سەرۆكا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ راگەهاند: ل ڤان رۆژان وەزیرێن كورد ل بەغدا، ل گەل سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ، ب ئارمانجا چارەسەركرنا كێشەیا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ، دێ كۆمبن.
د. ڤیان سەبری، سەرۆكا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ گوت» دانوستاندنێن مە د بەردەوامن بۆ وی ئارمانجی بەری جەژنا قوربانییا پیرۆز مووچەیێن مەها گولانێ یێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ بهێنە هنارتن».
سەرۆكا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ دوپاتی ل وێ چەندێ ژی كر « فراكسیۆنێن كوردستانی ل بەغدا، ئێك هەلوەستن و د هەڤڕانە، ل سەر وێ چەندێ كو بڕیارا وەزارەتا داراییا فیدرالیا تایبەت ب راگرتنا هنارتنا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ، بڕیارەكا دستووری نینە».
بڕینا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ، نەرازیبوونا خەلكێ كوردستانێ و ئالیێن سیاسی یێن كوردستانی و پشكەكا ئیراقێ ژی ژێ پەیدابوویە، ل هەرێما كوردستانێ 43 حزب و ئالیێن سیاسی بەیاننامەیەكا نەرازیبوونێ دژی حوكمەتا فیدرال بەلاڤكر و بڕیارا حوكمەت و وەزارەتا داراییا فیدرال ب بڕیارەكا شۆڤینی هەژمارت. ژ ئالیێ خوەڤە پێشەوا هەورامانی، پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دوپاتكر» ئیراق رێزێ ل رێككەفتنان ناگریت و بەردەوام دستوور بنپێكرییە و هەكە بەغدا بەری جەژنا قوربانییا پیرۆز مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ نەهنێریت، وی دەمی سەركردایەتییا سیاسییا هەرێما كوردستانی ل ئاستێ بلند دێ بڕیارا خوە دەت».

بریكارێ وەزارەتا بازرگانی و پیشەسازی ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ راگەهاند: بژاردەیەك ل ناڤ وەزارەتێن حوكمەتا ئیراقێ هەیە، ناخوازیت هەرێما كوردستانێ مفادار بیت، جۆرەكێ ئاخڤتنان دكەن كو ئەو ناڤەندن نەك حوكمەت.
سەروەر هاواری، بریكارێ وەزارەتا بارزگانی و پیشەسازی ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ گوت» حوكمەتا ئیراقێ چەندین كێشە بۆ هەرێما كوردستانێ دروستك كرینە، كو هەتا نوكە هەڤوەلاتیێن هەرێما كوردستانێ ئاگەداری وان كێشەیان نینن. بۆ نموونە بابەتێ لڤینا بازرگانی و بازرگانییا گەنمی، هەروەسا بابەتێ مۆلەتا ئینانێ و هنارتنێ. رێك نەدان ب بەرهەمێن كارگەهان، پشت نەبەستن ب كارێ بازرگانی و كۆمپانییان».
بریكارێ وەزارەتا بازرگانی و پیشەسازی ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د داخۆیانییەكا رۆژنامەڤانیدا گوت ژی» هەژمارا كارگەهان ل هەرێما كوردستانێ دگەهیتە چار هزار كارگەهان ب هەموو جۆرێن خوەڤە و هەموو ژی د خۆمالی نە، تنێ هندەك نەبن كو رەگەز بیانی نە، 75% ژ بەرهەمێ ڤان كارگەهان بۆ باشوور و ناڤەڕاستا ئیراقێ دچیت».
دیاركر ژی» هەتا نوكە ئیراقێ نەشیایە بەرهەمەكێ پیشەسازی بۆ ناڤخوەییا خوە دروست بكەت، هەرێما كوردستانێ هاریكار بوویە بۆ حوكمەتا ئیراقێ، بەلێ حوكمەتا ئیراقێ كێشەیان بۆ بەرهەمێن هەرێما كوردستانێ دروست دكەت ژ ئەگەرێ وێ بژاردەیا د ناڤ حوكمەتا ئیراقێدا هەی».
