تازیا مووسلێ، تازیا دیرۆكێ، تازیا كۆلتۆری
مووسل یا د ئاگرێ جه‌هلێدا دسۆژیت، پایته‌ختا ویلایه‌تا كوردستانێ برینێن وێ كوور بوون و پێنج حه‌تا شه‌ش هزار سالان پێشوپاش پاشدا چوون خوه مرۆڤاهیێ ل ڤێ جوگرافیا نوكه دبێژنێ كوردستان، حه‌فت هزار سالان به‌ری زایینێ ئاڤه‌دانی چێكر و دان و دكاك چاند، ژیار ژ ئه‌ردی هه‌لاند خوه مرۆڤ ل ڤێرێ بوو دوستێ خۆڕستی, ژێ هزر چێكرخوه حنێر و حنێربه‌ندی كرخوه ئاخ و به‌ر و دار بۆخوه كرنه خزمه‌تكار خوه مرۆڤ ژ ژووری به‌ریڤ ژێری چوو، سومه‌ری ل به‌ر لێڤا رووباری نهیان ئاڤه‌دانی ئاڤاكر خوه پێلێن مرۆڤان ژ ژێری هاتن و ل به‌ر ره‌خێن باژێڕێن سومه‌ریان نهشتن و ژێ هویبوونه خواندن و نڤیسینێ و ل سه‌ر ئاڤاكر خوه. مرۆڤ پێشكه‌ت، پێشكه‌ت و پاشدا نه‌چوو، بابل و باخچێن وێ یێن هه‌لاویستی ئاڤاكرن ل سه‌ر بنیاتێ قانوونێن سومه‌ریان ستوونا قانوونێن حه‌مۆرابی هاته نڤیسین خوه مرۆڤی هه‌ر د دلی هه‌بوو پێنر ببینیت، باشتر بزانیت و ل جهێ خوه نه‌ڕاوه‌ستیت ئانكو پێشبكه‌ڤیت، پاشڤه نه‌چیت خوه
ملله‌ت هاتن و ملله‌ت چوون، ده‌وله‌ت ئاڤابوون و هه‌ڕفتن، ئاڤه‌دانی هاته‌كرن پاشی بوو ئه‌رشیڤێ ده‌می و دیرۆكێخوه ئاڤه‌دانی ته‌خه ته‌خه ل سه‌رێك بوونه بارسته و هه‌ڤڕكانێ دگه‌ل سه‌قای، سالا، باران بارین، ئاڤ رابوون و شه‌ڕێن گران و وێرانكه‌ر كر ل سه‌ر سه‌ركه‌تن و نه‌ڤیا نفشێن پاشه‌ڕۆژێ ژ به‌ركارێ مرۆڤاینیێ بێ باهر ببن خوه مێژوو هاته به‌ر ئاشووریا و گورزێ وان و ته‌رزێ وان، ئه‌و ژی پاراست و دوریێخوه لێكر خوه میدیا ئاشوور شكاند به‌لێ به‌ركارێ وان نه‌هه‌ڕفاندخوه به‌ركارێن هندی ملله‌ت هاتینه سه‌ر ده‌پێ شانۆیا وه‌لاتێ نهالا ناڤبه‌را جۆتكێ رووبارا (مێزۆپۆتامیا) هه‌می بوونه دۆكۆمێنت ئاخێ خوه ب سه‌رڤه راكێشا، ژ ته‌لافه‌تێ پارازتن خوه دیرۆكێ ل ڤێرێ (مێزۆپۆتامیا) شتلێ خوه‌یێ چاندی و سه‌رێ خوه یێ هه‌لاندی خوه مرۆڤێ راكری و گه‌ڤزاندی خوه تۆزگه‌ڤزكا ژیانێ ڤێرێ بوو خوه ل ڤێ درێ خۆشمێران مه‌یدان ژێك دخوازت، زانایا دیرۆكا ب ده‌ها هزارێن شه‌ڕی دنڤیسی خوه ناڤ د مێرچاكا ددا، نه‌كامیا قه‌لسه مێران دكر، تانج ددانانه سه‌ر سه‌را ژ سه‌ر دهه‌لاندن خوه به‌لێ كه‌س نه‌وێریا شه‌ڕێ به‌ركارێ مرۆڤی د دیرۆكێ دا خوه تالووقه‌ت كه‌ت خوه نه‌وێریان چونكی دیرۆك ملكێ ملله‌تانه، ملكێ خه‌لكێیه و خه‌لك خودان و چێكه‌رێ وێیه خوه په‌رگالێن دیرۆك پێ هاتیه هه‌لشكاڤتن مرۆڤن خوه هێنیتی هاتن و چیڤانۆكا فیرعه‌ونا شكاند و غه‌واره‌بوون خوه ئۆرارتیا