ئارام دهۆكی
وه‌كو كورده‌ك ل كه‌نه‌دا و دوور ژ به‌راوردیكرنه‌كا بابه‌تى، لێ ده‌باره‌ى ده‌نگدانا به‌رى دوسێ رۆژان یا ل كه‌نه‌دا هاتیه‌ ئه‌نجامدان، د سه‌ر هندێرا كو ركابه‌رێن به‌رێن وی ل سیاسه‌تا فیدرالا كه‌نه‌دی گه‌له‌ك گازنده‌ و كیماسیێن وی ئاشكه‌را كرن و ڤیان ئه‌وی ئه‌ڤێ جارێ راكه‌ن و د ڤی هه‌لبژارتنێ دا شكه‌ستنێ بینه‌. ل ده‌نگدانا به‌رى دو رۆژان دیاربوو كو هێشتا پارتا لیبرال و كه‌ساتیا جه‌ستنی جهه‌ك ب سه‌نگ هه‌یه‌ د ناڤا وه‌لاتیێن كه‌نه‌دیدا.
دیاره‌ كێشا كۆڤید 19كێشه‌كا ئالۆزه‌ د ناڤا پرۆژێن پڕانیا ده‌ستهه‌لاتان دا ل جیهانێ، له‌وان هه‌م پویته‌دانا حوكمه‌تا جه‌ستنی ل به‌ری نوكه‌ و ل پرۆژێ خوه‌یێ بهێت دا رژده‌ لسه‌ر ژناڤبرنا ڤێ په‌تایێ و گه‌لێ كه‌نه‌دا ساخله‌م بهێله‌، ل دو سالێن چووی ژی حوكمه‌تا وی نه‌هێلا كه‌س ژ پرۆژێ پشته‌ڤانیا ئابۆری و ده‌راڤی بێباربه‌ ب جوداهی، ئه‌ڤجا چ وه‌كو كارمه‌ند یان بسنس هه‌موو یان ژ به‌ره‌كیڤه‌ سوود ژ به‌رنامه‌ی وه‌رگرت. هه‌ر ئه‌ڤ خاله‌ بوو كو جه‌ستنی شیا باوه‌ریا پرانیا ملله‌تێ كه‌نه‌دیا د هه‌لبژارتنێن ڤێ جارێ دا بده‌ستڤه‌ئانى.
ژ هه‌ژیه‌ بێته‌ گوتن كو جه‌ستین تردۆ كورێ پیته‌ر ترۆدۆ یه‌ یێ كو ل سالێن حه‌فتێیان و هه‌تا نیڤا هه‌شتیان رۆله‌كێ ئێجكار مه‌زن هه‌بوویه‌ د سیاسه‌تا كه‌نه‌دا دا، د سه‌ر هندێرا كو ئه‌ڤ بنه‌مالا سیاسه‌تمه‌دار د بنه‌ره‌تدا خه‌لكێ ده‌ڤه‌را (كوبكێ) نه‌ یا جوداخواز و فه‌ره‌نسینه‌، لێ پشته‌ڤانیا وان بۆ مان كه‌نه‌دا ولاته‌ك ئێكگرتی گه‌له‌ك یا رژده‌. جه‌ستن نه‌ ته‌نێ لسه‌ر ئاستێ كه‌نه‌دا پشته‌ڤانی و پێ سه‌رورمان بووینه‌ به‌لكو گه‌له‌ك ژ ده‌ستهه‌لات و گه‌لێن جیهانێ ب سیسته‌م و ره‌فتارێن وی یێن دیموكراتخواز داخباربووینه‌ ژ به‌ر كو گه‌له‌ك جارنا هاتیه‌ دیتن دناڤا میدیایێن بیانیدا كانێ چاوا پێشه‌وازیا تاكه‌تاكه‌ وه‌لاتیێن خوه‌ دكر ل ستێشنا شه‌مه‌نده‌فرێ ل باژێرێ تورانتۆ كو ب قه‌ره‌بالغترین جهێن وی باژێرینه‌. ئه‌ڤه‌ ژ بلی كو د ناڤا وه‌لاتیێن كه‌نه‌دیدا ب تایبه‌تی د ناڤا مشه‌ختێن تازه‌ گه‌هشتی دا جهه‌ك تایبه‌ت په‌یداكریه‌، نه‌مازه‌ ل ده‌مێ خێزانێتن مشه‌ختێن سووری و ئێزدی گه‌هشتین ب هه‌ردو چاڤان بۆ ره‌وشا وان دكرگری. له‌وا پڕانیا مشه‌ختان حه‌زه‌ك و ڤیانه‌ك تایبه‌ت هه‌یه‌ بۆ كه‌ساتیا وی.

