ئه‌ڤرۆ نیوز، عه‌لی حاجی:
د داخویانیه‌كێ دا رێڤه‌به‌رێ به‌لاڤكرنا كاره‌با زاخۆ ب وه‌كاله‌ت بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز دیار كر ژبه‌ر وێ گڤاشتنا زێده ل سه‌ر كاره‌با گشتی ل زاخۆ پێگهورێن كاره‌بێ د ئه‌ڤساله دا زێده‌تر په‌قینه و نێزیكی 9 هه‌تا 12 ده‌مژمێرێن كاره‌بێ ل زاخۆ ب هاولاتیان دهێته دان.
زێده‌تر ئه‌ندازیار ئازاد عه‌بدولره‌حمان گوت: (ل سالا 2019 دا ل باژێرێ زاخۆ 210 پێگهورێن كاره‌بێ سوتینه و ئه‌ڤ رێژه‌یه ل چاڤ رێژه‌یا سالا بوری زێده‌تره ژ به‌ر كو گه‌له‌ك پێگهور دناڤ گه‌ره‌كێن زاخۆ دا دكه‌ڤنن و بارێ وان گران دبیت و دپه‌قن و هه‌ردیسان ژ به‌ر كو ده‌مژمێرێن كاره‌بێ نوكه دا كێم ب هاولاتیان دهێته دان هه‌ر ده‌ما كاره‌با گشتی ب هاولاتیان دهێته دان هاولاتی گه‌له‌ك كه‌ل و په‌لان دده‌نه كاری له‌ورا ئه‌ڤ چه‌نده ژی دبیته بارگرانی ل سه‌ر پێگهورێن كاره‌بێ ل گه‌ره‌كان و دپه‌قن و هه‌ر دیسان گه‌له‌ك جاران ژ ئه‌گه‌رێ زێده‌گاڤیا ل سه‌ر كاره‌بێ هه‌یی ئه‌و روودان دروست دبن).
و گوت ژی هه‌وه‌ك هاتبوو راگه‌هاندن ل دور راكرنا سه‌رپێچیا و ده‌م ژی بۆ وان كه‌سان هاتبوو ده‌ستنیشان کرن یێ زێده‌گاڤی ل سه‌ر كاره‌با گشتی كرین به‌لێ ل دووڤ بریاره‌كا وه‌زاه‌رتا كاره‌بێ ئه‌و ده‌م هاته درێژكرن هه‌تا ده‌ستپێكا هه‌یڤا دوو و پشتی وی ده‌مێ ده‌ستنیشان كری دێ ده‌ست ب راكرنا زێده‌گاڤیان ل سه‌ر كاره‌با گشتی كه‌ین).
ئەڤرۆ نیوز:
مەحمود ئۆسمان سیاسەتمەدارێ ناڤدار یێ کوردستانێ راگەهاند کو نها رەوشا عیراقێ و دەڤەرێ ب گشتی گەلەک ئالۆزە، هێشتا دیار نینە کا دێ ئالۆزیێن نها چ کارتێکرنا خوە ل کوردستانێ کەن، ژ بەر هندێ ژی دڤێت سەرکردایەتیا سیاسی یا کوردستانێ کۆم ببیت و ل دۆر رەوشا نها و کارتێکرنا وێ ل سەر کوردستانێ دانوستاندنان بکەت.
ناڤهاتی دیار دکەت کو دڤێت هێزێن سیاسی یێن هەرێما کوردستانێ ل دۆر ئالۆزیێن ل عیراقێ خوەدان ئێک هەلویست بن و بەرەڤانیێ ل بەرژەوەندیێن نەتەوی یێن گەلێ کورد ل هەرێما کوردستانێ بکەن.
ئه‌ڤرۆ نیوز، عه‌لی حاجی :
نوونه‌رێ قاممقامیا زاخۆ د لژنا بلندا كونترولكرنا ده‌رمانان دا د داخویانیه‌كێ دا بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز ئاشكهرا كر ل سالا بوری ژبه‌ر نه‌پێگریا دو جهان ب رێنمایان بۆ دادگه‌هێ هاتینه ره‌وانه كرن و هه‌ر دیسان چه‌ندین جه هاتینه گرتن و سزادان .
