زاخۆ، دلۆڤان هالۆ:

ئەندامەكێ پەرلەمانێ كوردستانێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ ڕۆژنامەیا (ئەڤرۆ) دیار كر: هنارتنا پشكا بودجەیا هەرێما كوردستانێ د دەمێ خوە دا گەرەنتیا ئیراقەكا فیدرال ددەتە هەرێمێ و باوەریێ بۆ حوكمەتا هەرێمێ پەیدا دكەت، هەروەسا هنارتنا بودجەی د دەمێ خوە دا دێ پێڤاژویا سیاسی و حوكمڕانیێ د ناڤبەرا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و ئیراقێدا دا بهێزتر كەت.
بەنستان عسمەت دینۆ، ئەندامێ پەرلەمانێ كوردستانێ ژ فراكسیۆنا پارتی گۆت» هەردەمەكێ حوكمەتا ئیراقێ پێگیری قانوونا بودجەی ببیت چو ئاریشەیێن قانوونی و دارایی د ناڤبەرا حوكمەتا ئیراقێ و هەرێمێ دا نامینیت و پێگەهێ سیاسی و دیموكراسییێ ئیراقێ دێ بهێزتر بیت هەم ژ روویێ قانوونی و هەم ژ ڕوویێ ناڤدەولەتی ڤە.
بەنستانی خویاكر ژی» هەر چەند زووتر كابینەیا نوو یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بهێتە پێكئینان دێ ئاستەنگێن ل هەمبەر هەولێرێ و بەغدایێ ب سانەهیتر هێنە چارەسەركرن، پێكئینانا كابینەیا نوو یا حوكمەتێ گرێدای بزاڤێن هەموو ئالییەكیە و ئەز ب ئومێدم ل نێزیك دێ كابینەیا نوو یا حوكمەتێ هێتە پێكئینان و گۆتارێن ئالیێن سیاسی یێن هەرێمێ ئومێد بەخشن كو نێزیكبوونەكا رژد یا هەی كو پێكئینانا كابینەیا نوو د دەمەكێ كورتدا هەم داخوازیا خەلكێ هەرێمێ و هەم داخوازیا كۆمەلگەها ناڤدەولەتی یە”.

دهۆك، لەزگین جوقی

ئەندامەكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان راگەهاند: ژ بەری دو سالان وهەتا نوكە 10 هزار خێزانێن ئێزدی یێن ڤەگەریانە شنگالێ، بەلێ ئاماژەكر كو هەتا نوكە پترییا وان نەهاتینە قەرەبووكرن .
مەحما خەلیل، ئەندامێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان گۆت» وەزارەتا كۆچ وكۆچبەرێن ئیراقێ دبێژیت ئەو پارەیێن كو د قانوونا بودجەیا ئیراقێ دا دەنگ ل سەر هاتیە دان بۆ ئاوارەیان بهێنە مەزاختن یێن ل هندەك تشتێن دێ هاتینە مەزاختن ونەگەهشتیە ئاوارەیان وئەم دێ سكالایێ ل دادگەهێن ئیراقی دژێ وان كەس وئالییان تۆماركەین».
مەحمای گۆت ژی» هەتا نوكە حوكمەتا ئیراقێ وەكو پێدڤی كار ل سەر كەیسا ئاوارەیان نەكریە وخەلكێ زیانڤێكەفتیێن شنگالێ نەهاتینە قەرەبووكرن وئاڤەدانی وتەناهی هەتا دادپەروەریا جڤاكی ژی ل شنگالێ نینە لەورا هەموو ئاوارە نەشێن ڤەگەرن».
ئاشكرا ژی كر» هێشتا سەدان روفاتێن قوربانیێن جینۆسایدا شنگالێ ل نوژدارییا داد ل بەغدا ماینە وناسنامەیێن وان نەهاتینە ئاشكراكرن وكار گەلەك سست وخاڤ دكەیسا شنگالێدا دهێنە بڕێڤەبرن».
پتر گۆت» هەر چەند رۆژان جارەكێ بەغدا برینێن ئێزدیان نوو دكەت ئەڤە رامانا ئێشاندنا جڤاكێ ئێزدییە ژئالیێ بەغدایێڤە وحوكمەتا محەمەد شیاع سودانێ د بەرنامەیێ خوە دا كار وخزمەت بۆ شنگالێ هەبوون لێ نەهاتیە بجهئینان وبەری چەند رۆژان مە سكالا ل دادگەها فیدرالی یا تۆماركری وپێدڤییە كەیسا شنگالێ بهێتە ئێكلاكرن ورەوشا شنگالێ خوەش و ئارام ببیت».
مەحما خەلیل ئەوژی دیاركر» ئەو كەسێن خەلكێ شنگالێ كوشتین نابیت بهێنە ئازادكرن ومە سكالایا دڤێ كەیسێ دا ژێ تۆماركری و مە داخواز كریە هەر كەسەكێ دەستێ وی د رێشتنا خوونا خەلكێ مە دا ل سالا 2014ێ هەبیت، نابیت بهێتە ئازادكرن وقانوونا لێبۆرینا گشتی ژێ بگریت وپێدڤیە هەموو تاوانبارێن كەیسا شنگالێ بگەهنە سزایێ خوە و ب توندترێن شێوە بهێنە سزادان».
مەحمای ئاماژە كر «هندەك بەرپرس ل ئیراقێ هەڤپشكێن جینۆسایدا شنگالێ نە وئێك ژ بەلگەنامەیان ژی ئەوە یێ خێزانێن تێرۆرستێن داعش ژ سووریێ ڤەدگۆهێزنە دناڤ شنگالێدا بێی رێزگرتن ل هەستێن خەلكێ شنگالێ بهێتە گرتن بەلكو هەستێن وان پتر دئێشینن وبرینێن شنگالییان نوو دكەن ئەو خێزانێن داعش یێن ژ كەمپێن سووریێ یێن دئینن و ل كەمپا (جەدعە) ل پارێزگەها نەینەوا ئاكنجی دكەن بەلكو گەلەك رێز ژی لێ دهێتە كرتن و د بەرامبەر دا رێز ل قوربانییان ناهێتە گرتن وئەڤە چەندێن سالن خەلكێ شنگالێ ئاوارەنە بەلێ هەر بوو حوكمەتا ئیراقێ خەم نینە و وەزارەتا كۆچ وكۆچبەرێن ئیراقێ بۆ وان چو ناكەت و هەڤپشكێن جینۆسایدا شنگالێ نە».