بكورتی، جه‌ستن ترۆدۆی شیایه‌ به‌له‌نسه‌كا باش و ژ قایده‌ بهێله‌ دناڤبه‌را به‌را پارتا چه‌پ و راستا سیاسیا كه‌ندیدا كه‌ پێكدهێن ژ (لیبرال و كونسێرڤه‌تڤ). دیساڤه‌ نه‌ هێلایه‌ ته‌ڤنێ وی و پارتا وی یا سیاسی (لیبرال) دوبه‌ره‌كیێ بێخه‌ ناڤ چینا جڤاكیدا وه‌كو (ژار و زه‌نگین) یان رۆژهه‌لات و رۆژئاڤا هه‌تا دگه‌هه‌ كه‌سێن دوهی گه‌هشتی كه‌نه‌دا و یێ به‌ری بسه‌دان سالا لڤێرێ بینه‌. له‌وان ژی ژ هه‌موو ته‌خوچینا بێ دودلێ ده‌نگێ خوه‌ دا وی و پرۆژێ وی.

ئارام دهۆكی/ كەنەدا

د سەرهندێرا كو كەنەدا بەردەوام و ئەزموونا وێ یا دیرۆكی خوە گەلەك تێكهەلی سیاسەتا دەرڤە نەكریە، لێ ژ بەر ئالۆزبوونا كێشەیێن دونیایێ و هاتنا كۆمەكا هەرە مەزنا هەموو رەگەز و ئایین و بیرۆكەیان بۆ كەنەدا ب تایبەتی ل چەرخێ بیستێ، دیار ئەڤە هەلۆیستە كەنەدایێ كو بوویە كلاسیك، نكارە برێڤە ببە ژ ئەڤرۆ وێڤە. ئەڤە ژ بلی فشارا هەڤسویێ وێ یێن ل بن گوهێ كو تلا وان د هەموو قولیچك و كونجكێن دونیایێ را هەیە، كو ئەو ژی ئەمریكایە، بەردەوام ب لێڤا كەنەدا ڤەیە كو دڤێت بەرخوردەكێ بەرامبەر ئەو كێشێن وێ ل گەل دونیایێ و تێرورستان هەیین كەنەدا دڤێت بەرخوردا خوە دیاركەت خوە ئێك لابكەت، ئەگەینا كەنەدا گەلەك جاران نەڤیایە كێشەیێن سیاسی و لەشكری یێن دونیایێ خوە بكە پشكەك ژێ بۆ نموونە (ئەڤغانستان و عیراقێ و سووریێ ….هتد) لێ ژ بنێ گوهێ پێنگاڤان ب هشیاری دهاڤێژە، ژ وان ژی كێشەیا كوردان كو كێشەكا سیاسیا ئالۆز و هەستیارە، هنەك هنەك ئاوریان لێددە.
