ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ى
یا رۆن و ئه‌شكه‌رایه‌ كو ڤێ گۆتنێ رامان و راستیا خوه‌ هه‌یه‌ و گۆتنه‌كا د جهێ خودایه‌ واته‌ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌گه‌ر دوژمن و نه‌حه‌زێن مرۆڤى چه‌ندێ ب هێز بیت و شیانێن له‌شكرى و دارایێ و لۆجستى هه‌بن، ئه‌وژى كو ب هه‌ر ده‌ستدرێژى و زێدگاڤى و به‌ر ب مه‌غرۆربوونێ ڤه‌ بچیت و هزرا هێرشه‌كێ هه‌بیت و رابیت و ڤێ هزرا شاش بكه‌ته‌ د مێشكێ خوه‌دا، ئه‌و ژى كو مه‌ره‌م و ئارمانجێن وێ ئه‌وبن كو هێرشه‌كێ بكه‌ته‌ سه‌ر ئاخا پیرۆزا كوردستانێ، ئه‌و ژى كو ب چه‌ك و هێز و زریپۆش و تانكێن خوه‌ یێن (ئه‌مبرانز) و فرۆكه‌یێن خوه‌ یێن (اف 16) و حه‌شدا خوه‌ یا نه‌شه‌عبى كو ب باشترین جۆرێن چه‌كى پر چه‌ككرینه‌ و خه‌رجیه‌كێ هه‌ره‌ مه‌زن ژبۆ هاتیه‌ ته‌رخانكرن، ئه‌وژى كو پیلانێن وان یێن خاڤ و خرش سه‌رناگرن و دێ ب سه‌رشۆرى ڤه‌گه‌رێنه‌ ئه‌و جهێن ژێ هاتین كو ئه‌شكه‌رایه‌ چه‌ندین جاران ئه‌ڤان دوژمن و نه‌حه‌زان كوردستان كریه‌ ئارمانج ژبۆ مه‌ره‌مێن خوه‌ یێن كه‌سایه‌تى و مه‌زهه‌بى و تائیفه‌گه‌رى و ژبۆ موگومكرنا كورسیكا خوه‌ و ژبۆ جێبه‌جێكرنا بریار و رێنه‌مایێن هنده‌ك وه‌لاتێن ده‌ره‌كى و ب تایبه‌تى رژێما ئیرانێ كو ده‌سته‌كێ بالا هه‌یه‌ د رێڤه‌برنا ده‌سهه‌لاتا عیراقێ دا كو وه‌سا دیاره‌ ئه‌ڤ رژێمێن عیراقێ ئێك ل دووڤ ئێكێ بخوه‌ سه‌ربوور ژ ڤێ ئێكێ نه‌وه‌رگرتى نه‌ و هه‌ر ده‌م ب چه‌ك وهێزێن خوه‌ دخۆرن مه‌ره‌م ژێ ڤه‌مراندنا ئه‌ڤ چریسكا هه‌له‌ ل كوردستانا عیراقێ به‌س سوپاس بۆ خودێ حه‌تا نوكه‌ ئه‌ڤان یه‌كان سه‌ر نه‌گرتیه‌ ئه‌ڤه‌ ته‌وه‌رێ ئێكێ یه‌ كو بابه‌تێ مه‌ یێ پێڤه‌ گرێدایه‌. ته‌وه‌رێ دووێ ئه‌و ژى هه‌بوونا هێزا پێشمه‌رگه‌یه‌ كو ب هه‌مان بابه‌ت ڤه‌ گرێدایه‌ باوه‌ر بكه‌ن ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ پێشمه‌رگه‌یه‌ نه‌با خودێ دزانیت كا نوكه‌ ملله‌تێ كورد و ب تایبه‌تى كوردستانا عیراقێ د چ ره‌وش دابوو و به‌ر ب كیژ كنار ڤه‌ چوبوو و چاره‌نڤیسێ وێ چبوو ئه‌و ژى ژبه‌ر پیلانێن دوژمن و خۆفرۆش و نه‌حه‌زێن كوردان كوتا نوكه‌ ئه‌م ژ ڤان پیلانان خلاس نه‌بووینه‌ باوه‌ر بكه‌ن پێشمه‌رگه‌ نه‌با یه‌ نوكه‌ عه‌گالێن عه‌ره‌بان و كۆلاڤێن توركان د سه‌رێ مه‌دابوون. به‌س ئه‌ڤ قه‌هره‌مانه‌ ئانكو پێشمه‌رگه‌ هه‌رده‌م ئاسته‌نگ و رێگربوون د رێیا پیلانگه‌ریه‌كێ وان دا و هه‌ر كه‌سه‌كێ كو بڤێت زه‌ره‌روزیانێ و ده‌ست درێژیێ و زێده‌گاڤیان ب ده‌ستێن خوه‌ یێن پیس و چه‌په‌ل بكه‌ته‌ و درێژ بكه‌ته‌ سه‌ر ئاخا پیرۆزا كوردستانێ كو بلا بزانن ئه‌و ده‌ست دێ هێته‌ برین ئه‌گه‌ر چه‌ندێ ب هێز و به‌رزبیت كو دڤێت ئه‌م كورد شانازیێ ب ڤى پێشمه‌رگه‌ى ببه‌ین ئه‌م هه‌موو دزانین كو دوژمن و نه‌حه‌زێن مه‌ كوردان دزۆرن كو یێ پیلانێ ل دووڤ پیلانێ بۆ ددانن و بیر ل دووڤ بیرێ یێ بوومه‌ دكۆلن. مه‌ هه‌موویان دیت كو یێ هه‌تا دوهى نانێ مه‌ كوردان دخوار و رێز لێ دهاته‌ گرتن كو ژبه‌ر زولم و سته‌ما رژێما سه‌دام حوسێنى ره‌ڤین و قه‌ستا كوردستانێ كرى و هاتینه‌ ڤه‌حه‌واندن، چنكو ملله‌تێ كورد گرنگیێ دده‌نه‌ ڤێ یه‌كێ و ب ئه‌ركه‌كێ مرۆڤایه‌تى و ئه‌خلاقى دده‌ته‌ زانین به‌س وه‌ك دبینین ڤێ گاڤێ ده‌سهه‌لات د ده‌ستان دایه‌ ویێ پیلانێ ل دووڤ پیلانێ بوومه‌ ددانن و دژایه‌تیا مه‌ دكه‌ن كو ئه‌م بچین د زكێ وان دا دێ خوه‌ ل به‌حره‌كێ ده‌ن كو ئه‌ڤه‌ ژ وان جۆره‌ مرۆڤان یێن به‌ران دهاڤێژنه‌ د وێ كانیێ دا یا ئاڤ دایه‌ وان به‌س جهێ سه‌رفه‌راز و شانازێێ یه‌ كو هه‌ر ده‌م و هه‌ر گاڤه‌كا مه‌ترسى و هه‌ره‌شه‌یه‌ك ل سه‌ر كوردستانێ و ملله‌تێ كورد هه‌بیت ئه‌ڤ پێشمه‌رگه‌یێ مه‌ یێ قه‌هره‌مان بازیێن زناران ئه‌لهۆیێن چیایان ئاماده‌نه‌ كو به‌رسینگێ دوژمن و داگیركه‌ران بگرن وانه‌یێن كوژه‌ك ب ده‌نێ و گورزێن گران داوه‌شینێ و خوینا خۆیا پاقژ گۆرى ئاخا پیرۆزا كوردستانێ بكه‌ن قودره‌تا خودێ هه‌ر گاڤه‌كا به‌حسێ پێشمه‌رگه‌ى هاته‌ كرن ترس و له‌رز و سه‌همه‌ك دكه‌فته‌، د دلێ دوژمنى دا و هه‌مى رێك ل به‌ر به‌رزه‌ دبن، ئه‌ڤه‌ ژى كه‌ره‌مه‌كه‌ كو خوددێ ل گه‌ل مه‌ كرى كو ئه‌م كرینه‌ ئه‌ڤ قه‌هره‌مان و شێر و پلنك و چاڤنه‌ترسه‌ وه‌كو دبێژن مه‌ ژى ئه‌و یێن دهه‌ین و ئه‌م ژى ب ڤان خۆشمێران دخورین ودێ هه‌ر پێ خورین هه‌تا دوژمنێن ملله‌تێ كورد دانپێدانێ ب هه‌مى مافێن ملله‌تێ كورد بكه‌ن و بگه‌هنه‌ هه‌مى مافێن خوه‌ یێن ره‌وا و هه‌مى ده‌ست كه‌فت و ئارمانجێن خوه‌ كو باشترین وانه‌یێن ڤى پێشمه‌رگه‌ى داینه‌ دوژمنى به‌رهنگاربوون و شكاندنا ئه‌فسانه‌یا داعش بوو و رزگاركرنا كۆبانێ بوو و هه‌ردو داستانێن بردێ و سحێلا بوون، ئه‌و ژى كو مه‌زنترین پیلانا هه‌ڤپشكا ده‌سهه‌لاتا شیعى ل به‌غدا و قاسم سوله‌یمانى ئه‌ندازیارێ پیلانێن رژێما ئیرانێ و ب هاریكاریا هنده‌ك لایه‌نێن ده‌ره‌كى و ناڤخوه‌یێ هاتنه‌ ژناڤبرن و تێكشكاندن.

ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ى
یاخۆیایه‌ و ب تایبه‌تى پشتى هاتنا بابه‌لیسكان ئه‌ڤا دبێژنێ بوهارا عه‌ره‌بى كو زوربه‌ى وه‌لاتێن عه‌ره‌بى ڤه‌گرتى ژ وان ژى وه‌لاتێ سووریایێ ئه‌و ژى كو ئه‌ڤه‌ دێ بیته‌ حه‌فت سال هێشتا سه‌ره‌ك ب سه‌ره‌كى نه‌كه‌فتیه‌ وه‌كو دبێژن وه‌كى گێلما گاڤانى لێ هاتیه‌ و رۆژ بۆ رۆژێ ته‌ڤن لێ ئالۆزتره‌ ئه‌ڤه‌ ژلایه‌كى ڤه‌ و ژلایه‌كێ دیڤه‌ هاتنا كوژه‌كترین رێكخراوا تیرۆرستى كو ئه‌ژى داعشه‌ و كۆنترۆلكرنا وێ چه‌ندین ده‌ڤه‌ر و باژێك و باژێركێن سووریایێ و عیراقێ كو ده‌ڤه‌رێن كوردستانى یێن دكه‌ڤنه‌ ژ ده‌رڤه‌ى هه‌رێما كوردستانێ به‌ر ڤێ هه‌وا هۆڤانه‌ كه‌فتین. هه‌ر وه‌سا هاتنا ده‌سهه‌لاتا شیعى و مه‌زهه‌بى و تائیفه‌گه‌رى ل عیراقێ و په‌یره‌وكرنا سیاسه‌تا خوه‌ یا شۆفینى و مه‌زهه‌بى و دژایه‌تیكرنا هه‌رێما كوردستانێ ژ هه‌مى لایان ڤه‌ و جێبه‌جێكرنا بریار و رێنه‌مایێن رژێما ئیرانێ كو ڤێ رژێمێ ده‌سته‌كێ بالا هه‌یه‌ درێڤه‌برنا ده‌سهه‌لاتا عیراقێ دا ئه‌ڤ خالێن مه‌ به‌حس ژێ كرین هه‌مى بووینه‌ هانده‌ر و ریكخۆشكه‌ر كو خه‌لكێ مه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ و ب تایبه‌تى گه‌نج ڤێ هزرا شاش بكه‌نه‌ د مێشكێ خوه‌دا و ڤێ رێیێ هه‌لبژێرن و به‌ر ب چاره‌نڤێسه‌كێ نه‌دیار ڤه‌ بچن، ئه‌وژى دیارده‌یا ئاواره‌بوونێ یه‌ كو كارتێكرنه‌كا نه‌رێنى و باندۆره‌كا خراب كریه‌ ل سه‌ر ژین و ژیارا خه‌لكى د هه‌مى بیاڤێن گرێداى ب ژیانێ ڤه‌ و ژلایه‌كێ دیڤه‌ ئه‌م دشێن بێژین كو سنۆربه‌زاندن وه‌ك دیارده‌كێ لێهاتیه‌ كو ژیانا خوه‌ بكه‌نه‌ د مه‌ترسیێ دا و خوه‌ بكه‌نه‌ نێچیرا حووت و ماسی و نه‌هنگان د ناڤا ده‌ریایان دا وبتایبه‌تى ده‌ریایێ مرنێ ئیجه‌ كو بابه‌تێ مه‌ یێ پێڤه‌ گرێدایه‌ كۆتا نوكه‌ رێژه‌یه‌كا هه‌ره‌ مه‌زن یا قوربانیان به‌ر ڤى ده‌ریا ى كه‌فتیه‌ كو وه‌ك سێگوشه‌یا (پێرمودا) لێ هاتیه‌ كو دبێژنێ سێگوشه‌یا مرنێ، ئه‌و ژى كو ده‌ریایێ ئیجه‌ بوویه‌ جهه‌كێ مه‌ترسى دار ژئه‌گه‌رێ نقوبوونا چه‌ندین ئه‌و ئه‌مرازین دهیۆنه‌ بكارئینان ژبۆ ڤه‌گوهاستنا ڤان ئاواره‌یان ژ لایێ قاچاغچیان ڤه‌، ئه‌و ژى كو پشكا شێرى به‌ر مه‌ كوردان كه‌ڤیتیه‌ كو ئه‌ڤه‌ ژى قه‌ده‌را مه‌كوردانه‌ كو به‌هرا پتر قوربانى زاروكن وه‌ك مه‌ دیتى بۆیه‌را ل ڤێ داویێ وبویه‌را زاروكێ كوردستانا رۆژئاڤا (ئالان كوردى) كو بووینه‌ جهێ داخ باربوونا زوربه‌ى وه‌لاتێن جیهانێ وبتایبه‌تى ئه‌و وه‌لاتێن گرنگیێ دده‌نه‌ مروڤایه‌نیێ ومافێ مرۆڤ كو ڤێ چه‌ندێ هه‌ستا وژدانێ و مرۆڤایه‌تیێ ل جه‌م خه‌لكى هه‌ژاند و ب تایبه‌تى وه‌ك دبینین كو گه‌له‌ك قوربانى ژ ئیك خێزانن.

ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ى
ئاشكه‌رایه‌ پشتى سه‌ركردایه‌تیا كوردستانێ و ب ره‌زامه‌ندیا خه‌لكێ كوردستانێ بریارداى كو ریفراندۆم بهێته‌كرن ل رێكه‌فتى 25 \9\2017 مه‌ هه‌موویان دیت و دڤێت ژبیرا مه‌ نه‌چیت كانێ چ روودا و چ چێبوو راسته‌ وخوه‌ پشتى راگه‌هاندنا ئه‌نجامێن ڤێ ریفراندۆمێ كو ئه‌ڤ ئێكه‌ بوویه‌ ئه‌گه‌رێ نه‌رازیبوونا گه‌له‌ك وه‌لاتان ژ وان ژى یین ده‌وروبه‌ر و ب تایبه‌تى توركیا و ئیرانێ وهه‌ر وه‌سا ده‌سهه‌لاتداریا عیراقا مه‌زهه‌بى و تائیفه‌گه‌رى یا شیعى ل عیراقێ و هه‌ر وه‌سا ئه‌مریكا وه‌لاتێن ئه‌ورۆپى ژى نه‌خودان هه‌لویست بوون به‌رامبه‌ر ڤێ ئێكی كو ل دووڤ داخۆیانیێن سه‌ركرده‌یێن وان، ئه‌و ژى كو ئه‌ڤ ریفراندۆمه‌ ناگونجێت ل گه‌ل بارودۆخێ ڤێ گاڤێ و هێشتا ده‌مێ وێ نه‌هاتیه‌ بۆ زانین كو ریفراندۆم مافه‌كێ ره‌وایێ هه‌ر ملله‌ته‌كى یه‌‌ و ده‌ربرینه‌كه‌ ژ ئازادیا راده‌ربرینی ژ وان ژى ملله‌تی كورد ئه‌و ژى كو بریارا چاره‌نڤیسێ خوه‌ بده‌ت. ئه‌ڤجا مه‌ دیت ئه‌وا مه‌ دیتى كا چ چێبوو و چلێهات كا چاوا ئیران و توركیا و عیراقا مه‌زهه‌بى و تائیفه‌گه‌رى چ كر و چ هه‌لویست وه‌رگرت وهه‌بوون كو كه‌فتنه‌ د چه‌په‌رێ نه‌رازیبوونێ و خیانه‌تگه‌ریێ و ره‌گه‌زپه‌رستیێ و د هۆل پاش و پێش قوتا دژى ئه‌نجامێن ڤێ ریفراندۆمێ و دژى هه‌رێما كوردستانی هه‌ر وه‌كى كوردان دونیا خراب كرى و كاره‌كێ نه‌ره‌وا و دژى مرۆڤایه‌تیێ كرى ئه‌رێ بۆچى ئه‌ڤ چه‌نده‌ بۆ هه‌مى وه‌لاتان به‌حره‌ به‌س بۆ مه‌ كوردان ژه‌هره‌؟ ………

مه‌ هه‌مویان دیت چاوا ئیرانێ د وێ گاڤێ دا خالێن خوه‌ یێن سنۆرى ل گه‌ل
هه‌رێما كوردستانێ گرتن و گه‌شتێن ئاسمانى راوه‌ستاندن و دۆرپێچه‌كا ئابوورى خسته‌ سه‌ر هه‌رێمێ و هه‌ر وه‌سا كو توركیا ژى یا بێبه‌هر نه‌بوو ژ ڤی پیلانێ كو وێژى گه‌شتێن خوه‌ یێن ئاسمانى راوه‌ستاندن و رۆژ بۆ رۆژی گه‌فێن گرتنا خالێن سنۆرى ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانی چرتتر لێكرن (وه‌كو دبێژن كتكا میرا پێ ب زنجیرا دێ به‌رده‌مه‌ته‌ كا دێ ترسى یان نه‌)، به‌لێ ئه‌ڤ یه‌كه‌ نه‌كه‌فته‌ د وارێ براكتیكى دا‌ ئه‌و ژى نه‌ ژبه‌ر چاڤێن مه‌ یێن كل لی ژبه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ كو ڤان هه‌ر سی وه‌لاتان پیلان ل دووڤ پیلانێ دادنان و بیر ل دووڤ بیران د كۆلان داكو ڤى ملله‌تێ ژناڤببه‌ن و نقۆم بكه‌ن، ئه‌و ژى كو كه‌ربوكینا خوه‌ هه‌میێ دارێژن ب بهانه‌یا ئه‌نجامدانا ڤێ ریفراندۆمێ مه‌ره‌م ژی كو ڤێ چریسكا هه‌ل ل ڤێ پارچا كوردستانێ ڤه‌مرینن كو هه‌مى هه‌ول و بزاڤێن خوه‌ خستنه‌ كارى دگه‌ل عیراقا شیعه‌ مه‌زهه‌بى ئه‌وبوو كو كه‌ركووكا دلێ كوردستانێ كره‌ ئارمانج و ڤی ئێكێ سه‌رگرت كو كه‌ركووك داگیركر كو دهێته‌ نیاسین ب بۆیه‌رێن (16) ئوكتوبه‌رێ ئه‌ژى ب هاریكارى و ب پشته‌ڤانیا لایه‌نه‌كی ئێكه‌تى نیشتیمانى كوردستان و ب سه‌رپه‌رشتیا ئه‌ندازیاری پیلانێن شیعه‌یان قاسم سوله‌یمانى. یا دیاربوو كو ئه‌مریكا وه‌لاتین رۆژئاڤا و نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى و ره‌ئیا گشتى یا جیهانى چاڤێن خوه‌ ل ڤی ئێكێ نقاندن و ل ڤان كارێن درندان یێن دهێنه‌ ئه‌نجامدان ل دژى ملله‌ته‌كێ هه‌ژار و ته‌په‌سه‌ر كو گونه‌ها وان ئه‌وه‌ داخوازیا مافێ خوه‌ یێ ره‌وا دكه‌ن. …….

ئه‌ڤجا ئه‌ڤان هه‌رسێ وه‌لاتان ئانكو ئیرانێ و توركیا و عیراقێ حه‌ویان ڤێ نه‌كه‌فتن و پشتى داگیركرنا كه‌ركووكێ ژى رۆژ بۆ رۆژێ دژایه‌تیا خوه‌ و گه‌فین خوه‌ وه‌ك مه‌ گۆتى چڕتر لێكرن كو ب ڤێ ئێكێ كارتێكرنه‌كا نێگه‌تیڤ و باندۆره‌كا خرابكره‌ سه‌ر ژین و ژارا خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ د هه‌مى بیاڤێن گرێداى ب ژیانێ ڤه‌، ژ وان ژى ئاواره‌بوونا ب هزاران خێزانێن كورد بۆ هه‌رێما كوردستانێ. ئه‌ڤجا ئه‌م یێ وان ژى ڤێ گاڤێ دبینین كا د چ ره‌وش و د چ حال دانه‌ وان ئه‌ڤ حاله‌ پیرۆزبیت، چنكو مه‌زنان چ ژبوو نه‌هێلایه‌ وه‌كى گۆتى یێ بۆ ئێكى بكۆلیت له‌ندێ ئه‌و بخوه‌ دێ كه‌فته‌ كه‌‌ندێ یان ژى یێ بیره‌كێ بۆ ئێكى بكۆلیت ئه‌ بخۆ دێ كه‌ڤیتێ. چاوا دبینین شه‌رێ ئابوورى و فشارێن توند یێن ئه‌مریكا و سه‌پاندنا چه‌ندین سزایێن توند یێن ئابوورى ل سه‌ر ئیرانێ كو بوویه‌ ئه‌گه‌رێ لڤاندنا شه‌قامێ وی نزمبوونا ئاستێ تیمه‌نێ ئیرانێ و سه‌پاندنا چه‌ندین سزایان ل سه‌رتوركیا كو بوویه‌ ئه‌گه‌رێ نزمبوونا بهایی لیره‌یێ توركى كو چ جاران نه‌گه‌هشتیه‌ ڤێ راده‌ی و هه‌ر وه‌سا لاوازبوونا جموجولا بازرگانى و نه‌رازیبوونا شه‌قامێ توركى و.. هتد. ئه‌ڤجا ژنویكا ئه‌ردوگان دبێژیت ئه‌مریكا دۆلارێ یێ هه‌ى مه‌ژى خودێ یێ هه‌ى ئه‌ری ما كوردان ژى خودێ نینه‌؟ هه‌ى بێوژدان تو یێ وه‌ك مارێ ئازراندى، لێ هاتى و یێ مه‌غروور بووى و چ هزران بۆ كه‌سێ ناكه‌ى، دێ ڤێجا هووركه‌رێ و بكه‌ڤه‌ دبیرێ دا و ژی نه‌ده‌ركه‌ڤه‌. هه‌ر وه‌سا وه‌ك دبینین كو عیراق ژى ئه‌ڤه‌ دێ بیته‌ سێ هه‌یڤ پشتى هه‌لبژارتنان و…….

هێشتا چ به‌حسێ پێكئینانا حوكمه‌تێ نینه‌ سه‌ره‌راى هه‌بوونا رۆژانه‌
خۆنیشادانێن نه‌رازیبوونێ دژى ده‌سهه‌لاتێ سه‌باره‌ت گه‌نده‌لیێ و بێ كاریێ ونه‌دامه‌زراندنێ و نه‌بوونا خزمه‌تگوزاریان و..هتد. كو ئه‌ڤ هه‌ڤیره‌ دێ گه‌له‌ك ئاڤی ڤه‌خۆت باوه‌ر بكه‌ن دی ئاگرێ وان ژ ده‌همه‌نا وان به‌ربیته‌ وان ئه‌گه‌ر خودێ حه‌زكه‌ت كو دێ خودێ تۆلا ڤى ملله‌تێ بێ ده‌سهه‌لات و به‌لنگاز ژێ ڤه‌كه‌ت ئه‌ڤرۆ نه‌ سوباهى چنكو زولم و سته‌م ل خودێ ژى خۆش ناهێت به‌س بێهنا وى یا فره‌هه‌. ئه‌م هه‌موو دزانین كو پیلانێن ڤان هه‌ر سێ وه‌لاتان ددارشتى بوون هه‌ڤكارى ل گه‌ل هنده‌ك لایه‌نێن شۆفینى ل ده‌ڤه‌رێ ئه‌و ژى ژبۆ ژناڤبرنا حوكمه‌تا هه‌ریما كوردستانێ. به‌س پا چاوا مه‌ دیت ئه‌‌لهۆیێن چیایان زێره‌ڤانێن وه‌لاتى پێشمه‌گێ قه‌هره‌مان خوه‌ ل ڤى ملله‌تى كره‌ خودان وه‌ك هه‌مى جاران و ده‌ست نه‌داهیلان و كه‌فتنه‌ د چه‌په‌رێن به‌ره‌ڤانى و شه‌ره‌فێ دا كو وانه‌یێن كۆژه‌ك دانه‌ سوپایێ عیراقێ و حه‌شدا مه‌زهه‌بى و شۆفێنى دووڤه‌لانكێن رژێما ئیرانێ كو چ جاران ژبیر نه‌كه‌ن ل به‌ره‌یی پردێ ومه‌حموودیی كو ل داویێ نه‌چاربووین بكه‌ڤنه‌ سه‌ر مێزا دانوستاندنان ل گه‌ل پێشمه‌رگه‌ى و ئاگربه‌ستێ رابگه‌هین و شه‌رى راوه‌ستینن.

ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ى
گومان تێدا نینه‌ كو ئه‌ڤه‌ (40) ساله‌ خه‌لكێ هه‌ژار و به‌لنگازێ ئیرانێ كه‌فتیه‌ دبن سته‌م و نه‌دادپه‌روه‌رى و نه‌هامه‌تیا ڤێ رژیمێ دا ئه‌ڤا ب ناڤێ ئیسلامێ دئاخڤیت كو ئه‌ڤ وه‌لاته‌ خستیه‌ ژێر ژیانه‌كا سه‌خت و دژوار دا كو ئه‌ڤ رژێمه‌ یا گرێدایه‌ ب ویلایه‌ ئه‌لفه‌قیه‌ ڤه‌ كو یا بابه‌ند و پێگیره‌ ب بجێبه‌جێكرنا بریار بریار و رێنمایێَن وێ ڤه‌، ئه‌و ژى پشتى روخاندنا رژێما شاهێ گۆر بگۆر ل سالا 1978 كو ئه‌ڤ رژێمه‌ ئانكو یا ڤێ گاڤێ ب ئاسنى و ئاگرى سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل هه‌ر بارودۆخه‌كى و هه‌ر پێشهاته‌كێ دكه‌ت پێچوانه‌ى هه‌ر قانوونه‌كێ
نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى یێن گرێداى ب مافێ ڤه‌، ئه‌و ژى بنپێكرنا دیمۆكراسیێ یه‌ و پێشێلكرنا مافێ مرۆڤى و په‌یره‌كرنا سیاسه‌تا تاكه‌كه‌سى و تاكلایانه‌یه‌ و به‌رهنگاربوون و به‌رسڤدانا هه‌ر جموجۆل و هه‌ر چالاكى و خۆنیشادانه‌كێ چ یاگرێداى بیت ب خزمه‌تگوزاریان ڤه‌ یان ژى بێكاریێ یانژى ب ئازادیا راده‌ربرینێ و داخوازكرنا هه‌ر مافه‌كێ خوه‌یێ ره‌وا ڤه‌ ژلایێ هه‌ر ملله‌ته‌كى ڤه‌ كو د چارچووڤه‌یێ ئیرانێ دا دژین، ئه‌وژى ب شێوه‌یه‌كێ توند ودروندانه‌ و هه‌ر وه‌سا كو پرۆسه‌یا سێداره‌دانێ یابه‌رده‌وامه‌ ل ڤى وه‌لاتى و ب تایبه‌تى سه‌باره‌ت كێمنه‌ته‌وه‌یان كورد و عه‌ره‌بێن ئه‌حواز وه‌ك نموونه‌ و هه‌ر وه‌سا ژناڤبرن و تیرۆركرنا چالاكڤانێن سیاسى وه‌ك تیرۆركرنا دكتۆر عه‌بدولره‌حمان قاسملۆ ل رێكه‌فتى 13\7\1989 تیرۆركرنا سادق شه‌ره‌ف كه‌ندى ئه‌و ژى ل رێكه‌فتى 17\9\1992 و.. هتد. ژلایه‌كی دیڤه‌ كو رۆژانه‌ كوشتنا كۆلبه‌رێن كورد ل سه‌ر سنۆرێن هه‌رێما كوردستانێ و ئیرانێ كو ژ نه‌چارى و بێكارى بخوه‌ ڤێ رێیێ دهه‌لبژێرن، ئه‌و ژى ژبۆ په‌یداكرنا پاریێ نانێ رۆژانه‌ و هه‌ر وه‌سا ده‌ستێوه‌ردانێن وێ د كار و ئه‌ركێن وه‌لاتێن ده‌ردور و هه‌رێمێ و ب تایبه‌تى سووریایێ و عیراقێ و لوبنانێ و قه‌ته‌رێ و یه‌مه‌نێ و به‌حره‌ینێ و سومالێ و… هتد. ئه‌و ژى ب هاریكاریا و پشته‌ڤانیكرنا هنده‌ك بزاڤ و لایه‌نێن توندره‌و و رادیكال كو ئیرانێ ئه‌ڤ وه‌لاته‌ كرینه‌ جهێ نه‌سه‌قامگیریێ و نه‌ئارامبوونێ و جهێ ململانا سیاسى. هه‌ر د ڤى بیاڤى دا په‌یره‌وكرنا چه‌ند بریار و رێنمایێن توند یێن كۆمه‌لایه‌تى و ب تایبه‌تى ل سه‌ر ئافره‌تێ ئه‌و ژى سه‌پاندنا ده‌رسووكێ وه‌ك نموونه‌، هه‌ر وه‌سا كو دڤیت ژبیر نه‌كه‌ین شه‌رێ ئیرانێ دگه‌ل رژیما سه‌دام حوسێنى بۆ ماوێ هه‌شت سالان، ئانكو هه‌ر ژ سالا 1980 حه‌تا سالا 1988 كو زه‌ره‌روزیانێن هه‌ر مه‌زن گه‌هاندینه‌ هه‌ر دو وه‌لاتان و هه‌ر وه‌سا گه‌فێن وێ ب هه‌ر بهانه‌یه‌كێ ژبۆ گرتنا ده‌ربه‌ندێ هورمز ل كه‌نداڤی عه‌ره‌بى وداگیركرنا هه‌رسێ گزیرتێن ئیماراتى ل كه‌نداڤێ عه‌ره‌بى ئه‌وژى تومب ئه‌لكوبرا و تومب ئه‌لسوغرا وجه‌زیره‌ بن مووسا و هه‌ر د ڤى كڤانى دا كه‌فتنا وێ ل ڤێ داویێ دناڤا ته‌ڤنێ ئالۆزێ سووریایی دا بۆ زانین كو ئیران خودان داهاتیه‌كێ هه‌ره‌ مه‌زنه‌ ل ئاستی جیهانی و ب تایبه‌تى د بیاڤێ په‌ترۆلێ دا و پله‌یا بیكارێێ د ئاسته‌كێ بلند دایه‌ چنكو ئه‌ڤ داهاتیه‌ دهێته‌ ته‌رخانكرن وخه‌رجكرن ژبۆ مه‌ره‌م و ئارماجێن وێ یین ده‌ره‌كى و هه‌رێمى و جیهانى و هه‌والگیرى وسه‌ربازى و لۆجستى و.. هتد.
هه‌ر د ڤى كڤانى دا وه‌ك دبینین و د هه‌ر ماوه‌یه‌كى دا، خوه‌نیشاندانێن نه‌رازیبوونێ ل سه‌رانسه‌رى ئیرانێ وهه‌ر وه‌سا هه‌بوونا چه‌ندین پارت و بزاڤ و لایه‌نێن سیاسى كو نه‌ د رازى ب سیاسه‌تا وێ یا شوفینى و ره‌گه‌زپه‌رستى بزاڤا مجاهدى خه‌لق و به‌ره‌یێ ئه‌حوازى و چه‌ند پارت و لایه‌نێن كوردى كو رۆژانه‌ ب چه‌ند چالاكیێن له‌شكرى رادبن و ئه‌نجام دده‌ن و هه‌ر وه‌سا تێكچوونا په‌یوه‌ندیێن وێ یێن سیاسى و دبلۆماسى ل گه‌ل زۆربه‌ى وه‌لاتێن جیهانى و هه‌رێمێ وه‌ك مه‌ دیتى ڤی داویێ ئه‌وژى ب بریاره‌كا سه‌رۆكێ ئه‌مریكى دۆنالد ترامب ئه‌و ژى خۆڤه‌كیشانا ئه‌مریكا ژگرۆپێ (5+1) كو یێ گریدایه‌ و تایبه‌ته‌ ب ناڤۆكێێ ئیرانێ ڤه‌ ل گه‌ل سه‌پاندنا چه‌ندین سزایێن ئابوورى یێن توند ل سه‌ر ڤى وه‌لاتى و ب تایبه‌تى پرۆسه‌یا كرینا په‌ترۆلا ئیرانێ و ئالوگۆركرنا بازرگانى و بلۆكرنا سامانێ هنده‌ك به‌رپرسێن ئیرانێ و هه‌ر وه‌سا دانانا چه‌ندین كه‌سایه‌تى ولایه‌نێن ڤى وه‌لاتى د لیستا تیرۆرێ دا وه‌ك سوپاێێ پاسداران و..هتد كو ئه‌ڤ یه‌كه‌ هندێ دسه‌لمینیت كو سه‌رۆكێ ئه‌مریكى دونالد ترامب یێ به‌لێنه‌ێن خوه‌ دئێخیته‌ د بیاڤێ جێ به‌جێكرنی دا ئه‌وێن د هه‌وێن بانگه‌شه‌یا هه‌لبژارتنان داین. كو وه‌سا دیاره‌ رژێما ئیرانێ ژهه‌مى لایان ڤه‌ لاوازبوویه‌ و ب تایبه‌تى یێ له‌شكرى ژبۆ نموونه‌ كو رۆژانه‌ باره‌گا و بنگه‌هێن وێ ل سووریێ دبنه‌ ئارمانجێن مۆشه‌ك و فرۆكه‌یێنن ئیسرائیلێ كو ئیرانێ شیانێن به‌رسڤدانێ نینن، باشه‌ پانێ ئه‌ڤ رژێمه‌ خوه‌ ددانیت ئێك ب هێزترین وه‌لاتێن جیهانێ و ده‌ڤه‌رێ كو ر‌وژانه‌ گه‌فین ژناڤبرنا ئیسرائیلێ ژنه‌خشه‌یێ جیهانێ دكه‌ت وخووریا وێ ب مۆشه‌كێن خوه‌ یێن بالستى كو ئه‌ڤه‌ هه‌مى نیشانێن هندی نه‌ وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى كو ئیران ژهه‌مى لایانڤه‌ لاوازبوویه‌ و نیشانێن دووماهیك هه‌ناسه‌یێن وێ نه‌ و نێزكبوونا رۆخاندنا ڤێ رژیمێ یه‌ چنكو بۆ ڤێ رژێمێ ژى وه‌سا ناچیته‌ سه‌رى كو یا وێ بڤێت بكه‌ت وچاوا وی بڤێت وێ بكه‌ت و خۆیا خوه‌ بكه‌ته‌ د ناڤ هه‌مى گراران دا وركه‌به‌ریا هه‌مى جیهانێ بكه‌ت.

ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ى
ئاشكه‌رایه‌ كو پشتى بۆیه‌رێن (16) ئوكتوبه‌رێ 2017 ئه‌ڤ پارێزگه‌هه‌ و هه‌مى ئه‌و ده‌ڤه‌ردارى و ناڤچه‌داریێن ب سه‌رڤه‌ كه‌فتنه‌ د ده‌ستین حه‌شدا شه‌عبى دا و ل بن كۆنترولا وان ڤه‌ پشتى هاتینه‌ ڤالاكرن ژلایی پێشمه‌رگه‌ى و ئاسائیشا گرێدایى هه‌رێما كوردستانێ ڤه‌، ئه‌و ژى كو كه‌سانه‌كێ عه‌ره‌ب بوو ڤێ پارێزگه‌هێ هاته‌ راسپاردن وه‌ك پاریزگه‌رێ كه‌ركووكێ ب وه‌كاله‌ت ئه‌ڤه‌ژ ى پێچه‌وانه‌ى قانوونێ یه‌ كو ژ به‌ر ڤێ ئێكێ ڤالاهیه‌ك ل ڤێ پارێزگه‌هێ په‌یدابوویه‌ ژلایێ ئێمناهیێ ڤه‌ كو رۆژ بۆ رۆژێ ره‌وش ئالۆزتر و خرابتره‌ و ته‌ڤن لێ ئالۆزتر لێ دهێت كو كه‌فتیه‌ ژێر ره‌وشه‌كا نه‌له‌بار دا، چنكو ب نه‌بوونا هێزا پێشمه‌رگه‌ى و ئاسایشا كوردان مه‌حاله‌ كو ئه‌ڤ پاریزگه‌هه‌ یا پاراستى بیت و ئارامى و سه‌قامگیرێێ بخوه‌ڤه‌ بگریت كو هێزێن عیراقى چ سۆپا بیت یانژى چ حه‌شدا شه‌عبى بیت شیانێن پاراستنا كه‌ركووكێ نینن، كو ژبه‌ر ئه‌ڤ چه‌ندا مه‌ ئاماژه‌ پێ داى ئه‌ڤ پارێزگه‌هه‌ بوویه‌ جهێ ململانا سیاسى و تائیفه‌گه‌رى و مه‌زهه‌بى و په‌رزنینا كیشه‌یان و مه‌یدانا ده‌ست تێوه‌ردانێن ده‌ره‌كى ب هه‌ر بهانه‌یه‌كێ توركیا و ئیران وه‌ك نموونه‌ و هه‌ر وه‌سا زێده‌ و لاوازبوون رێخستنا ناڤمالیا كوردى و هه‌بوون و زێده‌كرنا ده‌رزان د ناڤ ڤی ناڤمالێێ دا و زێده‌بوونا ته‌مه‌نێ ڤێ قه‌یرانا ئابوورى یا كوژه‌ك و جه‌ركبر و دووركرن ولادانا ریڤه‌به‌رێن كورد و دانانا یێن عه‌ره‌ب و توركمان ل جهێن وان و تیكچوونا په‌یوه‌ندیان ل گه‌ل به‌غدا وه‌لاتین ده‌ردۆر و ب تایبه‌تى ل گه‌ل ئیران و توركیا و حه‌تا راده‌یه‌كى بێئومێدیه‌ك ل جه‌م خه‌لكى په‌یداكر. ئه‌ڤجا ژئه‌گه‌رێن ئه‌ڤ چه‌ندێن مه‌ ئاماژه‌ پێ داى خه‌لكێ هه‌ژارێ كه‌ركووكێ و ب تایبه‌تى كورد كه‌فتینه‌ د ناڤبه‌را چه‌كۆچێ حه‌شدا شعبی و سندان و گه‌فێن گرۆپێن توندره‌وێن تیرۆرست دا كو رۆژ بۆ رۆژێ كریارێن وان به‌ر ب زێده‌بوونی ڤه‌ دچن و حه‌تا نوكه‌ چاره‌سه‌ریه‌ك ژبۆ نه‌هاتیه‌ دیتن ژلایێ حوكمه‌تا به‌غدا ڤه‌ ئه‌و ژى بۆ دانانا راده‌یه‌كێ بۆ گه‌ف و ده‌ستدرێژیێن ڤان گرۆپان و به‌رهنگاربوونا وان كو زۆربه‌ى وان گرۆپین نامۆنه‌ كو سه‌ربخوه‌ كار دكه‌ن و به‌روڤاژى قانوونێ. و هه‌ر د ڤى بیاڤى دا رۆژانه‌ كریارێن نه‌ره‌وا و توندوتیژى و توقاندن ژلایێ هنده‌ك گرۆپێن حه‌شدا شه‌عبى ڤه‌ یێن رادیكال و توندره‌و وه‌ك عه‌سائیب ئه‌لئه‌لحه‌ق و سه‌رایا ئه‌لنوجه‌با ‌و وخوریسان و حزب الله‌ و..هتد و ب تایبه‌تى دژى خه‌لكێ سڤیلێ كورد ل ڤێ پارێزگه‌هێ و په‌یره‌وكرنا سیاسه‌تا عه‌ربكرن و ته‌شیعكرنێ و ره‌ڤاندنا خه‌لكی بێ تاوان و ب سه‌رداگرتنا ئه‌رد و خانى وملك و مال و گوندێن كوردان و چۆلكرنا زۆربه‌ى باره‌گایێن پارتێن سیاسى یێن كورد یێن نه‌ درازى ب ڤێ داگیركرنێ پارتى وه‌ك نموونه‌ و په‌یككه‌فتنا جڤاتا ڤێ پارێزگه‌هێ كو زوربه‌ى ئه‌ندامێن وی كوردن و ژ لیستا برایه‌تیا كه‌ركووكن ئه‌و ژى كو ئاواره‌ بووینه‌ و نه‌شین ڤه‌گه‌رێنه‌ سه‌ر جه و پۆستین خوه‌ وه‌ك سه‌رۆكی جڤاتا پارێزگه‌هێ ب ریز رێبوار تاله‌بانى و..هتد و هه‌ر ژبه‌ر ڤێ ئێكی ئاواره‌بوونا هزاران خیزانێن كورد ژ ڤێ پاریزگه‌هێ كو ڤی گاڤێ د ئاكنجینه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ و ژێر ژیانه‌كا سه‌خت و دژوار كو زۆربه‌ى وان نه‌چاربووینه‌، ژ به‌ر زولم و سته‌ما گرۆپێن حه‌شدا شه‌عبى كو جه و مالێن خوه‌ بهێلن و به‌ر ب ڤى ئاراسته‌ى ڤه‌ بچن. و هه‌ر د ڤى چارچووڤه‌ى دا وه‌ك دبینین خورتبوون و لڤین وجموجولا گرۆپێن تیرۆرستى، ئه‌ڤجا چ تیرۆرستێن داعشێن ئالا ره‌شبن، یان ژى یێن ئالا سپى كو ئه‌ڤ چه‌ندا مه‌ به‌حس ژێكرى هه‌مى دبنه‌ جهێ دلگرانیا خه‌لكێ هه‌ژاری پارێزگه‌ها كه‌ركووكێ و باجا ڤێ ئێكێ دده‌ن. یا ژ هه‌موویان مه‌ترسیدارتر ئه‌وه‌ سه‌باره‌ت چاره‌نڤێسێ ڤی پارێزگه‌هێ ئه‌و ژى كو نه‌دووره‌ و د ئارادایه‌ كو ب هه‌ر ره‌نگه‌كى یان هه‌ر شێوه‌یه‌كى ئه‌ڤ پاریزگه‌هه‌ بهێته‌راده‌ستكرن و كونترۆلكرن ژ لایێ تیرۆرستێن داعش ڤه‌، چنكو وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى، پێشمه‌رگه‌ نه‌بیت كه‌ركووك دی به‌ر ب چاره‌نڤیسه‌ك و ئاراسته‌یه‌كێ نه‌دیارڤه‌ چیت، ئه‌و ژى كو رۆژانه‌ د داخۆیانى و داخوازیێن پاریزگه‌هێ وێ دا دیاره‌ راكان ئه‌لجبۆرى، ئه‌و ژى ژبۆ زێده‌كرن و ره‌وانه‌كرنا هێزێ بۆ ڤێ پارێزگه‌هێ كو ب دیتنا من دڤێت جاره‌كا دى پێشمه‌رگه‌ ڤه‌گه‌رێته‌ ڤێ پارێزگه‌هی داكو ره‌وش لێ ڤه‌گه‌رێته‌ ڤه‌ وه‌كى جاران ئانكو به‌رى بۆیه‌رێن (16) ئوكتۆبه‌رێ كو ئه‌ڤ پێشمه‌رگه‌یه‌ بوویه‌ جهێ باوه‌رى و ئارامبوونا زۆربه‌ى خه‌لكێ ڤێ پارێزگه‌هی كو ب ڤی ڤه‌گه‌ریانێ عه‌ره‌ب و توركمانێن شۆفێنى د رازى نیننن و د دلخۆش نینن، چنكو كه‌ربوكین و نه‌ڤیانا كوردان و نه‌ته‌وه‌په‌رستیێ و مه‌زهه‌بێێ جهێ خوه‌ د ناڤ مێشكێ وان داكریه‌ و جێگیربوویه‌، چنكو وان دڤێت ده‌سهه‌لاتا پارێزگه‌هێ بلا د ده‌ستێن هه‌ر لایه‌نه‌كى دابیت به‌س كورد نه‌بن.

ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ى
گه‌ر مروڤ ب كویراتى ته‌ماشه‌ى سیاسه‌تا ئه‌ردوگان و پارتا وى ئاكپارتیێ بكه‌ت، د ماوێ ده‌ستهه‌لاتداریا وا ن دا، دێ دیاربیت كو سیاسه‌تا وان و ده‌سهه‌لاتداریا وان یا پره‌ ژ شاشى و نه‌دادپه‌روه‌رى و تاگیرى و ئاریشه‌ و ئالۆزى و ململانا سیاسى و په‌رزنینا كێشه‌یان و هه‌بوونا حوكمی تاكلایانه‌ و حه‌تا كو كه‌سى ئه‌و ژى كو چ نیشانێن دیمۆكراسیێ پێڤه‌ د دیار نینن و ڤى وه‌لاتى سه‌قامگیرى و ئارامى ب خوه‌ڤه‌ نه‌گرتیه‌ و هه‌رده‌م په‌یره‌وكرنا سیاسه‌تا سه‌پاندنێ یه‌ و هه‌لگرتنا درووشمێ كه‌ربوكین و نه‌وه‌كهه‌ڤی و تۆلڤه‌كرنێ و نه‌ته‌وه‌په‌رستیێ، نه‌ پێكڤه‌ژیانێ و ژناڤبرن و لادانا ركه‌به‌رێن خوه‌یه‌ و كرن پێچه‌وانه‌ى ئه‌و بریار و رێنه‌مایێن نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى یێن گرێدایى مافێ مرۆڤى ڤه‌ و.. هتد. كو هه‌مى هه‌ول و بزاڤان دكه‌ن كو كورسیا ده‌سهه‌لاتێ تاپۆ بكه‌ن و به‌رده‌وام بن ل سه‌ر ڤێ ده‌سهه‌لاتێ ب هه‌ر ره‌نگه‌ك و شیوه‌یه‌كى بیت، ئه‌و ژى پشتگوهاڤێتنا لایه‌نێن دیتره‌ یێن سیاسی و پێشێلكرنا پرۆسه‌یا سیاسى ل ڤى وه‌لاتى كو ئه‌ڤ یه‌كه‌ به‌روڤاژى قانوونێن توركیا یه‌ و هه‌ر د ڤى بیاڤى دا هه‌ده‌ركرنا مالێ گشتى ئه‌و ژى بۆ مه‌ره‌مێن خوه‌ یێن سیاسى و سه‌ربازى و هه‌والگیرى كو ئه‌ڤه‌ هه‌مى بنپیكرنا دیمۆكراسیه‌تێ نه‌ كو ب ناڤێ ڤێ دیمۆكراسیه‌تێ خوه‌ دیار دكه‌ن و دده‌نه‌زانین. ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژى هندێ دسه‌لمینیت كو ئه‌ڤه‌ چه‌ندین هه‌لبژارتنن ئه‌ردوگان و پارتا وى پرانیا ده‌نگان ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ دئینن، چه‌كو هه‌ر تشته‌ك د ده‌ستێن وان دایه‌ نه‌كو ژ نیازپاكیا وانه‌ مه‌ره‌م ژ ڤان هه‌مى ره‌فتاران داكو ته‌مه‌نێ ده‌سهه‌لاتا خوه‌ درێژ بكه‌ن و به‌رده‌وامیێ بده‌نێ هه‌ر د ڤى كڤانى دا كو ئه‌ردوگان و ئاكپارتى رێ ناده‌نه‌ كه‌سانێن به‌رنیاس و خودان سه‌ربۆر د ناڤا پارتا خوه‌دا، ئه‌وژى كو سه‌رێن خوه‌ ژ كه‌ڤلوژانكی خوه‌ بینه‌ده‌ر و د ئازادبن د راوبۆچوونێن خوه‌دا كو خوه‌ بۆ پۆستێ سه‌رۆك كۆمارێ توركیا به‌ربژار بكه‌ن وه‌ك مه‌ دیتى د ڤێ گه‌را هه‌لبژارتنان دا ئه‌و ژى سه‌باره‌ت عه‌بدولا گول سه‌رۆك كۆمارێ توركیا یێ به‌رێ كو ئه‌ڤ كه‌سایه‌تێن مه‌به‌حس ژێ كرى سه‌نگ و ناڤ و جهێن خوه‌ د ناڤا ناڤه‌ندا بریارێ دا هه‌بیت وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى عه‌بدولا گول سه‌رۆك كۆمارێ توركیا یێ به‌رێ و سه‌رۆكێ جڤاتا وه‌زیران ئه‌حمه‌د داوود ئوغلۆ و..هتد. گومان تێدا نینه‌ كو ئه‌ردوگان وه‌كى مارێ ئازراندى و تۆپزێ ل كه‌ندالى لێ هاتیه‌ و یا وى بڤێت دێ ئه‌و بیت ودی كه‌ت و بریار بریارا ویه‌ و مافى دده‌ته‌ خوه‌ بۆ هه‌ر كریاره‌كێ و ب ده‌ستیوه‌ردانه‌كێ و له‌شكر كێشیه‌كێ. ئه‌ڤجا ژبه‌ر ڤێ سه‌رره‌قیێ رۆژ بۆ رۆژێ ره‌وشا ڤى وه‌لاتى خرابتر و ئالۆزتر لێ دهێت و خودێ دزانیت دێ به‌ره‌ ب كیڤه‌ چیت و به‌ت چنكو ته‌شى وه‌سا یا درێسیت كو ئه‌ڤ یه‌كه‌ باندۆره‌كا خراب و كارتێكرنێ دكه‌ته‌ سه‌ر وه‌لاتێن ده‌ردور ژى ژهه‌مى لایان ڤه‌ وكارتێكرنه‌كا نێگه‌تیڤ كریه‌، سه‌رهه‌مى ده‌مارێن ژیانێ ل توركیا. هه‌ر د ڤى بیاڤى دا كو ئه‌ردوگان خوه‌ ژ عه‌ره‌بان عه‌ره‌بتر ددانیت و خوه‌ ژ موسلمانان موسمانتر ددانیت، هه‌ما چ نه‌مایه‌ دێ بریارێ ده‌ت ودێ بێژیت ئه‌ز ئومبراتورێ موسلملنامه‌ ئه‌و ژى كو دچاڤپیكه‌فتن و د داخۆیانێن وی دا دیاره‌ كو ته‌ڤره‌كى ل ڤیره‌ دده‌ت و یێ د ل وێراهه‌ چ باش بیت یان چ خراب بیت. هه‌ر وه‌سا ژ كارێن وى یێن نه‌ره‌وا و نه‌مرۆڤایه‌تى بنپیكرن ژناڤبرنا پێڤاژۆیا ئاشتێێ بوو دگه‌ل په‌كه‌كێ و ده‌سپێكرنا شه‌رى و رژدى و به‌رده‌وامبوون سه‌باره‌ت ئوپه‌راسیوون و له‌شكركێشیان ل گه‌ل په‌كه‌كێ كه‌فتنا وى دناڤا ته‌ڤنێ ئالۆزێ سووریێ دا و بابه‌تێ داگیركرنا باژیرێ عه‌فرینێ و ده‌ستێوه‌ردانێن وى د كار و ئه‌ركێن وه‌لاتێن ده‌ردور دا وه‌ك عیراق و سووریا و قوبرس و قه‌ته‌ر وه‌ك نموونه‌ و ل ڤێ داویێ گرتنا ژیده‌رێن ئاڤا عیراقێ، هه‌ر وه‌سا گرتن و بنچاڤكرنا چالاكڤان و سیاسه‌تمه‌دارێن كورد و بزاڤا فه‌تحوللا گۆله‌ن و په‌رله‌مانتار و سه‌رۆكێن شاره‌داریان كو وه‌سا دیاره‌ ڤایرۆسێ كه‌ربوكین نه‌ته‌وه‌په‌رستیێ جهێ خوه‌ د ناڤا مێشكێ وان دا كریه‌ و نه‌شێن ده‌ستان ژڤێ ئێكێ به‌رده‌ن و ب تایبه‌تى ل گه‌ل كوردان و سه‌باره‌ت دۆزا وان یا ره‌وا ئه‌ڤێن مه‌ ئاماژه‌ پێ داى هه‌مى بووینه‌ هانده‌ر ژبۆ دووركه‌فتنا وێ ژ قۆلپا نیتۆ و ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپى و نێزیكبوونا وێ ل گه‌ل رۆسیا و ئیرانێ كو ئه‌ڤ چه‌نده‌ بوویه‌ جهێ دلگرانیا ئه‌مریكا و قۆلپا نیتۆ و ئێكه‌كتیا ئه‌ورۆپى. ئه‌ز وه‌سا دبینم كو پشتى هه‌لبژارتنان ئه‌ردوگان پتر دێ به‌ره‌ف غروورێ و شاشیان ڤه‌ چیت و دێ ب گه‌له‌ك ده‌ستدرێژیان وده‌ستێوه‌ردانان ڤه‌ ئه‌نجام دده‌ت، ئه‌و ژى كو د پرۆژێ وى دایه‌ كو له‌شكركیشێ بكه‌ته‌ سه‌ر قه‌ندیل و شنگال و مه‌خموور، ئه‌ڤجا وه‌لاتێ توركیا تووشى چه‌ندین قه‌یرانان كریه‌ ژ وان ژى یێ ئابوورى، ئه‌و ژى نزمبوونا لیره‌یێ توركى كو چ جاران نه‌گه‌هشتیه‌ ڤێ رادێ و تێكچوون و لاوازبوونا په‌یوه‌ندیێن ده‌ره‌كى و جیهانى و ده‌بلۆماسى و هه‌بوونا بێكاری و بلندبوونا بهایێ كه‌لوپه‌لان ل بازارى وه‌ك دیتن و نه‌رینا من ئه‌ردوگان د ڤێ گه‌را هه‌لبژارتنان دا نه‌د به‌رژه‌وه‌ندیا خه‌لكێ توركیا دایه‌، ئه‌و ژى كو دێ ره‌وش به‌ره‌ف خراببوونێ ڤه‌ به‌ت و دێ برینا وه‌لاتى، ئانكو یێ توركیا كویرتر لێكه‌ت كو دڤیا نه‌خشه‌یه‌كێ سیاسى ژبۆ ڤى وه‌لاتى هاتبا دانان كو ئه‌ڤ نه‌خشه‌یێ سیاسی یێ ڤێ گاڤێ هاتبا گوهۆرین.

ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ى
ژڤانه‌ كو ل رێكه‌فتى 24\6\2018 هه‌لبژارتنێن پێشده‌م یێن توركیا بهێنه‌ ئه‌نجامدان، ئه‌وژى كو دێ ركابه‌رى ل سه‌ر ((550)) كورسیان هێته‌كرن ژبۆ ب ده‌ستڤه‌ئینانا پۆستێ سه‌رۆك كۆمارێ توركیا كو ئه‌ڤ هه‌لبژارتنه‌ دێ هێنه‌ ئه‌نجامدان و هێشتا ماوێ قانوونى یێ هه‌لبژارتنان مایه‌ پتر ژ شه‌ش هه‌یڤان كو دێ ((59)) ملیۆن كه‌سان مافێ ده‌نگدانێ هه‌بیت. بۆ زانین كو دێ ((حه‌فت)) به‌ربژار ركابه‌ریێ ل سه‌ر ڤى پۆستى كه‌ن، ژ وان ژى پارتێن مه‌زنن و خودان جه‌ماوه‌رن وه‌ك پارتا دادوگه‌شه‌پێدان ئه‌كه‌په‌ د گه‌ل دا پارتا مه‌هه‌پێ كو به‌ربژارێ .. هه‌ڤپشكێ هه‌ردویان سه‌رۆك كۆمارێ ڤێ گاڤێ ره‌جه‌ب ته‌ییب ئه‌ردوگانه‌ و پارتا جه‌هه‌پێ (پارتا گه‌ل یا كۆمارى) كو به‌رارێ وێ موهه‌رم ئینجه‌یه‌ و پارتا دیمۆكراتیكا گه‌لان هه‌ده‌پێ كو به‌ربژارێ وێ هه‌ڤسه‌رۆكێ وێ یێ زیندانكرى سه‌لاح ئه‌لدین ده‌میرتاشه‌ و هه‌ر وه‌سا پارتا (ایی) (واته‌ پارتا باش و جاك) كو به‌ربژاری وێ مه‌رال ئا كشنه‌ر و پارتا سه‌عاده‌ت كو به‌ربژێێرێ وێ كه‌ره‌م قه‌ز ئوغلو یه‌ و پارتێن نیشتیمانى كو به‌ربژارێ وان دوغو بارینجاك و پارتا (داد) كو به‌ربژارێ وێ نه‌جده‌ت ئۆز. بۆ زانین كو مه‌ترسیا پارچه‌بوونا ئاكپارتێێ هه‌بوو كو ئه‌ڤ یه‌كه‌ د ئارادابوو، ئه‌و ژى كو (50) په‌رله‌مانتارێن ڤێ پارتێ ئانكو ئه‌كه‌پێ بچنه‌ د ناڤ رێزێن پارتا سه‌عاده‌ت دا كو ئه‌ڤ یه‌كه‌ دا بیته‌ ئه‌گه‌رێ كێمبوونا ده‌نگێن ئاكپارتیێ د ڤان هه‌لبژارتنان دا كو پارتا سه‌عاده‌ت هه‌مى بزاڤ كرن كو ئه‌ڤ پرۆژه‌ سه‌ربگریت به‌س سه‌ر نه‌گرت كو ئه‌ڤ په‌رله‌مانتارێن مه‌ ئاماژه‌ پێ دایى ژ لایه‌نگرێن عه‌بدولا گوول بوون، سه‌رۆك كۆمارێ به‌رێ یێ توركیا مه‌ره‌م ژێ كو عه‌بدولا گوول خوه‌ به‌ربار بكه‌ت ژبۆ ڤى پۆستى، لێ ڤێ ئێكێ سه‌ر نه‌گرت ژئه‌گه‌رێ فشارێن ئه‌ردۆگانى و پارتا وى ئه‌كه‌پێ ل سه‌ر عه‌بدولا گوول. هه‌ژى گۆتنی یه‌ كو ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ چه‌ندا مه‌ به‌حس ژێ كرى ئه‌نجامێن باش ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ ئینابانه‌ و سه‌رگرتبا دا بیته‌ ئه‌گه‌رێ بنكه‌فتنا ئاكپارتێی و كه‌سایه‌تیا ئه‌ردوگانى د ڤان هه‌لبژارتنان دا كو ڤان هه‌لبژارتنان گرنگیا خوه‌ هه‌یه‌ بۆ كوردان كو دڤیا هه‌مى پارت و لایه‌نێن كوردى و هه‌ده‌په‌ ب ئێك لیسته‌ پشكدار ببان د ڤان هه‌لبژارتنان دا. ب دیتن و نه‌رینا من كو دڤێت كورد ب وه‌ریسێ چ كه‌سه‌كێ و ب چ لایه‌نه‌كێ نه‌چنه‌ كه‌ڤرى و باوه‌ریا خوه‌ پێ نه‌هینن، چنكو سیاسه‌تا وان چ گه‌ورێن ناكه‌ڤنێ سه‌باره‌ت دۆزا كوردان ل ڤى وه‌لاتى و چ ژ یا ئه‌ردۆگانى و ئاكپارتیێ كێمتر نینه‌، وه‌ك ئه‌و ژى ل سه‌ر ده‌سهه‌لاتێ كو كورد خودان سه‌ربۆرن د گه‌ل دا و ب تایبه‌تى جه‌هه‌پی كو ڤان هه‌لبژارتنان دێ جوداهى هه‌بیت به‌راورد ل گه‌ل یێن ریفراندۆما 16\4\2017 كو ئه‌كه‌پێ (317) كورسى ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ ئیناین ژ به‌ر چه‌ند ئه‌گه‌ره‌كان ژ وان ژى شه‌ڕێ ناڤخوه‌یێ ل گه‌ل په‌كه‌كێ و گرتن و بنچاڤكرنا سیاسه‌تمه‌دار و چالاكڤانین كورد و هه‌ر وه‌سا ب هه‌مان شێوه‌ ل گه‌ل په‌رله‌مانتار و هه‌ڤسه‌رۆكێن هه‌ده‌پێ ژ وانژى هه‌ڤسه‌رۆكێ ڤێ پارتێ سه‌لاحه‌ددین