دى یێن سیاسى و ئیدارى و جڤاكى و ئه‌كادیمى و ره‌وشه‌نبیرى و یێن دیتر ب كارانه‌ د ڤان كۆڕبه‌ندا دا پشكداربوون، ئه‌ڤ پشكداربوونا ل ڤى ئاستى رێخۆشكه‌را به‌رهه‌مئینانا بنه‌مایێن دیمۆكراتیه‌تێ و سیاسه‌تا نه‌رم و كارلێكیا ئه‌رێنیه‌ بۆ هه‌مى چومكێن حوكمرانیێ ل هه‌رێمێ، و به‌ر ب چاره‌سه‌ركرنا گیروگرفت و كێشه‌یێن هه‌یین ب رێیا ئالوگۆریا دید و بۆچوونان و لێكتێگه‌هشتنێ.
دیالۆگ رێیا هه‌را باشه‌ بۆ دیتنا چاره‌یێن هه‌رێن گونجایه‌ بۆ هه‌ر پرسه‌كا بهێته‌ پێش، دیالۆگ گه‌نگه‌شه‌كرنه‌كا سه‌رخوه‌یانه‌یه‌ د ناڤبه‌را دو كه‌سان یان لایه‌نان و پتر بۆ ئالوگۆركرنا بیرو بۆچوونان ل سه‌ر بابه‌تێن دیاركرى بۆ مه‌به‌ستا هه‌ڤتێگه‌هشتنێ و دیتنا چاره‌سه‌ریێن پێدڤى.
قه‌بوولكرنا دیالۆگێ و به‌رهه‌ڤبوون بۆ گوهداریكرنا ره‌ئیا یێ دیتر پێنگاڤه‌كا هه‌را گرنگه‌ ب نیازا دیتنا چاره‌سه‌ریێن گونجاى بۆ بابه‌تێن دیالۆگ ل سه‌ر دهێته‌كرن.
دانوستاندن ئه‌و دیالۆگه‌ یاكو دهێته‌كرن ب ئارمانجا چاره‌سه‌ركرنا ناكۆكیان و گه‌هشتن ب رێكه‌فتنا كو رازیبوونا هه‌مى لایه‌نان ل سه‌ر هه‌بیت.
ئه‌ڤرۆ هه‌رێما كوردستانێ مل ب ملێ كاركرن بۆ دابینكرنا ئاسایشێ و ئازادیێ و ئاڤه‌دانكرنێ و خزمه‌تگوزاریێ، یا پرۆسا دیالۆگ و گفتوگریێ دروست دكه‌ت و ب هێزدئێخیت و بسپۆریا هونه‌رێ دیالۆگێ دئافرینیت، ئه‌ڤ ئافراندنه‌ نه‌فه‌س درێژیێ و نه‌رماتیێ دروست دكه‌ت بۆ هندى دیالۆگان درێژخایه‌ن جهێ ركاتیێ و توندره‌ویێ و كاردانه‌ڤه‌یا نه‌رینى بگریت.
ئاماده‌بوونا خودانێن پایه‌ و پله‌یا و پشكداریا وان د پێشكێشكرنا بابه‌تان دا و گوهداریكرنا بابه‌تێن یێن دیتر و گه‌نگه‌شه‌كرنا سه‌رخۆیانه‌ ل سه‌ر كۆما بابه‌ت و پرسێن كوربه‌ند ل سه‌ر دهێنه‌كرن جێگیركرنا هه‌لبژاردێ دیالۆگێ و دانوستاندنێ یه‌ ل جهێ ئیك گۆتاریا سه‌پاندى.
یا خۆشتر و باشتر و دلخۆشكه‌رتر پشكداریا سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ و سه‌رۆكێ ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران و چه‌ندین كاربده‌ستێن دى ل وان دیبه‌یت و په‌نال و كوربه‌ندان دا و پێشكێشكرنا په‌یاما خوه‌ ب زه‌لالى و به‌رپرسانه‌ و راوه‌ستان ل سه‌ر بابه‌تان ب زمانه‌ك زانستى دیمۆكراتى سه‌رده‌میانه‌ و راسته‌وخوه‌ بكه‌ڤن د دیالۆگ و دانوستاندنێ دا، ئه‌ڤه‌ گه‌شبینیه‌كێ دروستدكه‌ت كو ئاسۆیێن گه‌ش ل به‌رامبه‌ر سیسته‌مێ حوكمرانیێ و گه‌شه‌دانا هه‌مى بیاڤێن ژیانێ ل هه‌رێما كوردستانێ هه‌نه‌.
ملله‌ته‌ك كو ده‌ستهه‌لاتدارێن وان خوه‌ د ناڤ خه‌لكى دا ببینن و دانوستاندنێن راسته‌وخوه‌ دگه‌لدا بكه‌ن و خوه‌ ب خودانێن ملله‌تى بزانن و كێشه‌ و گرفتێن وان چاره‌سه‌ربكه‌ن و پێدڤى و داخوازیێن وان بجهبینن دێ هه‌ر سه‌ركه‌ڤیت.
ئه‌م باوه‌رین ماده‌م ملله‌تێ مه‌ خودان ڤان ده‌ستهه‌لاتدارێن دلسۆز و بسپۆر و خه‌مخۆر و خودان شیانن و باوه‌رى ب خوه‌ و ب یێ دى و پرانسیبێن دیمۆكراتیه‌تێ هه‌یه‌ و ده‌رگه‌هێ دیالۆگێ و دانوستاندنێ ڤه‌دكه‌ن دێ ره‌وش ب هه‌مى لایه‌كى ڤه‌ به‌ر ب پێشڤه‌ چیت، ئه‌ڤه‌ كلتوورێ پارتى و بارزانى یه‌ رۆژ بۆ رۆژێ د گه‌شه‌یێ دایه‌ و پێشڤه‌دچیت و سه‌ركه‌فتن هه‌ر به‌هرا وێ یه‌.

ئحسان ئامێدى

پتر ژ سه‌د سالانه‌ خه‌لكێ كوردستانا عیراقێ خه‌باتێ دكه‌ت و قوربانیێ دده‌ت، پێناڤى ماف و ئارمانجێن خوه‌یێن نه‌ته‌وایه‌تى و د ئه‌نجامدا هه‌رێما كوردستانێ به‌رهه‌م هاتیه‌.
هه‌رێما كوردستانێ ل باشۆرێ كوردستانێ هاتیه‌ دامه‌زراندن ل سالا 1991 كو ژ به‌رهه‌مێن سه‌رهه‌لدانا جه‌ماوه‌رى و كۆچا ملیۆنى و خه‌بات و قوربانیدانا ملله‌تى بوو، به‌راهیێن بیرۆكا ڤێ هه‌رێمێ بۆ رێكه‌فتنا 11 ئادارا سالا 1970 بوو د ناڤبه‌را حوكمه‌تا عیراقێ یا وى سه‌رده‌مى و سه‌ركردایه‌تیا شۆره‌شا ئه‌یلۆلا نشتیمانى ب سه‌رۆكاتیا بارزانیێ نه‌مر ڤه‌دگه‌ریت، گۆره‌ى وێ رێكه‌فتنێ بۆ ده‌مێ چار سالان سه‌ركردایه‌تیا ڤێ ده‌ڤه‌رێ كه‌فته‌ د ده‌ستهه‌لاتا پارتى و شۆره‌شێ دا و وه‌كو كیانه‌ك كوردستانى دهات برێڤه‌برن.
كێشا سنۆرێن باشۆرى یێن هه‌رێما كوردستانێ كه‌ڤنه‌ و ڤه‌دگه‌ریته‌ڤه‌ بۆ به‌رى دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا عیراقێ و هه‌را به‌رده‌وامه‌ و هه‌رده‌م كێشه‌ و ناكۆكى د ناڤبه‌را حوكمه‌تێن عیراقێ و سه‌ركردایه‌تیا شۆره‌شێ هه‌بوونه‌ ل سه‌ر سنۆرێ هه‌رێمێ.
ل دووڤ راستیێن جوگرافى و مێژوویى و مرۆڤى سنۆرێ باشۆرێ كوردستانێ زنجیرا چیایێن حه‌مرینه‌، و ئاكنجیێن هه‌رێما كوردستانێ پتریا وان كوردن و پێكهاتێن دیتر ژى هه‌نه‌ وه‌كو توركمان و عه‌ره‌ب و ئاشۆرى و كلدان، و پتریا ئاینێ خه‌لكى وێ ئیسلامه‌ هه‌روه‌سا ئێزدى و مه‌سیحى ژى لێ هه‌نه‌، پێكڤه‌ژیانه‌كا ئاشتیانه‌ یا سروشتى یا ڤان پێكهاتان ب جوداهیێن خوه‌یێن ئه‌تنى و ئاینى هه‌بوویه‌ و هه‌یه‌، و ئه‌و كاره‌ساتێن ب سه‌رێ كوردستانێ ئیناین هه‌مى ئه‌ڤ پێكهاته‌ ڤه‌گرتینه‌ و چ پێكهات ڤه‌ده‌ر نه‌كرینه‌.
هه‌رێما كوردستانێ جوگرافیه‌كا مه‌زنه‌ و چراتیه‌كا مه‌زنا مرۆڤان تێدا هه‌یه‌ تێرا ڤه‌حه‌واندنا ئاكنجیێن خوه‌ هه‌یه‌، و خودان سه‌روه‌ت و سامانه‌ك مه‌زنه‌ هه‌رده‌مێ ب رێكوپێكى بهێن رێخستن تێرا ئاكنجیێن وێ و گه‌شه‌دانا وێ هه‌یه‌، لێ یا دۆرپێچكریه‌ ب سنۆرێن سیاسى و یاسایێن هه‌رێمایه‌تى و نێڤده‌وله‌تى، كو گه‌له‌ك جاران ئه‌ڤ سنۆرێن چێكرى رێگر بووینه‌ بو پێشڤه‌چوونا هه‌رێما كوردستانێ و بزاڤا سیاسیا نه‌ته‌وه‌یا كوردستانێ.
هه‌رێما كوردستانێ ژلایێ سروشتى ڤه‌ پارچه‌كا كوردستانێ یه‌ سێ سنۆرێن وێ ل رۆژهه‌لات و ل باكۆر و رۆژئاڤا هه‌ر كوردستانه‌، لێ ژلایێ سیاسى و یاسایى ڤه‌ سنوره‌كێ جێگیر و دانپێدایێ هه‌رێمایه‌تى و نێڤده‌وله‌تى هه‌یه‌ ل گه‌ل سێ ده‌وله‌تێن هه‌بوونا كوردان وه‌كو ملله‌ت ره‌ددكه‌ن، ل رۆژهه‌لاتێ دگه‌ل ده‌وله‌تا ئیرانێ و ل باكۆر ل گه‌ل ده‌وله‌تا توركیا و ل رۆژئاڤا دگه‌ل ده‌وله‌تا سووریا كو ئه‌و پارچێن كوردستانێ یێن ل سه‌ر سنۆرێ هه‌رێما كوردستانێ ژلایێ وان ده‌وله‌تان ڤه‌ هاتینه‌ داگیركرن، داگیركرن چونكى ئه‌و رژێمێن ده‌ستهه‌لاتدار د وان ده‌وله‌تان دا ب هێزا له‌شكرى خوه‌ ل سه‌ر وان پارچێن كوردستانێ سه‌پاندیه‌ و سیاسه‌تا داگیركرنێ ل وان پارچان په‌یره‌و دكه‌ن، داگیركرنه‌كا سیاسى و له‌شكرى و ئابوورى و ره‌وشه‌نبیرى بجهدئینن و خودانێن ره‌سه‌نێن عه‌ردى ب ئاساییترین مافێن مرۆڤى و ملله‌تى بێبه‌هردكه‌ن.
باشۆرێ كوردستانێ ژى یا داگیركرى بوو ژ لایێ عیراقێ ڤه‌، لێ شیا ب خه‌بات و به‌رخودانا خوه‌، خوه‌ بكه‌ته‌ هه‌رێمه‌كا فیدرالى، تاكه‌ سنۆرێ هه‌رێما كوردستانێ دگه‌ل نه‌ته‌وه‌ك دى نه‌ پارچه‌كا كوردستانێ بیت سنۆرێ وێ یێ باشۆرى یه‌ دگه‌ل ده‌وله‌تا عیراقێ یا كو نوكه‌ هه‌رێم تێدا یه‌كه‌كا فیدرالى، لێ سنۆرێ باشۆرێ هه‌رێمێ ل دووڤ راستیێن جوگرافى و مێژوویى نه‌هاتیه‌ ده‌ستنیشانكرن و هه‌مى باشۆرێ كوردستانێ كۆمڤه‌نه‌بوویه‌ د هه‌رێما كوردستانێ دا و ده‌ڤه‌ره‌كا مه‌زنا وێ هشتا ل ده‌رڤه‌ى ده‌ستهه‌لاتا ئیدارا هه‌رێما كوردستانێ یه‌، سه‌ره‌راى دانپێدانا عیراقێ ب وان ده‌ڤه‌رێن ناكۆكیێ و چاره‌سه‌ریا دستوورى ل دووڤ مادێ 140 دستوورى، لێ پرسا سنۆرێ هه‌رێما كوردستانێ نه‌هاتیه‌ چاره‌سه‌ركرن و هه‌ر مایه‌ كێشه‌ ل گه‌ل حوكمه‌تا فیدرالى ل به‌غدا.
ره‌وشا نها ل عیراقێ، ده‌وله‌تێ ب دامه‌زراوێن وێڤه‌ لاوازدكه‌ت به‌ر ب هندێ دچیت كو ئه‌و دامه‌زراوێن هه‌ین ژى لاوازتر لێبهێن و هنده‌ك بهه‌لوه‌شیێن، و ل به‌رامبه‌ر ژى هه‌رێما كوردستانێ د ره‌وشه‌كا باشتر ژ وان دایه‌ و هه‌رێما كوردستانێ هند پرسێن گرنگ و چاره‌نڤیسى ل گه‌ل به‌غدا هه‌نه‌ كو دڤێت خرابیا بارودۆخى بكاربینى بۆ ئێكلاكلانا وان پرسان د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێمێ دا.
ژ كه‌ڤندا گۆتیه‌ قوه‌ت عله‌تى دبریت!، ل پێشچاڤ هه‌رێما كوردستانێ ب قوه‌ته‌، تێرا هندێ هیزا سیاسى و له‌شكرى و ئابووورى و دیپلۆماسى هه‌یه‌ كو بشێت خوه‌ ل به‌رسینگا ركه‌به‌ریان بگریت و خوه‌ ژ ئاسته‌نگان ده‌ربازكه‌ت و گیروگرفت و ئالۆزیێن ناڤخوه‌یى چاره‌سه‌ركه‌ت.
هه‌رێما كوردستانێ داكو پێشڤه‌ بچیت پێدڤیه‌ به‌رى هه‌ر تشته‌كى دستووره‌كى یان باوه‌رنامه‌كا نشتیمانى یا پێگیر بۆ خوه‌ دانن و سه‌روه‌ریا قانوونێ بهێت سه‌پاندن و هه‌مى لایه‌نێن هه‌رێما كوردستانێ و هه‌بۆنه‌ك د هه‌رێمێ دا هه‌ى قانوونێن هه‌رێمێ بجهبینن، دڤێت پارتى ب پلا ئێك و ل دووڤدا یه‌كێتى و پاشى لایه‌نێن دى یێن سیاسى هه‌ر ئێك ل دووڤ قه‌بارێ خوه‌ به‌رپسیاریا خوه‌ وه‌رگریت و ب هه‌ڤرا د چارچووڤێ به‌رنامێ نشتیمانیێ هه‌رێمێدا كاربكه‌ن بۆ هندێ ره‌وشا هه‌ریمێ باشتر بكه‌ن و مه‌ترسیێن هه‌یى دیربكه‌ن، و داخواز و پێدڤیێن خه‌لكى بجهبینن و ملله‌تى سه‌رفراز و پشتراسبكه‌ن.
یا فه‌ره‌ ل ڤى ده‌ستودارێ ئاگر كه‌فتیه‌ ده‌ڤه‌رێ و هه‌مى ئه‌ڤ ده‌وله‌تێن داگیركه‌ر هه‌ر ئێك ب ره‌نگه‌كى ئاگر ڤێكه‌فتى، هه‌ر پارچه‌كا كوردستانێ خوه‌ به‌رهه‌ڤ بكه‌ت بۆ سه‌ره‌ده‌یكرنه‌كا گونجایتر ل گه‌ل پێشهاتان و ئه‌وا د به‌رژه‌وه‌ندیا وان دا بكه‌ن داكو ئه‌ڤ ده‌لیڤه‌ باشتر بهێته‌ بكارئینان بۆ ده‌ستكه‌فتیێن ملله‌تى.