كورد ل كەنەدا ل سالێن نۆتان ب شێوەیەك بەرچاڤ گەهان كەنەدا و ئێدی هێدی هێدی كورد د ناڤا گۆرەپانێن جڤاكی و سیاسیی ئابووری و كاری دا خۆیا بوون، بەریا هینگی كێمەك هاتبوون، لێ نە هند بوون كو بكاریبن بێن دیتن وەكو فشارەك مەزن. د 20 سالێن بووری دا كورد ژ هەموو ئالایان هاتن كەنەدا و ژمارا وان بەر ب مەزنبوونەكا دیار ئاشكەرا دبە، ئێدی ب مەزنبوونا جڤاكان سیاسەتمەدار و دەزگەهێن حكومی و ئاسیاشا هەمەجۆر ژی وان جڤاكان دخە د لیستا خۆیا نێرینێ دا، ژ بەر كو ئەو جڤاك راستەوخوە كاریگەریێ ل سەر جڤاكێ مەزنێ كەنەدی دكە. هەلبەت ژ بلی كورد بخوە نوكە هەولا ئێكگرتنا خوە دكەن و كۆمەلێن خوە یێن ل باژێرێن جدا جدا دخوازن ب رێیا سۆشیال میدیا هەڤئانگەیەكێ ل ناڤبەرا خوە پەیدا بكەن دا كو ئێكگرتنا وان خۆرتربە ل سەر ئاستێ نەتەوەبوون و بەرژەوەندیا مللی، دیساڤە پارتێن سیاسی یێن كەنەدی ژی هەست ب هندێ دكەن كو دڤێت دەلیڤا ژ دەستدانا دەنگێن كوردان ژ خوە نەكەن و ب هەر ئاوایەكی پەیوەندیەكێ د ناڤبەر خوە وان دا چێبكەن. لەوا پارتا كونسێرڤەتڤ نوكە مژووولی خڕكرن و تۆماركرنا هەموو كوردان هەیە و پەیوەندی ب رێیێن جودا جودا ل گەل هەموو بنگە و كۆمەلەیێن كوردی كریە دا كو ل رۆژێن مەرەمێ بكارن پەیاما خوە بگەهینن و د گەل هەڤ كار بكەن. ئەڤە ژبلی مەكتەبا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل (واشنتون) ل دووڤ هەستپێكرن و داخوازا كوردێن كەنەدا رابوون ب ئاڤاكرنا ژۆرەكا هەڤپەیڤینێ كو خەبەر و باسێن ئێكدو بگەهین جڤاكێن كوردی و هەتا نوكە ئێك یان دو كۆمبوون كرینە د سەرهندێ را كو تەنێ ئالێن دیاركرینە، لێ دیساڤە پێنگاڤەكە دگونجیت د گەل بزاڤا كوردی یا مەزن دا. هەر چەندە كورد نە دەمەك درێژە و نە ژمارەك مەزن ل دووڤ پیڤەرێن چاینی و هندی و سپانش و گەكەكێن دی، لێ خەریكە كو كورد بگەهن ئاستێ حسابێ. لەوا كورد دڤێت ژ ئەڤرۆ پاشڤە گەر وەكو مللەت بیر بكەن دڤێت پێنگاڤێن چارەنڤیساز د گەل ئێك بهاڤێژن، ئەگینا قەد قەدبوونا وان نكارن چ بكەن ژ بەر كو لایەنێن سیاسی ل ژمارێ دگەرن بۆ سەركەتنا سیاسی وەكو هەر وەلاتەكێ دیمۆكراسیەتێ بجهدیینیت بۆ ئاڤاكرنا حوكمەتان. هەر چەندە كەنەدا ژی وەكو ئەمریكا دو پارتێن سیاسی هەنە، ئەو ژی (لیبرال و كونسێرڤەتڤن) وەكو دیار پارتا كونسێرڤەتڤ پتر مەیلا خۆكرنا خودان ل كێشین سیاسی دكە خودان ژ وان ژی یا كوردان، هەر ژ بەر هندێ ژی گەلەك ژ ئەندامێن پەرلەمەنتاران كۆمەلەك بناڤێ (كۆمالەكا پەرلەمانتاری یا كوردی یا كەنەدی)، ئەڤە بۆ ماوێ پتر ژ نەه سالانە ئاڤاكری و بەردەوام خەباتا خوە كریە كو هەڤال و ئەندامان زێدە بكەت ببە دەنگەك بۆ كێشا كوردی ل پەرلەمانێ كەنەدی. لێ ب من وەرە كورد و پەرلەمانتارێ كوردستانێ وەكو پێدڤینە گرنگی نە خەم ژێ خاریە وەكو پێدڤی، ژ بەر كو گەلەك جاران نامێن داخوازكرنا لێنێزیبوونا ئێكریە، لێ بێ بەرسڤ مایە، نموونە بۆ ڤێ چەندی ل بەردەستن.