ده‌میرتاش كو دادگه‌ها توركیا ئازادكرنا وى حه‌تا نوكه‌ ره‌دكریه‌ و گرتن و بنچاڤكرنا گرۆپی (فه‌تحولا گوولن) ب بهانه‌یا كۆده‌تایا 16 \3\ 2016 و له‌شكركێشیا وێ بۆ سه‌ر باژێرێ عه‌فرینێ و بنپێكرنا و پێشیلكرنا مافێ مرۆڤ و ناكۆكیێن د ناڤبه‌را ئاكپارتێێ ب خوه‌ دا و نزمبوونا ئاستێ لیره‌یێ توركى د بازارى دا و ب تایبه‌تى ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ و ده‌ستیوه‌ردانێن وێ دكار و ئه‌ركێن وه‌لاتێن ده‌ردۆر دا و ب تایبه‌تى سووریایێ و هه‌ر وه‌سا دووركرنا سه‌رۆكێن شاره‌داریان كو ره‌گه‌ز كوردن و دانانا قه‌یوومان ل جهێ وان و هه‌ده‌ركرنا مالێ گشتى كو زۆربه‌ى وێ دهێته‌ ته‌رخانكرن و مه‌زاختن ژبۆ مه‌رمێن وى و پارتا وى و ب تایبه‌تى، یێن له‌شكرى و مخابراتى و هه‌والگیرى و هه‌ر وه‌سا و ل ڤێ داویێ كو ژ كارێن وى یێن نه‌ره‌وا و نه‌مرۆڤایه‌تى، ئه‌و ژى گرتنا ژێده‌رێ ئاڤا عیراقێ و د مه‌ها پیرۆزا ره‌مه‌زانێ دا كو دڤێت راده‌یه‌ك بۆ بهێته‌ دانان، ئه‌و ژى كو نه‌خشه‌یێ سیاسی ل ڤى وه‌لاتى بهێته‌ گه‌ورین ب هه‌ر ره‌نگه‌كێ بیت، چنكو وه‌سا بۆ ئه‌ردۆگانى ژى ناچیته‌ سه‌رى كو هه‌ما ل دووڤ حه‌ز و ئاره‌زۆیێن خوه‌ كار بكه‌ت و خوێیا خوه‌ بكه‌ته‌ د ناڤ هه‌مى گراران و هه‌ر د ڤى بیاڤى دا تێكچوونا په‌یوه‌ندیێَن توركیا ل گه‌ل پتریا وه‌لاتێن جیهانێ ژ وان ژى ئه‌مریكا و به‌رتانیا و ئه‌لمانیا و ئیسرائیل و یۆنان و قوبرس و حه‌تا عه‌ره‌بستانا سعوودى و. هتد وه‌سا دیاره‌ كو د ڤان هه‌لبژارتنان دا عه‌له‌وى ده‌نگێن خوه‌ ناده‌نه‌ ئاكپارتیێ و دێ ده‌نگێن وان چن بۆ هه‌ده‌پێ و جه‌هه‌پێ كو (10) مه‌لیۆن عه‌له‌ویان مافێ ده‌نگدانێ هه‌یه‌ ل توركیا، له‌ورا دێ بینى رۆژانه‌ گه‌فێن ئه‌ردوگانى سه‌باره‌ت هێرشكرنێ بۆ سه‌ر قه‌ندیل و شه‌نگال و مه‌خموور، ئه‌و ژى ژبۆ پتر ب ده‌ستڤه‌ئینانا ده‌نگێن توركێن شۆفێنى و نه‌ته‌وه‌په‌رست. وه‌سا دبینم كو نه‌دووره‌ د ڤێ گه‌را هه‌لبژارتنان دا ده‌نگێن ئاكپارتێى به‌ر ب كێمڤه‌بوونێ ڤه‌ بچن ژ ئه‌گه‌رێ مه‌ ئاماژه‌ پێ داى به‌س ب نه‌رینا من كو دێ هه‌ر ئه‌ردوگان و ئاكپارتى مینیت ل سه‌ر كورسیا ده‌سهه‌لاتێ، ژبه‌ر كو هه‌ر تشته‌ك د ده‌ستێن وان دایه‌، وه‌سا دیاره‌ كو دێ ئه‌كه‌په‌ و جه‌هه‌په‌ كه‌ڤنه‌ د ركابه‌ریێ دا و هه‌ر د ڤى چارچووڤه‌ى دا كو گه‌له‌ك به‌ربژارێن هه‌ده‌پێ ره‌گه‌ز توركن و نه‌نیاسن، به‌روڤاژى هه‌لبژارتنێن به‌رى نوكه‌، ئه‌ڤه‌ ژى بوویه‌ ئه‌گه‌رێ دلگرانیا كوردان سه‌ره‌راى بلندبوونا ده‌نگێن نه‌رازیبوونێ سه‌باره‌ت زیندانكرنا هه‌ڤسه‌رۆكێ هه‌ده‌پێ سه‌لاحه‌دین ده‌میرتاش، كو چێدبیت ده‌نگێن هه‌ده‌پێ نه‌ د ئاستێ پێدڤى دابن، ئه‌و ژى ژ به‌ر ئه‌ڤ به‌ربژێران نه‌ كورد د ناڤا هه‌ده‌پێ دا، چنكو كورد ده‌نگێن خوه‌ ناده‌نه‌ ڤان به‌ربژاران یین نه‌ كورد و نه‌نیاس كو ئه‌ڤ به‌ربژاره‌ ب دلێ كوردێن باكۆ نینن كو ره‌خنه‌یێن دژوار ل هه‌لویستێ هه‌ده‌پێ دكرن، چنكو یێ گۆتى یێ بیانى ب ده‌رێ گۆشتێ رانى هه‌ر دێ بى په‌شێمانى، ئه‌ڤه‌ ژى سیاسه‌ته‌كا شاشه‌ سه‌باره‌ت هه‌ده‌پی كو دێ زیان گه‌هنه‌ هه‌ده‌پێ و مفادارێن ئێكێ دێ ئه‌ردوگان و ئاكپارتى بن كو ب ڤێ چه‌ندی دێ ره‌وشا كوردان ل توركیێ گه‌له‌ك خرابتر و ئالۆزترلێ هێت وه‌سا دبینم كو هه‌ده‌په‌ وه‌كى جاران بشێت پرانیا ده‌گێن كوردان ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ بینیت، كو چه‌ندین كه‌سێن هه‌ژى و خودان شیان د ناڤا جڤاكێ كوردى ل كوردستانا باكۆردا هه‌نه‌ كو نوونه‌راتیا وان بكه‌ن و ببنه‌ به‌ربژارێن وان كو ب ڤێ ئێكێ دێ كورد ژى پشته‌ڤانیێ لێ كه‌ن و دێ ده‌نگێن خوه‌ ده‌نێ به‌روڤاژى ڤێ ئێكێ ئه‌و ژى كو ئاكپارتیێ گه‌له‌ك كه‌سێن كورد كو به‌رى نوكه‌ د ناڤا لیستا وێ دا بوون ده‌رئێخستینه‌ ئه‌و ژى پشتى رێككه‌فتن كرى ل گه‌ل پارتا نه‌ته‌وه‌په‌رست كو ئه‌گه‌ر هه‌ده‌په‌ ب ڤى كارێ شاش نه‌راببا، دا پرانیا ده‌نگێن كوردان ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ ئینیت و دا شێت پشتا ئه‌ردۆگانى و ئاكپارتێی شكێنیت، چنكو وه‌كو دبێژن ماستێ ئه‌ردۆگانى و پارتا وى ئه‌كه‌پی ترش بوویه‌. كو ب ڤێ یه‌كێ هه‌ده‌په‌ دێ وه‌كه‌ت كو جاره‌كا دى كوردێن باكۆر ده‌نگێن خوه‌ بده‌نه‌ هنده‌ك پارت و كه‌س و
لایه‌نێن دى.

ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ى

رۆژى ستوونا سیێ یه‌ ژ ستوونین ئایینێ ئیسلاما پیرۆز، پشتى شادێ (شهاده‌تێ) و نڤێژێ، رۆژى ل سالا دووی مشه‌ختی یا هاتیه‌ سه‌پاندن ل سه‌ر ئوممه‌تا محه‌مه‌دی، سلاڤێن خودێ ل سه‌ر بن، رۆژى ئه‌ركه‌كه‌ ل سه‌ر كێ؟ هه‌ر كه‌سه‌كێ موسلمان بیت و یێ ب عاقل بیت و هوشمه‌ند بیت و گه‌هشتبیته‌ قووناغا بالغبوونی و شیانێن رۆژى گرتنی هه‌بن، ئانكو یێ نه‌ساخ نه‌بیت و یێ ئاكنجى بیت و نه‌یی ریڤینگ و كاروانیى بیت (مسافر بیت) مه‌ها ره‌مه‌زانێ مفایێن خوه‌ هه‌نه‌، سه‌باره‌ت مرۆڤێ رۆژیگر، د ڤێ هه‌یڤێ دا، خێزانێن ده‌ستكورت و هه‌ژار و كیم ده‌رامه‌ت چاڤه‌رێ كه‌سانێن ده‌وله‌مه‌ندن ژبۆ درێژبكه‌ن ب رێیا هاریكارى و زه‌كات و سه‌ده‌قاتێن مالێ خوه‌، كو ئه‌ڤ خێزانێن فه‌قیر و هه‌ژار ب هاتنا ڤێ مه‌ها پیرۆز ژ هه‌ر كه‌سه‌كێ دیتر پتر دكه‌یفخۆش و د شاد و د مفادارن، مرۆڤێ ب رۆژى هه‌ست ب ئارامبوونی دكه‌ت و یێ دلۆڤانه‌ و گرنگیێ دده‌ته‌ مرۆڤاتیێ و خودان سه‌بر و هه‌داره‌ و مرۆڤه‌كێ ل به‌ر خوه‌ راوه‌ستیایه‌ و ب چ ره‌فتارێن نه‌باش و نه‌شرین نارابیت و گرنگیێ دده‌ته‌ ساخله‌میا خوه‌ و رۆژیان مفایێن خوه‌ هه‌نه‌ و ب تایبه‌تى كو ئاشكی مرۆڤى (مه‌عیده‌) بێهنا خوه‌ ڤه‌دده‌ت د ڤان (30) رۆژان دا وهه‌ر وه‌سا كو مرۆڤێ رۆژیگر گه‌له‌ك نڤێژ و سونه‌ت و ته‌راویحان دكه‌ت، ئه‌ڤێ ئێكێ ژى مفایێن خوه‌ هه‌نه‌ و یا ژ هه‌موویان گرنكتر مرۆڤێ ب رۆژى هه‌ست ب وان خێزانان دكه‌ت یێن هه‌ژار و به‌لنگاز كو په‌یداكرنا پاریه‌كی نانێ رۆژانه‌ ل ده‌ڤ وان زۆر یا ب زه‌حمه‌ت بیت و هه‌ر د ڤى كڤانى دا شادبوونا وه‌لاتیان ب ئه‌نجامدانا ئێك ژڤان پێنچ ئه‌ركێن خودێ كرینه‌ ئه‌رك ل سه‌ر مرۆڤین موسلمان واته‌ و رامانێن خوه‌ هه‌نه‌ و ب تایبه‌تى شادبوونا زارۆیان ب دووماهك هاتنا ڤی َ هه‌یڤێ و هاتنا جه‌ژنێ خۆشیه‌كا دیتر ل ده‌ڤ مرۆڤى په‌یدادكه‌ت سه‌ره‌راى هندێ كو هه‌ر خیزانه‌ك گۆژمه‌كێ هه‌ره‌ مه‌زن یێ پاره‌ى ژبۆ پێدڤیێن ڤێ مه‌ها پیرۆز دمه‌زێخیت ئه‌گه‌ر مرۆڤ به‌راوه‌ر دكه‌ت ل گه‌ل خه‌رجیێن مه‌ هه‌یین، دێ لێ ئه‌ڤه‌ ژى ژبۆ خێزانێ دبیته‌ ئه‌جر و سه‌ده‌قه‌ و هه‌ر د ڤى بیاڤى دا ئالوگۆركرنا خوارنێن جۆره‌ و جۆر به‌رى فتارێ د ناڤبه‌را جیرانان دا جوانیه‌كا دیتر و خۆشیه‌كا دیتر دده‌ته‌ ڤی مه‌ها پیرۆز، ئه‌و ژى كو په‌یوه‌ندیێن جڤاكى و خێزانى ب هێزتر دئێخن، ژبه‌ر كو مرۆڤێ ب رۆژى دلێ وى هه‌ر تشته‌كى دخوازیت و هه‌ر وه‌سا پێداویسیێن ڤێ مه‌هێ دزۆرن به‌س خودێ هاریكار و پشته‌ڤانه‌ و ب ساناهى ده‌رباز دبیت و خودێ سه‌هل دكه‌ت د سه‌ر هندێ را كو ئه‌م نها كه‌فتینه‌ د قه‌یرانه‌كا كوژه‌ك دا كو كارتێكرنه‌كا نێگه‌تیڤ كریه‌ سه‌ر هه‌مى ده‌مارێن ژیانێ و نه‌دلره‌حه‌تیه‌ك ل جه‌م خه‌لكى په‌یداكریه‌.

