دوهی دوشەمبی 3 ئادارا 2025، سەرۆك مەسعود بارزانی ل سەلاحەدین پێشوازی ل شاندەكێ بلند یێ حزبا ئیسلامییا ئیراقی ب سەرۆكایەتییا ئەیاد سامەرائی، سەرۆكێ شۆرا حزبا ئیسلامییا ئیراقی كر.
بارەگەهێ بارزانی بەلاڤكر» د دیدارەكێدا رەوشا ئەمنی و سیاسی و دوماهی گوهۆڕینێن دەڤەرێ و كاریگەرییا وان ل سەر رەوشا ئیراقێ و هەروەسا پێدڤییا هەماهەنگییا ئالیێن سیاسی یێن ئیراقێ بۆ باشتركرنا پرۆسەیا سیاسی و پاراستنا ئارامیێ گەنگەشەكر».
هەر د وێ دیدارێدا، باس ل قۆناغێن داهاتی یێن پرۆسەیا سیاسییا ئیراقێ و هەلبژارتنان و دوپاتی ل پێگیریبوونێ ب بنەمایێن هەڤپشكیێ د رێڤەبرنا وەلاتیدا د چارچۆڤەیێ دستووریدا هاتە كرن.
مەترسیێن دیاربوونا تیرۆرێ و كاركرنا هەڤپشك یا ئالییان بۆ دەربازكرنا ئاستەنگان تەوەرێن دی یێ وێ دیدارێ بوون.

پارتی دیموكراتی كوردستان پیرۆزباهییا سەركەفتنا كۆنگرەیێ هەشتێ ل پارتا داد و گەشەپێدانێ یا توركی كر.
هشیار سێوەیلی، بەرپرسێ مەكتەبا پەیوەندیێن دەرڤە یا پارتی دیموكراتی كوردستان ب ناڤێ پارتی دیموكراتی كوردستان، پیرۆزباهی ل پارتا ناڤبری كر و تێدا گۆت: بەرێز زافیر سیراكایا، جێگرێ سەرۆكێ پارتا داد و گەشەپێدانێ، پیرۆزباهییا سەركەفتنا كۆنگرەی دكەین و هیڤییا زێدەتر پێشڤەچوونێ بۆ هەوە دخوازین، هەر ب رێكا هەوە ژی پیرۆزباهیێن خوە ئاراستەی سەركردایەتی و ئەندامێن هەوە دكەین، بێگومان كۆنگرە دێ بیتە ئەگەرێ بهێزكرنا پێگەهێ پارتا هەوە و رژدبوونێ ل سەر ب دەستڤەئینانا ئارمانجێن وێ، ئەڤە ژی د گەرموگۆرییا پڕی وزە د كۆنگرەیدا ب ئاشكرا یا دیاربوو، ژ وی روانگەهیڤە د پشتڕاستین پەیوەندیێن پارتا داد و گەشپێدانێ و پارتی دیموكراتی كوردستان دێ ب هێزتر و باشتر بن.
د دەمێ دەستهەلاتا پارتا داد و گەشەپێدانێدا پەیوەندیێن د ناڤبەرا توركیا و هەرێما كوردستانێدا قۆناغێن گرنگ و سەركەفتی ب خوەڤە دیتینە و چاڤێ مە یێ ل زێدەتر پێشڤەچوونا بەرژەوەندیێن هەڤپشك و ب دەستڤەئینانا ئارامیێ و ئاشتیێ بۆ دەڤەرێ.