ژ ئیرۆ پاشڤە ئەگەر كورد بخوازن كو رۆل و فشارا وان بێ دیتن و گوهداریكرن، پیدڤیە كورد ب پەیەمەكا ئێكگرتی بەرخوردێ بكەن، گەر بۆ وان دەست نەدە ل وەلات ژ بەر فشارێن وەلاتێن داگیركەر بلا پارت و لایەنێن سیاسی بالا خوە ژ كوردێن دەرڤە ڤەكەن ل دووڤ حەز و شیانێن وان بچن ژ بەر كو كوردێ دەرڤە یێ ئازادە چاوا بیر بكە و بەرخوردێ بكە. بۆ كوردێ ژناڤ دا ب تایبەت لایەنێن سیاسی نەشێن وەكو حەز نەتەوەبوون بینن زمان ئەو كاودانەكە گەلەك ئالۆزە و نە ب ساناهیە بێت چارەكرن و ژ بەر هەزار و ئێك ئەگەران. لێ كوردێ دەرڤە پێدڤیە ئێكبگرن ژ بەر ئەگینا دێ هێنە قەبوولكرن وەكو كێماسیێن بێ سوود و كەس ژی ل وان گوهداری ناكە. لێ دەما بژمارەكا مەزن بێن خۆیا كرن و چ لایەنگیرێن پارتەكێ یان د وان وێ وی دەمی گوه ل داخواز و گازندێن وان ژی بێنگرتن ژ بەر بەرژەوەندیا خوە.

ئارام دهۆكى

به‌ری چه‌ند رۆژه‌كان نووچه‌یێ چوونا به‌ردلۆڤانیا خودێ یێ د. ئارام باله‌ته‌ی گه‌ها گو‌هێن خه‌لكێ كوردستانێ، هه‌لبه‌ت ئه‌ڤه‌ ئه‌و نووچه‌بوو یێ كو هه‌موو خه‌لكێ كوردستانێ و ب هه‌موو ته‌خوچینێن خوه‌ڤه‌ حه‌زنه‌دكر كو ئه‌ڤی نووچه‌ی گوهلێ ببن رۆژه‌كێ. له‌وا ژی ئه‌و رۆژ بۆ هه‌موو كوردستانێ ژ ده‌ر و ناڤدا خه‌به‌ره‌ك جه‌رگهه‌ژ بوو ب تایبه‌تی بۆ ده‌ڤه‌را به‌هدینان و باژێرێ دهۆكێ و ئه‌ڤه‌ ژ بلی كه‌سوكار و هه‌ڤال و هۆگر و كه‌سێن ژ نێزیك ل گه‌ل كاركری و نیاسی. یا كو د ڤی مێژارێ دا دخوازم هنه‌ك رۆناهیان بخێم سه‌ر كاریگه‌ریا وی د ناڤا جڤاكی دا و ل جهێن لێ كار دكر و كانێ چاوا ب ده‌مه‌ك وه‌سا كورت و گه‌نج شیا ڤێ سه‌رنجراكێشانا جه‌ماوه‌ری بۆ خوه‌ راكێشیت. دیاره‌ ئه‌ڤ بابه‌ته‌ گه‌له‌ك كه‌سایه‌تیا و میداكاران گه‌له‌ك رۆناهی خستن سه‌ر ڤی بابه‌تی، لێ من دخواست وه‌كو بابه‌ته‌ك بنڤێسین، ئه‌ڤان خالان ده‌ستنیشان بكه‌م د گه‌ل بۆچوونا خووه‌ ده‌رببرم:
دیاره‌ ب درێژیا ٤٢ سالیا خوه‌ خودێ ژێ رازی كار بۆ ڤێ چه‌ندێ كریه‌ كو بگه‌هه‌ ڤێ قووناغا ئه‌و گه‌هایێ، ژ به‌ر هندێ ژی بێ ڤه‌مان هه‌موو قووناغێن خواندنێ گه‌له‌ك ل سه‌ر سوور بوویه‌، ب تایبه‌ت ل ئالیێ سیاسی و جڤاكی و په‌یوه‌ندیان. ژبه‌ر كو ئه‌و خزمه‌تكرنا كێشا خو یا نه‌ته‌وی دا. وه‌سا دهات خۆیاكرن كو ژیانا وی یا ته‌رخانكری بوو و ب پله‌نه‌كا ل سه‌ر خوه‌، هه‌لبه‌ت زه‌مینه‌ ژی كو ئه‌و وێ پلانێ دانیت رۆژ بۆ رۆژێ خۆش دبوون د ژیانا وی دا، بباوه‌ریا من گه‌له‌ك خال هه‌بوون كو گه‌هانده‌ وێ قه‌ناعه‌تێ كو بێ دودولی ئه‌و پێنگاڤێن هاڤێتی پاڤێژیت، هه‌تا كو بوویه‌ ئه‌ندام په‌رله‌مانێ عیراقی ژ لایێ گرۆپێ كوردی ڤه‌ و ب سه‌ر پارتی دیمۆكراتی كوردستان ڤه‌ و ببوو جهێ ئۆمێد و هیڤیێن گه‌له‌ك بۆ پاشه‌رۆژێ و ئه‌ڤ ئێكه‌ ئارامی، ببه‌لگه‌ چه‌سپاندن كو ئه‌و كه‌سه‌. بمن وه‌ره‌ ئه‌ڤ خالێن خارێ یین هه‌ره‌ گرنگ بوون كو ئارام كره‌ ئارامێ جهێ هیڤیا نه‌ته‌وه‌كی.