و سۆبارتیا جدیدانێ ب عه‌ره‌بانێن دووڤ هه‌سپانڤه گرێداین ل ڤێ مه‌یدانێ دكر و سه‌د سه‌ر چوونه كولاڤه‌كی به‌لێ پاشمایه‌كێ دیرۆكێ نه‌هاته شكاندن، به‌رۆڤاژی دپاراستن و قه‌درێ وان دگرت خوه قه‌درێ وان دگرت، نه‌ژبه‌ر د پیرۆز بوون و نه دشیانێ، قه‌درێ وان دگرت چونكی به‌ركارێ هزرا مرۆڤی بوو و بنیاته‌كێ خورستی بوو كو پێنر ل سه‌ر بێنه ئاڤاكرن خوه سه‌ربۆڕی ئه‌ڤ نه‌خشێن به‌را كرنه گۆتنێن مه‌زنان و وه‌كی سه‌رتیكێ فه‌لسه‌فا ژیارێ پێشكێشی مرۆڤی كرن خوه شوونوارێ دیرۆكێ سه‌ركه‌تی گه‌هشته ئایدیۆلۆجیا چێكرنا ده‌وله‌تا مه‌زنا عه‌ربی، سووارێ وه‌رزێ دیرۆكێ ل ڤێرێ سه‌تمی وێ ئایدیۆلۆجیێ ده‌ستپێكر دیرۆكا به‌رێ هه‌میێ بكوژیت، بسۆژیت و ڤه‌شێریت و ده‌ستپێكا دیرۆكێ ژخوه ڤێڕا بینیت، ب دارێ كوته‌كیێ د سه‌رێ خه‌لكێ دا بچینیت، كو ئه‌و دیرۆكا ژێده‌رێ وێ ژ ئایدیۆلۆجیا ده‌وله‌تا عه‌ره‌بی ده‌ست پێنه‌كه‌ت دره‌وه‌خوه ژبه‌ر هندێ چ جهێ دچوونێ شوونوار دهه‌ڕفاندن و پرۆگرامه‌كێ فاشستی دكره هه‌لامه‌ت و ل سه‌ر دفنا خوه جهان فه‌ردكر خوه مووسلا دیرۆكێ، پایته‌ختا ویلایه‌تا كوردستانێ، كه‌ڤنارگه‌ها شوونوارێن ملله‌تێن ژ ئاڤا كوردستانێ ژیان چێكری و پێشكه‌تین نوكه یا كه‌تیه به‌ر هه‌وه‌كا دژوارا ده‌وله‌توشكا به‌ركارا ئایدیۆلۆجیا ده‌وله‌تا مه‌زنا عه‌ره‌بی و كاروانێ عه‌ره‌بكرنا كوردستانێ ڤێ جارێ یا ب كراسێ نه‌هێلانا شوونوارێن مێزۆپۆتامیا خوه نیشا مه و دونیا مه‌ده‌نیه‌تێ دده‌ت خوه هه‌كه دیجله‌ی زانیبا باخڤیت، نوكه قێڕیێن وی گه‌هشتبانه ئه‌سمانان و گۆتبا د هانا من وه‌رن خوه ب هزارا سالان من خوها ئه‌نیا چیایێن كوردستانێ یا ل ڤان شوونواران مه‌زاختی و نوكه ره‌ڤدا گورگێن داعشێ یا كه‌تیه ناڤ، هه‌می كوشتن خوه
دبێژم مووسلا ناڤ عه‌ره‌بكری و كه‌چه‌لكری ب گۆتنا (موصل)، هه‌وه‌كا گرانه و خه‌مه‌كا مه‌زنه، داگیركه‌را ئارمانج نه‌هێلانا دیرۆكا مرۆڤانیێ یه و پاشی گۆتگۆتك و چیڕۆك و چیڤانۆكێن ب دارێ سه‌همێ (ته‌رۆرێ) بكه‌نه ده‌ستپێكا ژیارێ و دیرۆكا خوه بكه‌نه ده‌ستپێك و دووماهی و یێ ڤێ چه‌ندێ ده‌ڤگۆت نه‌كه‌ت كولفه كینیا وی بیننه‌ڤه خوه نوكه مووسلێ ژی گه‌هشته كاروانێ ئالێپۆیێ و گه‌له‌ك شه‌هیدێن دیرۆكا كوردان ل ڤان هه‌ردو باژێڕا هێژ خوینا ژ برینێن وان دزێن نه‌جه‌مسیه و یا ل ئه‌ردی دهه‌ڕكیت خوه پێشمه‌رگه، نه‌ڤیێن ئاڤاكه‌رێن ئاڤه‌دانیێ و كوڕێن جودی و خودانێن مێزۆپۆتامیا ل گه‌ل ده‌می هه‌ڤڕكانێ دكه‌ن دا مرۆڤ و دیرۆكێ ئازاكه‌ن، دێ ڤێجا لێده‌ن خوه.