پەیڤدارێ لژنەیا پەترۆل و غازێ ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ راگەهاند: هەموو بەرهەڤیێن هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ یێن ب دوماهی هاتین.
عەلی شەداد، پەیڤدارێ لژنەیا پەترۆل و غازێ ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ سەبارەت دەستپێكرنا هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ بۆ بەندەرێ جەیهان یێ توركی گۆت» هیچ ئاستەنگەك نەمایە و بەرهەڤی بۆ وێ پرۆسەیێ یێن هاتینە تمامكرن، ب گۆڕەی راستڤەكرنا بودجەی ژی ئەو رێژەیا پەترۆلا ژ هەرێما كوردستانێ رۆژانە دێ هێتە هنارتن دناڤبەرا 300 هەتا 350 هزار بەرمیلایە».
ئاماژە ب وێ چەندێ ژی كر» هەرێما كوردستانێ یا داخوازكری رێژەیا پەترۆلا دهێتە بكارئینان بۆ ناڤخوە رۆژانە ژ 45 هزار بەرمیلان ببیتە رۆژانە 110 هزار بەرمیل».
ل 28 مەها بۆری، حەیان عەبدولغەنی، وەزیرێ پەترۆلا ئیراقێ راگەهاندبوو» د پێنگاڤا ئێكێدا، كۆمپانییا ببارزاكرنا پەترۆلا فیدرالی (سۆمۆ) رۆژانە 185 هزار بەرمیلێن پەترۆلا هەرێما كوردستانێ ب رێكا بەندەرێ جەیهان یێ توركی فرۆشیت، تاكو پێنگاڤ ب پێنگاڤ دگەهیتە وێ رێژەیا پەترۆلی د بودجەیا گشتییا فیدرالیدا ئاماژە پێ هاتیە كرن».
ل 25 مەها بۆری، ماركۆ روبیۆ، وەزیرێ دەرڤەیێ ئەمریكا و محەمەد شیاع سۆدانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ ب تەلەفۆنێ رەوشا سووریێ و دەڤەرێ و گرۆپێن چەكدار و هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ و هەژمارەكا پرسێن دی گەنگەشەكربوو.
ب گۆڕەی بەیاننامەیەكا وەزارەتا دەرڤەیا ئەمریكا، د گەنگەشەیا تەلەفۆنیدا، وەزیرێ دەرڤەیێ ئەمریكا ئاماژە ب وێ چەندێ كربوو كو پێدڤییە ب زووترین دەم پەترۆلا هەرێما كوردستانێ ب رێكا بۆرییا ئیراقی – توركی بهێتە هنارتن و رێز ل مەرجێن گرێبەستێن پەترۆلی یێن كۆمپانیێن ئەمریكی كو ل هەرێما كوردستانێ و ئیراقێ كاردكەن، بهێتە گرتن.

دیدار: دلۆڤان ئاكرەیی

شیرەتكارێ مەكتەبا سیاسییا پارتی دیموكراتی كوردستان ل دور پرۆسەیا ئاشتیێ ل توركیا راگەهاند: هەكە پرۆسەیا ئاشتیێ ل توركیا یا سەركەفتی بیت دێ باشوورێ كوردستانێ زێدەتر گەشەكرنێ و ئاڤەدانیێ ب خوەڤە بینیت كو ژبەر شەڕێ توركیا و PKK ب سەدان گۆندێن مە هاتینە چۆلكرن و ب سەدان هەڤوەلاتیێن بێتاوان ژی بووینە قوربانی.
عارف روشدی، شیرەتكارێ مەكتەبا سیاسییا پارتی دیموكراتی كوردستان ل دۆر پرۆسەیا ئاشتیێ و ناڤەرۆكا پەیاما عەبدوللا ئۆجەلانی، بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت» ڤێ بانگەوازیێ پێتڤی ب زمینە سازیەكا بەرفرەهتر و دومدرێژتر ژئالیێ هەردو لایەنانڤە یا هەی، پەیاما ئۆجەلانی گەلەك یا زەلالە كو پێتڤی ب شرۆڤەكرنێ ناكەت و مەبەست ژێ هەموو گرۆپێن سیاسی یێن سەر ب PKK ڤە نەك تنێ هێزەكا دیاركری، هەروەسا د پەیاما ئۆجەلانیدا هاتیە كو سەردەمێ چەكی نەما و پێدڤییە PKK خوە ب هەلوەشینیت و چەكی بدانێت و ب ئاشتی وئارامی كارێ سیاسی بكەت و د چارچۆڤەیێ دیموكراسییێدا ئاشتیێ بۆ چڤاكێ توركیا ڤەگەرینیت».
گۆت ژی» هەكە پرسا كوردی ل كوردستانا توركیا بهێتە چارەسەركرن دێ رەنگڤەدانا ئەرێنی ل سەر هەموو پارچەیێن دی یێن كوردستانێ هەبیت ب تایبەت ل باشوورێ كوردستانێ كو ئەڤە چەندین سالە ئەڤ شەڕیە ل سەر دەڤەرێن مە هاتیە سەپاندن و ب سەدان گوندێن مە ب نەچاری ڤالا بووینە و خەلكێ مە ئاوارە بووینە و زیانێن مەزن ب بەرهەم و دەرامەتێ جوتیارێن مە كەڤتییە و هەتا نوكە ب سەدان كەس شەهید بووینە كو وان چو پەیوەندی ب ڤی شەڕی ڤە نەبوویە».
خویاكر ژی» هەكە ئەڤ شەڕە نەمینیت دێ پێشمەرگە ل وان جهان بەلاڤبیت وخەلكێ گوندان دێ بۆ دەڤەرێن خوە زڤرن و ڤەژاندنەكا ئابووری و چڤاكی و ئەمنی دێ د ناڤبەرا مە و توركیا دا دروست بیت».
شیرەتكارێ مەكتەبا سیاسییا پارتی دیموكراتی كوردستان پتر گۆت» گرنگە زەمینەسازی بۆ پەیاما ئۆجەلانی هەبیت و ئەوا ل سەر وی بجهئینا و د نوكە دا تەپە یا د مەیدانا توركیا دا و PKK ژی هەتا رادەیەكی ب ئەرێنی بەرسڤا وێ پەیامێ یا دای».