ئیدارەیا نوو یا ئەمریكا ب سەرۆكایەتییا دۆنالد ترەمپ، دوپاتكر كو واشنتۆن دێ پەیوەندیێن خوە ل گەل هەرێما كوردستانێ پێشڤەبەت و د كاركرنێدا ل گەل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و هاریكارییا هێزا پێشمەرگەی، دێ بەردەوام بیت.
ساموێل ووربێرگ، پەیڤدارێ هەرێمیێ وەزارەتا دەرڤەیا ئەمریكی گۆت» ب پشتڕاستیڤە ئیدارەیا دۆنالد ترەمپ، سەرۆكێ ئەمریكا، دێ بەردەوام بیت د كاركرنێدا ل گەل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و پەیوەندیێن خوە یێن دو قۆلی دگەلدا دێ پێشڤەبەت».
وی بەرپرسێ وەزارەتا دەرڤەیا ئەمریكی د پشكەكا دی یا ئاخڤتنێن خوە دا دوپاتكر ژی» واشنتۆن دێ بەردەوام بیت د هاریكارییا هێزا پێشمەرگێ كوردستانێدا د چارچۆڤەیێ هەڤپەیمانییا نێڤدەولەتییا دژی داعشێ».
ئەڤە د دەمەكیدایە، بەری چەند رۆژان ئاژانسا رویتەرز ل سەر زارێ چەندین ژێدەران ئاماژە ب وێ چەندێ كربوو، ئیدارەیا سەرۆكێ ئەمریكی، دۆنالد ترەمپی هۆشداری دایە ئیراقێ كو دڤێت ب زووترین دەم هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ بهێتە دەستپێكرن.
د دەمێ چەند سالێن بۆریدا، پەیوەندیێن هەرێما كوردستانێ و ئەمریكا ب شێوەیەكێ بەرچاڤ پێشڤەچبوون و ل دەمێن بۆری، سەرۆكێ ئەمریكا ژ دیموكراتیخوازان یان كۆمارییان با، هیچ ژ وێ ستراتیژیێ نەهاتییە گوهۆڕین كو ئەمریكا و هەرێما كوردستانێ پێكڤە گرێدای.
پشتی ژناڤچوونا رژێما بەعس ل سالا 2003، پەیوەندیێن ئەمریكا و هەرێما كوردستانێ زێدەتر پێشڤەچوون و زێدەتر رەهەندێن سەربازی و ئەمنی بخوەڤە دیت، ئەڤە ژی زێدەتر ژ بەر هاریكارییا د ناڤبەرا پێشمەرگەی و لەشكرێ ئەمریكا دا د پرسا ژناڤچوونا رژێما بەعس و پاشی بەرهنگاربوونا تیرۆرستان و شكاندنا داعشێ دا.

