دیدار/ دلۆڤان ئاكرەیی

ئەندامێ كۆمیتەیا ناڤەندییا پارتی دیموكراتی كوردستان د . مەحەمەد خورشید ب رێكا رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) دلگرانییا خوە ل هەمبەر رەفتار و رەوشا ئیراقێ بۆ كوردستانێ دروستكری دیاركر و راگەهاند : ڤی مەژی باوەری ب دستوورێ ئیراقێ نەمایە و ئەو رەفتارا حوكمەتا فیدرال ل گەل هەرێمێ ئەنجام ددەت ژ دلگرانییێ دەربازبوویە ئەڤە نە دادیەكا مەزنە هەمبەر خەلكێ كوردستانێ و فەرمانبەرێن وێ دهێتە كرن كو دو پشكە ، پشكەك نەهنارتنا مووچەیە ل دژی فەرمانبەران، پشكەكا دی بودجەیا گشتییە یا هەمی خەلكێ كوردستانێ.
د. محەمەد خورشید زێدەتر گوت» : حوكمەتا فیدرال دستوورێ ئیراقێ بن پێ دكەت ، و هەكە ڤەگەریا بۆ دستوورێ ئیراقێ كو دستووری دەستهەلات بۆ حوكمەتا فیدرال دیاركریە و نابیت ب ڤی شێوەی سەرەدەریێ ل گەل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بكەت، ل مادەیا 121 ژ دستوورێ ئیراقێ هاتیە دیاركرن كو پێدڤییە ب شێوەیەكێ وەكهەڤ و دادپەروەرانە ل داهاتێ حوكمەتا فیدرال بۆ هەرێمان و پارێزگەهان بهێتە دیاركرن ، ب شێوەیەكی كو پێتڤیێن خوە پێ دابین بكەت ، بەلێ ئەڤە بنپێكرنا وێ مادەیا دستووری و مادەیێن تایبەتە ب داهاتێ پەترۆلێ و مادەیا 112 یە كو تێدا هاتیە دیاركرن ، پێدڤییە داهاتێ پەترۆلێ ب وی شێوەیی بیت كو پشكا وان هەرێمان بهێتە دان یێن پەترۆل تێدا دهێتە دەرئینان ، لەوما ئەوا دهێتە كرن بنپێكرنا دستوورێ ئێراقێیە».
دیاركر ژی» بەری جەژنێ ب رێكا بەیاننامەیەكێ كۆمیتەیا ناڤەندییا پارتی راگەهاند بوو ، نوونەرێن مە هاتینە راسپاردن ڤێ پرسێ چارەسەر بكەن ، بەلێ حوكمەتا ئیراقێ ژ دەف خوە بریار دەركرینە و د نوكەدا چاڤەڕێ دهێتە كرن دادگەها فیدرالی بڕیارەكێ دەربكەت بۆ وێ چەندێ ئێدی حوكمەتا ئیراقێ نەشێت مووچەیێن فەرمانبەرێن كوردستانێ راگریت».
ئەندامێ كۆمیتەیا ناڤەندییا پارتی ئاماژەكر» ب مخابنیڤە بەغدا نەچوویە ژێر بارێ بڕیارێن دادگەها فیدرالی و بەردەوام داخویانیێن تۆند دەردكەت، ل چەند سالێن بۆری ئەو كەسێن ل حوكمەتا ئیراقێ دەستهەلات وەرگرتی بزاڤ كرینە دەستووری بنپێ بكەن ، هەرچەندە سیستەمێ نوكە ل ئیراقێ فیدرالییە ، بەلێ دەستهەلاتدارێن بەغدایێ باوەری ب سیستەمێ فیدرالی نینە و كەسێن هەڤرەنگێ خەزعەلی چو جاران باوەری ب دەستووری و مافێن كوردستانییان نینە ، د نوكە دا ئیراق ل جیهانێ بوویە دەڤەرەكا دیار كو ئالی و گرۆپ و تاقم و میلیشیا ب رێڤەدبەن ، ئەڤ داخویانیێن ل دژی كوردستانێ دهێنە دان درووشمێن هەلبژارتنانە و وان دڤێت دژایەتیكرنا كوردستانێ بكەنە رێكەك بۆ كۆمكرنا دەنگان، و ڤی مەژی و هزرێ ئیراق گەهاندە ئەڤرۆ یا پڕ كێشە و گێلەشۆك ووان دڤێت بەردەوامیێ ب مانا خوە بدەن ، بەلێ ب پشتڕاستیڤە ئەڤ مەژییە ب ڤی شێوەی بەردەوام بیت ژیێ وێ ژ ژیێ رژێمێن بۆری درێژتر نابیت».

ئەندامەكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان راگەهاند: ژ ئەگەرێ وێ رەوشا ل دەڤەرێ روودای، هنارتنا پەترۆلێ ب رێكا باشوورێ ئیراقێ دێ ئەستەم بیت.
مەریوان قەرەنی، ئەندامێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان و ئەندامێ لژنەیا ئاسایش و بەرگریێ ل جڤاتا ناڤبری ل پێگەهێ خوە ل سەر تۆرا جڤاكییا فەیسبووكی گوت» ئەو شەڕێ كو پێشبینی دهاتە كرن د ناڤبەرا ئەمریكا و ئیسرائیلێ ژ ئالییەكی و ئیرانێ ژ ئالییەكی دی ڤە روو بدەت، دەستپێكێن وی یێن دیار دبن».
قەرەنی گوت ژی» كەس ناخوازیت شەڕ و ئالۆزی هەبیت، چونكە هیچ ئالییەك د شەڕی دا مفادار و سەركەفتی نابیت. بەلێ نوكە رەوش یێ روودای، هەروەك شارەزایێن سیاسی باس ل وێ چەندێ دكەن كو ئەڤ شەڕە هەر د ناڤبەرا ئیسرائیلێ و ئیرانێ دا نابیت و چریسكێن شەڕی دێ گەهنە ئیراقێ ژی (كو هیڤیدارین ئەڤە روونەدەت). بەلێ هەكە شەڕ بەربەلاڤ ببیت، د دەمەكێ نێزیكدا لڤینێن گەشتان ل كەنداڤێ عەرەبی و ب تایبەتی ژی ب رێكا بەندەرێ فاو دێ گەلەك ب زەحمەت بیت، ئەڤە ژی دێ بیتە ئەگەرێ وێ چەندێ ئیراق نەشێت پەترۆلا خوە ب رێكا باشوورێ ئیراقێ ب هنێریت، لەوما ب نەچاری ئێك رێك دمینیت تاكو پەترۆلا خوە تێدا ب هنێریت، ئەوژی بۆرییا ڤەگوهاستنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێیە بۆ بەندەرێ جەیهان یێ توركی» .
باس ل وێ چەندێ ژی كركو ل سالێن بۆری د چارچۆڤەیێ سیاسەتا دژایەتیكرنا ئابۆرێ هەرێما كوردستانێ، حوكمەتا فیدرالی بۆرییا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ ژ كارئێخست، بەلێ دیارە رەوش بەر ب ئالۆزبوونێ دچیت و ب ڤی جۆری ژی ئیراق ب نەچاری دێ پەنایێ بۆ بۆرییا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ بەت و دێ دەتە كاری، چونكە هەكە ڤێ چەندێ نەكەت، دێ ژێدەرێ سەرەكیێ داهاتێ وێ كەڤیتە مەترسیێ».
دیاركر ژی» ب پشتڕاستیڤە باشترین چارەسەری بۆ ئیراقێ ئەوە كو دەست ژ سیاسەتا دژایەتیكرنا ئابۆرێ هەرێما كوردستانێ بینیت و د وێ چەندێ بگەهیت كو پێشكەفتنا هەرێما كوردستانێ ب رامانا پێشكەفتنا ئیراقێیە، نەك شكەستنا وێیە».

ب، سه‌رجان مەحمود:

بەرپرسەکێ عەرەبستانێ دیار کریە، شەڕێ نها د ناڤبەرا ئسرائیلێ و ئیرانێ دێ کاریگەریا خوە ل هەموو رۆژهەلاتا ناڤین کەت و ژ بەر ڤێ یەکێ ژی ل گەل هەر یەک ژ وەلاتێن عومان، ئیتالیا و فرەنسا کار دکەین دا شەڕێ نها ب دووماهی بهێت.