دهۆك، لەزگین جوقی

فەرماندەیێ هێزا پێشمەرگەی ل قەزا شنگالێ راگەهاند: ئەو كەسێن چووینە بەغدا داخوازیێن كەسوكی هەبوون ونوونەرایەتییا چەند كەسێن كێم دكەن كو ئەو كەس بانگەشەیا وێ چەندێ دكەن نوونەراتییا هزار و 200 كەسان دكەن وئەڤە راست نینە بەلكو نوونەرایەتییا چەند كەسێن كێم دكەن وان كەسان دڤێت حوكمەتا ئیراقێ ب خاپینن و پۆستان دناڤ حەشدا شەعبیدا وەربگرن.
قاسم شەشۆ، فەرماندەیێ پێشمەرگەی ل قەزا شنگالێ گۆت» پیشمەرگە خودان بیروباوەرن وبۆ داخوازیێن كەسوكی خوە نافرۆشن، ئەو كەسێن چووینە بەغدا ژی نوونەرایەتییا خوە ب تنێ دكەن و وان داخوازیێن كەسوكی یێن هەین».
ژ ئالیێ خوەڤە، قاسم دەربۆ، ئێك ژ فەرماندەیێن هێزا پێشمەرگەی ل شنگالێ بۆ (ئەڤرۆ) گۆت» دەمێ پارە د دەستێ واندا كەس نەدچوو بەغدایێ لێ پشتی هاتینە خانەنشینكرن ل دووڤ قانوونا خانەنشینبوونێ ل ئیراقێ پارەیێ خەلكێ هەژار د دەستێ واندا نەما لەورا قەستا بەغدایێ كرینە ئەو كەس بزاڤێ دكەن دناڤ حەشدا شەعبیدا ببنە فەرماندە و ئەڤە تشتەكێ سەیرە ئەو دكەن چونكە ب تنێ بۆ داخوازیێن خوە یێن كەسوكی یێن چووینە بەغدایێ ودبێژن ئەم ژ پێشمەرگەی ڤەقاتیان د راستی دا وەكو گۆتنا وان نینە بەلكو ئەو یێن خانەنشین بووین و بۆ داخوازیێن خوە یێن كەسوكێ یێنچووینە بەغدا دا پۆستان ل بەغدا وەربگرن».