هێزێن سیاسى ل هه‌ر پارچه‌كێ هه‌ڤگرتنا خوه‌ پێكبینن و ل دووڤ به‌رنامه‌كێ گونجاى كاربكه‌ن، كو بشێن كاریگه‌ربن و باندۆرا خوه‌ هه‌بیت، هێزێن سیاسى یێن رۆژهه‌لاتا كوردستانێ بچنه‌ گۆره‌پانا خوه‌ یا خه‌باتێ و ل وێرێ رۆلێ خوه‌ بگێرن پێناڤى مافێن ملله‌تێ خوه‌. په‌كه‌كه‌ هێزه‌كه‌ چ ماف نینه‌ هه‌بوونا خوه‌ بسه‌پینیت ل هه‌رێما كوردستانێ و مایێ خوه‌ د كاروبارێن هه‌رێمێ دا بكه‌ت، گۆره‌پانا خه‌باتا وێ دیاره‌، رووبه‌رێ وێ به‌رفره‌هتره‌ و چیایێن وێ بلندترن و گه‌لیێن وێ درێژترن و نهالێن وێ كوورترن و باژێرێن وێ مه‌زنترن و مرۆڤێن وێ پترن، هه‌بوونا وێ ل هه‌رێما كوردستانێ تنێ بوویه‌ هۆیێ مایتێكرنا ده‌ره‌كى و خرابكرنا پتریا گوندان و نه‌ئاڤاكرنا وان، له‌وان یا فه‌ره‌ په‌كه‌كه‌ ده‌ست ژ هه‌رێما كوردستانێ به‌رده‌ت و بچیته‌ گۆره‌پانا راسته‌قینه‌یا خه‌باتا خوه‌ و خوه‌ به‌رهه‌ڤكه‌ت بۆ پێشهاتێن پاشه‌رۆژێ.
هێزێن سیاسیێن پارچێن دى یێن كوردستانێ برانه‌ وه‌كو نه‌ته‌وه‌ لێ هه‌ڤپشك نینن د ئه‌رك و به‌رپسیاریا هه‌رێما كوردستانێ دا، له‌وان دڤێت هه‌ر ئێك بخوه‌دا بچیته‌ڤه‌ و ب تایبه‌تى په‌كه‌كه‌ و ره‌خنا وان شاشیێن خوه‌ یێن هنده‌ سالان بكه‌ن و راستڤه‌كه‌ن و بچنه‌ گۆره‌پانا خوه‌یا راسته‌قینه‌ درێژیێ ب چالاكیێن خوه‌ بده‌ن.
هه‌رێما كوردستانێ خودانێن خوه‌یێن راسته‌قینه‌ هه‌نه‌ ئه‌ڤه‌ پتر ژ سه‌د سالانه‌ خه‌باتێ دكه‌ن و قوربانیێ دده‌ن تاكو ئه‌ڤ ده‌ستكه‌فتیه‌ بده‌ستڤه‌ئیناى، خۆدانێن وێ د دلسۆز و بسپۆر و خوه‌گوریكه‌رن، خودان هزر و به‌رنامه‌ و سیاسه‌تن دزانن و دشێن كاروباران ب باشى برێڤه‌ببه‌ن و سه‌ره‌ده‌یه‌كا گونجاى بكه‌ن، له‌وا ب باوه‌رین هه‌رێما كوردستانێ هه‌ر دێ پێشڤه‌چیت و گه‌شه‌یێ كه‌ت.

ئحسان ئامێدى

مرۆڤ ئه‌و زینده‌وه‌رێ ژیر، هه‌مى گه‌ردوون ل به‌ر خزمه‌تا ویه‌، هه‌كه‌ ئه‌ڤ مرۆڤه‌ ب ژیرێ خوه‌ڤه‌ هه‌مى ب هه‌ڤرا كاربكه‌ن، پێناڤى باشتر تێگه‌هشتنا جیهانێ و خۆشكرنا بیاڤێن ژیانێ گه‌شه‌كرنا كه‌رستێن پێشكه‌فتنێ دێ چه‌ند د ره‌وشه‌كا باشتر دابین.
لێ ئه‌ڤه‌ نه‌بوویه‌ و ناهێته‌ چاڤه‌رێكرن ئه‌و تێگه‌هشتن و هه‌ڤقه‌بوولكرن چێببیت و هه‌مى پێكڤه‌ بۆ ئارمانجێن مرۆڤایه‌تیێ كاربكه‌ن هندى ئه‌زئه‌زۆكى و خوه‌په‌رستى و توخمپه‌رستى هه‌بیت، شه‌ر و ململانێ و هه‌ڤركى هه‌ر هه‌بوویه‌، سه‌را بچیكترین پرس تا مه‌زنترین پرس، و ئه‌ڤێ ژى بیاڤه‌كێ دى یێ وه‌رار و پێشڤه‌چوونێ ل خوه‌ ڤه‌كریه‌.
ململانا مرۆڤان ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ و ده‌ستكه‌فتیان و خوه‌سه‌پاندنێ و به‌رفره‌هكرنێ بوونه‌، و پرسێن ئه‌تنى و ئاینى و ئولى و تایفى و جوگرافى و بیروباوه‌رى و چینایه‌تى و ره‌نگى ئامراز و كارتێن هێزێ یێن ڤێ ململانێ بوونه‌.
كه‌ڤنترین و ره‌سه‌نترین جوداهیا كومێن مرۆڤان ل سه‌ر بنه‌مایێن ره‌گه‌زى و ئه‌تنى و ئاینى و جوگرافى بوونه‌ و ل ڤێ جوداهیێ شه‌رێ ده‌ستهه‌لاتێ و فراوانخوازیێ ده‌ستپێكریه‌ و هه‌ر به‌رده‌وامه‌.
ل ڤى سه‌رده‌مى هشتا شه‌رێن ئاینى و نه‌ته‌وه‌یى و فراوانخوازیێ و ده‌ستهه‌لاتێ ل پتریا قولاچێن جیهانێ هه‌نه‌، مه‌زنترین و درێژترین شه‌ر، شه‌رێ داگیركرن و ده‌سته‌سه‌ركرنا كوردستانێ بوویه‌، ئه‌ڤ شه‌ره‌ به‌رێ سه‌رهلدانا بوسلمانه‌تیێ هه‌بوویه‌ و پشتى داگیركرنا بوسلمانان و بوسلمانبوونا كوردان ژى هه‌ر مایه‌ و داگیركه‌رێن بوسلمان ب بوسلمانبوونا كوردان رازى نه‌بوون به‌لێ هه‌ولێن ژێبرنا كه‌ساتیا كوردى و ناسناما كوردستانێ دان و سیاسه‌تا به‌هژاندنا نه‌ته‌وه‌یا كوردى په‌یره‌وكر. بوسلمانێن كورده‌، ب ده‌ستێن بوسلمانێن عه‌ره‌ب و تورك و فارس دهێن ژناڤبرن، سه‌رهلدان و به‌رخودانا كوردان درێژى دایێ و هه‌رێ به‌رده‌وامه‌ و دێ یێ به‌رده‌وام بیت تا كوردستان ب مافێن خوه‌ یێن نه‌ته‌وه‌یى شادببیت.
ملله‌تێن ده‌ڤه‌رێ ب گه‌له‌ك ره‌نگان سه‌ره‌ده‌رى دگه‌ل به‌لاڤبوونا بوسلمانه‌تیێ كر، هه‌بوونه‌ بوسلمانه‌تى و عه‌ره‌باتى وه‌رگرتى و ناسناما خوه‌ یا كه‌ڤن ژده‌ستدای وه‌كو مسری و جه‌زائیریان، هه‌بووینه‌ ژى بوسلمانه‌تى وه‌رگرتى و عه‌ره‌بایه‌تى ره‌دكرى وه‌كو كوردان و فارسان و توركان، و هه‌بوونه‌ هه‌ردو ره‌دكرین وه‌كو ئسپانیا و بلقانیا و هه‌بوونه‌ عه‌رباتى وه‌رگرتى و ئیسلام ره‌دكرى وه‌كو پێكهاتێن مه‌سیحى ل وه‌لاتێن عه‌ره‌بى، ل سه‌ر ڤێ هه‌میێ را كو كوردان بوسلمانه‌تى وه‌رگرتى باشترین پێگیرى ب ستینێن بوسلمانه‌تیێ كریه‌، لێ ملله‌تێن دیتر بوسلمانه‌تى كره‌ فاكته‌ره‌ك بۆ بهێزكرن و بالاده‌ستكرن و به‌رفره‌هكرنا خوه‌ و ته‌په‌سه‌ركرنا یێن دیتر.
ل وه‌لاتێن بوسلمانان هه‌ر نه‌ته‌وه‌كێ بۆ خوه‌ ده‌وله‌ته‌ك چێكرى، مافێن پێكهاتێن دى یێن جڤاكى ژێ ستاندینه‌، ده‌وله‌ت یا ده‌ستهه‌لاتێ بوویه‌ و ده‌ستهه‌لات یا پێكهاته‌كا ئه‌تنى بوویه‌، و یێن دى د زربه‌هركرى بوونه‌ ژمافێن خویێن ره‌وا، و نه‌بوویه‌ د وه‌لاته‌كێ بوسلمانان دا پرانسیبێن مافێن مرۆڤى و مافێن چاره‌نڤیسێ گه‌لان و دادپه‌روه‌ریێ و هاولاتیبوونێ ب وه‌كهه‌ڤى بجهئینابیت، له‌وا هه‌رده‌م ل وان وه‌لاتان شه‌ر و ململانێ و لێكدانه‌.
خه‌باتا رزگاریخوازا گه‌لێ كوردستانێ پێناڤى مافێن و ێیێن ره‌وابوویه‌، دژى داگیركه‌ران یێن هه‌لگرێن هه‌مان ئایین كو نه‌ڤیایه‌ ناڤه‌رۆكا ئایه‌ته‌كا قورئانا پیرۆز بجهبینن و هه‌ر خوه‌ تێناگه‌هینن كو ئایه‌ته‌كا هه‌ى دانێ ب مافێن ملله‌تان دده‌ت!.
(هۆ خه‌لكینۆ مه‌ هین ژ نیر و مێرا ئافراندینه‌ و كرینه‌ گه‌ل و هۆز دا هه‌ڤبنیاسن چێترێ وه‌ ل ده‌ف خودێ ئه‌وه‌ یێ باشتر بیت). ئه‌ڤه‌ ئایه‌ته‌كا قورئانا پیرۆزه‌ بۆ هه‌مى مرۆڤان هاتیه‌ و ئه‌ركه‌ ل سه‌ر بوسلمانان خوه‌ د ناڤه‌رۆكا وێ ئایه‌تێ بگه‌هینن و كارپێبكه‌ن و بجهبینن. به‌لێ ده‌ستهه‌لاتدارێن ده‌وله‌تێن بوسلمانان ئاینى بكاردئینن بۆ سه‌ركوتكرن و ته‌په‌سه‌ركرنا یێن دیتر و كوردستان نموونه‌كێ زیندیێ ملله‌ته‌كى یه‌ كو یێ دهێت ژناڤبرن ژلایێ ده‌وله‌تێن بوسلمانان ڤه‌.
جڤاكێ مرۆڤێ پێكهاتێن گه‌ل و نه‌ته‌وه‌ و هۆز و خێل و خێزانایه‌ و مرۆڤ وه‌كو ژینداره‌كێ جڤاكى پێكهێنه‌رێ وان كۆمایه‌ و لێ دهێته‌ خاستن هه‌ڤنیاسین د ناڤبه‌را وان دا پێكبینیت ل سه‌ر بنه‌مایێ وه‌كهه‌ڤیێ كو هه‌مى مرۆڤن به‌ندێن خودێ نه‌، پێدڤیه‌ رێزێ ل هه‌ڤبگرن و هه‌ڤكاریا هه‌ڤبكه‌ن، ئه‌ڤ ئایه‌ته‌ رێبازا سه‌ره‌ده‌ریكرنا مرۆڤانه‌ ل گه‌ل هه‌ڤدو ب جوداهیێن خوه‌ یێن ئه‌تنى و جڤاكى ڤه‌، و هه‌رده‌مێ ب دروستاهى بهێته‌ بجهئینان ئه‌ڤه‌ یه‌كسانى و وه‌كهه‌ڤیا پیكهاتێن جڤاكیێن مرۆڤى جێگیربوو و ئاسایش و سه‌قامگیرى بجههات، كو پێدڤیا بنه‌كیا ژیانا مرۆڤانه‌.
جوداهیێن ئه‌تنى و ره‌گه‌زى ئافراندنه‌كا خودایه‌ دگه‌ل مرۆڤان و مرۆڤ هه‌مى وه‌كو ئێكن له‌و دڤێت رێز ل ڤێ ئافراندنێ بهێته‌گرتن و وه‌كو هه‌نه‌ سه‌ره‌ده‌رى دگه‌لدا بهێته‌كرن، ژبه‌ر ڤێ چه‌ندێ ژى ئاینێن ئاسمانى و قانوونێن مرۆڤى هه‌میان مرۆڤ نموونێ بلند یێ داناى و د خزمه‌تا مرۆڤان دانه‌ بێى جوداهى ل سه‌ر بنه‌مایێن ره‌گه‌زى یان ئه‌تنى یان ئاینى.
هه‌بوونا مرۆڤان ب جوداهیێن خوه‌ڤه‌یه‌، له‌و دڤێت ئه‌ڤ هه‌بوونه‌ ب وان جوداهیان ڤه‌ بهێته‌ قه‌بوولكرن و پاراستن و رێز لێبهێته‌كرن و سه‌ره‌ده‌ریه‌كا گونجاى و وه‌كهه‌ڤ دگه‌لدا بهێته‌كرن، داكو پێكڤه‌ژیانا ئاشتیانه‌ جێگیربیت و گیانێ لێبۆرینێ و لێكقه‌بوولكرنێ خورت بیت و ئاشتى و ئاسایش و خوشگوزه‌رانى بجهبهێت.
د به‌رێ دا عه‌ره‌بان بناڤێ بوسلمانه‌تیێ كوردستان داگیركر و پتریا خه‌لكێ وان كرنه‌ بوسلمان، لێ پرۆسا داگیركرنا كوردستانێ درێژى كێشا د ناڤبه‌را عه‌ره‌بێن بوسلمان و كۆمه‌كا دى یا ملله‌تێن بوسلمان وه‌كو فارسان و توركان و هه‌میان ژى بناڤێ بوسلمانه‌تیێ سۆره‌تا ئه‌نفالان دژى كوردستانێ بكارئینان دا ده‌ستێن هێرشبه‌رێن وان ڤه‌كرى بیت هه‌مى كریارێن درندانه‌ و تالانكرنێ دژى كوردستانێ بكاربینن، لێ یا سه‌یرتر ل ڤى سه‌رده‌مێ پێشكه‌فتنێ بده‌ستێن چار ده‌وله‌ت و سێ ملله‌تێن بوسلمان مه‌زنترین فه‌رمانێن ژناڤبرنا كوردستانێ دهێنه‌ بجهئینان، تنێ كریستیان و جوهى ب ده‌وله‌تێن وانڤه‌ د هه‌وارا كوردستانا بوسلمانا دهێن و مایتێكرنێ دكه‌ن داكو ده‌ستدرێژیێن ده‌وله‌تێن بوسلمان ل سه‌ر ملله‌ته‌كێ بوسلمان راگرن!.
به‌لێ پتریا كوردان بوسلمانن و باشترین بوسلمانن، لێ بده‌ستێن هه‌ڤئاینێن خۆ دهێنه‌ سه‌ركوتكرن و ژناڤبرن، واته‌ كێشه‌ نه‌ ئاینه‌، ئه‌گه‌ر ئاین با ئه‌ڤه‌ ئاینێ هاتیه‌ قه‌بیلكرن، لێ كێشه‌ پرسه‌ك نه‌ته‌وه‌یه‌ ئافراندنه‌كا خودایه‌، ده‌ست لێ ناهێته‌ به‌ردان، ئه‌ركه‌كێ مرۆڤى و ئاینى و نه‌ته‌وه‌یى و نشتیمانى یه‌ كار و خه‌بات بۆ بهێته‌كرن تا وه‌كهه‌ڤیا پێكهاتێن مرۆڤان بجهدهێت.
كوردستانێ دڤێت هه‌بیت و بمینیت و پێشڤه‌بچیت وه‌كو ئه‌و هه‌یه‌ و چاوا ئافراندیه‌، و ته‌سلیمى چ دیدوبۆچوونێن دى نابیت، دڤێت هه‌بیت وه‌كو ملله‌ت، وه‌كو وه‌لات، وه‌كو سیسته‌م، وه‌كو ده‌ستهه‌لات، وه‌كو دابونه‌ریت، وه‌كو هزر و بیر، وه‌كو راده‌ربرین، و پێكڤه‌ژیانێ قه‌بوول دكه‌ت وه‌كو برا ل مرۆڤایه‌تیێ و ل ئاینى و ل بیروباوه‌را و ل هه‌ڤوه‌لاتیێ و ل به‌رژه‌وه‌نداین و سوود و قازانجێن هه‌ڤپشك و پرسێن چاره‌نڤسیێن مرۆڤى.
بپرسن داگیركه‌رین سه‌را وێ سیاسه‌تا وه‌ دژى كوردستانێ چه‌ند ژ وه‌ هاتینه‌ كوشتن و چه‌ند زیانێن گیانى و مادى ب وه‌كه‌فتینه‌ و چه‌ند رى ره‌شى و شه‌همزارى ب سه‌رێ وه‌ هاتینه‌، ئێدى ده‌م هاتیه‌ بخوه‌دا بچنه‌ ڤه‌ ڤێ ئافراندنا خودایى قه‌بوولكه‌ن، بهێلن هه‌ر ئێك د وه‌لاتێ خوه‌دا بژیت.
