دەستهەلاتدارێن ئیراقێ باوەری ب دەستووری و هەڤپشكیێ ل گەل كوردان نینە
نوونەرێ هەرێما كوردستانێ ل لژنەیا مادەیا 140 یا دەستووری راگەهاند: ئەگەرێ سەرەكیێ بجهنەئینانا مادەیا 140 ئەوە دەستهەلاتدارێن ئیراقێ باوەری ب دەستووری، دیموكراسیێ و هەڤپشكییا راستەقینە ل گەل كوردان دا نینە.
دژوار فایق، شیرەتكارێ سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و نوونەرێ هەرێمێ ل لژنەیا مادەیا 140 یا دەستووری گوت» ل دەستپێكێ سێ نڤیسینگەهێن تایبەت ب مادەیا 140 بۆ دەڤەرێن كوردستانی ( كەركووك، خانەقین و شنگال) هەبوون، چونكە ئەڤ دەڤەرە رووب روویێ ستەمێ، گوهۆڕینا جوگرافی و ب عەرەبكرنێ ببوون. بەلێ پاشی، ل دووڤ داخوازا ئالیێن ئیراقی كو ئاماژە ب هەبوونا ستەمكاریێ ل دەڤەرێن ناڤەڕاست و باشوورێ ئیراقێ ژی دكر، بڕیار هاتە دان نڤیسینگەه ل وان دەڤەران ژی بهێنە ڤەكرن».
گوت ژی» ڤێ بڕیارێ ئالییەكێ سیاسی و تەكتیكی هەبوو، ل دووڤ بۆچوونا هندەك ژ سیاسەتمەدارێن كورد پشكداریكرنا ئالیێ شیعی، كو ئەو ب خوە ژی قوربانیێن رژێما بەرێ بوون و گۆڕێن ب كۆم و دەربەدەری هەبوو، دێ بیتە ئەگەرێ ئاسانكاریێ و لادانا ئاستەنگێن پێشبەری بجهئینانا مادەیا 140 و پرۆسەیا قەرەبووكرنێ دێ ب لەزتر كەت، ل سەر وی بنەمای، پشتی سالا 2009، نڤیسینگەه ل ناڤەڕاست و باشوورێ ئیراقێ ژی هاتنە ڤەكرن».
دژوار فایق رۆهنكر ژی» ب شێوەیەكێ گشتی، كارێن نڤیسینگەهێن مادەیا 140 ل دەڤەرێن كوردستانی گەلەك ب سستی ب رێڤەدچوون. بۆ نموونە، نڤیسینگەها شنگالێ پشتی هێرشا تیرۆرستێن داعشێ ل سالا 2014 هاتە دائێخستن و تنێ چەند مەهەكن هاتیە ڤەكرن و دەست ب كارێن وێ هاتیە كرن».
ئاماژەكر ژی» جوداهییەكا رۆهن ژی د خەرجكرنا پارەیێ قەرەبووكرنێدا دهێتە دیتن، ئەو رێژەیا پارەیێ بۆ كەركووكی، خانەقینێ و شنگالێ هاتیە تەرخانكرن، گەلەك كێمترە ژ وی پارەیێ بۆ نڤیسینگەهێن باشوورێ ئیراقێ هاتیە خەرجكرن. سەرۆكێ لژنێ بەهانەیا وێ چەندێ دئینیت كو ل دەستپێكێ پارەیەكێ زۆر بۆ دەڤەرێن كوردستانی هاتیە خەرجكرن و نوكە پێدڤییە هەڤسەنگی بهێتە راگرت. بەلێ د راستیدا، كار ل ڤان هەرسێ نڤیسینگەهان وەكو پێدڤی نینن، ب تایبەت د بابەتێ پێدانا قەرەبووكرنێدا».