بەرپرسەکێ وەزارەتا دەرڤە یا عەرەبستانا سعوودیێ بۆ ئاژانسا رویترز یا نووچەیان دیار کریە، شازادە محەمەد بن سەلمان ل گەل سەرۆک کۆمارێ فرەنسا، سەرۆک وەزیرا ئیتالیا و بەرپرسێن عومانێ د پەیوەندیێ دایە و داخواز ژ وان وەلاتان کریە کو ب هەموو شیانێن خوە کار بۆ راگرتنا شەڕێ نها د ناڤبەرا ئیرانێ و ئسرائیلێ دا بکەن، چونکی مەترسیا ڤێ یەکێ هەیە کو هندەک وەلاتێن دی ژی پشکداری دا شەڕی دا بکەن و وی دەمی دێ رۆژهەلاتا ناڤین تووشی کارەساتەکا گەلەک مەزن بیت.
ل ئالیێ دی پەیڤدارێ وەزارەتا دەرڤە یا ئیرانێ ئیسماعیل بەقایی دیار کر، ئسرائیلێ ل بەر چاڤێ هەموو جیهانێ قانوونێن نێڤدەولەتی بنپێکرن و ئێرشی ئیرانێ کر و د ئەنجاما ئێرشا ئسرائیلێ دا هەتا نها ٩ زانایێن ئەتۆمی، پتر ژ بیست فەرماندارێن ئیرانێ و گەلەک وەلاتیێن سڤیل هاتینە کوشتن و ئیرانێ ژی بەرسڤا ئێرشا ئسرائیلێ دایە و زیانێن گەلەک مەزن ژی گەهاندینە ئسرائیلێ و د دەمەکێ وەسا دا دانوستاندنێن ل گەل ئەمریکا چو رامانا خوە نینن.
چاڤدێرێن سیاسی ژی دیار دکەن، هەتا نها ئەمریکا ب رەنگەکێ ئەکتیف پشکدری د شەڕی دا نەکریە، لێ هەکە ئێرشێن ئیرانێ ل سەر ئسرائیلێ بەردەوام بیت ئەمریکا و فرەنسا دێ بەرگریێ ل ئسرائیلێ کەن و ئەو یەک دشێت ببیتە ئەگەرێ بەرفرەهبوونا شەڕی، چونکی ل ئالیێ دی پاکستانێ ژی پشتەڤانیا خوە بۆ ئیرانێ دیار کر و راگەهاند هەکە پشتەڤانیێ ل ئیرانێ نەکەن دێ ئسرائیل ئێرشی هەموو وەلاتێن ئیسلامی کەت و دڤێت سنورەک بۆ ئێرشێن ئیرانێ بهێتە دانان.
ل ئالیێ دی هەر پشتی ئێرشا ئسرائیلێ یا ل سەر ئیرانێ رەجەب تەیب ئەردۆغانێ سەرۆک کۆمارێ تورکیا ژی راگەهاند، ئسرائیل دێ هەموو رۆژهەلاتا ناڤین تووشی کارەساتەکا مەزن کەت و دڤێت رێگری ل ئسرائیلێ بهێتە کرن و د هەمان دەمی دا دەولەت باخچەلی سەرۆکێ پارتا بزاڤا نەتەوەپەرست یا تورکیا ژی دیار کر، یا نها روو ددەت دەمەک درێژە کار بۆ هاتیە کرن و پشتی ئیرانێ دێ ئیسرائیلێ ئێرشی تورکیا ژی کەت، چونکی ئسرائیلێ دڤێت ب پشتەڤانیا ئەمریکا و وەلاتێن دی نەخشێ رۆژهەلاتا ناڤین ب تەمامی بگوهۆڕیت و ژ بەر ڤێ یەکێ ژی گرنگە تورکیا خوە بۆ هەر ئەگەرەکێ بەرهەڤ بکەت، چونکی یا نها روو ددەت گەلەک مەترسیدارە و هەکە بەرهەڤی نەهێنە کرن دێ تورکیا تووشی کارەساتەکا مەزن بیت.

ئەمیر عەزیمی بسپۆرێ کاروبارێن سیاسی و سەرنڤیسەرێ پشکا فارسی یا ئاژانسا بی بی سی دیار دکەت، ئارمانجا ئسرائیلێ گوهۆڕینا دەستهەلاتا سیاسی یا ئیرانێ یە، ئسرائیل دەمەک درێژە کار بۆ ژناڤبرنا بنگەهێن ئەتۆمی و سەربازی یێ ئیرانێ دکەت و شیا د دەمەکێ کورت دا زیانێن گەلەک مەزن بگەهینتە ئیرانێ، سەرۆک وەزیرێن ئسرائیلێ پشتی ئێرشا ل سەر ئیرانێ د دو پەیامێن جودا جودا دا داخواز ژ خەلکێ ئیرانێ دکەت ل دژی دەستهەلاتێ رابن، ئەو یەک ژی نیشا ددەت ئارمانجا ئێرشا ڤێجارێ یا ئسرائیلێ گوهۆڕینا دەستهەلاتا ئیرانێ یە.
ناڤهاتی ئەو یەک ژی دیار کریە، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی پێشبینی دهێتە کرن شەر بۆ دەمەکێ ڤەکێشیت و ئیرانێ ژی شیان هەنە زیانێن مەزن بگەهینتە ئسرائیلێ و دبیت شەڕێ نها هەموو رۆژهەلاتا ناڤین ژی ڤەگریت، چونکی دەستهەلاتا نها یا ئیرانێ دێ ب هەموو شیانێن خوە شەڕی بۆ مانا خوە کەت.