كوردستان ئافراندیه‌كا خودایه‌ قه‌بوول بكه‌ن ئه‌ى هه‌لگرێن په‌یاما بوسلمانه‌تیێ، ده‌ردێ وێ بزانن و گوهدارى بكه‌ن و خه‌ما وێ هه‌لبگرن و سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌لدا بكه‌ن، رێ بده‌ن ئه‌ڤ هه‌بوونه‌ وه‌كو خوه‌ هه‌بیت و ب ئاشتیانه‌ ب هه‌ڤرا بژین و حه‌ژێك بكه‌ن و هه‌ڤجۆتیێ و هه‌ڤڤه‌حه‌ویانێ و برایه‌تیێ پێكبینن و ئاسایشێ و سه‌قامگیریێ بجهبینین.

ئحسان ئامێدى
دۆزا كوردستانێ ب هه‌مى پارچه‌ و بیاڤ و ئاستێن خوه‌ڤه‌ دۆزا ملله‌ته‌كێ سته‌ملێكرى و وه‌لاته‌كێ داگیركریه‌، هه‌بوونا وێ به‌رده‌وامیا خوه‌ هه‌یه‌ هه‌تاكو ب ئارمانجێن خوه‌یێن ره‌وا دگه‌هیت.
ئه‌ڤ دۆزه‌ ره‌واو داپه‌روه‌رانه‌یه‌، مه‌به‌ست ڤه‌گه‌راندنا مافێن ژێ ستاندیه‌، ژبه‌ر هندێ بو ڤه‌گه‌راندنا مافان، مرۆڤى مافداردكه‌ت هه‌مى شێوازێن خه‌باتێ بگرته‌ به‌ر و قوربانیێ بده‌ت.
دۆزا ملله‌تى پرسه‌ك چاره‌نڤسیه‌ و ده‌ربرینێ ژ ئارمانجا ته‌ڤایى دكه‌ت و به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌مى تاك و كۆم و گرۆپان تێدا هه‌یه‌ و تێرا هندێ هه‌یه‌ هه‌میان دچارچووڤه‌كێ به‌رنامه‌كریدا كۆمكه‌ت و پێكڤه‌ ژبۆ ئارمانجا دیاركرى دا كار و بزاڤ و خه‌باتێ بكه‌ن. دبێژن ئێكگرتن مه‌رجێ سه‌ركه‌فتنێ یه‌ و ئه‌ڤه‌ راستیه‌كا جێگیركریه‌، واته‌ بۆ ملله‌تى ئێگرتن زۆر گرنگه‌ دا سه‌ربكه‌ڤیت، دبیت ل مێژوویا سیاسى و جڤاكی یا چ ملله‌تان ئێگرتنه‌كا سروشتى نه‌بیت، ئێكگرتن هاتینه‌ چێكرن ژلایێ رێبه‌ر و سه‌ركرده‌ و هزرمه‌ندێن ملله‌تان ڤه‌ و پاشى ده‌ربرین ژ ئیرادا ته‌ڤایى كریه‌، چونكى نه‌بوویه‌ د ناڤ ملله‌ته‌كى دا رێبه‌ره‌كى سه‌رهه‌لدا بیت و ده‌ملده‌ست ملله‌ت هه‌مى دگه‌لدا بیت، ئێكگرتن ململانه‌كا جڤاكى و هزرى و سیاسیه‌، هه‌تا ئێكلا دبیت و دكه‌ڤیته‌ سه‌ر رێبازه‌كا راست و دروست كار و بزاڤ و خه‌بات و قوربانیدان پێدڤێت.
پرس وه‌كو پێدڤى بیت دڤێت هه‌لگر و خودانێن پرسێ خوه‌ لێ ب خودان ده‌ربینن و كارى بۆ بكه‌ن، و هه‌ر ده‌مى هه‌مى په‌یوه‌ندیداران پێدڤیا پرسێ زانى و كار ب دلسۆزى و دلپاكى بۆ كر دێ پرۆسا كاركرنێ هه‌ڤگرتنێ به‌رهه‌مئینیت، و هه‌ر ده‌مێ هه‌ڤگرتن ژى دروستبوو، ئه‌ڤه‌ توخمه‌كێ سه‌ره‌كیێ سه‌ركه‌فتنێ بجههات.
ژ كه‌ڤندا كودستان ژ دوبه‌ره‌كیێ و ژ په‌رتوبه‌لاڤیێ و ژ ناكۆكیێن ناڤخوه‌ و نه‌بوونا ناڤه‌نده‌كا سیاسى و جڤاكى و ئابوورى دنالیت، و ئه‌ڤه‌ بوویه‌ هۆیه‌كێ سه‌ره‌كى كو كوردستان نه‌بوویه‌ ده‌وله‌ته‌ك سه‌ربخوه‌، ئه‌ڤه‌ ده‌ستنیشانكرنه‌كا دروسته‌ و ئه‌گه‌ره‌كا سه‌ره‌كیا پاشڤه‌مانا كوردستانێ یه‌ و هه‌مى لایه‌ن ل سه‌ر هه‌ڤهاتینه‌، و د شیانێن ناڤخوه‌یى دایه‌ كو وێ ئه‌گه‌رێ چاره‌سه‌ركه‌ن. دبێژن بۆ دختۆرى یا بزه‌حمه‌ت ئه‌وه‌ حه‌تا ل سه‌ر ئێشێ هه‌لدبیت، وه‌كو ئێش زانى دێ شێت چاره‌سه‌ریه‌كا گونجاى بۆ ده‌ستنیشانكه‌ت. ل كوردستانێ خه‌لكێ ئاسایى ژى دزانیت ده‌رد چیه‌ و چاره‌ چیه‌ و ئه‌و پرسا ژ خرا گرنگتر كو ژڤێ ئاسته‌نگێ ده‌ربازبن هاتیه‌ ده‌ستنیشانكرن، ئه‌ڤجا ژى ناهێته‌ چاره‌سه‌ركرن!. نها بارودۆخ ل هه‌مى ئه‌و ده‌وله‌تێن داگیركه‌رێن كوردستانێ خرابه‌، ئه‌گه‌ر چ ره‌وشا كوردستانێ ژى خرابه‌ لێ بۆ بزاڤا سیاسیا كوردستانێ زه‌مینه‌كا باشه‌ كاره‌كێ باشتر بكه‌ن بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا مافێن خوه‌یێن ره‌وا. هیزا مه‌ د هه‌ڤگرتنێ دایه‌ ب وێ هێزێ دێ ریبرى هه‌مى هه‌ڤركى و قه‌بخوازیا بین، و دێ شێین سه‌ركه‌ڤین، هه‌ڤگرتنا كوردستانێ دو ئاست هه‌نه‌ یا ئێكێ ئاستێ هه‌ر پارچه‌كێ ب تنێ و یا دوێ ئاستێ سه‌رتاسه‌رى كوردستانێ و ژ به‌ركو هه‌ر پارچه‌كێ تایبه‌تمه‌ندیا خوه‌ هه‌یه‌ و پێناسا خوه‌ یا سیاسى و قانوونى هه‌یه‌، له‌وان به‌راهیا هه‌ڤگرتنێ دڤێت ل ئاستێ ئێكپارچه‌یێ جێگیرببیت، و هه‌ر پارچه‌ك بشێت ب هێزا هه‌ڤگرتنا خوه‌ ده‌ستكه‌فتیه‌كى بده‌ستڤه‌بینیت و كیانه‌كێ مادى بۆ خوه‌ دروست بكه‌ت و ل وى ده‌مى زه‌مینه‌ دێ یا خۆشكرى بیت بشێین به‌ر ب هه‌ڤگرتنا سه‌رتاسه‌رى پێنگاڤان پاڤێژین.هه‌ر پارچه‌كا رزگاركرى دشێت ببیته‌ پشته‌ڤان بۆ پارچا دیتر، لێ پارچا بن ده‌ست نه‌شێت چ پشته‌ڤانیێ بكه‌ت، و ئه‌وێ نه‌شێته‌ داگیركه‌ره‌كى بلا به‌رۆكێ خوه‌ نه‌كه‌ته‌ دو و سێ و چار!.
ئه‌وێ بشێت ل سه‌ر ئاستێ ئێكپارچه‌یێ هه‌ڤگرتنێ پێكبینیت و ده‌ستكه‌فتیا ب ده‌ستڤه‌ بینیت دێ شێت ل ئاستێ سه‌رتاسه‌رى ژى پێنگاڤان بۆ هه‌ڤگرتنێ هاڤێژیت.
ژیر و سیاسه‌تا خوه‌سه‌پاندن و تاكره‌ویێ و قورغكاریێ كاره‌سات ل دووڤ خوه‌ ئیناینه‌، ده‌م هاتیه‌ ده‌رگه‌ه بهێنه‌ ڤه‌كرن و لێكتێگه‌هشتن و لهه‌ڤهاتن چێببن پێناڤى ئارمانجێن پیرۆزێن ملله‌تى، ئێدى به‌سه‌ گازندان ژ بیانیا بكه‌ین و ئه‌م بخوه‌ به‌رهه‌ڤنه‌بیت چاكیێن ناڤخوه‌یى بكه‌ین.
ل باشۆر ب خه‌بات و قوربانیدانێ و ب پشته‌ڤانیا جڤاكێ نێڤده‌وله‌تى هه‌رێما كوردستانێ هاتیه‌ دامه‌زراندن و رژێما دكتاتۆرى روخاند و دیمۆكراتیه‌ت و فیدرالیه‌ت و دستوور جێگیركرن و بۆدجه‌ دابینكر، هه‌ڤگرتن و ئێكخستنا ناڤمالیا هه‌رێمێ و زه‌لالى و دادپه‌روه‌رى و ژناڤبرنا گه‌نده‌لیێ ئه‌ركه‌كێن پیرۆز و پێدڤیێتن ناڤخوه‌یینه‌ دڤێت بهێنه‌ بجهئینان دا ل قووناغا بهێت به‌ر ب ده‌ستكه‌فتیێن دیتر ڤه‌ بچین و ئه‌وا ژده‌ست چووى ڤه‌گه‌ریته‌ڤه‌.
عیراق یا د ره‌وشه‌كا خراب دا نیشانێن گوهۆرینان هه‌نه‌ سه‌متا وێ نه‌دیاره‌ دێ باشتر بیت هه‌رێما كوردستانێ ب هه‌ڤگرتنه‌كا خورت و ژیرانه‌ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل پێشهاتان بكه‌ت، دا بشێت خوه‌ ل به‌ر لێمشتا خرابكاریێ بگریت و پێشڤه‌چوونه‌كا دیتر ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ بینیت.
رۆژئاڤا ب خه‌بات و قوربانیدانێ و ب پشته‌ڤانیا ده‌ره‌كى ده‌ڤه‌ره‌كا مه‌زن رزگاركر، لێ ژیره‌ك تاكره‌و و هێزه‌ك خوه‌سه‌پێن و ب دیده‌ك شێلى رۆژئاڤا كره‌ د مه‌ترسیێ دا و گه‌له‌ك ده‌ڤه‌رێن رزگاركرى ژ ده‌ستدان و ئاینده‌ك مژووكى دروستكر.
رۆژئاڤا پشكه‌كه‌ ژ ده‌وله‌تا سووریا، و ره‌وشا سووریا ژى پر خرابه‌ و حوكمه‌تا دیمه‌شقێ گه‌له‌ك لاوازه‌، هێرشا توركیا و گه‌فێن وێ د به‌رده‌وامن، رێكه‌فتنێن ئه‌ده‌نه‌ و سویچى كارپێدهێته‌كرن، ئه‌مریكا و رۆسیا به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ هه‌نه‌ لژنا نڤیسینا دستووره‌كێ نوو بۆ سووریا كه‌فتیه‌ كارى، ئه‌ڤه‌ دخوازیته‌ هندێ هه‌مى هێز و پێكهاتێن سیاسى و جڤاكى ل رۆژئاڤا هه‌ڤبگرن و ب ئێك هه‌لویست و ب ئێك كار به‌رامبه‌ر هه‌مى وان قه‌بخوازیا راوه‌ستن و زیانێ ل سنۆره‌كى راوه‌ستینن، و رۆلێ خوه‌ بگێرن كو بشێن مافێن رۆژئاڤا د دستوورێ نوو دا جێگیركه‌ن و ئه‌وا مایى ژى ژ رۆژئاڤا بپارێزن.
باسێ باكۆر و رۆژهه‌لاتێ ناكه‌م، چونكى نه‌ یا رزگاركریه‌ و هه‌ر دماینه‌ د ره‌وشا داگیركرنێ و سه‌ركوتكرنێ دا.
ل هه‌مى ره‌وشا بار خه‌ما خودانیه‌، و هه‌كه‌ ده‌شته‌ و ئه‌گه‌ر زۆزانه‌ عه‌سل خودانه‌، وه‌كو ئه‌م هه‌بین و بهێزبین دێ ل وى ئاستى سه‌ره‌ده‌رى ل گه‌ل مه‌ هێته‌كرن، و ئه‌م دخواستینه‌ خوه‌ بهێز بێخین، دا بشیێن هه‌بوونا خوه‌ بسه‌پینین، ڤێ هه‌بوونێ پشته‌ڤانیه‌كا نێڤده‌وله‌تى یا هه‌ڤدژ دگه‌ل دژمنكاریا هه‌رێمایه‌تى چێكریه‌، و ئه‌و گڤاشتنێن نێڤده‌وله‌تى ل سه‌ر ده‌وله‌تێن داگیركه‌ر ل ئاسته‌كى دانه‌ دشێن گه‌ف و مه‌ترسیێن داگیركه‌ران كێمبكه‌ن و بارودۆخى د به‌رژه‌وه‌ندیا كوردستانێ دا ئێكلاكه‌ن.
ده‌م ده‌مێ هه‌ڤگرتنێ یه‌، و لادان و دووركرنا ناكۆكیان نه‌، هه‌ر پارچه‌ك د ناڤخوه‌دا و دگه‌ل خوه‌، به‌رنامه‌كێ كارى دانن و پێكڤه‌ كارى بۆ بكه‌ن، دووماهیا بارودۆخێ خرابێ داگیركه‌ران دێ د به‌رژه‌وه‌ندیا كوردستانێ دا بیت.
دۆزا كوردستانێ دۆزه‌ك ملله‌ته‌ك زیندى یه‌ و هه‌یه‌ و به‌رده‌وامه‌ و دێ هه‌ر مینیت و به‌رده‌وام بیت حه‌تا ب ئارمانجێن خوه‌را بگه‌هیت، و بارودوخێ ده‌ڤه‌رێ هاریكاره‌ بۆ سه‌ركه‌فتنا ڤێ دۆزێ و ل نێزیك دێ گورانكاریێن نوو رووده‌ن و ئارمانج دێ بجههێن.
دووهى كوردستان بتنێ بۆ ئه‌ڤرۆ هه‌ڤال و دوست هه‌نه‌، پشته‌ڤان و هاریكار هه‌نه‌، هیڤى و ئۆمێد دگه‌شن سه‌ركه‌فتن مسۆگه‌ره‌.

ئحسان ئامێدى

كوردستان وه‌لاتێ كوردان یێ داگیركری و پارچه‌كری و لێكڤه‌كری و بێ به‌هركریه‌ ژ هه‌مى مافێن خوه‌ یێن سیاسى و جڤاكى و نه‌ته‌وه‌یى و ره‌وشه‌نبیرى و سیاسه‌تا به‌هژاندنا نه‌ته‌وه‌یى و پاكسازیا نه‌ژادى و عه‌ره‌بكرن و تورككرن و فارسكرن دژى وێ دهێته‌ بكارئینان و هه‌رده‌م بزاڤێن ئازادیخواز ب توندوتیژى دهێنه‌ سه‌ركوتكرن و ژناڤبرن.
كوردستانێ هه‌بوونا خوه‌ پاراستیه‌ و ململانا ڤه‌گه‌راندنا سه‌روه‌ریا خوه‌ دكه‌ت، ئه‌ڤه‌ ژى به‌رامبه‌ر چار ده‌وله‌تێن داگیركه‌ر و كۆمه‌كا رێكه‌فتنێن هه‌رێمایه‌تى و نێڤده‌وله‌تى و پشته‌ڤانیا ده‌ره‌كى كێشه‌كا ئالۆز و ب ئاسته‌نگه‌. لێ دۆزا ملله‌ته‌كێ زیندى و هشیاره‌ و به‌رده‌وام و رژده‌ ل سه‌ر ڤه‌گه‌راندنا مافێن خوه‌ یێن ره‌وا.