باس ل وێ چەندێ ژی كر» دەڤەرێن كوردستانی یێن ژ دەرڤەی ئیدارەیا هەرێما كوردستانێ سنوورەكێ بەرفرهە هەیە، بەلێ هەژمارا نڤیسینگەهان نەهاتیە زێدەكرن. تنێ ئێك نڤیسینگەه ل شنگالێ هەیە و دەڤەرێن مەخموور، شێخان و زومار ژی بخوەڤە دگریت. هەرچەندە بزاڤ هاتیە كرن ببنە دو نڤیسینگەه، بەلێ هاتیە رەتكرن ب بەهانەیا وێ چەندێ هەموو ب سەر پاریچزگەها نەینەوا ڤەنە. د نوكەدا ژ ئەگەرێ رەوشا ئەمنی، نڤیسینگەها ناڤبری بۆ ناڤ باژێرێ مووسل هاتیە ڤەگوهاستن و بزاڤ د بەردەوامن بۆ زڤراندنا وێ بۆ شنگالێ و پشتڕاستبوون ژ پشكدارییا نوونەرێن هەموو دەڤەران».
ئەوژی بەرچاڤكر كو ب گۆڕەی پێداچوونان، زێدەتر ژ 400 هزار خێزان هێشتا چاڤەڕێی وەرگرتنا قەرەبوویا مادەیێ 140 دكەن. حوكمەتا ئیراقێ ل دەستپێكێ سالانە 100 ملیار دینار بۆ ڤێ مەبەستێ تەرخانكر كربوو، ل دووڤ وێ چەندێ پرۆسە دا 40 سالان ڤەكێشیت. پشتی بزاڤەكا مەزن، رێژەیا پارەی بۆ 200 ملیار دیناران هاتە زێدەكرن، بەلێ هێشتا بۆ تمامكرنا پرۆسەیێ 25 سال د پێدڤینە. ئەڤە ژی رامانا وێ چەوە ئیراق هێشتا د قۆناغا ئێكێ یا مادەیا 140 دا ئەوژی ئاساییكرنە یا مای، چونكە خەلكەكێ زۆر هەیە، ژ ئەگەرێ درێژبوونا دەمی وەغەركریە و قەرەبووكرن وەرنەگرتیە».
بۆ چارەسەركرنا ڤێ كێشەیێ، دژوار فایق دبێژیت» پێشنیاز هاتیە كرن، ل شوونا پارەی، زەڤی ل سەر خێزانان بهێنە بەلاڤكرن كو قەرەبوو وەرنەگرتییە، چونكە د شیاندایە ب ڤێ رێكێ د دەمێ دو سالاندا بهێتە تمامكرن و رێكێ ژی بۆ چوونا ناڤ قۆناغێن د دووڤدا ژ مادەیێ خوەش بكەت».
ناڤبری پتر گوت» ئەگەرێ سەرەكیێ بجهنەئینانا مادەیا 140 ئەوە دەستهەلاتدارێن ئیراقێ باوەری ب دەستووری، دیموكراسیێ و هەڤپشكییا راستەقینە ل گەل كوردان نینە. ئەو دزانن بجهئینانا تمام یا ویچ مادەیێ دێ بیتە ئەگەرێ گوهۆڕینا هەڤسەنگییا هێزێ و زڤرینا كوردان بۆ جهێن خوە و راستكرنا دیموگرافیایێ و هەڤكێشەیا سیاسی و ئەنجامێن هەلبژارتنان ل دەڤەرێن وێ مادەیێ دێ هێنە گوهۆڕین، هەروەسا ب هێزبوونا ئابۆری و سیاسی یا كوردان، ئەڤە ژی ترس ل دەف ئیراقییان دروست كریە، كو دبیت ببیتە ئەگەرێ جودابوونا كوردستانێ. لەوما ب ئەنقەست یاریێ ب دەمی دكەن و كاری بۆ پاشئێخستنێ دكەن. د هەمان دەمدا، بزاڤەكا بەردەوام هەیە بۆ گوهۆڕینا دەستووری و كێمكرنا دەستهەلاتێن هەرێما كوردستانێ و گوهۆڕینا وان مادەیێن كو مافێن دەستووری یێن كوردان تێدا هاتینە چەسپاندن بەری هەموویان ژی مادەیا 140. دەستهەلات ل ئیراقێ ب دیكتاتۆرییەتا زۆرینەیێ ب رێڤە دچیت و ئالیێن دەستهەلاتدار ب شێوەیەكێ ژێگرتی رەفتارێ ل گەل مادەیێن دەستووری دكەن، ئەڤە ژی كێشەیا سەرەكییا پێشبەری كوردانە».