 هه‌لبه‌ت هه‌ر ژ هه‌بوونا ئارامی ل دووماهیا سالێن حه‌فتێیان هه‌تا كو به‌رێزی وه‌غه‌ركری، ئه‌ڤ به‌رێزه‌ د ناڤ كاودانێن بزاڤا كوردی دا بوو و هه‌موو ژی مینا گۆره‌پانه‌كێ بوو و ئه‌بوو خوه‌ ژی راست و راست د ناڤ هه‌موو قووناغێن وێ دا ژیا. وه‌كو هه‌بوونا خێزانه‌ك زه‌‌حمه‌تكێش و بابه‌تك زانا و ره‌وشه‌نبیر و خودان رێباز و…هتد.
 ل ده‌مه‌كی ئارام د گه‌ها قووناغێن بریاردانێ كا چ هه‌لبژێره‌، ئه‌و ده‌مژی ئه‌و ده‌مبوون كو رێیا ئازاد بۆ تاكه‌ كه‌سێ كورد په‌یدابوو، ئه‌وژی پشتی سه‌رهلدانا ١٩٩١ كو به‌رهه‌مێن گه‌ر چ نه‌بن كورد مینا كورد شیا بژیت و ب زمان و هه‌ستا كوردی مه‌زن ببه‌ و رێیا ڤه‌كری په‌یدا بوو گه‌ر تاكه‌ كه‌سێ كورد ڤیا با ببه‌ به‌شه‌ك ژ هه‌ر هه‌سته‌كا ئه‌و پێ رازی.
 ژ بلی كو ڤی به‌رێزی پیته‌ك دا زمانێ خوه‌ یێ كوردی و زمانێن دن مینا عه‌ره‌بی ب تایبه‌تی ژ به‌ركو ئه‌وی زمانزانینه‌كا باش د وی زمانی دا هه‌بوو ژ به‌ر كو زمانێ ئالیێ به‌رامبه‌ر بوو، هه‌رده‌مێ كه‌سه‌كی ڤیا رۆلێ خوه‌ ببینه‌، د كێشا ملله‌تێ خوه‌دا دڤێت زمانێ یێ به‌رامبه‌ر یان كو دژ خوه‌ باش بزانه‌ دا كو بزانه‌ چاوا به‌رسڤ و بۆچوونا د بابه‌تێن ب كێشا ویڤه‌ گرێدای به‌رخوردێ ل گه‌ل بكه‌. من دڤێت رۆنكرنه‌كێ ل سه‌ر ڤێ خالێ بده‌م، د دیاره‌كا خوه‌ یا قه‌ناته‌كێ عه‌ره‌بی یێ عیراقی رۆژنامه‌ڤانی ب شێوه‌یه‌كێ زێندی ل گه‌ل د. ئارامی دئاخفت و كو ئێكه‌م دیدارا دكتۆری بوو گۆتێ ” تۆ وێ ببی هه‌لۆیه‌كێ پارتی ل ڤان چار سالێن بهێت” هه‌لبه‌ت ئارامی زانی كو پرس چه‌ندین رامانا ب خوه‌ڤه‌ دگرت، ئینا گه‌له‌ ب رامان به‌رسڤا وی دا و گۆت “ئه‌زێ ببم كوتره‌ك ئاشتیێ و ئه‌ز ناخوازم ببم هه‌ۆو و تۆلا ڤه‌گه‌رم”، هه‌لبه‌ت ب من و پرانیا دیده‌ڤان به‌رسڤه‌ پری قالبێ خوه‌ بوو و یا گونجاى بوو بۆ وی ده‌می. هه‌لبه‌ت گه‌ر ڤێ ئێكێ لێكده‌ی رامان ئه‌وه‌ نه‌ كو د. ئارام زمانزانه‌كی مه‌زن و شاره‌زا بوو، لێ شاره‌زایه‌ك مه‌زن د كیش و بۆچوونێن سیاسی و هزری دا هه‌بوون و دزانی چاوان وێ د به‌رسڤا خوه‌ دا سه‌رنجا گوهداری و دیده‌ڤانی و یێ به‌رامبه‌ر بۆ خوه‌ راكێشه‌. ئه‌ڤه‌ ته‌نێ مینا نموونه‌ زێندی ئه‌گینا دبه‌ ب ده‌هان ئه‌ڤ ده‌لیڤه‌ هه‌بووینه‌.