د مێژوویا سیاسیا ڤێ ده‌ڤه‌رێدا گه‌له‌ك ملله‌تێن دى هه‌بووینه‌ و ل ژێر ده‌ستێ ڤان ده‌ستهه‌لاتدارێن سته‌مكار هاتینه‌ قركرن و ژناڤچووینه‌، هنده‌كان تنێ ناڤ و شوونوارێن وان ماینه‌ و هنده‌ك ژى ماینه‌ بێ ناسنامه‌ و بووینه‌ پشكه‌ك ژ جڤاكێ ده‌ستهه‌لاتداریێ، لێ كوردستان ما ب هه‌بوون و ناسناما خوه‌ڤه‌، چونكى شیا د هه‌مى قووناغان دا به‌رگریێ وه‌كو وه‌لات و وه‌كو ملله‌ت ل خوه‌ بكه‌ت و به‌رخۆدانا پاراستنا ناسناما خوه‌ بكه‌ت و زمان و كلتوور و دابونه‌ریتێن خوه‌ بپارێزیت. و هه‌رده‌م ئه‌و باوه‌رى هه‌بوویه‌ كو دڤێت به‌رده‌وامبین ل سه‌ر خه‌باتا خوه‌ هه‌تا گه‌هشتن ب ئارمانجێن خوه‌ و ڤه‌گه‌راندنا سه‌روه‌ریا خوه‌.
د پرۆسا سیاسیدا ده‌وله‌تێ گه‌له‌ك بژارده‌ ل به‌رامبه‌ر وێ هه‌نه‌ و دشێت ب ساناهى خوه‌ ژ ئالۆزى و ئاسته‌نگان ده‌ربازبكه‌ت، و ل گۆره‌ى به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌، بۆ خوه‌ هه‌لبژاردا ژ هه‌میان باشتر ده‌ستنیشاندكه‌ت و هه‌لبژێریت و كارى پێبكه‌ت، ده‌وله‌ت خودان سه‌روه‌ریه‌كا سیاسى و دستوورى و قانوونی یا دانپێدایه‌، رێپێدایه‌ و ده‌ستڤه‌كریه‌ بۆ سه‌ره‌ده‌ریكرنێ ل گه‌ل ده‌ستودارى و پێشهاتان، دشێت برایارا شه‌رى بده‌ت و بكه‌ت و دشێت بریارا ئاشتیێ بده‌ت و بكه‌ت و دشێت پێكبهێت و دشێت لایه‌نگیر بیت و دشێت بێلایه‌ن بیت و دشێت پشته‌ڤانیا هنده‌كا بكه‌ت و دشێت پشته‌ڤانیێ ژ هنده‌كا وه‌رگریت و دشێت خوه‌ بێده‌نگ كه‌ت و دشێت ده‌نگێ خوه‌ بلندكه‌ت!.
ئه‌ڤ هه‌مى بژارده‌یێن ل به‌رسینگێ ده‌وله‌تێ بۆ ملله‌تێن بنده‌ست نینن، مێژوو و سه‌ربۆرا سیاسیا كوردستانێ خوه‌یا كریه‌ كو تنێ دو بژارده‌ ل به‌رامبه‌ر كوردستانێ هه‌بوونه‌ ئه‌و ژى یان خوه‌ ب ده‌ست داگیركه‌ران ڤه‌ به‌رده‌ت و سه‌رشۆریێ به‌رامبه‌ر هه‌مى سیاسه‌تێن وان قه‌بوولكه‌ت، یان خه‌بات و به‌رخوه‌دانێ بكه‌ن، ژبه‌ركو كوردستان نه‌بوویه‌ ده‌وله‌ت، بژاردا سیێ و پتر بۆ نه‌بوویه‌، كوردستانێ خه‌بات و به‌رخودان هه‌لبژارتیه‌ و هندى مێژوویا سیاسیا كوردستانێ بخوینى هه‌ر بزاڤ و شۆره‌ش و سه‌رهلدان و شه‌رن، هه‌ر سه‌ركه‌فتن و شكه‌ستنن، هه‌ر قوربانى دان و دژمن كوشتنه‌، هه‌ر به‌رخودان و كاره‌ساتن، هه‌ر ئاڤه‌دانكرن و وێرانكرنه‌.
شۆره‌ش و سه‌رهلدانێن كوردستانێ خواسته‌كا نه‌ته‌وه‌یى بوو و ره‌تكرنا سیاسه‌تا ته‌په‌سه‌ركرن و سته‌ملێكرنێ بوو و پترا جاران شۆره‌ش و سه‌رهلدانێن كوردستانێ ب شیانێن خوه‌ نێزیكى گوپیتكا سه‌ركه‌فتنێ دبیت، ئه‌ڤجا تووشى پیلانه‌كا ده‌ره‌كى و رێكه‌فتنه‌كا هه‌رێمایه‌تى نێڤده‌وله‌تى دبیت و دبیته‌ هۆیێ شكه‌ستنێ، لێ ئیرادا ملله‌تى هه‌ر زیندى دمینیت و هه‌ر زوى خوه‌ لێكده‌ته‌ ڤه‌ و درێژیێ ب خه‌بات و به‌رخودانێ دكه‌ته‌ڤه‌ و ئه‌ڤ ریبازه‌ یا خه‌بات و به‌رخودانێ هه‌را به‌رده‌وامه‌.
كوردستانێ كو خوه‌ بده‌ستڤه‌به‌ردان قه‌بوول نه‌كریه‌، رێبازا خه‌بات و به‌رخودانێ هه‌لبژارتیه‌، نه‌شیایه‌ بێده‌نگ بیت یان بێلایه‌ن بیت یان بریارا شه‌رى بده‌ت یان یا ئاشتیێ بده‌ت، چه‌نكى سیاسه‌تا داگیركرن و بنده‌ستكرنا كوردستانێ شه‌ركرنه‌ دژى كوردستانێ و د ئه‌نجامدا كوردستان د سه‌نگه‌رێ خه‌بات و به‌رخودانێ دایه‌ دژى شه‌رى و داگیركرنێ و بنده‌ستكرنێ.
كوردستان ئازادیێ دخوازیت دهێته‌ سه‌ركوتكرن، ئاشتیێ دخوازیت شه‌ر دژى دهێته‌كرن، سه‌روه‌ریێ دخوازیت دهێت داگیركرن، پێكڤه‌ژیانێ دخوازیت دهێته‌ جوداكرن، لێبۆرینێ دخوازیت دهێته‌ ته‌په‌سه‌ركرن، هه‌ڤپشكیێ دخوازیت دهێته‌ زربه‌هركرن، وه‌كهه‌ڤیێ دخوازیت دهێته‌ پشتگوهخستن!، دژمن و داگیركه‌رێن كوردستانێ ل به‌ر چ ناهێن كو ب دادپه‌روه‌ریانه‌ سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل كوردستانێ بكه‌ن، له‌وان كاردانه‌ڤه‌یا كوردستانێ ب شۆره‌ش و سه‌رهلدان و خه‌باتا چه‌كدارى یه‌، و ئه‌ڤ ریبازه‌ یا به‌رده‌وامه‌ هه‌تا كوردستان ب مافێن خۆیێن ره‌وا شاد دبیت.
دژمنێن كوردستانێ زۆرن و بهێزن، لێ گه‌لێ كوردستانێ ژى گه‌له‌كه‌ و خودان هێزه‌كا زۆره‌، ئه‌ڤ داگیركه‌ره‌ خودان شارستانیه‌ت و ئمبراتوریه‌تێن مه‌زن بوون هه‌مى هه‌رفتینه‌ و بچووكبووننه‌ و لاوازبوونه‌ و كوردستان هه‌ر مایه‌ گه‌ر یا داگیركرى ژى بیت، لێ ناسناما خوه‌ پاراستیه‌ و ئیرادا خوه‌ یا خه‌بات و به‌رخودانێ نیشادایه‌ و ئه‌و باوه‌رى هه‌یه‌ خه‌بات و به‌رخودان و خۆراگریا وێ دێ سه‌ركه‌ڤیت. و ب ڤێ رژدیێ و به‌رده‌وامیێ گه‌لێ كوردستانێ جڤاكێ نێڤده‌وله‌تى ژى ئینایه‌ سه‌رهێلێ بۆ لێكگهورینا هه‌ڤكێشێن سیاسى ل ده‌ڤه‌رێ و دهێته‌ چاڤه‌رێكرن ره‌وش به‌ر ب باشتریێ ڤه‌ بچیت. ملله‌ته‌ك ئیرادا خه‌بات و به‌رخودانێ هه‌بیت هه‌ر دێ سه‌ركه‌ڤیت و كوردستان سه‌ركه‌فتیه‌، چونكى خودانا وێ ئیرادێ یه‌.

ئحسان ئامێدى

هه‌ڤركى و ركه‌بریا هه‌ڤسه‌نك ئه‌وه‌ تیمێن هه‌ڤرك ب قانوون و رێنمایان چالاكیا خوه‌ بكه‌ن كو هه‌مى تیمێن پشكدار هندى ئێك مرۆڤ و كه‌رسته‌ هه‌بیت بۆ ئه‌نجامدانا به‌ریكانا خوه‌، و ئه‌ڤه‌ بۆ هه‌مى جۆرێن یاریان، حه‌تا یاریێن گران ژى كو شه‌رێ ماسۆلكه‌یان و ئێشاندن ژى تێدا بیت دهێته‌ بكارئینان، ل وى ده‌مى مرۆڤ پشتگه‌رمێ هێز و شیان و شاره‌زایى و ئیرادا خوه‌یه‌.
لێ شه‌ر و جه‌نگێن سیاسى، قانوون و رێنمایێن هه‌ڤسه‌نگ و كارپێكه‌ر نینن، هه‌ر لایه‌ك ئه‌وا پیچێدبیت دێ به‌رده‌ستكه‌ت و بكارئینیت بۆ شكاندنا هه‌ڤدژێ خوه‌.
جه‌نگ سیاسه‌ته‌ بكارئینانا توندوتیژیێ، شه‌ره‌كێ چه‌كدارى یه‌، كوشتن و وێرانكرن لێ دكه‌ڤیت د ناڤبه‌را دو یان پتر لایه‌نان یان تیپا یان پێكهاتان یان ده‌وله‌تان، جه‌نگى ئارمانجێن خوه‌ هه‌نه‌، چێدبیت بۆ مه‌به‌ستا دامه‌زراندنا قه‌واره‌كێ سیاسى یان ده‌وله‌تكێ یان ئمبراتوریه‌كێ بیت یان بۆ ده‌ستڤه‌ئینانا مافان یان ده‌ستكه‌فتیان یان ده‌ستهه‌لاتێ یان به‌رفره‌هبوونێ یان بالا ده‌ستیێ یان سه‌پاندنا ئاینه‌كى یان ئیدولۆژیه‌كێ یان جینه‌كێ یان هه‌ژمونێ و…هتد، هه‌روه‌كو دبیت هه‌مى مه‌به‌ستان یان هنده‌كا پێكڤه‌ ب ئارمانج بگریت.
مه‌رچ نینه‌ هه‌مى جه‌نگ د مافداربن، شه‌ر هه‌نه‌ لایه‌نه‌ك دژمنكاریه‌كا ئاشكه‌را بۆ مه‌به‌سته‌كا دیاركرى دكه‌ت و هه‌ولده‌ت ب خورتى مه‌به‌ستێن خوه‌ بجهبینیت.
شه‌ر دهێنه‌كرن د ناڤبه‌را وان تیمان دا ده‌مێ هه‌مى رێیێن چاره‌سه‌ركرنا كێشێ و پێكهاتنێ دگه‌هنه‌ رێیێن بنبه‌ست و لایه‌نه‌كى یان پتر حه‌زا شه‌ركرنێ هه‌بیت، و بڤێت بخورتى ده‌ستهه‌لاتا خوه‌ بسه‌پینیت، و ناڤێن جۆراوجۆر ل گه‌ل خوه‌ هه‌لدگرن، شه‌رێن داگیركرنێ یان یێن به‌ره‌ڤانیكرنێ یان یێن دووركرنا مه‌ترسیێ یان یێ رزگاركرنێ یان یێن پاراستنا سه‌روه‌ریێ و…هتد.
كوردان ژ كه‌ڤندا شه‌ركرینه‌، و هه‌مى شه‌رێن كوردان د ره‌وا و د مافداربوون، چونكى كوردان شه‌رێن ب ده‌ستڤه‌ئینانا مافێن خویێن ژێ ستاندى دكرن، و نه‌بوویه‌ د مێژوویێ دا كوردان شه‌رێن فراوانخوازیێ یان یێ تالانكرنێ كربیت، هه‌روه‌كو چ جاران سنۆرێ میرنشینه‌كێ یان یێ ده‌وله‌ته‌كا كوردى ل سنۆرێ جوگرافیا خوه‌ نه‌به‌زاندى یه‌ و ب سه‌ر جوگرافیا چ ملله‌تێن دیڤه‌ نه‌چووینه‌ و چ تالان ژى نه‌كرینه‌، تنێ شه‌رێن چێكرنا كیانێ مادى و پاراستنا وان كرینه‌، و د هه‌مى شه‌راندا كوردان مێرانى و وێره‌كى نیشادایه‌ و ده‌مێ وه‌كو هه‌ڤسه‌نگیا مرۆڤى و كه‌رستى شه‌رى هه‌بیت سه‌ركه‌فتن به‌هرا كوردان بوویه‌.
هه‌مى شه‌ر د وێرانكه‌رن و هه‌مى لایێن شه‌ركه‌ر زیان ڤێكه‌فتینه‌، به‌لێ پیڤه‌رێ سه‌ركه‌فتنێ ل سه‌ر ئه‌نجاما دهێته‌كرن، كى دمینیت و پترێ بده‌ستڤه‌دئینیت ژ جوگرافیێ و سه‌روه‌ت و سامانان، بلا چه‌ندین زیانێن گیانى و مادى هه‌بن، ئه‌و دێ سه‌ركه‌فتنێ راگه‌هینیت و مێژوویێ نڤیسیت!.
كوردستان وه‌لاتێ كوردان، ته‌ چه‌ند دیتینه‌ و دێ چه‌ندێن دى بینى، ته‌ چه‌ند به‌زاندینه‌ و چه‌ندا تو به‌زاندى، ته‌چه‌ند گورى و قوربانى داینه‌ و ته‌ چه‌ند گوربه‌گور كرینه‌ن و كاروان به‌رده‌وامه‌ و دێ به‌رده‌وام بیت هه‌تا دبیته‌ وه‌لاته‌ك ئازاد و سه‌ربحۆ.
د هه‌ڤكیشا شه‌رو برنه‌ڤێدا د ناڤبه‌را كوردستانێ و دژمن و داگیركرا ب تێگه‌هێ سیاسى، كوردستان هه‌ر یا كه‌فتى بوویه‌، چونكى هێشتا وه‌لاتَێ داگیركریه‌ و دابه‌شكریه‌ و لێكڤه‌كریه‌، به‌لێ لایێن دژ ژى د سه‌ركه‌فتى نه‌بوونه‌، به‌لكى زیانڤێكه‌تى بووینه‌ و هنده‌ك جاران زیانڤێكه‌تیێن مه‌زنتر ژى بووینه‌، و ئه‌گه‌ر ئه‌م ترازیا سوود و زیانان دانین و هه‌لسه‌نگاندنێ بكه‌ین كا دژمنان چ ب سه‌رێ كوردستانێ ئینایه‌ و چ ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ بریه‌، دێ بۆ مه‌ دیار بیت كو زیانێن مادى و گیانى یێن مه‌زن ل كوردستانێ داینه‌ و كوردستان داگیركریه‌ و ل به‌رامبه‌ر وێ ژى وان ژى گه‌له‌ك زیانێن مادى و گیانى داینه‌ و هندى سه‌روه‌ت و سامانێن ل كوردستانێ بخوه‌ برین تێرا ماكینا وانا جه‌نگى دژى كوردستانێ نه‌بوویه‌، به‌لكى ئابوورێ خوه‌ ژى یێ دانایه‌ سه‌ر زور كێشه‌ و گیروگرفت ژى بۆ چێبووینه‌ و ل دووماهیێ ژى دیاردبیت هندى ئه‌و قازانجبه‌ر بن به‌رامبه‌ر داگیركرنا كوردستانێ پتر زیانڤێكه‌فتینه‌، چونكى هه‌میشه‌ ژمارا كوشتیێن داگیركه‌را پترتر بوویه‌ و ئابوورێ خه‌رچكرى بۆ سه‌ركوتكرنا كوردستانێ پتر بوویه‌ یا بده‌ستڤه‌برى و وه‌لاتێن خوه‌ ژى یێن كرینه‌ د نه‌سه‌قامگیریا ئاسایشێ و ئابوورى دا و د ئه‌نجامدا كێشه‌ و ناكۆكى كه‌فتینه‌ د ناڤ وان بخوه‌دا ژى و كوشتن و كۆده‌تا ل سه‌ر ئێكودو كرینه‌.
هه‌ر چاوا بیت كوردستان یا خه‌باتا خوه‌ یا ره‌وا دكه‌ت پێناڤى مافێن خوه‌ یێن ره‌وا، كوردستان وه‌لاته‌كێ سته‌ملێكریه‌ یێ به‌رخودان و ركه‌به‌ریا خوه‌ دكه‌ت به‌رامبه‌ر داگیركه‌رێن سته‌مكار، كوردستانا داگیركرى یا دئێشیت و دنالیت ژ سته‌م و زوریا داگیركه‌ران لێ داگیركه‌ر ژى یێ دئێشن و دنالن ژبه‌ر خه‌بات و به‌رخودانا گه‌لێ كوردستانێ، ئه‌و چ ب سه‌رێ كوردستانێ دئینن كاردانه‌ڤا كوردستانێ ل وى ئاستى به‌رسڤێ دده‌ت و ل دووماهیێ ژى رى ره‌شى و شه‌همزارى ژى بۆ دمینیت.