هەڤسەرۆکا دەم پارتی د داخۆیانیەکێ دا راگەهاند ل گۆر زانیاریێن گەهشتینە وان پەیاما سەرۆکێ پەکەکێ دێ یا ڤیدیۆیی بیت و دبیت د دەمەکێ نێزیک دا پەیاما ئۆجەلانی بهێتە بەلاڤکرن.
تولای هاتیم ئۆ‌غۆللاری د داخۆیانیەکێ دا راگەهاند کو نها هەر کەس چاڤەرێی پەیاما ئۆجەلانی یە، ل گۆر زانیاریێن گەهشتینە وان دێ پەیاما ئۆجەلانی یا ڤیدیۆیی بیت لێ سەبارەت ب ناڤەرۆکا پەیامێ جارێ چو زانیاریێن تەمام ل بەر دەستێ وان ژی نینن.
ئەو یەک د دەمەکێ دایە کو دوهی بەرپرسەکێ پەکەکێ ژی دیار کربوو دڤێت پەیاما ئۆجەلانی یا ڤیدیۆیی بیت دا پتر کاریگەریا خوە هەبیت.
ل ئالیێ دی بەری چەند رۆژان سەرۆکێ پەرلەمانێ تورکیا ژی دیار کربوو ئەو چاڤەرێ نە کو ئۆجەلان ب پەیامەکێ داخواز ژ پەکەکێ بکەت دا دەست ژ چەکی بەردەت.

سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ، پێشوازی ل شاندەكێ رەڤەندا ئیراقی ل ئەمریكا ب سەرۆكایەتییا مارتن مەننا، سەرۆكێ ژۆرا بازرگانییا كلدانی – ئەمریكی كر و دوپاتی ل پێكڤەژیانێ و لێبۆرینێ كر.
نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ رۆلێ رەڤەندا ئیراقی ل دەرڤە ژروویێ بهێزكرنا پەیوەندیێن ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ ل گەل جڤاكێ نێڤدەولەتی و پشتەڤانییا وان د پێشئێخستنا ئابووری و گەشەپێدانێدا، بلند هەلسەنگاند».
سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ د وێ دیدارێدا دوپاتی ل گرنگییا پاراستنا ناسنامەیا نیشتمانی و فرەهییا كلتووری و ئایینی یێ ئیراقییان و بهێزكرنا پێكڤەژیانا ئاشتییانە دناڤبەرا هەموو پێكهاتەیاندا كر.
شاندێ مێهڤان كەلتوورێ هەڤدوقەبوولكرنێ و پێكڤەژیانا ئاشتییانە و لێبۆرینێ د ناڤبەرا پێكهاتەیێن جودا دا ل هەرێما كوردستانێ بلند هەلسەنگاند و داكۆكی ل بهێزكرنا هاریكاریێ ل گەل هەرێما كوردستانێ ب تایبەتی د وارێ ئابووری و وەبەرئێنانێدا كر ب جۆرەكی كو پشتەڤانییا گەشەپێدانێ بكەت و دەلیڤەیا نوو بۆ پەیوەندییا د ناڤبەرا رەڤەندا ئیراقی ل دەرڤە و كوردستانێدا پەیدا بكەت.
شاندێ ناڤبری چەند بۆچوونەك دەرباەری كار و پڕۆژەیێن وەبەرئێنانێ ل دەشتا نەینەوا و هەرێما كوردستانێ بەرچاڤكرن.
هەروەسا نێچیرڤان بارزانی دوپاتی ل سەر پێگیرییا هەرێما كوردستانێ ب پێكڤەژیانا ئاشتییانە و لێبۆرینێ د ناڤبەرا هەموو تەخ و چینێن جڤاكی كر و دیاركر كو هەرێما كوردستانێ هەردەم وەكو نموونەیەك بۆ ئاشتیێ و فرەهیێ دێ مینیت.
بهێزكرنا پەیوەندییان د ناڤبەرا ئیراقیێن ناڤخوە و دەرڤەی وەلاتی و هاریكارییا هەڤپشك یا وان ژ پێخەمەت پاشەڕۆژەكا باشتر بۆ هەموویان ب گرنگ زانی. هەر د چارچۆڤەیێ وێ چەندێ دا هەموو بەرهەڤی بۆ پەیداكرنا هەموو ئاسانكارییان و دەلیڤەیێن گونجای یێن وەبەرئێنانێ ل هەرێما كوردستانێ بۆ شاندێ ناڤبری دیاركر.