تونجەر باکرهان هەڤسەرۆکێ دەم پارتی دوهی ل باژێرێ ئامەدێ یێ باکورێ کوردستانێ سەرەدانا هژمارەک ژ پارتێن کوردستانێ کر و پشتی هەڤدیتنێ ژی ژ بۆ دەزگەهێن راگەهاندنێ دیار کر، نها قووناغەکا نوو دەستپێکریە و گەلەک گرنگە کورد د ناڤا خوە دا ئێکگرتی بن، ژ بۆ ڤێ یەکێ ژی وەکو دەم پارتی ئەو داخوازا پشتەڤانیێ ل هەموو پارتێن کوردستانی یێن ل تورکیا و پارچەیێن دی یێن کوردستانێ دکەن.
سەبارەت ب داخوازا ئۆجەلانی یا بۆ هەڤدیتنا ل گەل سەرۆک بارزانی ژی ناڤهاتی راگەهاند، ئۆجەلان کار بۆ ئێکەتیا ناڤمالیا کوردی دکەت و ژ بەر ڤێ یەکێ ژی گەلەک ئاسایی یە هەڤدیتنەک د ناڤبەرا ئۆجەلانی و سەرۆک بارزانی دا دروست ببیت، ئەو یەک ژ بۆ پێشڤەبرنا قووناغا ئاشتیێ ژی گەلەک گرنگە، چونکی نها پێدڤیا تورکیا و کوردان ب ئاشتیێ هەیە و بێگومان سەرۆک بارزانی ژی دشێت ژ بۆ پێشڤەبرنا قووناغا ئاشتیێ هاریکار بیت.

ب سەرپەرشتییا سەرۆك مەسعود بارزانی، دوهی دوشەمبی 2/6/2025، كۆمیتەیا ناڤەندییا پارتی دیموكراتی كوردستان، كۆمبوونەكا خوە یا بەرفرەه ئەنجامدا و تێدا چەندین تەوەر باسكرن ژوان پەیوەندی ل گەل ئیراقێ و پرسا نەهنارتنا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێمێ و بزاڤێن پێكئینانا كابینەیا نوو یا حوكمەتا هەرێمێ.

