خوارنا به‌رێ ساخله‌متربوو و نه‌خۆشی كێمتربوون
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ل به‌رێ چ خوارنێن قودیككری و پیتزا و صاص و كه‌تشه‌پ، فۆل بیبه‌ر و بوره‌ك و گوشتێ قیمه‌كری … و هتد نه‌بوون، باب و باپیرێن مه ژیانا خوه نورمال و ساخله‌متر ژ مه دبره سه‌ری، هه‌كه ئه‌م به‌راوه‌ردیه‌كێ دناڤبه‌را نفشێ نها و یێ به‌رێ دا بكه‌ین، راسته كو داتا و پێزانین ل به‌ر ده‌ستێ مه نینن، به‌لێ ژمارا كه‌سێن گیانێ خوه ژده‌ست ددان ژ نوكه پێهه‌لتربوون! ئه‌گه‌رێن وێ چه‌ندێ گه‌له‌كن و ڤه‌گه‌ریان بۆ خوارنا سڤك یا جاران دێ بیته ئه‌گه‌رێ چاره‌كرن و كونترولكرنا گه‌له‌ك ئاریشه‌یێن ساخله‌میێ ئه‌وێن ل ڤی سه‌رده‌می به‌لاڤه‌دبن.
ل چه‌ند سالێن دووماهیێ ڤه‌كولین دیاردكه‌ن كو ب هزاره‌ها جورێن خوارنێ ده‌رچووینه و هه‌ر جوره‌ك یێ پێكهاتیه ژ چه‌ندین كه‌رسته‌یێن زیانبه‌خش وه‌كو یێن كیمیاوی كو به‌ری نوكه مرۆڤی مرۆڤ فێری وان خوارنا نه‌بوون.
خوارنێن قودیككری د پێكهاتینه ژ تێكه‌له‌یه‌كێ شه‌كرێ و خوێ و روین بۆ خوشكرنا تام و بێهنا وان، ئه‌و هه‌رسێ كه‌رسته ژی دبنه ئه‌گه‌رێ قه‌له‌ویێ و ئیدمانێ ژی بۆ مرۆڤی په‌یدادكه‌ن و ئه‌و كه‌رسته دناڤ خوارنا باب و باپیرێن مه‌دا دكێمبوون یان هه‌ر نه‌بوون و كێمبوونا وان دبوو ئه‌گه‌ر كو كه‌سێن قه‌له‌و ژی دناڤ جڤاكی دا دكێمبوون و هه‌ڤسه‌نگیا له‌شی دهاته پاراستن و ژمارا نه‌خوشیان ژی یا كێمبوو.
ئه‌م ناڤێ گه‌له‌ك كه‌رسته‌یێن كیمیاوی ل سه‌ر هنده‌ك جورێن خوارنێ دبینین وه‌كو ( گلیسریدات بۆ نه‌هێلانا ژه‌نگارێ و ئه‌كزاناتان و بربیوناتێن كالسیومی و كپریتێن ئه‌مونیومی) و ب سه‌ده‌هان ناڤێن وه‌كی ڤان كو پتریا وان دهێه ب كارئینان داكو كه‌رسته پتر به‌رگریا خراببوونێ بكه‌ن، هه‌لبه‌ت چو جارا مه‌گوه لیً نه‌بوویه، مرۆڤان د به‌رێ دا ب كارئینابن و هه‌تا نوكه ژی زیانێن وان ل سه‌ر ساخله‌میێ د دیارنینن و پرسیار ئه‌ڤه‌یه: بۆچی كارگه‌هێن خوارنێ ل سه‌ر خوارنێ زێده دكه‌ن؟
كلوكوز و فركتوز و ..هتد، ئه‌ڤه ژ شه‌كرێن چر ژی خرابترن و هه‌بوونا وان دناڤ خوارنێ دا، رامانا وێ چه‌ندێ دده‌ت كو ئه‌و خوارن یا هاتیه چاره‌كرن ب رێیا گه‌رماتیێ، ئه‌و رێك ژی كونترولێ ل سه‌ر پتریا ڤیتامین و كانزایێن دناڤ خوارنێ دا دكه‌ت، له‌ورا خوه دوور بێخن ژ كه‌رسته‌یێن ب ڤی ره‌نگی و هه‌ر خوارنه‌كا كه‌رستێ شه‌كرێ ئێك ژ سێ كه‌رسته‌یێن ئێكێ بیت، وێ خوارنێ نه‌خوه، چونكو دیاره رێژا شه‌كرێ یا دناڤدا یا زوره له‌ورا ژ سێ كه‌رسته‌یێن سه‌ره‌كی هاتیه دانان، پێدڤیه بزانین كو دورێن 40 جورێن شه‌كرێ دناڤ خوارنێن قودیككری دا دهێنه ب كارئینان، وه‌كو مالتی جه‌ه و خوشاڤا شه‌كرێ و شه‌كرا دناڤ مه‌یێ دا و خوشاڤا شه‌كرا ره‌ش و دكسترین و سكروز و فركتو و خوشاڤا فێقی یا تووركری و گلوكوز و شه‌كرێن دهێنه گوهارتن و ..هتد، هنده‌ك جورێن شه‌كرێ ژی هه‌نه دبێژن بۆ خوه زه‌عیفكرنێ دباشن، به‌لێ ڤه‌كولینان دیاركریه ئه‌و مرۆڤی زه‌عیف ناكه‌ن، به‌لكو مێشكی پال دده‌ن كو هێشتا داخوازا شه‌كرێ بكه‌ت.
ئه‌ڤجا ژبۆ ژیانه‌كا ساخله‌م.. راسته نوكه ل جیهانێ چه‌ندین جورێن خوارنێ هه‌نه و ئه‌م دهێینه پالدان كو ب كاربینین، به‌لێ باب و باپیرێن مه ئه‌و خوارن نه‌دخوارن و نه‌دزانین چ جورێن خوارنێ نه و ساخله‌میا وان ب ره‌نگه‌كێ سروشتی ب رێڤه‌دچوو و كێمتر ل نه‌خوشخانه‌یان دهاتنه نڤاندن.