 خاله‌ك دن كو گه‌له‌ك هاریكار بوو ل گه‌ل ئارامی، پشته‌ڤانیا حزبی كه‌ “پارتی” هه‌لبه‌ت وه‌كو مه‌ ئانی زمان كه‌ بابێ وی ژی رۆله‌ك گه‌له‌ك باش د ناڤ پارتی دا هه‌بوو، ئه‌گیانا دبیت پارتی گه‌له‌ك به‌رێز د.ئارام هه‌بن لێ گه‌ر ته‌ پشته‌ڤان د ناڤ پارتی بخوه‌ دا نه‌بن ب زی ب زی نه‌ تو تێێ پێش و نه‌ ته‌دئین پێش (بلا ئه‌ڤه‌ ژی مینا ره‌خنه‌كێ به‌ بۆ هه‌ڤال و ئه‌ندامێن پارتی). لێ ئه‌و پشته‌ڤانێ بۆ د. دده‌مێ خوه‌دا بوو، ره‌حمه‌تی ژی زانی گه‌له‌ك ب جوانی ئه‌وی زه‌مینه‌ی بكاربینه‌ و داخوازا وی بوو.
 خاله‌ك دن یا گرنگ د. نه‌تنێ خوه‌ هێلا بزانین و زانكۆیێن كوردستانێ ڤه‌ لێ قه‌ستا ژ ده‌رڤه‌ كر و خوه‌ ب چاند و زانستێ وان وه‌لاتان چه‌كدار پتر هه‌ستا وی ڤه‌بوو د ئالیێ ئه‌زموونێن دی یێن كو ئه‌وی دیتین مینا ئه‌ز باوه‌رم (سوودانێ و مالیزیا) ببوورن گه‌ر ئه‌ز یێ شاش بم.
 زۆر به‌ داخڤه‌ خاله‌ك دن كو ئه‌و چوو هه‌ر ئاگه‌هژی لێ نه‌بوو، لێ بۆ جه‌ماوه‌ر و خه‌لكێ كوردستانێ هه‌میێ ژ ده‌ر و ناڤدا بۆ خه‌مه‌ك مه‌زن ئه‌وژی بخوه‌ كوشتنا بابێ وی، كێشا د. ئارامی پتر و پتر ده‌نگڤه‌دا و خه‌لك ژ هه‌موو ته‌خوچینا ڤه‌ خه‌مگین بوو. ئه‌ڤه‌ ژ بلی كو هێشتا ژێ ره‌حمه‌تی گه‌له‌ زی بوو و گه‌نج و خورته‌ك هه‌تا بیێژی جوان و پری رێز و سۆز ل دوور كۆمببوون.