بسپۆرەكێ دیرۆكا هەڤچەرخ ئاماژەكر، گوهۆڕینێن مەزن بڕێڤەنە ل سەر ئاستێ دەڤەرا رۆژهەلاتا ناڤین و نوكە دۆزا كوردان گەهشتییە ئاستەكێ بلند. هەروەسا دبێژیت، بۆ سەرئێخستنا پڕۆسەیا ئاشتیێ ژی ل توركیا هەم توركیا و هەم PKK ژی پێدڤی ب هاریكاریا پارتی و سەرۆك بارزانی یا هەی.
د. شێرزاد زەكەریا، پسپۆرێ دیرۆكا هەڤچەرخ ل زانكۆیا زاخۆ بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت» كوردستان یا بەر ب قۆناغەكا نوو دچیت و ئێدی بەر ب پاشڤە نازڤریت، باشترین نموونە ژی ئەو گوهۆڕینێن ل رۆژهەلاتا ناڤین دهێنەكرن، ب دیتنا من دبیت كیانەكێ سیاسی بۆ كوردان بهێتە دروستكرن ئەڤجا یا دیارنینە دێ ئێك كیان بۆ كوردان هێتە ئاڤاكرن یان هەر پارچەیەكا كوردستانێ دێ كیانێ خوە هەبیت، ئەڤە دێ ڤەگەڕیت بۆ بڕیارێن وەلاتێن زلهێز ل جیهانێ، یا مرۆڤ پێ گەشبین ئەوە نوكە وەك بەرێ نەمایە بۆ نموونە ئیمانوێل ماكرۆن، سەرۆكێ فرەنسا ل كۆنگرەیێ سووریێ دا وەك پارێزەرەكێ ئاریشەیا كوردی ئاخڤت، ئانكو ئەو ئاخڤتنێن سەرۆكێ فرەنسا كرین كوردان پێدڤی ب ڤێ پشتەڤانیێ یا هەی، چونكە د دەمەكی دا ئەم پێدڤی ب هاریكارییا فەرمانبەرەكێ وەزارەتا دەرڤەیا فرەنسا یان ئەمریكا و بریتانیا هەبوو، ئەڤرۆ دۆزا كوردان یا ل بەراهییا هەموو دۆزان، پشتی شەڕێ غەزە و شەڕێ ل دەڤەرێ هاتیەكرن بێگومان دێ گوهۆڕین پەیدابن و د بەرژەوەندیا كوردانبیت، هەر شەڕەكێ مەزن ل جیهانێ پەیداببیت دێ گۆهۆڕین هێنەكرن چاوا پشتی شەڕێن جیهانی و شەڕێ سار گوهۆڕین هەبوون نوكە ژی دێ گوهۆڕین ل دەڤەرێ و جیهانێ پەیدابن، نەخشە دهێتە گوهۆڕین و كورد ژی دێ رۆلێ خوە بینن».
د. شێرزادی ئاماژەكر» لڤینێن دپلۆماسی ل هەرێما كوردستانێ ب هێزن، ب تایبەتی پێگەهەكێ بهێز یێ ل ناڤ كوردان هەی ئەوژی پێگەهێ لێڤەگەرێ كوردانە كو سەرۆك بارزانی یە، ژبلی بابەتێن سیاسی و فەرمی و سەرۆك بارزانی پێگەهەكێ تایبەت ل سەر ئاستێ دەڤەرێ و جیهانێ یێ هەی، چو كار ناهێنەكرن ل دەڤەرێ هەكە بۆچوونا هەرێما كوردستانێ و سەرۆك بارزانی نەهێتە وەرگرتن، نوكە ئەمریكا و ئۆرۆپا دخوازن هێشتا پێگەهێ خوە ل رۆژهەلاتا ناڤین بهێز بكەن ئەڤەژی دبیتە ئەگەر كوردان رۆل د ڤان گوهۆڕیناندا هەبیت، ژئالییەكێ دیڤە پڕۆسەیا ئاشتیێ ل توركیا یا گەهشتییە ئاستەكی هەم حوكمەتا توركیا و هەم ژی PKK پێدڤی ب هاریكارییا پارتی دیموكراتی كوردستان و سەرۆك بارزانی یا هەی بۆ ناڤبەریێ د ناڤبەرا هەردو ئالییاندا، پارتی ژی یا رژدە ل سەر وێ چەندێ پڕۆسەیا ئاشتیێ سەربگریت، ژ بەر كو دێ دەڤەر ئارامیێ ب خوەڤەبینیت و ئەڤ چەندە د بەرژەوەندییا كوردان دایە».
هەروەسا ئاماژەكر» دڤێت كورد ئەڤرۆ پتری هەر دەمەكی دی د ئێكگرتی بن هەمبەر گوهۆڕینێن دهێنەكرن، ب تایبەتی سەركردایەتییا سیاسییا كوردی ل هەرێما كوردستانێ، بەرژەوەندییا نەتەوەیی دانیتە پێش هەموو بەرژەوەندییان، گەلەك یا گرنگە سەركردایەتییا سیاسییا هەرێما كوردستانێ زێدەتر خوە نێزیكی خەلكێ خوە بكەت، چونكە خەلكی باوەری دایە وان ئالیێن سیاسی و ل سەر ئاستێ دەڤەرێ و جیهانێ رێز ل سەركردایەتییا كوردی دهێتەگرتن ژبەر ڤێ شەرعییەتا كو ژئالیێ خەلكی ڤە ب دەستڤە هاتی، پاشەڕۆژەكا گەش ل هەمبەری كوردان یا هەی ل سەر ئاستێ هەر چار پارچەیێن كوردستانێ هەكە كورد بزانن دێ چاوا سەرەدەریێ دگەل گوهۆڕینان كەن».