ده‌ستهه‌لاتدارێن ده‌وله‌تێن داگیركه‌ر هێز و شیانێن ده‌وله‌تێ یێن سیاسى و ئابوورى و مرۆڤى و له‌شكرى و میدیایى و ره‌وشه‌نبیرى و دبلۆماسى و زانستى و ته‌كنولۆجى بكاردئینن بۆ متكرنا ده‌نگێ ئازادیێ و سه‌ركوتكرنا بزاڤێن رزگاریخوازیێ لێ ل دووماهیێ ئه‌و هێز و شیان هه‌مى ب هه‌روه‌ دچن به‌رامبه‌ر دوزه‌كا ره‌وا، و شه‌همزارى بو دمینیت، هه‌كه‌ ئه‌و هێز و شیان بۆ ئاڤاكرنا وه‌لاتى و پێشڤه‌برنا وێ بهێنه‌ بكارئینان دێ ده‌وله‌ت گه‌له‌ك پێشكه‌ڤیت و سه‌قامگیریا سیاسى و جڤاكى چێبیت و خوشگوزه‌رانى دێ ره‌نگڤه‌دانا خوه‌ ل هه‌مى بیاڤێن ژیانێ ڤه‌ده‌ت.
كوردستان د شه‌ران دا سه‌ركه‌فتى بوونه‌، كورد مێر و وێره‌كن، و هه‌كه‌ وه‌كهه‌ڤیا چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نى و مرۆڤان هه‌بیت هه‌رده‌م كورد سه‌ركه‌فتینه‌، لێ یا پشتشكێن رێكه‌فتنێن هه‌رێمایه‌تى و نێڤده‌وله‌تى بوونه‌، كوردستان د شه‌رێن ریبریبوونێ دا هند نه‌شكه‌ستینه‌ هندى ل ئه‌نجامێن رێكه‌فتنێن هه‌رێمایه‌تى و نێڤده‌وله‌تیدا شكه‌ستین!، یه‌كه‌مین دابه‌شكرنا كوردستانێ پشتى شه‌رێ چالدیرانێ سالا 1514 كو د ئه‌نجامدا ریكه‌فتنا زهاو سالا 1639ێ د ناڤبه‌را ئمبراتوریه‌تا ئوسمانلى و ده‌وله‌تا سه‌فه‌وى هاته‌ مۆركرن و كوردستان كره‌ دو پارچه‌ و هه‌ر پارچه‌ك كه‌فته‌ بن ده‌ستێ ده‌وله‌ته‌كێ ژوانڤه‌، و دابه‌شكرنا دوێ ژى ئه‌نجامێ رێكه‌فتنێن سایكس پیكۆت و سان ریمۆ و سیڤه‌ر و لۆزان د ناڤبه‌را به‌ریتانیا و فه‌ره‌نسا و چه‌ند ده‌وله‌تێن دیتر و د ئه‌نجامدا ئه‌و پارچا كوردستانێ یا ژێر ده‌ستهه‌لاتا ده‌وله‌تا ئوسمانلى كره‌ سێ پارچه‌، پشتى هنگى ژى شۆره‌ش و سه‌رهلدانێن كوردستانێ ب رێكه‌فتنێن ده‌وله‌تێن هه‌رێمایه‌تى و ب پشته‌ڤانیا ده‌وله‌تێن مه‌زن هاتن ژناڤبرن، كومارا كوردستان، و شۆره‌شا ئیلۆنێ و ریفراندۆما باشۆرێ كوردستانێ و ریڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌رى ل رۆژئاڤا ب ریكه‌فتنێن ده‌وله‌تێن هه‌رێمایه‌تى و نێڤده‌وله‌تى هاتن شكاندن، ئه‌گه‌ر ئه‌و پشته‌ڤانیا له‌شكرى و سیاسى و ئابوورى یا ده‌وله‌تێن زلهێز نه‌با بۆ وان داگیركه‌ران، چ پێنه‌ڤێت كوردان ئه‌و ئیرادا ب هێز و ئه‌و شیانێن ریبریبوونێ هه‌نه‌ به‌رامبه‌ر داگیركه‌ران كه‌تكه‌ته‌، به‌لێ وه‌كو پرس دبیته‌ رێكه‌فتنێن هه‌رێمایه‌تى و نێڤده‌وله‌تى وى ده‌مى كێشه‌ ژ هێز و شیانێن ناڤخوه‌یێن كوردستانێ پتر لێدهێت و ترازیا هێزێ د به‌رژه‌وه‌ندیا داگیركه‌راندان ئیكلا دبیت.
ئه‌گه‌ر سێ نموونێن سه‌رده‌میانه‌ پێشچاڤكه‌ین شۆره‌شا ئیلۆنا مه‌زن ب هێز و شیانێن خومالى پتریا كوردستانا باشۆر رزگاركر و حوكمه‌تا عیراقێ ب شیانێن ده‌وله‌تێ و ب پشته‌ڤانیا چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نیا زلهێزان نه‌شیا شۆره‌شێ بشكێنیت ئێدى په‌نا بره‌ به‌ر رێكه‌فتنه‌كا هه‌رێمایه‌تى و نیڤده‌وله‌تى ب پشكداریا عیراق و ئیران و جه‌زائیر و ئه‌مریكا، و رێكه‌فتنا شه‌شێ ئادارا 1975 ل جه‌زائیر مۆركر و بۆ ماوه‌یه‌كێ كورت دووماهى ب شه‌رێ چه‌كداریێ ئینا، و ل ریفراندۆما باشۆرێ كوردستانێ ئیرادا ملله‌تى سه‌ركه‌فت ل سه‌ر گڤاشتن و هه‌ره‌شێن هه‌رێمایه‌تى و نیڤده‌وله‌تى و پتر ژ 93% گۆتێ به‌لێ بۆ سه‌ربه‌خوه‌یا كوردستانێ، لێ رێكه‌فتنا هه‌رێمایه‌تى عیراق و ئیران و توركیا و پشته‌ڤانیا نێڤده‌وله‌تى بوو هۆیێ سركرنا ئه‌نجامێ وێ، و ئه‌ڤا ل رۆژئاڤا ژى دهێته‌كرن كوردان شیانێن رزگاركرنێ و پاراستنێ یێن باش نیشادان لێ رێكه‌فتنه‌كا هه‌رێمایه‌تى و نیڤده‌وله‌تى د ناڤبه‌را توركیا و ئه‌مریكا و رۆسیا و سووریا بوو هۆیێ ژناڤبرنا وێ سه‌ربۆرێ!، ئه‌ڤه‌ وێ چه‌ندێ نیشا دده‌ت كو كودستان خودان ئیراده‌كا بهێزه‌ و حه‌زكرنا وێ بۆ ئازادیێ خورته‌، و دێ هه‌ر رۆژه‌ك هێت ئه‌ڤ هه‌ڤكێشێن هه‌رێمایه‌تى و نێڤده‌وله‌تى بهێن گوهارتن و توخمێن هێزێ ل كوردستانێ پتر لێبهێن و هه‌ڤسه‌نگى وه‌رگه‌ریێت، و ملله‌ته‌ك خودان ڤێ ئیرادێ و باوه‌ریێ بیت هه‌ر دێ سه‌ركه‌ڤیت.

ئحسان ئامێدی
ژ كه‌ڤندا گۆتیه‌ ره‌شۆ ب ده‌ستێن خوه‌ هه‌كه‌ ئاڤێ تو بری، هه‌روه‌سا گۆتیه‌ مه‌له‌ڤان و زه‌ند و باسكێن خوه‌، ئه‌ڤ هه‌ردو په‌نده‌ پتر بۆ ره‌وشێن كه‌سۆكی دهێن، لێ خوه‌ د ژیوارێ سیاسیێ كوردستانێ دا ژی دوباره‌كریه‌!، ئه‌ڤه‌ وێ دگه‌هینیت كو دڤێت تو بۆ خوه‌ وچ بی و ل خوه‌ بخۆدان بی و خوه‌ ب پرسا خوه‌ڤه‌ ماندی كه‌ی و بریارا چاره‌نڤیسێ وێ د ده‌ستێن ته‌ دابیت، د هه‌مان ده‌مدا هه‌كو تو هه‌بی و یێ ب هێز بی دێ یێن دی ژی حسابێ بۆ وێ هه‌بوونا ته‌كه‌ن و سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل ته‌ كه‌ن، به‌لێ هه‌كه‌ تو یێ لاواز بی دێ ل ئاستێ لاوازیێ سه‌ره‌ده‌ری ل گه‌ل ته‌ هێته‌كرن، ژبه‌ر هندێ كورد خواستینه‌ خوه‌ بهێزبێخن و هۆكارێن هێزێ په‌یداكه‌ن، مه‌زنترین هۆكارێن هێزێ ئیرادا ملله‌تی و هه‌ڤگرتنا بزاڤا وێ یا سیاسی و یه‌ك هه‌لویستی و یه‌ك گۆتاریه‌، ئه‌ڤه‌ پێدڤیێن خۆینه‌ د شیانێن مه‌دانه‌ دابینكه‌ین، و بكه‌ینه‌ بنه‌مایێ بزاڤا خوه‌ یا سیاسی و ده‌ستوورێ خه‌بات و به‌رخودانێ. ڤی سه‌رده‌می جیهان وه‌كو جاران نه‌مایه‌ و كوردستان ژی تێكهه‌لی جیهانێ بوویه‌، ب هه‌بوونا خوه‌ یا سیاسی و ئابووری و میدیایی و زانستی و سه‌ره‌ده‌ری دگه‌لدا دهێته‌كرن و چه‌ندین كوردستان ب هێزتر بكه‌ڤیت دێ پتر سه‌نگا خوه‌ سه‌پینیت د مه‌یدانێن كو لێ بهێزه‌. یا دیاره‌ به‌رژه‌وه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تی گرنگترن ژ بهایێن مرۆڤی ل ده‌ف ده‌وله‌تێ، هه‌رچه‌نده‌ پرسێن مافێن مرۆڤ و مافێن بریاردانا چاره‌نڤیسی یا گه‌لان د یاداشتنامه‌یێن نه‌ته‌وه‌یێن ئێگرتی دا هاتینه‌ جێگیركرن و كۆما ده‌وله‌تان ل سه‌ر ئیمزاكرینه‌ داكو بجهبینن لێ بۆ ملله‌تێن بنده‌ست ناهێته‌ بكارئینان و هنده‌ك جاران ده‌وله‌ت بۆ گڤاشتنێ ل هه‌ڤدو بكاردئینن و هه‌رده‌مێ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ بجهئینان، خوه‌ لێ بێده‌نگ دكه‌ن ڤه‌.

دیاره‌ كوردستان قوربانا ته‌ماعیێن ده‌وله‌تێن ده‌وروبه‌ره‌ و هه‌تا نوكه‌ ژی دژاتیا كورد و كوردستانێ به‌رده‌وامه‌، و هه‌ر دگیركه‌را نه‌هێلایه‌ كوردستان ببیته‌ هێزه‌كا مه‌زن و كاریگه‌ر ل سه‌ر بنگه‌هێن هه‌رێمایه‌تی و نێڤده‌وله‌تی، لێ بزاڤێن سیاسیێن كوردستانێ هه‌بوونێن خوه‌ سه‌پاندینه‌ و شیانێن پێشچاڤ نیشاداینه‌ و دیاركرینه‌ كو دشێن ببنه‌ هۆكارێن دابینكرنا ئاسایشێ و سه‌قامگیریێ و به‌رژه‌وه‌ندیێن ئابووری ل ده‌ڤه‌رێ و ل جیهانێ هه‌روه‌كو شیانێن تێكدانا وان ژی هه‌ین، و سه‌ربۆرا ڤان چه‌ند سالێن بۆری یێن شه‌رێ دژی تیرۆرا داعش شیانێن كوردستانێ نیشادان كو كارتێكرنا هێزێن ل سه‌ر ئه‌ردی ل شه‌رێ دژی داعش، له‌وان ژی سه‌ره‌ده‌ری ب باشی دگه‌لدا هاته‌كرن، به‌لێ ئه‌ڤه‌ وێ ناگه‌هینیت ئه‌م خوه‌ پشتراستكه‌ین و پشتا خوه‌ ب بیانیان گه‌رمكه‌ین و ژبیرا خوه‌ ببه‌ین كو وان ژی ئارمانج و به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ هه‌نه‌، دڤێت بزانین سیاسه‌ت خوه‌ دگوهۆریت ب گۆره‌ی به‌رژه‌وه‌ندیان و دڤێت ئه‌م ببینه‌ ئه‌و هێز یاكو دشێت به‌رژه‌وه‌ندیا بجهبینیت، چ ئه‌و به‌ژه‌وه‌ندى ئاسایشی بیت یان ئابووری بیت یان هه‌ر به‌رژه‌وه‌نده‌كا دیتر، دڤێت بزانین دێ چاوا سیاسه‌تێ كه‌ین كو بشێین ده‌ستكه‌فتیه‌كی ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ بینین و نه‌ كه‌ڤینه‌ بن بارێ درووشمێن گه‌شێن دلینی.
دڤێت ژیوارێ خوه‌یێ جوگرافی و سیاسی و جڤاكی و ئابووری باش بخوینین و هه‌ڤكێشێن سیاسیێن نێڤده‌وله‌تی تێبگه‌هین و بزانین شیانێن مه‌ چ نه‌ و ئه‌م دشێین چ بكه‌ین، هه‌كه‌ مه‌ گه‌له‌ك خالێن لاواز هه‌بن، لێ ئه‌م ملله‌ته‌ك زیندینه‌ و مه‌ ئیراده‌ك باش هه‌یه‌ و حه‌زا مه‌ ژی بۆ ئازادیێ خورته‌ و ئه‌م دشێین به‌ژه‌وه‌ندیێن ئاسایشێ و ئابووری بجهبینین.
هه‌كه‌ ئه‌م بێژین ره‌وشا كوردان هه‌ر مایه‌ ب هیڤیا وان بخوه‌ڤه‌ كا ئه‌و بخوه‌ دێ شێن چ بۆ خوه‌ بكه‌ن!، ئه‌و راستیه‌ك مێژوویا سیاسی خوه‌یا كریه‌، به‌لێ هه‌رده‌م هۆكاره‌كێ ده‌ره‌كی ژی هه‌بوویه‌، گه‌ر ل به‌رێ رۆلێ هۆكارێ ده‌ره‌كی یێ لاوازبیت، لێ نها ل ئاستێ پێشڤه‌چوونا بزاڤا سیاسیا كوردستانێ رۆلێ هۆكارێ ده‌ره‌كی هه‌یه‌، و ئه‌وا نها ل ناڤه‌ندێن بریار بده‌ست ل ئه‌مریكا و ئورۆپا و ل رۆژهه‌لاتا ناڤین دهێته‌كرن ژ گڤاشتنێن سیاسی و دبلۆماسی و ئابوورێ و له‌شكری ل سه‌ر توركیا بۆ راگرتنا هێرشا وێ ل سه‌ر رۆژئاڤایێ كوردستانێ گه‌له‌كه‌ و ل گه‌ل به‌رخودان و خۆراگریا رۆژئاڤا دێ ئه‌نجامێن ئه‌رێنی بۆ هه‌بن، كوردان بخوه‌ گه‌له‌ك كریه‌ و گه‌له‌ك قوربانی ژی داینه‌ پێناڤی مافێن خوه‌ یێن ره‌وا لێ هه‌رده‌م هۆكارێن ده‌وله‌تا داگیركه‌ر و ده‌وله‌تێن هه‌رێمایه‌تێ كو توخمپه‌رستیا نه‌ته‌وه‌یی و ئاینی و تایفه‌گه‌ری هه‌می داگیركه‌را كۆمڤه‌دكه‌ت بۆ دژایه‌تیا كورد و كوردستانێ و بووینه‌ ئاسته‌نگ و رێگر د رێیا هه‌ر پێشڤه‌چوونه‌كا كوردستانی، خوه‌ هه‌كه‌ جاره‌كێ ده‌وله‌ته‌كا داگیركه‌ر پشته‌ڤانیه‌ك ژی كربیت بۆ بزاڤه‌كا سیاسیا كوردستانێ ئه‌و بێگومان ژبه‌ر هه‌بوونا ناكۆكی و كێشه‌كێ بوویه‌ د ناڤبه‌را وان ده‌وله‌ته‌ك دی، چونكی نه‌بوویه‌ د مێژوویا سیاسیا ڤێ ده‌ڤه‌رێ دا ده‌وله‌ته‌كێ پشته‌ڤانیا بزاڤه‌كا كوردایه‌تیێ كر بیت ل سه‌ر بنه‌مایێ باوه‌ری هه‌بوون ب مافێن كوردان، ژبه‌ر هندێ ژی كورد دبوونه‌ قوربانی. لێ ئه‌ڤه‌ سه‌رده‌مه‌ك دیتره‌ كوردستان ژی بوویه‌ ژیواره‌ك.