دەقێ بەیاننامەیا كۆمبوونا كۆمیتەیا ناڤەندییا پارتی دیموكراتی كوردستان

ب سەرپەرشتییا جەنابێ (سەرۆك مەسعود بارزانی)، كۆمیتەیا ناڤەندییا پارتا مە، ب بەرهەڤبوونا هەڤالێن كۆمیتەیا ناڤەندی و بەرپرسێن لقان، ل دوشەمبی 2/6/2025 كۆمبوونا خوە یا بەرفرەه ئەنجامدا.
كۆمبوونێ ب ساتەك راوەستان بۆ رێزگرتنێ ل گیانێ پاقژێ شەهیدێن كوردستان، سەروەرێ وان بارزانیێ نەمر و كاك ئدریسێ هەردەم ساخ، پاشی چەند پرسێن گرنگ هاتنە شرۆڤەكرن و گەنگەشە ل دۆر هاتە كرن.
تەوەرێ ئێكێ/ پەیوەندیێن مە ل گەل حوكمەتا فیدرال، پارتا مە ل قۆناغا بەرهنگاربوون و ژناڤچوونا رژێمێ و پاشی ژی ل ئاڤەدانكرنا ئیراقەكا نوو كو تێدا هەموو هەڤوەلاتی هەست ب ئارامیی و بكەن و ب گۆڕەی دستووری بگەهنە ماف و ئازادیێن خوە، ئیراقەك كو بێی جوداهییا نەتەوەیی و ئایینی و مەزهەبی بۆ هەموویان بیت، رۆلێ كاریگەر هەبوو، سەركردایەتییا سیاسییا كوردستانێ ب بڕیارا پەرلەمانێ كوردستانێ پشكداری د دارمەزراندنا ئیراقەكا نوو دا كر ل سەر بنەمایێ هەڤپشكیێ و سازانێ و ل هەڤهاتنێ (شراكە، توافق، توازن) و ب رێڤەبرنا ئیراقێ ژ ئالیێ هەموو پێكهاتەیێن وێڤە ب گۆڕەی دستوورێ بەردەوام یێ ئیراقا فیدرال و دابینكرنا ژیانەكا هەژی بۆ هەموو خەلكێ ئیراقێ كو ببیتە جهێ قەرەبووكرنا وان هەموو نەهامەتی و وێرانیێن ب سەر ئیراقێ ب گشتی و كوردستانێ ب تایبەتی هاتین. مخابن پشتی دەربازبوونا چەند سالان ل سەر ژناڤچوونا رژێمێ، پشكەك ژ دەستهەلاتدارێن بەغدایێ ب مەژیێ دوور ژ مەژیێ فیدرالی و ب ئاراستەیێ ڤەگەراندنا دەولەتا مەركەزی و پشتكرن ل دستووری و رێككەفتنێن كو د ناڤبەرا ئالیێن سیاسی دا هاتینە ئەنجامدان بۆ پێكئینانا كابینەیا حوكمەتێ و فشار ئێخستنێ ل سەر هەرێمێ ب هەموو شێوازەكی و بكارئینانا كارتا مووچەی و بودجەیا هەرێما كوردستانێ پێنگاڤان د هاڤێژن، كۆمبوونێ پەسەند و پشتەڤانییا هەلوەستێ مەكتەبا سیاسییا پارتا مە كر ل دۆر مووچەیێن مووچەخۆرێن كوردستانێ، هەروەسا هەلوەستێ حزبێن كوردستانی ل كۆمبوونا هەڤپشك ل رێكەفتی 31 گولانا 2025 بلند هەلسەنگاند و پشتی وێ ئاماژەیا ئەرێنی كو ژ ئالیێ حوكمەتا فیدرالی و دەزگەهێ دادوەری هەی بۆ چارەسەركرنا گرفتێ ئەم ژی داكۆكیێ ل چارەسەركرنا كێشەیان دكەین و دووماهی ئینانێ ب ڤی شێوەیێ رەفتارا نەدادپەروەرانە كو ل گەل رەوشا ژیارا فەرمانبەر و مووچەخۆرێن كوردستانێ دهێتە كرن.
تەوەرێ دویێ/ پەیوەندیێن مە ل گەل هێز و ئالیێن سیاسی یێن كوردستانی، پارتا مە باوەرییا تمام ب فرەحزبیێ و دگەلدا ژی ب كارێ هەڤپشك و بەرپرسیارەتییا هەڤپشك هەیە، ژ ڤی روانگەهیڤە مە بەردەوام بزاڤا رێكخستنا ناڤمالا كوردستانی هەبوویە و مە بزاڤا جدی ژی كر بۆ دروستكرنا هەڤپەیمانییەكا كوردستانی بۆ پشكداریكرنا د هەلبژارتنێن داهاتی یێن خولا شەشێ یا جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ بۆ وێ چەندێ ل بەغدایێ وەكو پێكهاتەیێ كوردی مە رۆلەكێ كاریگەر هەبیت، نەك وەكو ئەحزاب، بەلێ مخابن پێشوازی ل وێ بزاڤا مە نەهاتە كرن و یا بێ ئەنجام بوو. دووماهی بزاڤا مە ژی بۆ پێكڤە كاركرنێ و دروستكرنا ئێك بۆچوون بەرامبەر كێشە و ئاستەنگان ئەوبوو كو مە داخواز ژ هەموو پارت ‌وئالیێن كوردستانی كر و مە مێهڤانكرن بۆ كۆمبوونەكا هەڤپشك كو ب سوپاسیڤە بەهرا هەرە مەزن یا حزب و ئالییان بەرهەڤی كۆمبوونێ و دانوستاندنان بوون هەڤدەم چەند ئالییەكا ژی دەستپێشخەرییا مە قەبوول نەكركو ئارمانج ژێ راوێژ و لێكگۆهارتنا بیر و بۆچوونان بوو ل دۆر بڕیارا نە قانوونی یا وەزارەتا داراییا حوكمەتا فیدرال سەبارەت ماف و شایستەیێن دارایی یێن مووچەخۆران ب تایبەتی و خەلكێ هەرێما كوردستانێ ب گشتی، جهێ ئاماژە پێكرنێیە كۆمبوونا ناڤبری كۆمبوونەكا باش و سەركەفتی بوو.
تەوەرێ سیێ/ سەرەدان و كۆمبوونێن بەرێز سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، پشتی دانوستاندن و رۆهنكرنا ناڤەرۆكا سەرەدانا وی بۆ ئەمریكا، كۆمبوونێن وی ل گەل كەسایەتی و دەزگەهێن وی وەلاتی ب كارەكێ باش هاتە زانین بۆ زێدەتر ب هێزكرنا پەیوەندیێ د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و ئەمریكا دا، هەروەسا رێككەفتنێن ل سەر زەڤیێن غازێ و پەترۆلێ كو د چارچۆڤەیێ مافێن دستووری و قانوونی یێن هەرێمێ دانە، ب مفایێ ڤەژاندنا ئابۆرییا هەرێما كوردستانێ و ئیراقێ هاتە زانین.
تەوەرێ چارێ/ پرۆسەیا پێكئینانا كابینەیا دەهێ یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ: لژنەیا دانوستاندنێن پارتا مە پێزانین و رۆهنكرنێن پێدڤی ل دۆر پێنگاڤێن وێ پرۆسەیێ پێشكێشی كۆمبوونێ كر، بەردەوامییا پێنگاڤێن لژنەیا ناڤبری ب مەبەستا پێكئینانا كابینەیا دەهێ ب زووترین دەم ب پێدڤی هاتە زانین.
تەوەری پێنجێ/ پرۆسەیا هەلبژارنێن خولا شەشێ یا جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ، لژنەیا بلند یا سەرپەرشتا پرۆسەیا هەلبژارتنان هەموو پێنگاڤ و بەرهەڤیێن كو هاتینە كرن و پلان و بەرنامەیێ داهاتی یێ لژنێ و ئۆرگانێن پارتا ە سەبارەت ڤێ پرۆسەیێ بەرچاڤكر، كۆمبوونێ پلان و بزاڤێن لژنەیا ناڤبری ب گۆڕەی وی خشتەیێ دەمی كو هاتیە دیاركرن ب پەسەند زانی.