هه‌لبه‌ته‌ نڤێسینا كه‌ساتیه‌ك وه‌سا نه‌ساناهى یه‌ كو مرۆڤ، یان نڤێسه‌ڤانه‌ بكاره‌ هه‌موو هویركاتیێن ره‌وشتا ڤی به‌رێزی بینه‌ زمان، له‌وان ئه‌ز ب هیڤیمه‌ كه‌سایه‌تی و ره‌وشه‌نبیر پتر ل ڤی بابه‌تی ببن خودان. نه‌ ته‌نێ بۆ كه‌سایه‌تیا د. ئارامی لێ ئه‌و به‌رێز دشێن بكه‌ن نموونه‌ك و چیرۆكه‌ك سه‌ركه‌فتی هه‌رچه‌نده‌ باركر لێ ب راستی ژی ئه‌و بخوه‌ ب وی ده‌مێ هنه‌ كورت شیا رێبازه‌ك باوه‌ریا تاكه‌ كه‌سی و جڤاكێ چێبكه‌، د سه‌ر هندێرا ب هزاران گه‌نج مینا وی هه‌نه‌، لێ رێیا ب زه‌‌حمه‌ت ناگرن یان ژی ده‌لیڤه‌ بۆ ناهێت دان ژبه‌ر بیرۆكێن ته‌نگێن هه‌مه‌جۆر. هه‌تا كو گه‌له‌ك ئارامێن دی د ناڤا جڤاكیدا ب زێن دڤێت جڤاك و لایه‌ن و ده‌سته‌لاتدار وی زه‌مینه‌ی دروستكه‌ن و ل خالێن خوه‌ یێن لاواز بنێرن و بێژن كانێ چما ئارام دكێمن و ئه‌مێ چاوا زێده‌ بكه‌ین و ده‌لیڤان بده‌ینێ. ئه‌ز داخوازم ب ڤان چه‌ند خالێن كو هه‌رده‌م ئه‌م دئینن زمان بۆ هه‌ر ره‌حمه‌تیه‌كی، لێ چنكو برینا مالباتا د. ئارامی گه‌له‌ك كورتر بوو “خودێ ئارامی و بابێ ئارامی ئارام بكه‌ و جهێ وان خۆش بیت” ئه‌و وێ د ناڤا جڤاكێ خوه‌دا زێندی بمینن.

ئارام دهۆكی/ كه‌نه‌دا
بۆ جارا دووێ یه‌ حوكمه‌تا ئه‌لبێرتا ـ كه‌نه‌دا دكه‌ڤه‌ بن هه‌ره‌شا تووره‌بوونا خه‌لكی ژ وه‌زیر و ئه‌ندام په‌رله‌مانێن خوه‌، ئه‌ڤ جاره‌ خه‌لكێ ده‌نگدایه‌ پارتا (كۆنسێرڤه‌تڤ)، ژ به‌ركو نێزیكی نه‌ه ئه‌ندامێن حوكمه‌تا وان چوونه‌ گه‌شتا زڤستانێ ل جهێن گه‌رمێن هه‌رسال ل ناڤه‌راستا ئه‌مریكا باشوور كه‌ دبێژنێ ناڤچا (كاریبیان). ئه‌ڤه‌ ل ده‌مه‌كی شیره‌ت ل خه‌لكی و ملله‌تی دكرن كو چ گه‌شتا نه‌كه‌ن و د مالێن خوه‌دا سه‌رسالا خوه‌ ببه‌نه‌ سه‌ری ژ به‌ر په‌ژیكا كۆرۆنایێ.
ئه‌ڤ نووچه‌یه‌ به‌لاڤ بوو، ب ریێا میدیایا چاڤه‌كری، خه‌به‌ر به‌لاڤ بوو و نه‌رازیبوونا خه‌لكی هات بهیستن و ئێكسه‌ر چوون به‌ر ده‌رێن ئۆفیسێن وان و ل سه‌ر ده‌رگه‌هێن وان نڤێسین (تۆ دره‌وین ده‌رچووی) یان هاتن دیتن (ل هیڤیا ده‌رچوونا خوه‌ نه‌ به‌ خولا بێن یا هه‌لبژارتنان). ب ڤی ئاوای فشاره‌كا مه‌زن خسته‌ سه‌ر حوكمه‌تا جێسین كه‌نی كو سه‌رۆك وه‌زیره‌، كاودان گه‌هشتن وی راده‌ی كو هه‌تا نووكه‌ شه‌ش وه‌زیر و ئه‌ندام په‌رله‌مان بێن ده‌رخستین ژ كارێن وان و هاتن (فایر) كرن. لێ وه‌كو دیار ئه‌ڤ هه‌ڤیره‌ وێ ئاڤێ ڤه‌خوه‌ت، ژ به‌ر كو سه‌رۆك وه‌زیر بخۆ ژی كه‌تیه‌ بن فشار ده‌رخستنێ ژ به‌ركو زوو نه‌ هات ده‌نگ و ئیدانا كارێ وه‌زیرێن خوه‌ نه‌كر. ئه‌زموونا خه‌لكێ ڤی هه‌رێمێ ل گه‌ل حوكمه‌تا خوه‌ گه‌له‌ك تونده‌ ده‌ما شاشین ژێ دبینن. به‌ری نوكه‌ سه‌رۆك وه‌زیرا ڤێ هه‌رێمێ چوو بوو پشكداری ل گه‌ل سه‌رۆك وه‌زیرێ كه‌نه‌دا كر بوو ب پاره‌یێن ملله‌تی د ئازیا (نێلسن ماندلا) ی دا، ده‌ما ده‌نگده‌رێن وێ پێزانی كو ئه‌و كاره‌ك نه‌ قانوونى بوو هاتیه‌كرن و نه‌دبوو ب پاره‌یێن حوكمه‌تێ چووبا. ئۆپۆزسیۆنێ و ده‌نگداران و میدیایێ بالا خوه‌ ژێڤه‌ نه‌كر هه‌تا ژ به‌رپرساتیا خوه‌ هاتیه‌ خار و ئۆفیس ب جهێلا و چوو و پارتا وێ ژی نه‌هات هه‌لبژارتن بۆ هه‌شت سالان.