ده‌وله‌ت هێز و ده‌ستهه‌لات و ره‌وایه‌، هۆكارێن هێزێ ل ده‌ف داگیركه‌ران دزۆرن له‌وان دشێن دژایه‌تیا مافێن ره‌وایێن كوردستانێ بكه‌ن و هه‌تا راده‌كی جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی ژی بێده‌نگ بكه‌ن!، لێ حه‌تا كه‌نگی؟، یا شه‌رم و فهێتی بۆ جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی ب تایبه‌تی بۆ ئه‌مریكا و رۆسیا كو زلهێزێن جیهانێ نه‌ بێده‌نگ بن ل سه‌ر وان كاره‌ساتێن ب سه‌رێ كوردان دئینن، و بۆ وان نه‌ كوشتنا كوردان خه‌م بیت و نه‌ ئاواره‌بوونا وان خه‌م بیت و نه‌ وێرانكرنا باژێر و گوندێن وان خه‌م بیت! لێ هه‌لایا یه‌كپارچه‌یا ده‌وله‌تێ و سه‌روه‌ریا ده‌وله‌تێ و سنۆرێ ده‌وله‌تێ بۆ وان خه‌م بیت!.
ل ڤی سه‌رده‌مێ دیمۆكراسیه‌تێ و مافێن مرۆڤی و شۆره‌شا زانیاریا و میدیایی ده‌وله‌تا توركی یا درنده‌ترین هێرشا ل سه‌ر پاچه‌كا كوردستانێ دكه‌ت، ئه‌و پارچا بوویه‌ پشكه‌ك ژ هه‌ڤپه‌یمانا نێڤده‌وله‌تی ل شه‌رێ دژی داعش، ل جهێ كو بهێته‌ پاداشكرن و خه‌لاتكرن ب ئازادیێ فه‌رمانێن لێ دهێن راكرن، مخابن ئه‌ڤه‌ ب سه‌رێ كوردستانێ دهێت، به‌ری چه‌ند سالان كیمیابانكرن و ئه‌نفالكرن بوو، پێر كه‌ركووك ستاند و كورد ده‌ربه‌ده‌ركرن و دوهی ئه‌فرین داگیركر و كوردكوژی لێكر و نها ژی فه‌رمانه‌ ل گرێ سپی و سه‌رێ كانیێ و قركرنا كوردانه‌ و سباهی ژی گه‌را جهه‌ك دیه‌! هه‌ر كوردستان مه‌به‌سته‌.
كوردستانی دزانن ماف دهێن ستاندن و ده‌وله‌ت ب هێزێ چێدبیت و كوردستانیان و ه‌لاتێ خوه‌ ب گۆری و قوربانیان رزگاركریه‌ و دپارێزن، شه‌ره‌ك پێش جیهانێ ڤه‌ دژی مه‌زنترین رێكخراوا تیرۆرست كریه‌ و سه‌ركه‌فتینه‌، و دوژمنێ مرۆڤایه‌تیێ و جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی شكاند و ژناڤبر، ئه‌ڤرۆ وه‌لاتێ وان یا دكه‌ڤیت به‌ر هێرشێن ژ ناڤبرنێ ژلایێ توركیاڤه‌ ل پێشچاڤێن جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی وه‌سا دهێته‌ دیتن هه‌تا راده‌كی رێ پێدایه‌ و چاڤێ خوه‌ لێ دنقینین كو توركیا وان ئارمانجێن خوه‌ بجهبینیت!.
توركیا چ بهانه‌ نینن كو رۆژئاڤا كوردستانێ داگیركه‌ت تنێ مه‌به‌ستێن شۆفینی نه‌، داكو كوردان كیانه‌ك نه‌بیت! ئه‌گه‌ر پرسا په‌نابه‌ران و چه‌كداێن دیلێن داعش بیت ئه‌وان پارێزگه‌ها ئدلب و گه‌له‌ك ده‌ڤه‌رێن پارێزگه‌ها حه‌له‌بێ ژ وه‌لاتێ سووریێ د ده‌ستان دایه‌ و گرۆپێن سیاسی و چه‌كداری یێن سه‌ر ب وانڤه‌ لێ هه‌نه‌ و تێرا هه‌می به‌رنامێن وان هه‌یه‌ كو كه‌مپان بۆ ئاواران لێدانن و زیندانان بۆ تیرۆرستان ئاڤاكه‌ن.
توركیا د قه‌یرانه‌كا ناڤخوه‌یی و ده‌ركی دایه‌ شۆفینیه‌تا جاران هه‌ر هه‌یه‌ و ب وێ ئه‌قلیه‌تێ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل كوردستانێ دكه‌ت، ژبیرا خوه‌ دبه‌ت كوردستانا ئه‌ڤرۆ نه‌ یا دوهی یه‌، كورستان یا بوویه‌ خودان ناسنامه‌ و هه‌بوونا خوه‌ دپارێزیت و شه‌رێن به‌ره‌ڤانیێ دكه‌ن و سه‌ردكه‌ڤن، د ڤی بارودۆخی دا كو هێزێن كوردستانێ به‌رخودانێ دكه‌ن كورستانی دهشیارن و ل سه‌رتاسه‌ری جیهانێ خوه‌نیشادانان دژی ده‌ستدرێژیێن توركیا دكه‌ن و پشته‌ڤانیا جیهانی و نێڤده‌وله‌تی بده‌ستخوه‌ڤه‌ دئینن، كوردستانی دخواستینه‌ ل دووڤ بانگه‌وازیا سه‌رۆك بارزانی بهێن و كاری پێبكه‌ن وه‌كو فه‌رمۆی (نوكه‌ ده‌مێ موزایدێ و بۆچوونێن عاتفی و هه‌لچوونێ نینه‌، ده‌مێ وێ چه‌ندێ یه‌ هه‌می لایه‌ن هه‌ر چ هه‌ول و شیان هه‌نه‌ بكاربینن بۆ هندێ ئه‌ڤ شه‌ره‌ ب دووماهی بهێت و ئێدی خه‌لكێ بێ گونه‌ه باجا وێ دۆخا مه‌ترسیدار نه‌ده‌ت و رێكێ ل گوهۆرینا دیمۆگرفیا وێ ده‌ڤه‌رێ بگرن). وه‌كو مه‌ كورستانیان هه‌ڤگرتن پێكئینا و خوه‌ بهێزكر و به‌رخودان كر كۆما دۆستێن كوردستانێ ل هه‌می جیهانێ و ب تایبه‌تی ل ئورۆپا و ئه‌مریكا دێ باشتر ل بانكا كوردان هێن و دێ فشار و مایتێكرنێن نێڤده‌وله‌تی چێبن بۆ رسواكرن و راگرتنا هێرشا توركان، و دێ مافێن كوردستانێ جێگیر بن.

ئحسان ئامێدی
هه‌ر كاره‌كێ مرۆڤ بكه‌ت زه‌حمه‌تێ پێڤه‌ دبه‌ت و هه‌ر ده‌ستكه‌فتیه‌كێ ژی قوربانێن خوه‌ هه‌نه‌، كارێ مه‌ رزگاركرنا كوردستانێ یه‌، داكو ئه‌ڤ ئه‌ركه‌ ب سه‌ركه‌فتیانه‌ بجهبهێت، پێدڤیه‌ خوه‌ و هه‌ڤركێن خوه‌ و لایه‌نێن كارتێكه‌ر باش بنیاسین و لێبزانین.
كوردستان د پێناسا خوه‌ دا وه‌لاتێ كوردانه‌ و كورد ژ كه‌ڤنترین ملله‌تێن رۆژهه‌لاتا ناڤینه‌ و خه‌باتێ دكه‌ت ژ بۆ سه‌ربه‌خوه‌یا وه‌لاتێ خوه‌، خودان دۆزه‌ك ره‌وانه‌ و مافێن خوه‌ دخوازن. ل دووڤ قانوونێن سروشتی و نیڤده‌وله‌تی و پره‌نسیبێن دادیێ و وه‌كهه‌ڤیێ و مافێن مرۆڤی كوردستانێ ژی وه‌كو هه‌می دوه‌له‌تێن دی مافێ ده‌وله‌تبوونا خوه‌ هه‌یه‌، كودستانێ دڤێت خودانا ڤێ ناسنامێ بیت و بپارێزیت.
لێ نیاسینا یێن دی ب زه‌حمه‌ته‌، چونكی گه‌له‌كن و هه‌ر ئێكی دید و بۆچوون و ره‌هه‌ندێن خوه‌ هه‌نه‌، لێ گه‌له‌ك گرنگه‌ باش بنیاسین و لێبزانین.
یێن دی به‌ری هه‌میان دێ ژ نێزیكترین هه‌ڤسنۆر ده‌ستپێكه‌ین، دوژمن و نه‌یار و داگیركه‌رێن كوردستانێ نه‌، كو شارستانیه‌تا وان ل سه‌ر كوشتن و وێرانكرن و تالانكرنێ بوون، كوردستان ده‌ڤه‌ركا جوان و ئاراما چیایی یه‌، و ده‌وروبه‌رێن وێ ل ره‌ژهه‌لاتی فرس و ئه‌جه‌م شه‌ركه‌رێن فراوانخوازیێ نه‌، و ل رۆژئاڤا روم و به‌دو هه‌روه‌كو وان و خراپترن و ل باكۆر تورك و مه‌غۆل شه‌ركه‌رێن كوشتن وێرانكرنێ نه‌ و ل باشۆر عه‌ره‌ب نه‌زان شه‌ركه‌رێن ئه‌نفالكرنێ و تالانكرنێ نه‌، د ناڤ ڤان درندان دا كوردستان شیا خوراگریت و بمینیت، به‌س وان داگیركه‌ران چ شارستانێن ئاڤاكریه‌ و زانست و ته‌كنۆلۆجیا به‌رهه‌م ئینایه‌، كوردستان لئ فێربیت؟!، هند سه‌رفرازیه‌ كوردستانێ چاڤ لێ نه‌كری!؟ مێژوویا سه‌ربۆرا سیاسیا ڤان نفشان شه‌ر و كوشتن و وێرانكرن و داگیركرن و خوه‌ سه‌پاندنه‌، و دانێ ب مافێن كه‌سێ و چ پێكهاتان ناده‌ن تنێ سه‌پاندن و پاراستن و به‌رفره‌هكرنا ده‌ستهه‌لاتا خوه‌یه‌، ده‌وله‌تێن شۆفینزم و ره‌گه‌زپه‌رستن، له‌وا داكو كوردستان بشێت خوه‌ ل ژێر ده‌ستیا ڤان درندان رزگاركه‌ت یا پێدڤی ب هۆكارێن هێزێ یێن ناڤخوه‌یی و یێن ده‌ره‌كی یه‌ و ژ وانان هۆكارێن ده‌ره‌كی یێن لایێن دی یێن سنۆرێن داگیركه‌ران و ب تایبه‌تی وان ده‌وله‌تێن زلهێز یێن باوه‌ری ب مافێن مرۆڤان و مافێن چاره‌نڤیسێ گه‌لان و بهایێن مرۆڤی هه‌ین، ل ڤێره‌ پسیاره‌ك دهێته‌ پێش، ئه‌رێ ئه‌ڤ جۆره‌ ده‌وله‌ته‌ هه‌نه‌ ئه‌ڤ باوه‌ریه‌ و ئه‌ڤ بهایه‌ ل ده‌ف هه‌بن و كاری پێ بكه‌ن!؟، هه‌ر چ نه‌بیت هنده‌ك ده‌وله‌تێن هه‌ین خوه‌ پێ دئینه‌ده‌ر، و ژ بێ رێیا خوه‌ كوردستان نه‌چار دبیت، هه‌وارا خوه‌ بگه‌هینیێ و په‌نایێ ببه‌ته‌ به‌ر، وه‌لاتێن ئێكگرتیێن ئه‌مریكا و رۆسیا و ده‌وله‌تێن ئه‌ندامێن هه‌رده‌مێن جڤاتا ئاسایشا نێڤده‌وله‌تی، ئه‌و ده‌وله‌تن ئه‌گه‌ر پێگیر بن ب وان باوه‌ری و بهایان دێ هیڤی ل سه‌ر هێنه‌ ئاڤاكرن، لێ سه‌ربۆرا وان د سه‌ره‌ده‌ریكرنێ دا ل گه‌ل ملله‌تان به‌روڤاژیه‌، له‌وا دڤێت وان ژی بنیاسین و لێبزانین، نیاسینا وان ده‌وله‌تان و به‌رژه‌وه‌ند و سیاسه‌تێن وان نه‌ ب ساناهیه‌، چونكی هه‌ر ئێكێ به‌رنامێن خوه‌ یێن ستراتیژی و جیۆپۆلتیكی ئاسایشا خوه‌ یێن نشتیمانی هه‌نه‌ و هنده‌ك جاران به‌رژه‌وه‌ندیێن وان ل گه‌ل پرسێن ئاسایشێ و بهایێن مرۆڤی هه‌ڤناگرن، یان هه‌ڤدژن دگه‌ل به‌رژه‌وه‌ندیێن ره‌وایێن لایه‌نه‌ك دی، وی ده‌می به‌رژه‌وه‌ندیا زلهێزا ئێكلاكه‌را هه‌لۆیستی یه‌.
ئه‌گه‌ر ئه‌مریكا نموونه‌ وه‌رگرین، دێ بینین سێ ئاستێن به‌رژه‌وه‌ندیان بۆ خوه‌ ده‌ستنیشانكرینه‌، ئاستێ به‌رژه‌وه‌ندیێن ستراتیژی كو ئه‌و ده‌وله‌ت و ده‌ڤه‌رێن جیهانی نه‌ یێن به‌رژه‌وه‌ندیێن ستراتیژی و بهایێن رۆژئاڤایی تێدا هه‌ین و ده‌وله‌تێن ئورۆپی و هه‌ڤپه‌یمانا ناتۆ و ئسرائیل و چه‌ندین ده‌وله‌ت و ده‌ڤه‌رێن دی ل جیهانێ بخوه‌ڤه‌ دگریت و هه‌ڤپه‌یمانێن ستراتیژی دگه‌لدا هه‌نه‌، و بۆ پاراستنا ڤی ئاستێ به‌رژه‌وه‌ندیان، ئه‌مریكا به‌رهه‌ڤه‌ شه‌ره‌ی بكه‌ت، هه‌روه‌كو پشته‌ڤانیا وێ بۆ ده‌وله‌تێن هه‌ڤپه‌یمان ل جه‌نگێن جیهانیێن ئێكێ و دوێ و پشته‌ڤانیا وێ بۆ شه‌رێن ئسرائیلی دژی ئه‌ره‌بان و پشته‌ڤانیا وێ بۆ ناتۆ دژی یۆگسلافیا و پشكداریا وێ ل شه‌رێ دژی سڕبیا، و ئاستێ دی ئاستێ به‌رژه‌وه‌ندیێن ژینداری نه‌، ئه‌و ده‌وله‌ت و ده‌ڤه‌رن یێن به‌ژه‌وه‌ندیێن ژینداریێن هه‌ڤپشك ل گه‌ل ئه‌مریكا هه‌بن وه‌كو ده‌وله‌تێن ئه‌ره‌بی ل كه‌نداڤی كو هه‌ڤپه‌یمانیا ئه‌مریكا دگه‌ل وان ل سه‌ر بنه‌مایێ هه‌ڤپشكێ یه‌ د پرسێن ئابووری و ووزێ و ئاسایشا كه‌نداڤی دا و بۆ پاراستنا ڤی ئاستێ به‌رژه‌وه‌ندیا ئه‌مریكا هه‌می شیانێن خوه‌ یێن سیاسی و ئابووری و دبلوماسی و میدیایی و هه‌ره‌شه‌یێن له‌شكه‌ری بكاردئینیت و د ره‌وشا ئه‌و ئاست بهێته‌ ژ ده‌ستدان یا به‌رهه‌ڤه‌ شه‌ری بكه‌ت بۆ پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌، هه‌روه‌كو ده‌مێ كوێت هاتیه‌ داگیركرن، هه‌ڤپه‌یمانه‌كا نێڤده‌وله‌تی پێكئینا و شه‌رێ رزگاركرنا كوێتی كر، زێده‌باری پشته‌ڤانیا ئه‌مریكا بۆ ده‌وله‌تێن كه‌نداڤی دژی ئیرانێ، و ئاستێ سیێ یێ به‌رژه‌وه‌ندیان ئاستێ لاوه‌كی یه‌، كو ئه‌گه‌ر بۆ ئه‌مریكا ڤی ئاستێ به‌رژه‌وه‌ندیان گرنگی ژی هه‌بیت، لێ ئه‌مریكا چ رێكه‌فتن و هه‌ڤپه‌یمانێن فه‌رمی پێ نینن، پتر وه‌كو كاره‌كێ كاتی سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل دكه‌ت و هه‌ولده‌ت ب رێیێن سیاسی و دیبلۆماسی مه‌ره‌مێن خوه‌ بجهئینیت و چێدبیت هنده‌ك جاران دپلۆماسیا توند و گه‌فان ژی بكاربینیت هه‌روه‌كو چێدبیت ده‌ستان ژی ژێ به‌رده‌ت و دۆزه‌كێ بكه‌ته‌ قوربانی به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌، شۆره‌شا ئیلۆنێ ل سالا 1975 و هه‌رێما كوردستانێ ل سالا 2017 و رۆژئاڤا ژی نوكه‌ و هنده‌ك وه‌لات ل رۆژهه‌لاتا ئاسیا و ل ئه‌فریكا دكه‌ڤنه‌ د ڤی ئاستی دا.