ژڤانه‌ كو ل رێكه‌فتى 12\5\2018 هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ عیراقێ بهێنه‌ ئه‌نجامدان كو د ڤان هه‌لبژارتنان دا دێ (24) ملیۆن كه‌سان مافێ ده‌نگدانێ هه‌بیت و (205) كیانێن سیاسى، خوه‌ تۆماركرینه‌ ل ده‌ڤ كومسیۆنا بالا یا هه‌لبژارتنان كو ژمارا هه‌ڤپه‌یمانان دبنه‌ (27) هه‌ڤپه‌یمانى، ئه‌و ژى كو ژلایێ كوموسیۆنێ ڤه‌ هاتینه‌ په‌سه‌ندكرن و باوه‌رى پێكرن كو ژمارا پارت و لایه‌نێن سیاسى یێن ڤان هه‌ڤپه‌یمانان دبنه‌((88 )) پارت و لایه‌ن ئه‌و ژى كو دێ ركه‌به‌رى ل سه‌ر 329 كورسیێن په‌رله‌مانى كه‌ن و ژمارا به‌ربژێران دبنه‌ ((6904)) هزار به‌ربژار هه‌ژى گۆتنێ یه‌ كو (96) به‌ربژار هاتینه‌ دوورخستن ژ لایێ لیژنا ده‌ستپاكیێ ڤه‌ كو ل دووڤ داخوازیا كومسیۆنێ دڤێت لایه‌نێن سیاسى هنده‌ك به‌بژارێن دى ل جهێن وان بهێنه‌ ده‌ستنیشانكرن كو دێ (245) هزار فه‌رمانبه‌ر ژلایێ كومسیۆنێ ڤه‌ چاڤدێریا ڤان هه‌لبژارتنان كه‌ن كو كورسیێن پارێزگه‌هێن هه‌رێما كوردستانێ دبنه‌ (46) كورسى دهۆك (11) كورسى + ئێك كورسى كۆتا بۆ برایێن كریستیان) و هه‌ولێر 15 كورسى) + ئێك كورسى كۆتا بۆ كریستیانان) و(سلێمانیێ ل گه‌ل حه‌له‌بچه‌ 18 كورسى) یا دیاره‌ و ته‌شى ژى وه‌سا یا درێسیت كو دێ گه‌رموگۆریه‌كا هه‌ره‌ ب هێز هه‌بیت ل پارێزگه‌ها سلیمانیێ دهه‌وا هه‌لبژارتنان دا پتر ژهه‌ر پارێزگه‌هه‌كا دیتر. سه‌باره‌ت شیعه‌یان دابه‌ش بووینه‌ ل سه‌ر سێ لیسته‌یێن سه‌ره‌كى و هنده‌كێن ناڤنجى و بچوویك دابه‌ش بووینه‌ لیستا ئێكێ بناڤێ لیستا سه‌ركه‌فتنا عیراقێ (النسر) ب سه‌رۆكاتیا حه‌یده‌ر عه‌بادى كو پێكدهێت ژ هنده‌ك كه‌سانێن بێلایه‌ن و ئه‌كادیمى و كته‌كا كێم یا حه‌شدا شه‌عبى و هنده‌ك پارت و لایه‌نێن سیاسى و ره‌وتێ ئه‌لحیكمه‌ ب سه‌رۆكاتیا عه‌ممار ئه‌لحه‌كیم و پارتا فه‌زیله‌ و هنده‌ك كه‌سانێن عه‌شائیرى و د گه‌ل دا لیسته‌یا ئیبراهیم ئه‌لجه‌عفه‌رى و كۆتله‌یا منته‌سیرۆن و هه‌ر وه‌سا كوتله‌یا عیراقا بێلایه‌ن كو دبنه‌ ((50)) گرۆپ و كیانێن سیاسى ئه‌گه‌ر ڤان هه‌رسێ كوتله‌یان خوه‌نه‌ ڤه‌كێشا بیت ژ كۆتله‌یا حه‌یده‌ر عه‌بادى كو جێدبیت گه‌له‌ك گوهۆرین د ڤان هه‌رسێ لیسته‌یێن مه‌زن دا په‌یداببن. لیسته‌یا دووێ ژێر ناڤێ لیسته‌یا ئه‌لقانوون ب سه‌رۆكاتیا نوورى ئه‌لمالكى كو پێكدهێت ژ هنده‌ك گرۆپێن حه‌شدا شه‌عبى و هنده‌ك پارت و لایه‌ن و كه‌سانێن سیاسى و پرۆفیشینه‌ل (بێلایه‌ن) و ئه‌كادیمى و عه‌شائیرى و ل گه‌ل دا لیسته‌یا ته‌یار ئه‌لوه‌سه‌ت ب سه‌رۆكاتیا موه‌فق ئه‌لروبیعى و هنده‌ك كه‌سایه‌تیێن سوننه‌ وه‌ك وه‌زیرێ به‌ره‌ڤانیا عیراقێ یێ به‌رى خالد ئه‌لعوبیدى، هه‌ر وه‌سا لیسته‌یا (سێێ)، ئه‌و ژى ژێر ناڤێ (ئه‌لفه‌تح) ب سه‌رۆكاتیا هادى ئه‌لعامرى كو پێكدهێت ژ هێزا به‌در و هنده‌ك گرۆپێن حه‌شدا شه‌عبى یێن رادیكال (توندره‌و)، وه‌ك عه‌سائیب ئه‌هل ئه‌لحه‌ق و سه‌رایا ئه‌لنوجه‌با و سه‌ید ئه‌لشوهه‌دا و ئه‌بۆ فه‌زل ئه‌لعه‌باس و سه‌رایا عاشورا‌و و حزب الله‌، هه‌ر وه‌سا ل گه‌ل دا لیسته‌یا منته‌سیرۆن و جڤاتا ئیسلامیا عیراقێ ب سه‌رۆكاتیا دكتۆر. هومام حه‌مودى و هه‌ر وه‌سا د گه‌ل دا لیسته‌یا عیراقا بێلایه‌ن. ئه‌ز وه‌سا دبینم و ب نه‌رینا من كو دێ ئیرانێ رۆله‌كێ ئه‌كتیف هه‌بیت د ڤان هه‌لبژارتنان دا ئه‌و ژى كو هه‌ر لیسته‌یه‌كا ژڤان هه‌ر سێ لیسته‌یان پشته‌ڤانیا وێ بكه‌ت دێ ب سه‌رئێخیت، هه‌ر وه‌سا لیسته‌یه‌كا دیتر ئه‌و ژى لیسه‌تیا موقته‌دا ئه‌لسه‌در ب سه‌رۆكاتیا موقته‌دا ئه‌لسه‌در كو پێكدهێت ژ هنده‌ك پارت و لایه‌ن و كیانێن سیاسى و پرۆفیشینه‌ل ( بێ لایه‌ن ) و ئه‌كادیمى و عه‌شائیرى و ل گه‌ل دا سه‌رایا ئه‌لسه‌لام كو ئه‌ڤ لیسته‌یه‌، ژى خودان جه‌ماوه‌ره‌كێ زۆره‌، هه‌ر وه‌سا هه‌ڤپه‌یمانیا سائیرۆن ب سه‌رۆكاتیا حه‌سه‌ن ئه‌لعاتولى سه‌رۆكێ پارتا ئه‌لموسته‌قبه‌ل كو پێكدهێت ژپارتا ئیستیقلال و پارتا شیۆعى (كومونێست) ب سه‌رۆكاتیا رائید فه‌همى سكرتێرێ ڤێ پارتێ و پارتا هه‌ڤپه‌یمانیا عیراقێ ب سه‌رۆكاتیا سه‌عد عاسم ئه‌لجه‌نابى سه‌رۆكێ ڤێ پارتێ وپارتا ئه‌لده‌وله‌ و دادپه‌روه‌ریێ ب سه‌روكاتیا غه‌سان ئه‌لجبۆرى و پارتا هه‌ڤپه‌یمانیا گه‌نجان و گۆرانێ ب سه‌رۆكاتیا عه‌دنان ئه‌لعه‌زاوى و پارتا ئه‌لته‌ره‌قى و چاكسازى ب سه‌رۆكاتیا موزر شه‌وكه‌ت و هه‌ر وه‌سا لیسته‌یا هه‌ڤپه‌یمانیا چاكسازیا نیشتیمانى دگه‌ل دا چه‌ندین كه‌ سایه‌تى و لایه‌نێن دى ب سه‌روكاتیا دكتور ئیبراهیم ئه‌لجه‌عفه‌رى وهه‌ر وه‌سا هه‌بوونا چه‌ندین لیسته‌یێن دى ژێر چه‌ندین ناڤان و هه‌ر وه‌سا لیسته‌یا نیشتیمانى ب سه‌رۆكاتیا دكتۆر ئه‌یاد عه‌لاوى كو پێكدهیت ژ لیسته‌یا سه‌لیم ئه‌لجبۆرى و لیسته‌یا سالح ئه‌لموتلك و هنده‌ك كه‌سانێن ئه‌كادیمى و عه‌شائیرى و پرۆفیشینه‌ل (بێ لایه‌ن) و هنده‌ك كه‌سانێن شیعه‌یێن میانره‌و( معتدل) كو ئه‌ڤ لیسته‌یه‌ (30) پارت و لایه‌ن و كیانێن سیاسى بخوه‌ڤه‌ دگریت هه‌ر وه‌سا لیسته‌یا هه‌ڤپه‌یمانیا قرار ئه‌لعیراقێ ب سه‌رۆكاتیا ئوسامه‌ ئه‌لنوجیفى كو ئه‌و ژى پێكدهیت ژ چه‌ند پارت ولایه‌ن و كه‌سایه‌تیێن سیاسى و بێ لایه‌ن وئه‌كادیمى و دگه‌ل دا لیسته‌یێا پرۆژێ ئه‌لقرارا ئه‌لعیراقى ب سه‌رۆكاتیا خه‌میس ئه‌لخه‌نجه‌ر كو پێكدهێت ژ كه‌تله‌یا سه‌لمان ئه‌لجومه‌یلى و زافر ئه‌لعانى و ئه‌حمه‌د ئه‌لمه‌سارى و خه‌میس ئه‌لخه‌نجه‌ر ئه‌گه‌ر ڤان هه‌ر چاران ژى خوه‌ نه‌ڤه‌كێشابیت ژلیسته‌یا ئۆسامه‌ ئه‌نوجه‌یفى و لیسته‌یا نه‌ینه‌وا ناسناما مه‌یه‌ ب سه‌رۆكاتیا هاشم الیاس سلتان ئه‌لجه‌ماس كو ئه‌وژى ژ چه‌ند كه‌سایه‌تى و ئه‌كادیمى و كه‌سایه‌تیێن بێ لایه‌ن پێكدهێت. گومان تێدا نینه‌ كو د ڤان هه‌لبژارتنان دا دێ هه‌ڤركى و ركه‌به‌ریه‌كا هه‌ره‌ ب هێز هه‌بیت دناڤبه‌را لیسته‌یا عه‌بادى و مالكى و هادى ئه‌لعامرى دا و بتایبه‌تى د ناڤبه‌را لیسته‌یا عه‌بادى و لیسته‌یا هادى ئه‌لعامرى ئه‌وژى كا دێ كى بیته‌ به‌خۆكى به‌ران و دێ پێت خوه‌ د كورسیا ده‌ستهه‌لاتێ عیراقێ دانیت وه‌سا دیاره‌ كو د ڤان هه‌لبژرتنان دا دێ شیعه‌ زورینه‌یا كورسیان ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ ئینن كو ئه‌ڤ چه‌نده‌ ڤه‌دگه‌رێت ژبۆ لاوازبوونا پێگه‌یێ كوردان وسوننه‌یان وهه‌ر وه‌سا كو شیعه‌ ((65-66% ژرێژه‌یا عیراقێ پێكدهینن)) هه‌ر وه‌سا كو زۆربه‌ى ده‌ڤه‌رێن سه‌ننه‌یان ژى ئارامى و سه‌قامگیریێ لێ نه‌به‌ر قرار بوویه‌ و ئاواره‌نه‌ و هێشتا نه‌ڤه‌ ڤه‌ریاینه‌ سه‌ر جه و مالێن خوه‌ و ده‌ڤه‌رێن كوردنیشین ئه‌ڤێن به‌ر ده‌ڤه‌رێن كێشه‌دار دكه‌ڤن دبن كونترۆلا حه‌شد ئه‌لشه‌عبى ڤه‌نه‌ كو وه‌سا دیاره‌ ئه‌ڤ ده‌ڤه‌رێن مه‌ ئاماژه‌ پێ داى رێژه‌یا پشكداربوونێ دێ نه‌ دئاستێ پێدڤى دابیت. هه‌ر وه‌سا لیسته‌یه‌كا دیتر ب ناڤێ هه‌ڤپه‌یمانیا (به‌غداد) ب سه‌رۆكاتیا مه‌حموود ئه‌لمه‌شهه‌دانى دگه‌ل دا چه‌ند لایه‌ن و كه‌سایه‌تیێن سووننى و ئه‌كادیمى و پرۆفیشینه‌ل (بێ لایه‌ن). هه‌ر وه‌سا لیسته‌یه‌كا دى ژێر ناڤێ هه‌ڤپه‌یمانیا (ته‌مه‌دون) ب سه‌رۆكاتیا مه‌ئمول ئه‌لسامه‌رائى كو ئه‌و ژى ژ چه‌ند لایه‌ن و كه‌سایه‌تیێن سوننى پێكدهێت كو زۆربه‌ى به‌ربژێرێن وى ئافره‌تن. ئه‌ڤه‌ سه‌باره‌ت شیعه‌ و سوننه‌یان سه‌باره‌ت كوردان دڤان هه‌لبژارتنان دا زۆربه‌ى وان دێ ب لیسته‌یێن جودا جودا پشكدار بن وه‌ك پارتى و ئێكه‌تى و گۆران و كومه‌ل و هه‌بوونا سێ هه‌ڤپه‌یمانیان وه‌ك هه‌ڤپه‌یمانیا ئێگرتوویا ئیسلامى یا كوردستانێ دگه‌ل بزوتنه‌وه‌یا ئیسلامى و چاكسازیا ئیسلامى یا دووێ هه‌ڤپه‌یمانیا ڤه‌لڤینا نه‌وه‌ى نووێ ل گه‌ل ته‌ڤگێرا ئازادى و هه‌ڤپه‌یمانیا دیمۆكراسیا گه‌ل و یاسێێ هه‌ڤپه‌یمانیا نیشتیمانى بۆ دیمۆكراتیێ و دادپه‌روه‌ریێ دگه‌ل پارتا زه‌حمه‌تكێشێن