سالار دۆسكی:

پشتی چەند ئەفسەر و پێشمەرگێن ئێزدی ل رۆژێن بۆری دكۆنگەرەیەكێ رۆژنامەڤانیدا چوونا خوە بۆ ناڤ هێزێن ئیراقێ راگەهاندی، ڤێ چەندێ كارڤەدان و دلتەنگی ل دەف كەسایەتی و رەوشەنبیرێن ئێزدیان دروست كریە.
شێخ زێدو باعەدری، كەسایەتیێ دیار یێ ئێزدی، بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت» ب رێكا سۆشیال میدیایێ مە دیت چەند ئەفسەرێن پێشمەرگەی یێن ئێزدی چوونا خوە بۆ ناڤ لەشكرێ ئیراقێ دیاركر لێ چو ئاگر د بێ دویكێل نینن و ئەڤە دەستێ دەستهەلاتا بەغدا یێ ل گەل هەی و مایتكێركرنێ ل كارۆبارێن كوردستانێ دا دكەت».
باعەدری گۆت ژی» هەر ژ دروستبوونا لەشكرێ ئیراقێ ل سالا 1921 هەتا نوكە خەلكێ كوردستانێ ب گشتی ئارامی ل سەر دەستێ ڤی لەشكری نەدیتییە و تایبەت پێكهاتەیان، مە وەك ئێزدی ژی چو خێر ژ لەشكرێ ئیراقێ نەدیتییە و نوكە ژی رەوشەنبیرێن ئێزدی شانازیێ ب لەشكرێ ئیراقێ ناكەن كو هەردەم هەموو جۆرێن چەكی دژی مە بكارئیناینە و دو جاران (داودێ داود) شۆڕەش ل شنگالێ كرینە و داخوازا مافێن هەرە سرۆشتی كرینە بەلێ حوكمەتا ئیراقێ ب توپ و فرۆكەیان بەرسڤا وی دایە، دیسا ل سالا 1969 ژی فرۆكەیێن ئیراقێ هاتینە سەر مەزارێ شەرفەدین و دیسا ل (صۆریا) ژی ب هەمان شێوە بوویە وچەندین جاران گوندێن مە هاتینە سوتن و وێرانكرن ب دەستێ وی لەشكری».
دەنگوباسێن ل سەر هەژمارا وان وێ هێزا پێشمەرگەی د دروست نینن و ب وێ هەژمارێ نینە وەكو هاتیە راگەهاندن، نابێژم بۆچوونێن جودا نینن، بەلكو وان كێشە ل گەل فەرماندەیا دهۆك و لیوا خوە یێن هەین، ژ سەركردایەتییا كوردستانێ دخوازم هاریكار بیت ل گەل خەلكێ وێ دەڤەرێ چونكە خەلكێ مە ل شنگالێ چو رێكێن ب دەستڤەئینانا داهاتێ ژیانێ نینن و بلا خەلكێ مە زێدەتر دناڤا هێزێن پێشمەرگەیدا خوە ببینن و ئەوا هاتیەكرن دبینم پلانەكە دژی ئێزدیان و دێ زوو ئاشكرا بیت».
هێشتا گۆت»مە سەربوورەكا دوور و درێژ ل گەل لەشكرێ ئیراقێ یا هەی و چەندین سالان كولیژا لەشكری ل بەغدا هەبوویە و كەسانێن كورد ب گشتی و ئێزدی ب تایبەتی وەرنەدگرتن، ئەڤە دا چاڤێن خەلكێ مە نەهێنە ڤەكرن و خزمەتا خەلكێ خوە نەكەن و شارەزا نەبن دناڤا لەشكریدا».
دیاركر ژی» من باوەرییا هەی دێ ئەو لەشكر ڤەگەریتە ناڤ هێزێن پێشمەرگێ كوردستانێ، ئیراق وەلاتەكێ خودان سازییە و دەزگەهێن هەوالگێری یێن هەین و گەلەك ب پلان و هشیاری ل سەر دەڤەرێن مە كار دكەت و هەموو بزاڤان دكەت گەنج و لاوان ژ ڤیان و حەزژێكرنا وەلاتی دوزربێخیت، ناڤێ پێشمەرگەی یێ پیرۆزە و ئەم هەموو شانازیێ پێ دبەین و هەردەم سەرۆك بارزانی دبێژیت «مەزنترین پلا من وەرگرتی پێشمەرگە مە».
هەروەسا گۆت گەلەكێ ب هیڤی مە ئەو هێز دێ ڤەگەریتە سەر كارێ خوە وەكو جاران و دلێ سەرۆك بارزانی و كوردستانێ و پارتی دیموكراتی كوردستان و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ یێ مەزنە و جارەكا دی دێ ئەوی پێشمەرگەی هەمبێزكەتە باوەشا خوە و ئەم ژ بیرناكەین و دێ دوبارە كەین چو گوندێن ئێزدی نینن ب دەستێن ڤی لەشكری نەهاتینە سوتن و چو مال نینن شەهیدەك ل سەر دەستێ ڤی لەشكری نەدابیت، مە سەربورێن گەلەك تەحل و نەخوەش ل گەل لەشكرێ ئیراقێ یێن هەین و ب درێژییا دیرۆكێ مە جهێ خوە د سیستەمێ وێ هێزێ دا نەبوویە و نەدیتییە».