زێده‌تر خه‌لات ئوسمان گوت: (د سالا 2019 لژنا مه كومبون دگه‌ل 28 كومه‌لگه‌هێن پزیكشی ئه‌نجام داینه ل دور پێگیركرنا وان رێنمایان و سالا بوری مه شیایه 10 ده‌رمانخانان بۆ ماوه‌یێ سێ روژان دائێخین و 11 ده‌رمانخانێن دیتر ب كوژمه‌كێ پاره‌یی سزا بده‌ین و هه‌ر دیسان 11 كلینكێن هاریكارێن نوشدار بۆ ماوه‌یێ حه‌فت روژان هاتنه دائێخستن و كه‌سه‌ك هاته ره‌وانه كرن بۆ دادگه‌ها زاخۆ ژبه‌ر سه‌رپێچیا وان د رێنمایێن ئه‌نجوومه‌نێ وه‌زیران دا كو تایبه‌تن ل دور كلینیك و كونترولكرنا ده‌رمانان).
و گوت ژی هه‌ر دیسان مه شیابوو چار كلینیكێن نوشداری ل زاخۆ بۆ ماوه‌یێ سێ روژان دائێخین و هه‌ر دیسان ئێك ژ وان كلینیكان ب ئێكجاری هاته دائێخستن و كه‌سه‌ك ژ وان هاته ره‌وانه كرن بۆ دادگه‌هێ و ئه‌و كه‌سێن هاتینه ره‌وانه كرن بۆ دادگه‌هێ ئێك نوشدار بوو و ئێكێ دیتر ژی هاریكارێ نوشداری بوو و بۆ سالا نوو دێ ب رژدی كار ل سه‌ر وان كلینیك و ده‌رمانخانه‌یان كه‌ین پێخه‌مه‌تی كونترولكرنا ده‌رمانان و نه‌هێلانا سه‌رپێچیان .
ئەڤرۆ نیوز، سەباح زوهێر زێباری:
د. سالح مستەفا رێڤەبەرێ ساخلەمیا ئاکرێ ددەتە دیارکرن کو پشتی دەنگ و باسێ ئەنفلوەنزا بەرازا بەلاڤ بووی کو چەند حالەت ل هەرێما کوردستانێ هاتینە تۆمارکرن ل ئاکرێ ژی سێ حالەت ل سەر ئەنفلوەنزا بەرازا کو بەرنیاس ڤایروسێ(H1N1) هاتینە تۆمارکرن، کو هەمی خەلکێ دەوروبەرێن ئاکرێ نە، کو هەرسێ ژی گەنجن و ئێک ژوان ئافرەتە.
رێڤەبەرێ ساخەمیا ئاکرێ گۆت ژی: ئێک ژوان حالەتان کو ئافرەتە نوکە ل نەخۆشخانا گۆلانە ل بن چاڤدێریا نۆشدارانە و جهەکێ تایبەت بۆ هاتیە دانان، هەروەسا ئێک ژحالەتێن دی هاتیە رەوانەکرن بۆ مال، چونکی رەوشا وی یا باشبوو و چارەسەری بۆ هاتەکرن، نەخۆشێ سێیێ یێ هاتیە رەوانەکرن بۆ پارێزگەها دهۆکێ.
ئاماژە دا وێ چەندێ کو ب گشتی رەوشا وان یا باشە چ مەترسی سەر ژیانا وان نینە، داخازا مە ئەوە یێن کو توشی ئەنفلوەنزێ بن سەرەدانا نەخۆشخانا بکەن داکو زوو چارەسەری بۆ وان بهێتەکرن و نەخۆشیا وان گرانتر لێ نەهێت.
گۆت ژی: پشکنینێن وان نەخۆشان هاتینە رەوانەکرن بۆ پارێزگەها دهۆکێ و دێ چنە بەغدا ل تاقیگەها مەرکەزی دێ پشکنین بۆ هێنەکرن، بۆ وێ چەندێ کو پشت راستن کا ئایا ئەنفلوەنزا بەرازایە یان نە چونکی گۆمان یا تێدا هەی.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ سێ ملیارن دینار بۆ خیزانێن شه‌هیدێن شه‌رێ داعشێ ته‌رخانكرن، ئه‌مینداری وه‌زاره‌تا پێشمهرگهی گۆت: سوبه‌هی ده‌ست ب پارڤه‌كرنا ئه‌وی پاره‌ی هێته‌كرن.