سەرۆك مەسعود بارزانی پێشوازی ل سەرۆكێ باسكێ (غەد) یێ سووری كر و بیر و بۆچوون ل دۆر رەوشا سیاسی و ئەمنییا سووریێ هاتنە لێكگۆهارتن.
دوهی ئێكشەمبی 23/2/2025، ل سەلاحەدین، سەرۆك بارزانی پێشوازی ل ئەحمەد ئەلجەربا، سەرۆكێ باسكێ (غەد) یێ سووری كر.
د دیدارەكێدا بیر و بۆچوون ل دۆر رەوشا سیاسی و ئەمنییا سووریێ هاتنە لێكگۆهارتن و باس ل رێكەچارەیان بۆ دابینكرنا ئارامیێ و پێكڤەژیانێ و هەماهەنگیێ د ناڤبەرا ئالیێن سیاسی یێن سووریێ هاتە كرن.

دوهی ئێكشەمبی 23/2/2025، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ، پێشوازی ل ستڤین هیچن، بالیۆزێ بریتانیا ل ئیراقێ كر، ب هەلكەفتا ب دووماهی هاتنا ئەركێ وی.
د دیدارەكێدا سەرۆكێ هەرێمێ سوپاسییا خوە بۆ بزاڤێن بالیۆزێ بریتانیا د هێزكرنا پەیوەندیێن وەلاتێ خوە ل گەل ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ پێشكێشكر، هەروەسا رۆلێ وی د هێزكرنا هاریكارییا هەڤپشك د هەموو واراندا كر و هیڤییا سەركەفتنێ بۆ خواست. ژ ئالیێ خوەڤە بالیۆزێ بریتانیا دوپاتی ل بەردەوامییا پشتەڤانییا وەلاتێ خوە بۆ ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ د هەموو واراندا كر.

دوهی ئێكشەمبی 23/2/2025، مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، پێشوازی ل ستیڤن هیچن، بالیۆزێ بریتانیا ل ئیراقێ كر.
حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د بەیاننامەیەكێدا ئاماژە ب وێ چەندێ كر» رەوشا گشتییا ئیراقێ و دەڤەرێ و پێدڤییا چارەسەركرنا كێشەیان د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرال ل سەر بنەمایێ دستووری و رێزگرتنێ ل قەوارەیێ دستووریێ هەرێما كوردستانێ و فیدرالییا هەرێمێ هاتە گەنگەشەكرن».
وەكو د بەیاننامەیێ دا هاتی» سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ سوپاسییا بالیۆزی كر ب هەلكەفتا ب دووماهی هاتنا ئەركێ وی و هیڤییا سەركەفتنێ د ئەركێ وی یێ داهاتیدا بۆ خواست».
تەوەرەكێ دی یێ كۆمبوونێ، تایبەت بوو ب دانوستاندنێن پێكئینانا كابینەیا نوو یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ. سەبارەت ڤی بابەتی ئاماژە ب وێ چەندێ هاتە كرن» هەردو ئالی د هەڤڕابوون ل سەر گرنگییا پێكئینانا حوكمەتەكا ب هێز و ئێكگرتی و خزمەتگوزار د زووترین دەمدا، ژ پێحەمەت روو ب رووبوونا ئاستەنگان و درێژەدانێ ب كارنامەیا چاكسازیێ و خزمەتكرنا هەڤوەلاتیێن هەرێما كوردستانێ».