سەرۆك بارزانی و فالح فەیاز د دیدارەكێ‌ دا رەوشا سیاسی و ئەمنی یا ئیراقێ‌ و دەڤەرێ‌ گەنگەشە كر.
ل دووڤ راگەهاندنا بارەگایێ‌ بارزانی ، سەرۆك مەسعود بارزانی دوهی ل سەلاحەدین پێشوازی ل فالح فەیاز، سەرۆكێ‌ دەستەیا حەشدا شەعبی كر.
راگەهاندنا بارەگایێ‌ بارزانی ئاماژە ژی كریە كو د دیدارەكێ‌ دا، رەوشا سیاسی و ئەمنی یا ئیراقێ‌ و دەڤەرێ‌ گەنگەشە كر و رۆناهی ئێخستە سەر پەیوەندیێن د ناڤبەرا حكومەتا هەرێما كوردستانێ‌ و ئیراقا فیدرال دا.

سلێمانی، عەزیز هەورامانی:

چاڤدێرین سیاسی ئاماژێ دكەن: كۆمبوونێن سەرۆك بارزانی ل گەل سەركردەیێن كورد یێن بلند ل باكوور و رۆژئاڤای ژ گرینگیدان و خەمخورییا سەرۆك بارزانی یە بۆ پرسا دیتنا چارەسەریێن گونجای بۆ دۆزا كوردی ل سووریێ و توركیا، هەروەسا دبێژن: دەولەتێن هەرێمایەتی و دەڤەرێ بۆ چارەسەرییا پرسا كوردی ل دەڤەرێ دزڤرن بۆ ئالیێ سەرۆك بارزانی.
ماجد خەلیل، چاڤدێرێ سیاسی، بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت» تێكگەهشتنا نێڤدەولەتی و هەرێمی یا گەهشتییە وێ باوەریێ، ئاساییبوونا رەوشا دەڤەرێ، گرێدایە ب دۆزا كوردانڤە، وێ چەندێ ژی وەكریە دانوستاندن ل گەل سەركردەیێن كوردان بۆ وەرگرتنا هەر بڕیارەكێ ل دەڤەرێ دهێتە كرن، هەروەسا یێن تێكگەهشتین ژی كو بێی هەماهەنگیێ ل گەل سەركردەیێن كوردان نەشێن بەردەوام بن».
گۆت ژی» سەرۆك بارزانی و سیاسەتمەدارێن كورد ل پارچەیێن دی، هەماهەنگی ل گەل هەڤدو، سەرەدانا مەزلووم كۆبانی و وەفدێ ئیرالی بۆ هەولێرێ و كۆمبوونا وان ل گەل سەرۆك بارزانی، پەیامەكا تمام گرنگ بوو، د نوكە دا بڕیارەكا ژ وی جۆری هەی رێكەكا دروست بهێتە دیتن، رێكێن دیموكراتی بهێنە بكارئینان بۆ دۆزا كوردی، بكارئینانا دیموكراسیەتێ مەرجێ مانا هەر دەولەت و هێزەكا سیاسییە ل دەڤەرێ».
دیاركر ژی» باكوور و باشوور و رۆژئاڤا و رۆژهەلاتێ كوردستانێ، بێی ئارامبوونا دۆزێن دەڤەرێن دی، ئارامیێ بخوەڤە نابینن، بۆ هەموویان دیاربوو دۆزا كوردی زنجیرەیەكا پێكڤە گرێدایە، ب شێوەیەكێ نە ساخلەم رەفتار ژ ئالیێ دەولەتانڤە ل گەل دۆزا كوردی یا هاتیە كرن».
وی چاڤدێرێ سیاسی ئاماژەكر» سەركردایەتییا سیاسییا كوردی ل هەرسێ پارچەیێن دی یێن گەهشتینە وێ باوەریێ، باشوورێ كوردستانێ د نوكەدا یێ بوویە لێڤەگەرەكێ دیرۆكی د 30 سالێن بۆریدا، دەست ب پرۆسەیا چارەسەریێ ل هەر پارچەیەكا دی ژی، ب لێزڤرینی بوو بۆ هەولێری».