كۆمیتەیا ناڤەندی
پارتی دیموكراتی كوردستان
2/6/2025

سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ یێ بەرێ دبێژیت: ئیراق پێدڤی ب سیستەمێ سەرۆكایەتیێیە و دانا كۆنفیدرالیێ ب كوردان هەیە.
مستەفا كازمی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ یێ بەرێ د داخۆیانییەكا رۆژنامەڤانیدا ئاشكراكر» سیستەمێ پەرلەمانی ل سەردەمێ پاشایەتیێ ل ئیراقێ یێ سەركەفتی نەبوویە، بۆ پەیڕەوكرنا سیستەمێ سەرۆكایەتیێ، دشیاندایە ب پێدانا كۆنفیدرالیێ، پشتڕاستبوون ب كوردان بهێتە دان».
ل دووڤ گوتنا سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ یێ بەرێ» پشكەكا مەزن ژ سەركردەیێن ئیراقێ ل گەل سیستەمێ سەرۆكایەتیێ نە، دبیت ب ئاشكرا باس ل وێ چەندێ نەكەن، بەلێ ئەوێ ژ سیستەمێ سەرۆكایەتیێ زیاندار، تنێ كوردن. بلا بهێین پشتڕاستبوونێ ب كوردان بدەین و سیستەمێ سەرۆكایەتیێ پەیڕەو بكەین، ئازادییەكا زێدەتر ژی ب كوردان بدەین، بەلێ د دوو پرساندا دخوازین هەڤپشك بن د گەل مەدا، ئەوژی سیاسەتا دەرڤە و بەرگریكرن ژ وەلاتی».
مستەفا كازمی پرسیار دكەت و دبێژیت» بۆچی ئازادییەكا زێدەتر ب كوردان نەهێتە دان، كو پەیوەندیێن د ناڤبەرا هەولێرێ و بەغدایێدا هەردەم ئالۆزی و كێشە ب خوەڤە دیتینە؟ بۆچی پەیوەندیێن مە ل گەل هەرێما كوردستانێ ژ فیدرالیێ ڤەنەگوهێزین بۆ كۆنفیدرالیێ، یان فیدرالییەكا بەرفرەهتر ب كوردان نەدەین؟ كوردان پشتڕاست بكەین كو مافێن وان د پاراستی نە، نەكو وەك نوكە هەی هەڤشێوەیێ بابەتێ مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ».