ئه‌مریكا بۆ بجهئینانا به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ و جێگیركرنا ئاسایشێ ل جهێن بۆ وێ ستراتیژی و ژیندار ده‌ستبه‌رداری بهایێن مرۆڤی و دۆزێن ملله‌تان دبیت، هه‌روه‌كو چه‌ندین جاران ده‌ستبه‌رداری رژێمێن هه‌ڤپه‌یمانێن خوه‌ ژی بوی وه‌كو دیتی كو به‌رژه‌وه‌ندیێن ده‌وله‌تا وێ دخوازنه‌ ده‌ست ژێبه‌ردانێ، ژ زاهر شاهێ ئه‌فغانستانێ و شاهێ ئیرانێ و مباره‌كێ مسرێ!، هه‌روه‌سا مه‌رج ژی نینه‌ ده‌وله‌ته‌كا زلهێز هه‌ر تشتێ حه‌زبكه‌ت ب ده‌ستڤه‌ بهێت جاران ئیرادا ملله‌تان و هه‌ڤسه‌نگیا هێزان نه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا وی لای دایه‌ وه‌كو ل ڤێتنامێ و ل كۆبایێ ئه‌مریكا ل به‌ر شۆره‌شگیرا و پشته‌ڤانیا زلهێزا دیترا جیهانی پاشگه‌زبۆی.
ل دووڤ بۆچوونا سه‌ری كوردستانێ پێگه‌یه‌كێ بهێز نینه‌، لێ هه‌بوونا خوه‌ هه‌یه‌ و نوكه‌ هه‌كه‌ كوردستان ل ئاستێ به‌رژه‌وه‌ندیێن لاوه‌كی بیت بۆ زلهێزان ئه‌رێ چ پێدڤیه‌ بهێته‌كرن دا كو بگه‌هیته‌ ئاستێ به‌رژه‌وه‌ندیێن ژینداری و بشێت ببیته‌ هۆكارێ گه‌ره‌نتیكرنا بده‌ستڤه‌ئینانا پشته‌ڤانیا زلهێزه‌كێ!؟ كوردستان یا خواستیه‌ شیانێن خوه‌ بگه‌هینیته‌ ئاستێ به‌رژه‌وه‌ندیێن ژینداری یێن زلهێزان، یا ب زه‌حمه‌ته‌، به‌لێ گه‌له‌ك بیاڤێن مه‌زنێن كاركرنێ هه‌نه‌ دشێن ببنه‌ هۆكار كو كوردستان خوه‌ ب شیانێن ژینداری نیشابده‌ت، ل به‌راهیا هه‌میان، ڤالاهیا مرۆڤان، چل ملیۆن مرۆڤ ژ نفشه‌كی و جوگرافیه‌ك مه‌زن، پێنچ سه‌د هزار كیلۆمه‌تر چارگۆشه‌ و هه‌بوونا سامانه‌ك سروشتی مه‌زن و ووزه‌ك زوور، و حه‌زكرنا ته‌ڤایی و ئیراده‌ك وه‌كهه‌ڤ و حه‌زا ئازادیێ كو ب ساناه ب سه‌دان هزار دبنه‌ پێشمه‌رگه‌ ژبۆ رزگاركرنا وه‌لاتی و مێرچاكێن شه‌رانه‌ ده‌مێ هه‌ڤسه‌نگی د توخمێ مرۆڤی و جۆرێ چه‌كی هه‌بیت و گه‌ر ئه‌ڤ هۆكار بهێنه‌ به‌رنامه‌كرن و پلانكرن و رێخستن ل سه‌ر بنه‌مایه‌ك گونجای دێ هێزه‌ك مه‌زن ده‌ته‌ كوردستانێ و دێ بیته‌ هۆكارێ بلندبوونا ئاستێ گرنگیا وێ بۆ ئاسته‌ك ژینداری،.
نها گه‌له‌ك ژ وان ده‌وله‌تێن د سه‌رده‌مه‌كی دا فراوانخواز بوونه‌، سیاسه‌تا خۆیا فراوانخوازیا ئاسۆیی گوهۆری یه‌ ب سیاسه‌تا فراوانخوازیا ستوونی(بلنداهی) و هێز و جهێ خوه‌ پاراستیه‌ ب هێزا ئابووری و پێشكه‌فتنا زانستی و ته‌كنۆلۆجی و بلندكرنا داهاتیێ تاكی و خوشگوزه‌رانیا خه‌لكی، یابان و ئه‌لمانیا و چین و گه‌له‌كێن دی ڤی رۆلی دگێرن و نه‌ دووره‌ هنده‌ك ده‌وله‌تێن دی ژی چاڤ ل وان بكه‌ن، ئسرائیل ده‌وله‌ته‌كه‌ ل ئاستێ هه‌ڤپه‌یمانا ستراتیژیه‌ ل گه‌ل ئه‌مریكا، لێ ئه‌و چه‌ندا پشتراسته‌ ب پشته‌ڤانیا ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ پتر یا خوه‌ پشتراستكری ب شیانێن خوه‌یێن هه‌ڤگرتنا جوهیێن جیهانێ و هێزا خوه‌ یا له‌شكری و ئابوورێ و زانستی و ته‌كنولۆجی، كو جیهان هه‌می پێدڤی داهێنانێن وان دبیت، ل ڤی سه‌رده‌می زانست و ته‌كنۆلۆجیا بیاڤه‌كێ گرنگێ ژینداریه‌ و ئه‌ڤه‌ بیاڤه‌كێ دیتره‌ كوردستان دشێت كاری تێدابكه‌ن و خوه‌ پێ پێشبێخن، چل ملیۆن سه‌رێن مرۆڤان، چل ملیۆن ئه‌قل و ژیر و هشیاری و زانست و ته‌كنولۆجی شیانێن مه‌زنن سه‌ره‌ده‌ریه‌كا دی یا جیهانی ل گه‌ل خوه‌ چێدكه‌ت.
دڤێت ل خوه‌ باوه‌ربین چه‌ند ره‌وش خراببیت و گه‌ف و مه‌ترسی هه‌بن هند بیاڤ و ده‌رگه‌هێن كاركرنێ یێن دیتر ژی هه‌نه‌، سه‌ره‌ده‌ری ل گه‌ل دهێته‌كرن و مه‌ترسیێ دووردئێخیت، دڤێت ب خوه‌دا بچینه‌ڤه‌ و به‌ری وه‌ختی ب ته‌ناهی و ب ئارامی و ب ژیرانه‌ ل سه‌ر هه‌می پرس و كێشه‌یێن خوه‌ باخڤین و به‌رنامه‌كێ رێكوپێكێ گونجای بۆ دانین، و خوه‌ ژ وی ژیرێ ئه‌ز ئه‌ز یێ و بێ منه‌تیێ ژ ئێكودو و خوه‌ نه‌دان ب ئێكودو و شكاندنا ئێكودو و گوهنه‌دان بئێكودو كه‌یفهاتن ب هنگافتنێن ئێكودو و ئه‌ز چێترم ژته‌ بده‌ینه‌ پاش، هه‌می هه‌ڤدو قه‌بوولكه‌ن و رێزێ ل هه‌ڤ بگرن، ئه‌م هه‌موو ئێكین، ئه‌م پێكڤه‌ ب هێزین و دباشین. وه‌كو ئه‌م ب هه‌ڤگرتن بین و ب هه‌ڤرا خویندنه‌كا زانستی و دۆرهێلی بۆ ره‌وشا خوه‌ بكه‌ین و به‌رنامه‌كێ هه‌ڤپشك دانین و ب رژدی و دلسۆزانه‌ كار بۆ بكه‌ین دێ ئه‌نجامێن باش هه‌بن، ب هیڤینه‌ بشێین ژ هه‌می ئاسته‌نگ و ئالۆزیان ده‌ربازبین و كوردستان ژی ب ئاسایش و سه‌قامگیریێ شاد ببیت.

ئحسان ئامێدی
دۆزا كوردستانێ ب قه‌بارێ جوگرافی و مرۆڤێن وێ مه‌زنه‌ و ب قه‌بارێ دوژمن و داگیركه‌ران ئالۆزه‌، لێ دۆزه‌ك ره‌وا و راسته‌ له‌وان هه‌رده‌م خودانێن وێ ل سه‌ر د رژد و به‌رده‌وامن. سه‌ربۆرا سیاسیا كوردستانێ ئه‌ڤرازی و به‌رواری و نشیڤێ تێدا هه‌نه‌، قووناخا خه‌بات و به‌رخودان و قوربانیدانێ، و قووناخا سه‌ركه‌فتن و ئازادیێ و ئارامیێ، و قووناخا شكه‌ستن و ده‌ربه‌ده‌ری و وێرانیێ، و ل هه‌می قه‌ناخ و كاودانان دا حه‌زا سه‌ركه‌فتێ و پێشكه‌فتنی هه‌را ب هێزبوویه‌.
سه‌رپێهاتیێن جڤاكێ كوردستانێ گه‌له‌ك سه‌ربۆر و په‌ند تێدا هه‌نه‌ بووینه‌ رۆناهیا رێیا كار و بزاڤێ و هه‌كه‌ مرۆڤ بخوینیت و هزرا خوه‌ تێدا بكه‌ت و ل سه‌ر بچیت دێ باشتر كاروبارێن وی برێڤه‌چن و به‌روڤاژی ئه‌گه‌ر ل سه‌ر نه‌چیت دێ تووشی شكه‌ستنێ بیت و دێ پێشه‌مان بیت، له‌وان گۆتیه‌، یێ گوهێ خوه‌ نه‌ده‌ت مه‌زنان، دێ لێ هێن شاخێن پێشه‌مانان، ئه‌ڤه‌ گرنگیا په‌ندێن پێشینان نیشادده‌ت داكو پیته‌ی پێ بده‌ین و ل سه‌ربچین، په‌نده‌كا گونجای ل سه‌ر ده‌ستودارێ نوكه‌ هه‌یه‌ دبێژیت هندێ بده‌ به‌ر داشێ تێرا نه‌مینیت ئاسێ، په‌نده‌كا پێشینان یا ره‌سه‌نه‌ ژمێژه‌ دهێته‌ گۆتن د جڤاكێ كورده‌واریێ دا، و ژ به‌ركو ژ كه‌ڤندا ملله‌تێ مه‌ رێنجبه‌ر و جۆتیار بوو، له‌وا پترا په‌ندا ب وی ژیواری هاتینه‌ گۆتن و ئه‌ڤ په‌نده‌ ژی بۆ وان جۆتیار و رێنجبه‌ران بوویه‌ یێن دچوون گیا و ده‌حل درینێ و دار برینێ، كو هنده‌ جاران بۆ كارێ له‌زێ یان ته‌مائیا پتریێ دا رێنچبه‌ر گه‌له‌كێ ده‌ته‌ به‌رسینگێ خوه‌ و پتر ژ شیانا داسا خوه‌ دا ده‌ت به‌ر، دا هند بینی داسا وی ئان شكه‌ست ئان تێرا ما ئاسێ و شۆلی وی ما برێڤه‌، لێ یێ هێز و شیانا خوه‌ یا داسا خوه‌ بزانیت و بزانیت دێ چاوا سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل كه‌ت دێ شۆلێ خوه‌ ب باشی برێڤه‌به‌ت و بجهئینیت، شۆل جه‌وهه‌رێ مرۆڤی یه‌، ڤه‌رێژا هۆش ژیرێ مرۆڤی یه‌، ل جهه‌كی و ل ده‌مه‌كی دهێته‌كرن، هه‌كه‌ د ده‌مێ خوه‌دا نه‌هات كرن، دێ پتر لێ هێت و ب زه‌حمه‌تر كه‌ڤیت، له‌وا گۆتیه‌ شۆلێ ئه‌ڤرۆ نه‌هێله‌ بۆ سباهی، و د ژیانا مرۆڤاندا گه‌له‌ك جاران شۆل د وه‌ختێ خوه‌دا نه‌هاتیه‌كرن ئێدی بار گران بوویه‌ و ده‌ست ب له‌زێ كریه‌، لێ ڤێرا نه‌گه‌هشتیه‌ و پێشه‌مان بوویه‌، یان بوویه‌ بۆ كارێ له‌زێ و پتریێ پتر ژ شیانێن خوه‌ دابیته‌ به‌ر خوه‌ تیرا ئاسێ ببیت و نه‌شیا بیت مه‌ره‌ما خوه‌ بجهبینیت، له‌و كوردان گۆتیه‌ (پیێن خوه‌ دی به‌را خوه‌ درێژكه‌)! لێ گه‌له‌ك جاران حه‌ز و ڤیانا مرۆڤی هانده‌رێ هندێ بوویه‌ كو مرۆڤ پترێ بده‌ت به‌رخوه‌ و ده‌رفه‌ت هاتیه‌ كو شیابیت مه‌ره‌ما خوه‌ه‌ بجهبییت، لێ ئه‌ڤه‌ نه‌ رێسایه‌ پترا جاران ئه‌نجام به‌روڤاژی نه‌، له‌وا گۆتیه‌ وی باری بكه‌ پشتا خوه‌ یێ تو دشێی هه‌لگری، جاران مرۆڤ سوودی ژ په‌ندا نابینیت یان هه‌ر لێ نزانیت و دێ بینی سه‌ربۆرا كه‌فتنێ ل ده‌ف مرۆڤی چه‌ند باره‌ دبیت و مه‌رچ نینه‌ ژی هه‌رده‌م بارگرانتر بیت!، لێ دبیت خویندنا ته‌مام بۆ هه‌موو لایه‌نێن په‌یوه‌ندیدار د زانستی و بنه‌جه نه‌بن، یان هه‌لسه‌نگانه‌كا شاش بۆ هاتبیته‌كرن، یان هنده‌ك هۆكارێن ژ شیانێن مرۆڤی پتر ل به‌رامبه‌ر بن، كو دبنه‌ هۆیێ شێلیا دیتنێ، لێ ده‌مێ سه‌ربۆرا شاشیێ دوباره‌ دبیت و كه‌فتن دوباره‌ دبیته‌ڤه‌ دبیته‌ شه‌همزاری، له‌وان ژوانرا هاتیه‌ گۆتن (خودێ دلۆڤانكاره‌ دگه‌ل وی یێ قه‌دارێ خوه‌ دزانیت)!
كارێ سیاسه‌تێ ئه‌وه‌ بزاڤێ بكه‌ت به‌رژه‌وه‌ندیێن گشتی بجهبینیت و ده‌ستكه‌فتیان ب ده‌ستڤه‌بینیت و وه‌كو ئه‌و هه‌ر دو ژی نه‌بن بزاڤێ بكه‌ت زیان كێمتر بن.