كوردستانێ. كو كورد بێدڤى ب هه‌ڤپه‌یمانیه‌كێ نه‌ پشتى هه‌لبژارتنان ئه‌ڤ نه‌پشداربوونا كوردان ب ئێك لیسته‌یه‌ ڤه‌دگه‌رێت ژ بۆ لاوازبوونا پێگه‌یێ كوردان دچارچووڤه‌یێ عیراقا ڤێ گاڤێ دا كو دڤیا ب ئێك لیسته‌ پشكدار ببانه‌ كو ئه‌ڤه‌ هه‌مى ڤه‌دگه‌رێن ژبۆ ناكۆكیێن د ناڤبه‌را پارت و لایه‌نێن كوردى دا و هه‌بوونا ده‌رزان د ناڤ ناڤمالیا وان دا و نه‌ئێكگرتن و نه‌ ئێكرێزیا وان، هه‌ر وه‌سا ناكۆكیێن د ناڤبه‌را به‌غدا وهه‌ولێرێ دا و بۆیه‌رێن (16) ئوكتوبه‌رێ وهه‌بوونا قه‌یرانا ئابوورى یا كۆژه‌ك. هه‌ر د ڤى بیاڤى دا كو دێ توركومان د ڤان هه‌لبژارتنان دا پشكدار بن ب لیسته‌یه‌كێ ب سه‌رۆكاتیا ئه‌رشه‌د ئه‌لسالحى كو پێكدهێت ژچه‌ند كه‌سایه‌تیێن تركومان و بێ لایه‌ن و هه‌ر د ڤى كڤانى دا كو هنده‌ك توركومانێن شیعه‌ مه‌زهه‌ب خوه‌ دایه‌ دگه‌ل لیسته‌یێن شیعه‌یان وه‌ك لیسته‌یا مالكى و عه‌بادى وعامرى و سه‌در و حه‌كیم و…هتد و هه‌ر وه‌سا لیسته‌یه‌ك ژێر ناڤێ لیسته‌یا كلدوئاشۆر و سریان كو دێ هه‌ڤركیێ ل سه‌ر كودا كه‌ن كو نه‌دوره‌ وب دیتن و نه‌رینا من ژبه‌ر ناكۆكیێن ڤێ گاڤێ د ناڤبه‌را شیعه‌یان دا و ب تایبه‌تى وه‌ك مه‌ به‌حس ژێ كرى د ناڤبه‌را عه‌بادى و مالكى و عامرى و سه‌در و حه‌كیم دا ئه‌وژى كو ئه‌گه‌ر شیعه‌ خوه‌ نه‌كه‌نه‌ ئێك پشتى هه‌لبژارتنان وه‌سا دبینم ئه‌وژى كو ئه‌گه‌ر سونه‌ د ئێكگرتى بن دێ نێزیكى پۆستێ سه‌رۆك وه‌زیران بن به‌س ئه‌ڤ یه‌كه‌ سه‌ر ناگریت ژبه‌ر وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى ده‌ستتێوه‌ردانێن راسته‌وخوه‌یێن ئیرانێ، ئه‌و ژى كو سوننه‌یان ژى سه‌ربۆرێن هه‌ین دگه‌ل شیعه‌یان د ڤى بیاڤى دا ئه‌وژى د هه‌لبژارتنێن رابردو دا وه‌ك لیسته‌یا ئه‌لعیراقیه‌ ب سه‌رۆكاتیا دكتور ئه‌یاد عه‌لاوى كو زۆرینه‌یا وان ژ سه‌ننه‌ مه‌زهه‌بان پێكدهات وه‌ك پرانیا ده‌نگان ب ده‌ست خوڤه‌ ئیناین كو ئه‌ڤ چه‌نده‌ شیعه‌یان قه‌بوول نه‌كرى وعیراق ماوه‌یه‌كێ مایه‌ بێ حوكمه‌ت و هه‌ر ل داویێ ئه‌ڤ پۆسته‌ بۆ شیعه‌یان ماى و نوورى ئه‌لمالكى بوویه‌ سه‌رۆك وه‌زیران چنكو ئه‌م هه‌موو دزانین هه‌ڤسارێ ده‌ستهه‌لاتا عیراقێ د ده‌ستێن ئیرانێ دایه‌ ئه‌وژى كو چاوا وێ بڤێت دێ وه‌سا بخوه‌ ره‌فتارێ و سه‌ره‌ده‌ریێ وجموجۆلێ پێ كه‌ت كو ب هه‌ر ره‌نگه‌كى رێ ناده‌ت و ناهێلیت كو سوننه‌ مه‌زهه‌ب ده‌ستهه‌لاتێ وه‌ربگرن ل عیراقێ چونكو ل ده‌ڤ وان هێلا سۆره‌. هه‌ژى گۆتنێ یه‌ كو دڤێت ژبیر نه‌كه‌ین ئه‌و ژى كو دێ مه‌زهه‌بیێ و عه‌شیره‌ت گه‌ریێ رۆله‌كێ به‌رچاڤ و كاریگه‌ر هه‌بیت و دێ بگشتى رێژه‌یا پشكداربوونێ نه‌ د ئاستێ پێدڤى دابیت د ڤان هه‌لبژارتنان دا.
نڤێسه‌ر\ ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ى

ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ى
ئه‌شكه‌رایه‌ كو خۆپێشاندان مافه‌كێ ره‌وایێ ژ هه‌ر ملله‌ته‌كى یه‌ و باشترین و چاكترین بژاره‌یه‌ ژبۆ لادانا هه‌ر رژێمه‌كێ رژێما ئیرانێَ وه‌ك نموونه‌ كو ئه‌ڤ رژێمه‌ ب ئاگر و ئاسنى سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل بارودۆخێ ئیرانێ دكه‌ت. یا خۆیایه‌ كو ئه‌ڤه‌ ده‌مه‌كه‌ خۆنیشادانێن نه‌رازیبوونێ د به‌رده‌وامن ل ڤى وه‌لاتى ئه‌و ژى ل رێكه‌فتى 28\12\ 2017 كو ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا ڤان خۆنیشاندانان ڤه‌دڤه‌رێت ژبۆ هه‌بوونا گه‌نده‌لیێ و بێكاریێ و بلندبوونا بهایێ كه‌لوپه‌لان ل بازارى و نه‌دادپه‌روه‌ری و ده‌ستێوه‌ردانێن رژێما ئیرانێ د ئه‌رك و كارێن هنده‌ك وه‌لاتان دا، سووریا و عیراق و لوبنان و یه‌مه‌ن و به‌حره‌ین وه‌ك نموونه‌، هه‌ر وه‌سا بنپێكرنا ئازادیا راده‌ربرینێ و راگه‌هاندن و میدیا ئازاد و پرۆفیشینه‌ل (بێ لایه‌ن) و پێشێلكرنا مافێ مرۆڤ و به‌رده‌وامیا پرۆسه‌یا سێداره‌دانێ و فرامۆشكرنا كێم نه‌ته‌وه‌یان ژ هه‌ر مافه‌كێ وان یێ ره‌وا كورد و عه‌ره‌بێن ئه‌حواز وه‌ك نموونه‌ و هه‌ر وه‌سا سه‌رپێچى كرن ل سه‌ر مال و مالك و سامانێ گشتى و سه‌پاندنا چه‌ندین یاسایان ل سه‌ر ملله‌تێن ئیرانێ ژ وان ژى سه‌پاندنا ل سه‌ر ئافره‌تێ سه‌باره‌ت بكارئینانا ده‌رسۆكێ و هنده‌ك سزایێن گرێداى ب ئاینى ڤه‌، ئه‌و ژى ژ لایێ ویلایه‌ت ئه‌لفه‌قیه‌ ڤه‌ كو هێچ په‌یوه‌ندى ب ئاینێ ئیسلامێ ڤه‌ نینه‌، هه‌ر د ڤى بیاڤى دا كو رژێما ئیرانێ خۆیا خوه‌ دكه‌ته‌ د ناڤ هه‌مى گراران دا و بوویه‌ ژێده‌ره‌كێ په‌یدابوونا ئاژاوه‌گێریێ و گرژیان ل ده‌ڤه‌رێ كو ئه‌ڤ یه‌كه‌ ب نه‌رێنى بۆ ئیرانێ دزڤریت وه‌ك پشتڤانیكرنا راسته‌ وخوه‌ ژ بۆ رژێما سووریایێ و حزب الله‌ لوبنانى و بزاڤا حوسیان ل یه‌مه‌نێ و حه‌شدا شه‌عبى ل عیراقێ و بزاڤا گه‌نجان ل سومالێ و بزاڤا حه‌ماس ل فه‌لستینێ و..هتد. مه‌ره‌م ژ ڤێ چه‌ندێ ئه‌و ژى كو یارۆهن و ئاشكه‌رایه‌ كو د خه‌یالا وێ دایه‌، ئه‌و ژى جێبه‌جێكرنا هیلا وێ یاشیعى یه‌ ل ده‌ڤه‌رێ و ئه‌نجامدانا پرۆسه‌یا هیموگرافى و ته‌شیعكرنا ده‌ڤه‌رێ یه‌ و ژ لایه‌كێ دیڤه‌ كێشه‌ و ناكۆكیێن ئیرانێ ل گه‌ل گرۆپێ (5+1) سه‌باره‌ت ئه‌تۆمیێ ئیرانێ كو ژ به‌ر ڤێ ئێكێ چه‌ندین سزا هاتینه‌ سه‌پاندن ل سه‌ر ئیرانێ كو تا نوكه‌ ئه‌و وه‌لاتێن ئاشكه‌را پشته‌ڤانیا ڤان خۆنیشادانان كرى، ئه‌مریكایه‌ و ئیسرائیل و عه‌ره‌بستانا سعوودى. ئه‌ڤجا ژ به‌ر ڤێ ئێكێ رژێم نه‌چار بوویه‌ كو لایه‌نگر و دووڤه‌لانك و په‌سیج و سیخورێن خوه‌ هانبده‌ت كو برژیێنه‌ سه‌ر شه‌قامان ل ژێر ناڤێ خۆنیشادانێن پشته‌ڤانیكرنێ ژبۆ رژێمێ كو درووشمێن وان مرن بۆ ئه‌مریكا و ئسرائیل و عه‌ره‌بستانا سعوودى كو وه‌سا دیاره‌ ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ خۆنیشادانه‌ د به‌رده‌وام بن نه‌دوره‌ كو ته‌ڤن ل ڤى وه‌لاتى زۆر ئالۆز بیت وه‌ك سووریایێ به‌س پا جوداهیا د ناڤبه‌را ڤان هه‌ردو وه‌لاتان دا ئه‌وه‌ كو سووریا به‌ر ئه‌ڤا دبێژنێ بهارا عه‌ره‌بى كه‌فت، لێ ئیران به‌ر زڤستانا نه‌ عه‌ره‌بى كه‌فتیه‌. گومان تێدا نینه‌ كو روخاندنا رژێما مه‌لایان ل ئیرانێ د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌مى خه‌لكێ ئیرانێ وده‌ڤه‌رێ .دایه‌ یا دیاره‌ كو رژێما ئیرانێ شیا شۆره‌شا كه‌سك ژناڤببه‌ت و سه‌ركوت بكه‌ت لێ نه‌شێت شۆره‌ش و ئیرادا ملله‌تێن ئیرانێ ژ ناڤببه‌ت كو تا نوكه‌ (25ـ30) كه‌سانێن خۆنیشاده‌ر گیانێ خوه‌ ژده‌ست دایه‌ ژلایێ په‌سیج و سیخور و ده‌زگه‌هێن ئێمناهیێ ڤه‌ كو ڤێ چه‌ندى كارڤه‌دانێن جودا بخوڤه‌ گرتى نه‌ وژلایه‌كێ دیڤه‌ رژێمێ هه‌مى هێلێن په‌یوه‌ندى كرنێ قوتكرى نه‌ ژ وان سوشیال میدیا .. هتد. مه‌ره‌م ژێ لاوازبوونا چالاكیێن خۆنیشاندانان و ڤه‌شارتنا ئه‌جامدانا كارێن وان یێن دروندانه‌ ژ وان ژى پێشێلكرن و بنپێكرنا مافێ مرۆڤ و سه‌ركوتكرنا ئازادیا راده‌ربرینێ ب بهانه‌یا سه‌پاندنا قانوونى، ئه‌و ژى كو ب هه‌ر ره‌نگه‌كى ڤه‌مراندنا چریسكا شۆره‌شا خۆنیشاندانان. هه‌ژى گۆتنێ یه‌ كو درووشمێن خۆنیشاده‌رێن نه‌رازیبوونێ وه‌ك مرن بوو بۆ كوژه‌كێ رژێمێ عه‌لى خامه‌نائى رێبه‌رێ شۆره‌شا ئیسلامیا ئیرانێ، هه‌ر وه‌سا باركه‌ن باركه‌ن ده‌سته‌كا مه‌لایان جهێ هه‌وه‌ ل ئیرانێ نه‌مایه‌ و هه‌ر وه‌سا ده‌ست ژكار كێشانا سه‌رۆكێ ئیرانێ حه‌سه‌ن روحانى و ئه‌نجامدانا گشتپرسیێ سه‌باره‌ت راست ڤه‌كرنا هنده‌ك قانوونن بۆ زانین كو وه‌لاتێن پشته‌ڤانیا رژێما ئیرانێ دكه‌ن سه‌باره‌ت ڤان خۆنیشادانان، ئه‌ڤه‌نه‌ كوریا باكۆر و فه‌نزه‌ویلا و كۆبا ورژێمێن عیراقێ و سووریایێ، چنكو ده‌ستهه‌لات و هه‌فسارێ ڤان هه‌ردو وه‌لاتان د ده‌ستێن رژێما ئیرانێ دایه‌ سه‌باره‌ت توركیا هێشتا هه‌لویستێ وێ نه‌یێ زه‌لاله‌ یا ته‌ڤره‌كى ل ل ڤێرێ دده‌ت ویێ دى ل وێراهه‌، چنكو گۆتن و داخۆیانیێن توركیێ وه‌كى تڤه‌نگێن ده‌واتیانه‌.