بڕیارا وەزیرا داراییا ئیراقێ ب بڕین و نە هنارتنا مووچەیێن فەرمانبەرێن كوردستانێ، كارڤەدانێن مەزن ب دووڤ خوەدا ئیناینە و ئێكهەلوەستییا فراكسیۆنێن كوردستانی ل ئیراقێ و رایا گشتییا كوردستانێ رەت دكەت و ب نە قانوونی و دژایەتیكرنا مافێن دستووری و بێرێزیكرن ب كەرامەتا فەرمانبەران و برسیكرنا خەلكێ كوردستانێ دزانیت، هەروەسا هەژمارەكا سیاسەتمەدارێن عەرەبێن ئیراقی ژی ل دژی بڕیارا وەزارەتا داراییا ئیراقێ بۆ نەهنارتنا مووچەیێن فەرمانبەرێن كوردستانێ هاتنە دەنگ و ئاماژێ دكەن كو ئەڤ پێنگاڤە پێشهاتەكا مەترسیدارە ژ ئالیێ حوكمەتا بەغدایێ ڤە هاتییە هاڤێتن و نە ئارامییا سیاسی ل ئیراقێ پەیدا دكەت.
سالح موتلەك، سكرتێرێ حزبا بەرەیێ دیالۆگا نیشتمانییا ئیراقی گوت» مووچە مافێ هەموو ئیراقییانە و پێدڤییە د دەمێ خوەدا ب وان بهێتە دان و بۆ كەسێ ژی نینە منەتێ ب سەر وان فەرمانبەران بكەت كو ل ئیراقێ كار دكەن».
سالح موتلەكی هیڤی خواست هەموو ئەو كێشە بهێنە چارەسەركرن كو رێكێ ل بەرامبەر بەلاڤكرنا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ د دەمێ خوە دا دگرن و گوت» خەمساری ژ ئالیێ حوكمەتا فیدرالیڤە یا هەی و دبیت ئەڤ چەندە بزڤریت بۆ وێ ئێكێ داهاتێ وەلاتی ب گۆڕەی قانوونەكێ كو ب وەكهەڤی نەهاتییە بەلاڤكرن».
دوپاتكر ژی» دەمێ قانوونەك بۆ بەلاڤكرنا داهاتی ب سەر ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ و پارێزگەهان هەبیت، دێ كێشە كێمتر بن».
ئاشكراكر ژی» ڤەكێشانا پارتی دیموكراتی كوردستان ژ پرۆسەیا سیاسی ل ئیراقێ دێ كارەكێ مەترسیدار بیت و ل دووماهیێ دێ ئیراق ژی ژناڤچیت».
سكرتێرێ حزبا بەرەیێ دیالۆگا نیشتمانییا ئیراقی گوت ژی» هەكە ئیراق ل سەر هەمان سیاسەتا نوكە بەردەوام بیت د رێڤەبرنا قەیراناندا، ل پاشەڕۆژێ دێ تووشی پارچەبوونێ بیت».
میسال ئالۆسی، سیاسەتمەدارێ ئیراقی ل دۆر نەهنارتنا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ ژ ئالیێ بەغدایێ ڤە، گوت» پرسیارا من ژ وەزیرا داراییا ئیراقێ تەیف سامی و سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ محەمەد شیاع سۆدانی ئەوە: هەوە و سەدرییان ناكۆكییا هەی، ئایا هوون دشێن مووچەیێن سەدرییان ببڕن؟ یان دێ پیڤازان ل سەر گوهێن هەوە سووركەن؟».
ئالۆسی پرسیارێ ژ سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ و وەزیرا داراییا ئیراقێ دكەت و دبێژیت» ئایا هوون دشێن مووچەیێن سوننەیان ل پارێزگەها ئەنبارێ ببڕن كو كەسوكارێن منن؟ هەكە هوون وێ چەندێ بكەن، دێ د دەمێ دو رۆژاندا حوكمەتا هەوە ژناڤبەن، چونكە سوننە دێ خوە ژ حوكمەتێ ڤەكێشن».
وی سیاسەتمەدارێ ئیراقی دیاركر ژی» سیاسەتا بكارئینانا سیاسەتێ و ناكۆكیێن سیاسی بۆ برسیكرنا هەڤوەلاتییان، سیاسەتەكا فاشییانەیە».
مەشعان جبووری، سیاسەتمەدارێ ئیراقێ، ل پێگەهێ خوە ل سەر تۆرا جڤاكییا (ئێكس) سەبارەت وێ چەندێ دبێژیت» كورد هەڤپشكێن سەرەكی نە د پرۆسەیا ژناڤچوونا رژێما سەدامی دا و ڤەكرنا دەرگەهێن نێڤدەولەتی بۆ ئۆپۆزسیۆنا ئیراقێ».
مەشعان جبووری گوت ژی» ب ڤەكێشانا كوردان ژ پرۆسەیا سیاسییا ئیراقێ دێ بیڤەلەرزەكێ ل ئارامییا ئیراقێ دەت».
جبووری ل دۆر ئەگەرێ خوەڤەكێشانا كوردان ژ پرۆسەیا سیاسییا ئیراقێ، دبێژیت» خوەڤەكێشانا كوردان ژ پرۆسەیا سیاسی تنێ دووركەفتنا پێكهاتەیەكی نینە، بەلكو دێ بیتە ئەگەرێ ژ ناڤچوونا پشكەك ژ شەرعییەتا نیشتمانی، كو گەلەك ب زەحمەتە ئیراق بشێت خوە ل بەر دەرئەنجامێن وێ چەندێ بگریت».
دیاركر ژی» تنێ دانوستاندن چارەسەرە و چو تشتەكێ دی نەشێت ببیت ب جهگرێ وێ چەندێ».
ژ ئالیێ خوەڤە، سالم جومەیلی، نڤیسەر و سیاسەتمەدارێ ئیراقێ، هەر سەبارەت ب پرسا دەرئەنجامێن بڕیارێن حوكمەتا ئیراقێ دژی هەرێما كوردستانێ و ئەگەرێ خوەڤەكێشانا كوردان ژ پرۆسەیا سیاسی ل ئیراقێ، ل پێگەهێ خوە ل تۆرا جڤاكییا (ئێكس) نڤیسی» خوەڤەكێشانا كوردان ژ پرۆسەیا سیاسی هەر تنێ ڤەكێشان و دووركەفتنا پێكهاتەیەكی نینە، بەلكو رامانا وێ چەندێ ئەوە كەفتنا دستووری، ژ ناڤچوونا حوكمەتێ و ژناڤچوونا شەرعییەتا هەلبژارتنایە ل ئیراقێ».