سەروەر هاواری راگەهاند ژی» بژاردەیەك د ناڤ وەزارەتێن حوكمەتا ئیراقێدا هەیە، ناخوازیت هەرێما كوردستانێ مفادار ببیت، جۆرەكێ ئاخڤتنان ل گەل هەرێما كوردستانێ دكەن كو ئەو ناڤەندن نەك حوكمەت، ئانكو، ب هیچ شێوەیەكی ناخوازن كار ب دستووری بكەن و بزڤرن بۆ دستووری، بەلێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بەرۆڤاژی حوكمەتا ئیراقێ، خودان پەرلەمان و داهات و وەزارەتێن خوەیە، پێدڤییە كارێ دەولەتدارییا خوە بكەت» .

سەرۆكایەتییا هەرێما كوردستانێ راگەهاند، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ وماركۆ روبیۆ، وەزیرێ دەرڤەیێ ئەمریكا د پەیوەندییەكا تەلەفۆنیدا دوپاتی ل پێشڤەبرنا پەیوەندیێن ستراتیژی د ناڤبەرا ئەمریكا و هەرێما كوردستانێ كر.
سەرۆكایەتییا هەرێمێ بەلاڤكر ژی، نێچیرڤان بارزانی و ماركۆ روبیۆ باس ل هاریكاریێ د وارێ ئابۆری و وزەیێ دا و گرنگییا بەردەوامبوونا هەماهەنگیێ د ناڤبەرا واندا كر بۆ پشتەڤانییا ئارامیێ ل ئیراقێ، سووریێ و دەڤەرێ ب گشتی .
وەزیرێ دەرڤەیێ ئەمریكا سوپاسییا سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ كر بۆ رۆل و بزاڤێن وی د چارەسەركرنا كێشەیێن د ناڤبەرا حوكمەتا ئیراقا فیدرال و حوكمەتا هەرێما كوردستانێدا ب رێكا تێكگەهشتنێ و دانوستاندنێن ئاڤاكەر.
سەرۆكایەتییا هەرێما كوردستانێ گوت ژی، رربیۆی دوپاتكر كو پشتەڤانییا ئەمریكا بۆ هەرێما كوردستانێ، ب بنەمایەكێ سەرەكیێ پەیوەندیێن ستراتیژی یێن ئەمریكا ل گەل ئیراقێ دێ مینیت. د بەرانبەر دا نێچیرڤان بارزانی، رێزا خوە بۆ پشتەڤانییا ئەمریكا ل ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ دوپاتكر.

دوهی شەمبیێ 31/5/2025، مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، پێشوازی ل سیناتۆرا ئەمریكی جاكی رۆزن، كر.
د دیدارەكێدا دوپاتی ل پێدڤییا پێشڤەبرنا پەیوەندیێن هەرێما كوردستانێ و ئەمریكا د وارێن ئەمنی و ئابۆری هاتە كرن، سەبارەت ڤێ چەندێ ئاماژە ب گرنگییا سەرەدانا سەركەفتی یا ڤێ دووماهیێ یا شاندێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ب سەرۆكایەتییا سەرۆكێ حوكمەتێ بۆ ئەمریكا و دیدار و كۆمبوونێن ل گەل بەرپرسێن بلند یێن كرنگرێسی و ئیدارەیا ئەمریكی هاتە كرن.
د پشكەكا دی یا دیدارێدا، هەردو ئالی د هەڤڕابوون ل سەر رێزگرتن و پاراستنا قەوارەیێ فیدرالیێ هەرێما كوردستانێ و دابینكرنا مافێن دستووری و شایستەیێن دارایی یێن خەلكێ كوردستانێ.
پێشهاتێن رەوشا گشتییا ئیراقێ، سووریێ و دەڤەرێ ب گشتی، پشكەكا دی یا دانوستاندنان بوون.

مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، پێشوازی ل خەمیس خەنجەر، سەرۆكێ هەڤپەیمانییا (سیادە) كر.
ب گۆڕەی بەیاننامەیەكا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ» د كۆمبوونەكێدا گەنگەشە ل دۆر رەوشا گشتییا ئیراقێ و بەرهەڤیێن هەلبژارتنێن جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ هاتە كرن كو بڕیارە ل مەها (11) د ئەڤسالەدا بهێنە ئەنجامدان».
دیاركر ژی» د پشكەكا دی یا دیدارێدا، دوپاتی ل گرنگییا رێزگرتنێ ل سیستەمێ فیدرالی و مافێن هەموو پێكهاتەیێن ئیراقێ و قەوارەیێ دستووریێ هەرێما كوردستانێ و هنارتنا شایستەیێن دارایی یێن خەلكێ كوردستانێ هاتە كرن».

مەكتەبا سیاسییا پارتی دیموكراتی كوردستان بەیاننامەیەك ل دۆر نڤیسارا وەزارەتا داراییا فیدرال سەبارەت نەهنارتنا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ بەلاڤكر.
د بەیاننامەیا مەكتەبا سیاسییا پارتی دا هاتیە» رایا گشتییا ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ ئاگەهدار دكەین كو حوكمەتا فیدرالی یا بەردەوامە ل سەر پنپێكرنا مافێن دستووری یێن هەرێما كوردستانێ، دوماهی پنپێكرنێ نڤیسارا وەزارەتا داراییە كو دژی دشتووری و بنەمایێن رێككەفتنا پێكئینانا حوكمەتێیە و سیاسیكرنا قووتێ خەلكییە».
مەكتەبا سیاسییا پارتی باس ل وێ چەندێ ژی كر» ئەڤ بابەتە ل كۆمبوونا داهاتی یا كۆمیتەیا ناڤەندییا پارتییا مە ل 2/6/2025 دێ ئێخینە بەر باس و بڕیار وەرگرتنێ و هەكە هەتا بەری جەژنا قۆربانی یا پیرۆز، ماف و شایستەیێن دارایی یێن خەلكێ هەرێما كوردستانێ نەهێنە هانرتن دێ مە هەلوەستێ جدی هەبیت و دێ راگەهینین».

دوهی شەمبیێ 31/5/2025، كۆمبوونا گرنگ وبەرفرەه یا حزب و ئالیێن سیاسی یێن هەرێما كوردستانێ ب سەرپەرشتییا دەستەیا كارگێرییا مەكتەبا سیاسییا پارتی دیموكراتی كوردستان ل پیرمام هاتە ئەنجامدان.
پشتی كۆمبوونێ، ئالیێن سیاسی یێن پشكدار بەیاننامەیەكا هەڤپشك بەلاڤكر و ئەڤە دەقێ وێ یە:
ل رێككەفتی 31/5/2025 ل مەكتەبا سیاسییا پارتی دیموكراتی كوردستان ل پیرمام، هێز و ئالیێن سیاسی یێن كوردستانی كۆمبوونەكا هەڤپشك ئەنجامدان ب مەبەستا گەنگەشەكرنا رەوشا سیاسییا كوردستانێ و ئیراقێ و كێشە و گرفتێن د ناڤبەرا هەرێمێ و حوكمەتا فیدرالدا، ب تایبەتی دووماهی بڕیارا نەدستووری و نەقانوونی یا وەزارەتا داراییا حوكمەتا فیدرال و راگرتن و نە هنارتنا مووچەیێن مووچەخۆرێن هەرێما كوردستانێ، پشتی دانوستاندنێ و لێكگۆهارتنا بیر و بۆچوونێن پێدڤی ل سەر ڤی بابەتی، هەموو ئالی د هەڤڕابوون ل سەر وێ چەندێ كو ئەڤ بڕیارا بڕیارەكا سیاسییە دژی ئیرادەیا گەلێ كوردستانێ و قەوارەیێ سیاسی و قانوونیێ هەرێما كوردستانێ.