فه‌ریق جه‌بار یاوه‌ر ئه‌میندارێ وه‌زاره‌تا پێشمهرگهی یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند: به‌ریا نها وه‌زاره‌تا پێشمهرگهی داخازا دابینكرنا پێنج ملیون دیناران بۆ خێزانێن هه‌ر شه‌هیده‌كێ شه‌رێ داعشێ بهێته ته‌رخانكرن، لێ ب ئه‌گه‌رێ قه‌یرانا دارایی نه‌شیان بجه بكه‌ت و هه‌تا دوماهیێ، ئه‌وی كۆژمێ پاره‌ی بۆ خێزانێن شه‌هیدیێن شه‌رێ داعشێ بده‌ن، نوكه ره‌وش باشتره و ل سه‌ر داخازیا وه‌زاره‌تا پێشمهرگهی سێ ملیار دینار بۆ ئه‌وێ مه‌به‌ستێ هاتینه ته‌رخانكرن.
ئه‌مینداری وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌یێ ئه‌و چه‌نده ژی گۆت: سوبه‌هی رۆژا سێ شه‌مبی 7/1/2020 پێنج ملیۆن دینار بۆ هه‌ر خێزانه‌كا شه‌هێدێن شه‌رێ داعشێ هێته‌دان كۆ به‌ریا نها ئه‌و پاره وه‌رنه‌گرتین.
فه‌ریق جه‌بار یاوه‌ر ئه‌میندارێ وه‌زاره‌تا پێشمهرگهی یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دازانین لیستا شه‌هیدان به‌رهه‌ڤه و هه‌ر شه‌هیده‌كێ ل وه‌زاره‌تا پێشمهرگهی هاتیه توماركرن به‌ریا نوكه خێزانێن وان وه‌رنه‌گرتین ئه‌و پاره سوبه‌هی دشێن بهێن وی پاره‌یی وه‌ربگرن.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
وه‌زیرێن ده‌رڤه‌یێن پێنچ وه‌لاتێن ئه‌ورۆپی و عه‌ره‌بی ل دژی ده‌ربازبوونا توركیانه بۆ لیبیا دێ كۆمبن.
بریاره كۆمبوون ل رۆژا 8/1/2020 ل قاهیره‌یا پایته‌ختێ مسرێ برێڤه بچیت و تێدا چه‌ند پرسه‌كێن په‌یوه‌ندیدار ب وان وه‌لاتان ڤه بهێته شرۆڤه‌كرن.
وه‌زیرێ ده‌رڤه‌یێ فه‌ره‌نسا و ئیتالیا و یونان و قوبرسا یونانی و مسر پشكداری كۆمبوونێ دبن كۆ پشتی سه‌ربازێن توركیا ژلایێ ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردوغان سه‌رۆك كۆمارێ توركیا بۆ هه‌ڤكاریكرنا حوكمه‌تا ویفاقا نیشتمانیا لیبیا بهێنه شاندن ئه‌و جڤین دهێته‌كرن.
دوێ كۆمبوونا چاڤه‌رێكریا وه‌زیرێن ده‌رڤه‌یێن ئه‌وان وه‌لاتان شرۆڤه‌یا چه‌ند ته‌وه‌ره‌كان بهێته‌كرن ئه‌و ژی ره‌وشا رۆژهه‌لاتا ناڤین ب گشتی و ره‌وشا گشتی یا لیبیا و رێكێن چاره‌كرنا ئاریشه‌یێن وێ و ریب ری بوونا ئه‌وان پێنگاڤێن ئاریشه‌یا لیبیا ئالوز تر دكه‌ن.