هه‌بوونا ژیرمه‌ندی یا ئامانجداره‌، ژیرمه‌ند ژی یێ خواستیه‌ وێ پلانی دانیت و پێدڤیێن پلانێ به‌رهه‌ڤكه‌ت دا بگه‌هیت ئارمانجێ، مه‌رج نینه‌ هه‌میشه‌ ئارمانج بجهبهێت یان شیانێن بجهئینانا هه‌بن، به‌لێ وه‌كو ژیرمه‌ند حه‌ز و ئاره‌زو و ئارمانج هه‌نه‌، پێدڤیه‌ كار بۆ بجهئینانا وان بهێته‌كرن. ئارمانجێن مرۆڤان ژی گه‌له‌كن و گه‌له‌ك بیاڤن و گه‌له‌ك ئاستن. و ئه‌و په‌ند و گۆتنێن سه‌ری ژی سه‌ردهێن، لێ دڤێت پسیاركه‌ین و بزانین چ ل به‌رۆكا مه‌ هه‌یه‌ و ئه‌رێ ئه‌و ئامیره‌ مه‌ هه‌یه‌ یێ به‌رۆكا مه‌ ڤه‌كه‌ت، یان ئه‌م دشێن بێژین ئه‌رێ مه‌ داس هه‌یه‌، و هێزا وێ چه‌نده‌، و كێر شۆلێ مه‌ دهێت!؟، ب لێكدانه‌ڤه‌یا ده‌ستوداری، دێ دیاربیت به‌رۆكا مه‌ مه‌زن و ب ئاسته‌نگ و ب زه‌حمه‌ته‌!، لێ وه‌كو دبێژن چ ئاسته‌نگ خوه‌ ل به‌ر ئیرادا مرۆڤی ناگرن، و كوردان ئیراده‌كا ب هێز هه‌یه‌، ئه‌و ئیراده‌ ب لاوازی خوه‌ نیشا دده‌ت چونكی یا دابه‌شكری و به‌ربه‌لاڤه‌، و هه‌رده‌مێ ئه‌ڤ ئیراده‌ هه‌ڤبگریت، دێ بیته‌ ئه‌و داس یا بشێت به‌رۆكێ خوه‌ بدریت، ئانكو ئه‌م دشێن بێژین ئه‌وا ل به‌ر داسێ نه‌ هنده‌ داس بمینیت ئاسێ!، لێ ئه‌و داس هند نه‌هاتیه‌ سه‌قاكرن ب هه‌ڤگرتن و تفاقا ته‌ڤایی یا ئیرادا ملله‌تی پێ سه‌ردئێخیت، ل وێ باوه‌ریێ مه‌ وه‌كو گه‌له‌ك جاران مه‌ترسیێن ل سه‌ر كوردستانێ دێ ئیرادا ملله‌تی كه‌ته‌ ئێك و دێ هێزه‌كا مه‌زن پێكئینیت بۆ هندێ بشێت خوه‌ بپارێزیت و پشته‌ڤانیه‌كا ده‌ره‌كی ب ده‌ستڤه‌بینیت و سه‌ركه‌فتنێ بجهبینیت. كوردستانیان ب خه‌بات و قوربانیدانا خوه‌ ناسناما خوه‌ چێكریه‌ و دپارێزن و سوودی ژ پشته‌ڤانیا ده‌ره‌كی دبینن بۆ پتر ده‌ستكه‌ڤتیێن نه‌ته‌وه‌یی، هه‌كه‌ دوژمن و داگیركه‌ر دزۆربن و ب هێزبن، لێ گه‌لێ كوردستانێ ژی گه‌له‌كه‌ و خودان ئیراده‌كه‌، ئه‌گه‌ر نه‌شیابیت خوه‌ رزگاركه‌ت، نه‌هێلایه‌ دوژمن و داگیركه‌ر ژی ب ئاسایش و سه‌قامگیر بن، له‌وان داكو ئه‌و ده‌وله‌ت د ئاسایشێ و سه‌قامگیریێ دابن، دڤێت چاره‌سه‌ریا كێشا كوردستانێ بكه‌ن، یا خۆیایه‌ مافێن نه‌ته‌وه‌یی و كیانێ سیاسی ب خه‌بات و به‌رخودان و قوربانیدانێ چێدبن و هه‌می ده‌وله‌تێن جیهانێ ب شه‌ری چێبووینه‌، و كوردستانێ ژی شه‌رێن ده‌وله‌تبوونێ گه‌له‌ك كرینه‌، لێ ب ئارمانجا خوه‌ نه‌گه‌هشتیه‌، و ئه‌ڤ شه‌ره‌ ئه‌ركه‌كێ نشتیمانی و نه‌ته‌وه‌یی یه‌، كو باب باپیرا نه‌گه‌هاندیه‌ قووناخێ بارێ نه‌ڤیێ نوو گرانتر لێ هات، دا وی ئه‌ركی بجهبینیت و دێ هه‌ر بجههێت چونكی خواسته‌كا ته‌ڤایه‌ و مافه‌كێ ره‌وایه‌ و ده‌ربرینێ ژ ئیرادا ملله‌تی دكه‌ت و دگونجیت دگه‌ل سیسته‌مێ نوو یێ جیهانی.

ئحسان ئامێدى
ژ كه‌ڤندا ژیارا كورده‌وارى یا سه‌خت و دژوار و ب زه‌حمه‌ت بوو، لێ یا پرى چیرۆك و سه‌ربۆر و سه‌رهاتى و سه‌رفرازى بوو، گه‌له‌ك په‌ند و گۆتن ژێ چێبووینه‌، بووینه‌ رێنیشاده‌ر و رێسایێن ژیانێ، وه‌كه‌ مرۆڤ هزرا خوه‌ تێدا بكه‌ت و ل سه‌ر بچیت دێ ره‌وشا وى باشتر بیت و ژیانه‌كا سه‌رفرازتر بده‌ستڤه‌ئینیت، لێ دیاره‌ ژیوارێ پاشكه‌فتنێ و نه‌زانینێ و نه‌خوینده‌واریێ و ژیكڤه‌قه‌تیانێ یێ زالبوویه‌ ل سه‌ر جڤاكێ كوردستانێ ئێدى تێكهه‌لى پێشكه‌فتن و شارستانیه‌تا سه‌رده‌میانه‌ نه‌بوویه‌ و هۆكارێن هێزێ په‌یدانه‌كرینه‌ و بكارنه‌ئیناینه‌ كو بشێن ببنه‌ كیانه‌كێ مادى (ده‌وله‌ت).
سیارێ خه‌لكێ هه‌ر یێ په‌یایه‌ په‌نده‌كا ره‌سه‌نا پێشینانه‌، ب وان كه‌سان دهێت گۆتن یێن هه‌ژار و بێ ده‌ستهه‌لات، ئه‌وێن ب نه‌چاریا خوه‌، خوه‌ پێدڤى پێچێبوویان دكه‌ن داكو هاریكاریه‌كێ بۆ بكه‌ن و پێدڤیه‌كا وى بۆ به‌قتینن، هه‌روه‌كو بۆ وان كه‌سان ژى دهێته‌ گۆتن یێن بێ ده‌وار و ل گه‌ل كاروانه‌كى بچیت، خودان ده‌وار هه‌مى دسیارن و دكه‌یفخۆشن و یێ بێ ده‌وار ژى ژ خه‌مێن خوه‌دا ل هیڤیا خودان ده‌واره‌كى یه‌ ره‌حمه‌كێ پێبه‌ت و ل ده‌مه‌كى ل ده‌وارێ خوه‌ سیاركه‌ت، و ئه‌گه‌ر خودان وژدانه‌ك لێ ده‌ركه‌فت و بۆ ده‌مه‌كى ل ده‌وارێ خوه‌ سیاركر و بێهنڤه‌دانه‌ك دایێ، گه‌له‌ك ڤه‌ناكێشیت دێ بێژیتێ وه‌ره‌ خارێ، ئه‌و ژى ب وان سه‌رودلا ڤه‌ دێ په‌یا ببیت و دێ مینیته‌ ب هیڤیا پێن خوه‌ كا دێ چه‌ند هاریكه‌ن دا بگه‌هیت قووناغێ.
دڤێت مرۆڤ ڤێ باش بزانیت كو مرۆڤ بخۆ وه‌كو تاك پاشى وه‌كو كوم به‌رپرسه‌ ژ خوه‌، خوه‌ بخودانه‌كه‌ت و خوه‌ بریڤه‌ببه‌ت و پێدڤیێن ژیانا خوه‌ دابینكه‌ت، و ململانا خوه‌ یا هزرى و ده‌روونى و جڤاكى و سیاسى و ئابوورى بكه‌ت پێناڤى ژیانه‌ك باشتر و سه‌رفرازتر، له‌وان ژى گۆتیه‌ ره‌شۆ ب ده‌ستێن خوه‌ هه‌كه‌ ئاڤێ تو برى، ره‌شۆ ئاراسته‌كرنا تاكیه‌ كو ب به‌رپسیاریا خوه‌ رابیت و ئه‌رك و كارێ خوه‌ ئه‌و بخوه‌ بجهبینیت و نه‌هێلیته‌ ب هیڤیا یێ دیڤه‌، ئه‌و دشێت یێ دى وه‌كو توخمه‌كێ هاریكار بكاربینیت، لێ پشتبه‌ستنێ پێ نه‌كه‌ت، ده‌مێ تو وه‌كو تاك هه‌بى و یێ ب هێز و كارا بى دێ هاریكار ژى زۆربن و به‌روڤاژى وه‌كو تو یێ لاواز بى دێ ل ئاستێ لاوازیێ سه‌ره‌ده‌رى ل گه‌ل ته‌ هێته‌ كرن، ئه‌ڤه‌ د ناڤ ژیارا مه‌ یا جڤاكى دا گه‌له‌كا دیار و ئاشكه‌رایه‌، وه‌كو ئێكێ هه‌ژار خواستنێ دكه‌ت هاریكاریێن بچووك بۆ دهێنه‌كرن و كێم ب ده‌ست دكه‌ڤیت، لێ هه‌كه‌ ئێكێ پێچێبووى داخوازه‌كێ بكه‌ت دى هاریكاریێن مه‌زن بۆ هێنه‌ كرن و دێ گه‌له‌ك بده‌ستكه‌ڤیت!، و ئه‌ڤه‌ ره‌وشا مه‌ یا سیاسیه‌ ژى، چونكى كوردستان ده‌وله‌ت نینه‌ و وه‌لاته‌كێ داگیركری و پارچه‌پارچه‌كری و لێكڤه‌كریه‌، نه‌ شیایه‌ ببیته‌ هێزه‌ك مه‌زن و كاریگه‌ر سه‌ره‌راى هندێ ژى ل هه‌مى قووناغان دا ئیراده‌كا باش هه‌بوویه‌ و خه‌بات و به‌رخودان كریه‌ و گۆرى و قوربانى داینه‌ و شیایه‌ هه‌بوونا خوه‌ وه‌كو ملله‌ت بپارێزیت و ل هنده‌ك سه‌رده‌مان دا كیانێن تایبه‌ت بخوه‌ڤه‌ چێكه‌ت و پێشڤه‌ببه‌ت. به‌لێ نه‌شیایه‌ ببیته‌ ده‌وله‌ت، چونكى دامه‌زراندنا ده‌وله‌تێ ل ڤى سه‌رده‌مى هۆكارێن ناڤخوه‌یى و هۆكارێن ده‌ره‌كى یێن هاریكار و هه‌ڤگونجاى دڤێن، گه‌له‌ك جاران كوردستان شیایه‌ شۆره‌ش و سه‌رهلدانان بكه‌ت و ده‌ڤه‌رێن مه‌زنێن كوردستانێ رزگاركه‌ت و كاودانه‌كێ ناڤخوه‌یێ هاریكار دروست كه‌ت بۆ ده‌وله‌ته‌ك سه‌ربخوه‌، لێ هۆكارێ ده‌ره‌كى رێگربوویه‌ و ئه‌و ده‌رفه‌ت ژ ده‌ست بریه‌، هه‌روه‌كو تنێ ل سه‌دێ بیستێ ده‌رفه‌تا شۆره‌شا شێخ مه‌حموودى كو ئنگلیزان نه‌ هێلاى ب ئارمانجا خوه‌ رابگه‌هیت و شۆره‌شێن سمكۆیێ شكاك و ئاگرى و شێخ سه‌عید پیران و سه‌ید رزا دێرسیمى و قازى محه‌مه‌دى و یا بارزان و یا ئیلۆنێ و سه‌رهلدانێ كو حوكمه‌تێن توركیا و ئیرانێ و عیراقێ و هه‌ڤپه‌یمانێن وان نه‌هێلان كوردستان ب ئارمانجێ خوه‌ بگه‌هیت.
بوویه‌ ده‌وله‌تێن مه‌زن ب هه‌مى هێز و شیانێن خوه‌ پشته‌ڤانیا ملله‌ته‌كى كر بیت و ده‌وله‌ته‌كه‌ك بۆ چێكربیت، ئسرائیل و ده‌وله‌تێن كه‌نداڤى نموونێن پێشچاڤن، لێ ئه‌و شانس به‌ر كوردستانێ نه‌ كه‌فتیه‌، و نه‌بوویه‌ ده‌وله‌ته‌كا زلهێز پشته‌ڤانیا كوردستانێ كربیت ل سه‌ر بنه‌مایێ باوه‌ریێ بۆ گه‌هشتن ب مافێن خوه‌ یێن چاره‌نڤیسى، لێ خه‌باتا گه‌لان پێناڤى مافێن خوه‌یێن چاره‌نڤیسى خواستا گه‌لان بخوه‌یه‌ ئه‌و بخوه‌ بیر ل ره‌وشا خوه‌ دكه‌ن و ئارمانجێن خوه‌ ده‌ستنیشان دكه‌ن و پێدڤیێن خه‌باتێ په‌یدادكه‌ن و بزاڤ و خه‌باتێ دكه‌ن و رژدیێ و داكۆكیێ ل سه‌ر دكه‌ن و به‌رده‌وامیێ و درێژیێ پێده‌ن، و ل وى ده‌مى ئه‌گه‌ر پشته‌ڤانیا ده‌ره‌كى ژى په‌یدا بوو، ئه‌ڤه‌ ده‌رفه‌تا سه‌ركه‌فتنێ و گه‌هشتن ب ئارمانجێ ب ساناهیتر و نێزیكتر بوو.
دبێژن ئیرادا ملله‌تان هه‌ر دێ سه‌ركه‌ڤیت، و ئه‌ڤه‌ باوه‌ریه‌ك نه‌گۆره‌ ل ده‌ف كوردستانیان ژى، لێ ئه‌ڤ ئیراده‌ ل كوردستانێ سه‌رنه‌كه‌فتیه‌ ژ به‌ركو ئه‌ڤ ئیراده‌ نه‌بوویه‌ ئیراده‌ك ته‌ڤاى هه‌ڤگرتى، ئیرادا كۆمێن ژێكڤه‌قه‌تیاى و ژێكدابرى و هه‌ڤرك و هه‌ڤناكۆكه‌!، د هه‌مان ده‌مدا كو ئه‌ڤ ئیراده‌ هه‌یه‌ خه‌بات و بزاڤ ژى هه‌یه‌ داكو ئه‌ڤ ئیراده‌ ببیته‌ یا ب هه‌ڤرا و ته‌ڤایى داكو بشێت ببیته‌ هێزا كارا یا كو بشێت ئارمانجێن خوه‌ بجهبینیت، ئێدى ل بیرا خوه‌ بینه‌ ڤه‌ ده‌مێ زانایێن مه‌ گۆتى ل هیڤیا ده‌را خولیا سه‌را!، چدى زێده‌تر نه‌مینه‌ ب هیڤیا خه‌لكى ڤه‌ مه‌ هانده‌ن و مه‌ گه‌رمكه‌ن و پاشى مه‌ پاشڤه‌ببه‌ن ڤه‌، و په‌رێ وه‌كو به‌رێ تنێ گۆرى و قوربانى و زه‌حمه‌ت و وێرانى بمه‌ بمینیت!.
پشتى چارسالێن شه‌رێن هه‌رێما كوردستانێ دژى داعش و رزگاركرنا ته‌ڤایا هه‌رێما كوردستانێ د گاڤه‌كێ دا ب كۆمڤه‌بوونا پیلانه‌كا عیراقى و هه‌رێمایه‌تى و نێڤده‌وله‌تى و گرۆپه‌كێ خیانه‌تكارى ل 16/10/2017 جاره‌كا دى هه‌مى ئه‌و ده‌ڤه‌رێن رزگاركرى هاتن داگیركرن ڤه‌، خوه‌ ئه‌گه‌ر هه‌رێما كوردستانێ خۆراگرتبا و به‌ره‌ڤانى ژ خوه‌ كربا و شه‌رێ پاراستنا ده‌ستكه‌فتیێن خوه‌ كربا و گرۆپه‌ك ژوان نه‌ چووبا د خه‌نده‌كا خیانه‌تێ دا، دا هێزێن عیراقى تووشى شكه‌ستنێ بن چونكى ره‌وشا له‌شكریا عیراقێ یا لاواز بوو و شیانێن شه‌ره‌كێ مه‌زن نه‌بوون، وى ده‌مى دا ره‌وش به‌ر ب ئاقاره‌كێ دیتر چیت و دا ده‌ستكه‌فتیێن هه‌رێمێ مینن. نها ژى ل رۆژئاڤا یا دكه‌ڤیته‌ به‌ر هه‌مان لێمشت له‌شكرێ توركیا یا هێشه‌كا مه‌زن دكه‌ته‌ سه‌ر و پشته‌ڤانیا نێڤده‌وله‌تى یا لاواز ب وى تنێ ئیرادا گرۆپێ شه‌ركرنێ و شیانێن وان مانه‌ و ئه‌گه‌ر بشێن خۆراگرن دێ سه‌رفرازیه‌ك بۆ مینیت و ئه‌گه‌ر تووشى شكه‌ستنێ بوون ئه‌ڤه‌ ئه‌و ده‌ستكه‌فتیێ ب گۆرى و قوربانیا هاتیه‌ ب ده‌ستڤه‌ ئینان هاتنه‌ ژ ده‌ستدان!.
وه‌كو دیار دڤان شه‌ران دا هۆكارێ ده‌ره‌كى یێ كارا و كارتێكه‌ر بو له‌وا وه‌كو ئه‌و هۆكار نه‌ماى هه‌ر زى پاشڤه‌چوونه‌ك ب ره‌وشا كوردستانێ كه‌فت ژ به‌ر هندێ ئه‌م پێدڤى پێداچوونه‌كێ ینه‌. پێداچوون بۆ خواندنه‌ڤه‌یا ره‌وشا كوردستانێ سه‌ر ژنوى و هۆكارێن هێزێ و یێن لاوازیێ یێن وێ ده‌ستنیشانكه‌ین و ستراتیژیه‌كا دیتر دانین بۆ خه‌باتا رزگاریخوازا كوردستانێ یا پشتبه‌ست ب هیز و شیانێن ناڤخوه‌یى و سوود دیتن ل هۆكارێن ده‌ره‌كى ل سه‌ر بنه‌مایێن باوه‌ریێ و به‌رژه‌وه‌ندێن هه‌ڤپشك.
به‌ر ب ئیراده‌كا ته‌ڤایا هه‌ڤگرتى و كۆمبوونا هه‌مى شیان و پێچێبونا د چارچووڤێ به‌رنامه‌كێ هه‌پشكێ ئێكرتى دا پێناڤى سه‌ركه‌فتنا كوردستانێ.