ل دووڤ دستوورێ بەردەوامێ ئیراقێ و بڕیارا دادگەها فیدرالی و قانوونا فەرمانبەر و مووچەخۆرێن ئیراقێ و رێككەفتنێن د ناڤبەرا حوكمەتا هەرێمێ و حوكمەتا فیدرالدا، پێدڤییە حوكمەتا فیدرالی پێگیر بیت ب ئەرك و ئیلتیزاماتێن خوە بەرامبەر خەلكێ هەرێما كوردستانێ و مافێن مووچەخۆرێن هەرێمێ تێكهەلی ململانێیێن سیاسی نەهێنە كرن، هەروەسا حوكمەتا فیدرال دووركەڤیت ژ سیاسەتا برسیكرنێ و فشارئێخستنێ ل سەر هەرێما كوردستانێ، ژ بەر كو ئەڤ سیاسەتە ژ بلی زێدەكرنا گرفتان، د بەرژەوەندییا هیچ ئالییەكیدا نابیت.
ئەم وەكو هێز و ئالیێن سیاسی یێن هەموو پێكهاتەیێن كوردستانێ سەرەرای سوپاسی و رێزا مە بۆ خۆڕاگرییا مووچەخۆ و فەرمانبەر و پێشمەرگە و مامۆستایان و گەلێ سەربلندێ كوردستانێ ب گشتی، دوپات دكەین كو هەلوەست و بڕیار و پێنگاڤێن مە دێ ب ئاراستەیا بەرژەوەندییا هەڤوەلاتییان و هەرێما كوردستانێ بن و بژاردەیا دانوستاندنێ ب باشترین رێكەچارە دزانین بۆ ڤێ قۆناغێ، د هەمان دەمدا هەموو بژاردەیان ب ڤەكری دبینین ل پێشبەری خوە ژ پێخەمەت بەرژەوەندیێن بلند یێن هەرێما كوردستانێ.
حزب و ئالیێن كوردستانی: 1- ئێكەتی نیشتمانی كوردستان 2- بزاڤا گۆڕان 3- پارتا سۆسیالیستا دیموكراتا كوردستان 4- بزاڤا ئیسلامی ل كوردستانێ 5 – حزبا شیوعییا كوردستانی 6- بزاڤا پەیوەندییا ئیسلامی ل كوردستانێ 7- حزبا زەحمەتكێشێن كوردستانێ 8- پارتا پارێزگەرێن كوردستانێ 9- پارتا رەنجدەرێن كوردستانێ 10- ئێكەتییا نەتەوەییا دیموكراتی كوردستان 11- بزاڤا دیموكراتییا گەلێ كوردستانێ 12- پارتا نەتەوەییا كوردستانی 13- بزاڤا رزگارییا دیموكراتییا كوردستانی 14- حزبا پێشكەفتنخوازێن كوردستانێ 15- هەڤپەیمانییا نیشتمانی 16-حزبا رزگارییا كوردستانێ – دەستەیا سەرۆكایەتیێ 17- پارتییا دیموكراتییا توركمانی 18- پارتا نیشتمانییا توركمانی 19- پارتا ئاڤاكرنا دیموكراتییا كوردستانی 20- بزاڤا ئاشتیخوازێن كوردستانێ 21- پارتییا رزگارییا نەتەوەییا توركمانی 22- پارتا ئێكگرتنا توركمانی 23- بزاڤا توركمانییا بێلاین 24- پارتا گەشەپێدانا توركمانی 25- پارتا چاكسازییا توركمانی 26- پارتا گەلێ توركمانییا ئیراقی 27- بەرەیێ توركمانی 28- بزاڤا دیموكراتییا توركمانی 29- پارتا ئیرادەیا نیشمانییا توركمانی 30- پارتا گەزەنگا توركمانی 31- پارتا توركمان ئیللی 32- لیستا مللەت 33 – لیبرالییا توركمانی 34- پارتا ئێكەتییا دیموكراتییا كلدانی 35- پارتا جڤاتا نەتەوەییا كلدانی 36- حزبا دیموكراتی بێت نەهرێن 37- پارتا جڤاتا مللی كلدانی سریانی ئاشووری 38- رەوتا شلاما 39- پارتا بزاڤا گردبوونا سریانی 40- كۆمەلا رەوشەنبیرییا ئەرمەنی 41- دەستەیا كارگێرییا بڕێڤەبرنا تائیفا ئەرمەنی 42- رابیتەیا كلدانییا جیهانی 43- پارتی دیموكراتی كوردستان.

مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، پێشوازی ل بالیۆز ماهر ئەلكەركی، قۆنسلێ گشتیێ نوو یێ فلستینێ ل هەرێما كوردستانێ كر.
حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د بەیاننامەیەكێدا بەرچاڤكر» سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ سەرەرای پیرۆزباهییا دەستبكاربوونێ، پشتەڤانییا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بۆ سەرئێخستنا ئەركێ وی نیشادا».
ئاماژە ب وێ چەندێ ژی هاتە كرن» قۆنسلێ گشتیێ فلستینێ، سلاڤ و رێزێن مەحموود عەباس، سەرۆكێ فلستینێ گەهاندنە سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ و ئاماژە ب پەیوەندیێن دیرۆكی د ناڤبەرا فلستینێ و كوردستانێدا كر و دوپاتی ل ب هێزكرنا پەیوەندیێن دو ئالییانە كر».
د پشكەكا دی یا دیدارێدا، وەك د بەیاننامەیا حوكمەتا هەرێمێدا هاتی» دووماهی پێشهاتێن رەوشا غەزە هاتە گەنگەشەكرن و هەردو ئالی د هەڤڕابوون ل سەر پێدڤییا ب دوماهئینانێ ب شەڕ و ئازارێن خەلكێ سڤیل یێ غەزە و پاراستنا مافێن رەوا یێن گەلێ فلستینێ و ئارامیێ و تەناهیێ ل رۆژهەلاتا ناڤین».

ئەندامەكێ لیژنەیا دارایی ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ، راگەهاند: هەموو كێشەیێن ئیراقێ فاكتەرێن سیاسی یێن هەین، هەروەسا دیاركر كو بەنكا ناڤەندییا ئیراقێ رۆژانە 300 ملیۆن دۆلاران دئێخیتە د بازاریدا و كێشەیا نەختینەیێ (سیولێ) نینە.
د. خەلیل غازی، ئەندامێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان و ئەندانێ لژنەیا دارایی ل جڤاتا نوونەران گۆت» ئیراق ب بەهانەیێن جودا كێشەیان بۆ مووچەیێن هەرێما كوردستانێ دروست دكەت، هەروەسا هەموو كێشەیێن وەلاتی فاكتەرەكێ سیاسی یێ هەی».
وی ئەندامێ لژنەیا دارایی ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ باس ل وێ چەندێ ژی كر» بەنكا ناڤەندییا ئیراقی رۆژانە 300 ملیۆن دۆلاران دئێخیتە بازاری و كێشەیا نەختینەیێ (سیۆلێ) نینە».
هەڤدەم گۆت ژی» چار ترلیۆن دۆلارێن حوكمەتا ئیراقێ یێن ل دەف كۆمپانیێن پەترۆلێ، بەلێ ژ بەر هەژموونا وان وێ پارەی بۆ حوكمەتێ نازڤرینن و حوكمەت نەچاركریە دەست بۆ پارەیێ باجا ببەت».
د. خەلیل غازی راگەهاند ژی» ژ ئەگەرێ گەندەلیێ داهاتێ دەزگەهێن حوكمەتا ئیراقێ بۆ گەنجینەیا وەلاتی ناچن».