رۆژا 2/1/2020 په‌رله‌مانێ توركیا ره‌زامه‌ند ل سه‌ر داخازا هنارتنا هێزا سه‌ربازی یا توركیا بۆ هه‌ڤكاریكرنا حوكمه‌تا ویفاقا لیبیا كو ره‌جه‌ی ته‌یب ئه‌ردوغان سه‌رۆك كۆمار ژ په‌رله‌مانێ كر بوو.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
بهایێ به‌رمیله‌كا پترۆلی ل بازارێن جیهانی دێ بلند بیت بۆ 200 هه‌تا 250 دۆلاران و ئابوورێ گه‌له‌ك وه‌لاتان دێ تێكچیت ژ ئه‌گه‌رێ گرژیێن دناڤبه‌را ئه‌مریكا و ئیرانێ، ئه‌ڤه بۆچوونێن باقر جه‌بر ئه‌لزوبه‌یدی وه‌زیرێ به‌رێ یێ دارایی ل عیراقێ بوون.
باقر جه‌بر ئه‌لزوبه‌یدی د نڤیسینه‌كێ دا ل به‌رپه‌رێ خوه ل سه‌ر تۆرا فیسبووكی دبێژیت” ده‌ڤه‌ر دێ گرژیه‌كا چاڤه‌رێنه‌كری ب خوه‌ڤه بینیت ژ ئه‌نجامێ هه‌لویستێن ئه‌مریكا و ئیرانێ، پێشبینیێ ژی دكه‌م بهایێ به‌رمیله‌كا پترۆلێ ل بازارێن جیهانێ بگه‌هیته دناڤبه‌را 200 – 250 دۆلاران، د ده‌مه‌كی دا هه‌ست ب ئاماژێن شه‌ری ل هه‌ردو به‌نده‌رێن هورمز و بابولمه‌ندب دهێته كرن”.
ئه‌لزوبه‌یدی زێده‌تر گۆت”ژبه‌ر ڤێ چه‌ندێ داخواز ژ حوكمه‌تا عیراقێ دكه‌م له‌زێ بكه‌ت د زێده‌كرنا هنارتنا په‌ترۆلا عیراقێ ب رێیا به‌نده‌رێ جه‌یهان یێ توركی كو رێژا هنارتنێ بگه‌هیته ئێك ملیۆن و 500 هزار به‌رمیلان د رۆژه‌كێ دا كو ئه‌ڤه دێ پێدڤیێن عیراقێ پركه‌ت”.
ئه‌لزوبه‌یدی گۆت ژی”پێشبینیێ دكه‌م بهایێ پترۆلێ ب رێژه‌كا زۆر بلند ببیت و ببیته ئه‌گه‌رێ ژناڤچوونا ئابوورێ چه‌ندین وه‌لاتێن ئه‌ورۆپی و باشوورێ رۆژهه‌لاتا ئاسیا و ئه‌مریكا و هژماره‌كا وه‌لاتێن دی، هه‌روه‌سا دێ 30% ژ قه‌بارێ گه‌شتێن ئه‌سمانی یێن كۆمپانیێن هێلێن ئه‌سمانی هێته خوار و بهایێ ئێك پلێتێ دێ هه‌شت جاركێ زێده‌بیت و د ئه‌نجامدا دێ داهاتێ وه‌لاتیێن گه‌شتیاری گه‌له‌ك هێته خوار و كارتێكرنه‌كا مه‌زن دێ ل ئابوورێ وان كه‌ت”.
وه‌زیرێ دارایی یێ عیراقێ یێ به‌رێ ئاماژه كر ژی كو هه‌ر گرژیه‌كا ل كه‌نداڤی یان ل بابولمه‌ندب، كو رێیه‌كا سه‌ره‌كی یا بازرگانیا جیهانی یه ب تایبه‌تی یا پترۆلێ، روو بده‌ت دێ كارتێكرنه‌كا گه‌له‌ك مه‌زن ل ئابوورێ جیهانێ كه‌ت و وه‌لاتێن كه‌نداڤی ژی كو په‌ترۆلا خوه ب رێیا ده‌رگه‌هێن هورمز و بابولمه‌ندب دهنێرین، دێ تووشی ئابلۆقه‌كا ئابووری یا ب هێز بن و ئابوورێ وان دێ وه‌كو ره‌وشا نوكه یا ئابوورێ ئیرانێ تێدا لێ هێت.