سەرۆكا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ راگەهاند: ل ڤان رۆژان وەزیرێن كورد ل بەغدا، ل گەل سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ، ب ئارمانجا چارەسەركرنا كێشەیا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ، دێ كۆمبن.
د. ڤیان سەبری، سەرۆكا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ گوت» دانوستاندنێن مە د بەردەوامن بۆ وی ئارمانجی بەری جەژنا قوربانییا پیرۆز مووچەیێن مەها گولانێ یێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ بهێنە هنارتن».
سەرۆكا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ دوپاتی ل وێ چەندێ ژی كر « فراكسیۆنێن كوردستانی ل بەغدا، ئێك هەلوەستن و د هەڤڕانە، ل سەر وێ چەندێ كو بڕیارا وەزارەتا داراییا فیدرالیا تایبەت ب راگرتنا هنارتنا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ، بڕیارەكا دستووری نینە».
بڕینا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ، نەرازیبوونا خەلكێ كوردستانێ و ئالیێن سیاسی یێن كوردستانی و پشكەكا ئیراقێ ژی ژێ پەیدابوویە، ل هەرێما كوردستانێ 43 حزب و ئالیێن سیاسی بەیاننامەیەكا نەرازیبوونێ دژی حوكمەتا فیدرال بەلاڤكر و بڕیارا حوكمەت و وەزارەتا داراییا فیدرال ب بڕیارەكا شۆڤینی هەژمارت. ژ ئالیێ خوەڤە پێشەوا هەورامانی، پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دوپاتكر» ئیراق رێزێ ل رێككەفتنان ناگریت و بەردەوام دستوور بنپێكرییە و هەكە بەغدا بەری جەژنا قوربانییا پیرۆز مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ نەهنێریت، وی دەمی سەركردایەتییا سیاسییا هەرێما كوردستانی ل ئاستێ بلند دێ بڕیارا خوە دەت».

بریكارێ وەزارەتا بازرگانی و پیشەسازی ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ راگەهاند: بژاردەیەك ل ناڤ وەزارەتێن حوكمەتا ئیراقێ هەیە، ناخوازیت هەرێما كوردستانێ مفادار بیت، جۆرەكێ ئاخڤتنان دكەن كو ئەو ناڤەندن نەك حوكمەت.
سەروەر هاواری، بریكارێ وەزارەتا بارزگانی و پیشەسازی ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ گوت» حوكمەتا ئیراقێ چەندین كێشە بۆ هەرێما كوردستانێ دروستك كرینە، كو هەتا نوكە هەڤوەلاتیێن هەرێما كوردستانێ ئاگەداری وان كێشەیان نینن. بۆ نموونە بابەتێ لڤینا بازرگانی و بازرگانییا گەنمی، هەروەسا بابەتێ مۆلەتا ئینانێ و هنارتنێ. رێك نەدان ب بەرهەمێن كارگەهان، پشت نەبەستن ب كارێ بازرگانی و كۆمپانییان».
بریكارێ وەزارەتا بازرگانی و پیشەسازی ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د داخۆیانییەكا رۆژنامەڤانیدا گوت ژی» هەژمارا كارگەهان ل هەرێما كوردستانێ دگەهیتە چار هزار كارگەهان ب هەموو جۆرێن خوەڤە و هەموو ژی د خۆمالی نە، تنێ هندەك نەبن كو رەگەز بیانی نە، 75% ژ بەرهەمێ ڤان كارگەهان بۆ باشوور و ناڤەڕاستا ئیراقێ دچیت».
دیاركر ژی» هەتا نوكە ئیراقێ نەشیایە بەرهەمەكێ پیشەسازی بۆ ناڤخوەییا خوە دروست بكەت، هەرێما كوردستانێ هاریكار بوویە بۆ حوكمەتا ئیراقێ، بەلێ حوكمەتا ئیراقێ كێشەیان بۆ بەرهەمێن هەرێما كوردستانێ دروست دكەت ژ ئەگەرێ وێ بژاردەیا د ناڤ حوكمەتا ئیراقێدا هەی».
سەروەر هاواری راگەهاند ژی» بژاردەیەك د ناڤ وەزارەتێن حوكمەتا ئیراقێدا هەیە، ناخوازیت هەرێما كوردستانێ مفادار ببیت، جۆرەكێ ئاخڤتنان ل گەل هەرێما كوردستانێ دكەن كو ئەو ناڤەندن نەك حوكمەت، ئانكو، ب هیچ شێوەیەكی ناخوازن كار ب دستووری بكەن و بزڤرن بۆ دستووری، بەلێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بەرۆڤاژی حوكمەتا ئیراقێ، خودان پەرلەمان و داهات و وەزارەتێن خوەیە، پێدڤییە كارێ دەولەتدارییا خوە بكەت» .