وەزارەتا دەرڤەیا ئیراقێ د بەیاننامەیەكێدا، پێشوازی ل پەیاما رێبەرێ زیندانكریێ PKK كر بۆ چەكدانانێ و هەلوەشاندنێ، دیاركر ژی: پەیاما ئۆجەلانی نەك تنێ بۆ ئیراقێ، بۆ هەرێما كوردستانێ ژی یا گرنگە.
وەزارەتا دەرڤەیا ئیراقێ د بەیاننامەیا خوەدا ئاماژە ب وێ چەندێ كر، پەیاما عەبدوللا ئۆجەلانی، پێنگاڤەكا ئەرێنی و گرنگە بۆ پەیداكرنا ئارامیێ ل دەڤەرێ. هەروەسا دیاركر ژی كو ئەو پێنگاڤا ئۆجەلانی نە تنێ بۆ ئیراقێ یا گرنگە، بەلكو بۆ هەرێما كوردستانێ ژی یا گرنگە كو چەكدارێن PKK ل دەڤەرێن وی یێن هەین، هەڤدەم بۆ هەموو دەڤەرێ ژی گرنگییا خوە یا هەی.
وەزارەتا دەرڤەیا ئیراقێ دیاركر ژی كو چارەسەریێن سیاسی و دانوستاندن، تاكە رێكە و باشترین رێكە بۆ ب دووماهیئینانا ململانێیان، ئەو چەندە ژی خزمەتا بەرژەوەندییا هەموو ئالییان دكەت و پێكڤەژیانا ئاشتییانە پێشڤە دبەت.
ل دووماهییا بەیاننامەیا خوە، وەزارەتا دەرڤەیا ئیراقێ گۆت: پشتەڤانیێ ل هەموو بزاڤان دكەین بۆ چارەسەركرنا كێشەیان ب رێكا دانوستاندنێ، دخوازین پەیاما ئۆجەلانی ب كریار بهێتە بجهئینان ژ ئالیێ PKK ڤە ب دانانێ چەكی.

ئەندامەكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان راگەهاند: ئەوێن دەستێن وان ب خوونا ئێزدییان د سوور و پشكداری د كۆمكۆژییا ئێزدییاندا كری، لێبۆرینا گشتی ژێ ناگریت.
مەحما خەلیل، ئەندامێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان گۆت» پشتی مە سەرەدانا دادگەها فیدرالی كری بۆمە هاتە دیاركرن كو قانوونا لێبۆرینا گشتی ژوان كەسان ناگریت یێن دەستێن وان ب خوونا ئێزدییان د سوور و پشكداری د كۆمكۆژییا ئێزدیاندا كری».
ل 21/1/2025، جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ب گۆڕەی بەرنامەیێ كارێ خوە د بڕگەیا سیێ دا دەنگ ل سەر پڕۆژەیێ قانوونا راستڤەكرنا دویێ یا لێبۆرینا گشتی هەژمار (27) یا سالا 2016 هاتە دان.
هەتا نوكە زێدەتر ژ دو هزار و 500 ئێزدی د بێسەروشوینن و چەندین گۆڕێن ب كۆم ژی هەتا نوكە نەهاتە هەلكۆلان، سەرەرای وێ چەندێ زێدەتر ژ 200 هزار هەڤوەلاتیێن ئێزدی د ناڤ كەمپاندا دژین.