ژلایێ خوه‌ڤه بێوار خنسی، شاره‌زا د وارێ پترۆل و غاز و ژێده‌رێن سروشتی دا راگه‌هاند”بۆچوونا پتریا شاره‌زایێن وزا جیهانی ئه‌وه هه‌ر كێشه‌ك ل ده‌ڤه‌را كه‌نداڤی دروست ببیت ب جۆره‌كی كارتێكرنێ ل سه‌ر به‌رهه‌مئینان یان هنارتنا په‌ترۆلێ بكه‌ت، دێ بیته ئه‌گه‌رێ بلندبوونا بهایێ پترۆلێ، چونكه رۆژانه ل كه‌نداڤی و ب تایبه‌تی ل ده‌رگه‌هێ هورمز 17 ملیۆن به‌رمیلێن پترۆلێ ژ وێرێ دهێنه هنارتن بۆ وه‌لاتێن جیهانێ، یان ئه‌و كێلگێن زه‌به‌لاح یێن پترۆلێ ل وه‌لاتێن سعودیێ و كوێتێ و عیراقێ و قه‌ته‌رێ هه‌ین دێ تووشی ئالۆزیه‌كا سیاسی یان یا له‌شكری بن، دێ راسته‌وخوه بهایێ په‌ترۆلێ بلند كه‌ت”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
جێگرێ سه‌رۆكێ په‌رله‌مانێ عیراقێ، به‌شیر حه‌داد راگه‌هاند، ده‌نگدان ل سه‌ر پرۆژه قانوونا ده‌ركرنا هێزێن بیانی د به‌رنامێ كارێ دوهی یێ په‌رله‌مانی دا نه‌بوو و ئه‌و پرسه ژی كارێ په‌رله‌مانی نینه.
به‌شیر حه‌داد، جێگرێ سه‌رۆكێ په‌رله‌مانێ عیراقێ گۆت ژی” كۆمبوونا په‌رله‌مانی روونشتنه‌كا نه ئاسایی بوو كو ل سه‌ر داخوازا هژماره‌كا په‌رله‌مانتاران هاته ئه‌نجامدان و یا تایبه‌ت بوو ب روودانا كوشتنا قاسم سلێمانی و ئه‌بو مه‌هدی ئه‌لموهه‌ندس”.
حه‌داد گۆت ژی” پرۆژه قانوونا ده‌ركرنا هێزێن بیانی د به‌رنامێ كارێ دوهی یێ په‌رله‌مانی دا نه‌بوو، به‌لێ دبیت هنده‌ك په‌رله‌مانتار ئیمزایان كۆمبكه‌ن بۆ وێ چه‌ندێ پێشنیازا قانوونه‌كێ بهێته كرن بۆ ده‌ركرنا هێزێن بیانی ب تایبه‌تی هێزێن ئه‌مریكی ژ عیراقێ، به‌لێ وێ پرسێ په‌یوه‌ندی یا ب هه‌موو پێكهاتێن عیراقێ ڤه هه‌ی و پێدڤیه رێككه‌فتن ل سه‌ر بهێته كرن وئه‌و بابه‌ته یێ په‌یوه‌ندیدار ب لایه‌نه‌كی ب تنێ ڤه نینه”.
جێگرێ سه‌رۆكێ په‌رله‌مانێ عیراقێ دیاركر ژی” رێككه‌فتنا نێڤده‌وله‌تی د ناڤبه‌را ئه‌مریكا و عیراقێ دا یا هه‌ی، هه‌كه عیراق دخوازیت ژ وێ رێككه‌فتنێ ده‌ربكه‌ڤیت، دڤێت ل دووڤ میكانیزمان بیت و پێشتر ئه‌مریكا پێ ئاگه‌هدار بكه‌ت، به‌لێ ئه‌و بابه‌ته كارێ په‌رله‌مانی نینه، چونكه پێشتر حوكمه‌تا عیراقێ ئه‌و رێككه‌فتنه یا ئه‌نجامدای و پێدڤیه نوكه ژی حوكمه‌ت بریارێ ل سه‌ر بده‌ت”.
نيشاندان