هه‌ر چه‌نده‌ یا من دڤێن بێژم گه‌له‌ك یا زه‌لاله‌، ئه‌وژی ئه‌وه‌ د دیموكراسیا راسته‌قینه‌ دا خه‌لك چاڤێ خوه‌ نانقینن ل كه‌سێن هاتین هه‌لبژارتین و هه‌ر شاشیه‌كا ئه‌و بكه‌ن ل سه‌ر وان دهێته‌ هژمارتن. هه‌ر ملله‌ته‌كێ وه‌سان به‌رخوردێ ل گه‌ل ئه‌ندام په‌رله‌مان و وه‌زیر و پارتێن سیاسی نه‌كه‌ت، سیاسه‌تمه‌دار كه‌سێن بێ وژدان و دره‌وینن وێ مالێ مله‌تی تالان كه‌ن و دێ كاودانان به‌نه‌ د وارێ گه‌نده‌لیێ دا و گه‌نده‌لی ژی (شیرپه‌نجه‌یا) سیسته‌مایه‌، هه‌رده‌مێ كه‌تێ گه‌له‌ك ب زه‌حمه‌ته‌ ئێدی ئه‌و گه‌ل بشێن ژناڤ بێن ده‌ر و هه‌ستیێ باوه‌ریێ وێ بشكێن. له‌وان من داخوازه‌ رۆژه‌ك گه‌لێ كوردستانێ ب ڤی ئاوای به‌رخوردیێ ل گه‌ل كه‌سێن دهێنه‌ پێش و حه‌زدكه‌ن به‌پرساتیا ملله‌تی بێخن ستویێ خوه‌. هه‌رده‌م چاڤ ڤه‌كریبن و خوه‌ ل ده‌نگێن خوه‌ بكه‌ن خوه‌ دان و نه‌هێلێن مافێ وان بهێنه‌ خوارن یان هه‌ر چ نه‌بیت، بكه‌ت دلێ خوه‌ كو جاره‌ك دن هه‌لبژێرن دا كو بزانن كو خه‌لك یێ نڤستی نینه‌ ل به‌رامبه‌ر كریارێن وان یێن نه‌ قانوونى مینا هه‌ڤوه‌لاتیێن هه‌رێما ئه‌لبێرتا-كه‌نه‌دا.

ئارام دهۆكى/ كه‌نه‌دا
ژ به‌ر كو كێشێ كوردان یا به‌ربلاڤه‌ د ناڤا چه‌ندین ولاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤین دا و هه‌روه‌سا یا د ته‌رازیا سیاسه‌تا رۆژهه‌لات و رۆژئاڤادا هه‌ر ژ به‌ر ڤان ئه‌گه‌ران ژی كورد نكارن ئێكده‌نگیا خوه‌ بپارێزن وه‌كو مله‌ك دیار و خودان ئێك په‌یره‌و و ئێك په‌یام. ژ به‌ر هندێ مه‌ دیت د ڤان هه‌لبژارتنێن دووماهیێ دان كورد ببوورن دوو به‌ره‌ وه‌كو بیرۆكه‌كا ئاسایی دناڤ جڤاكێ دیمۆكراتیك دا.
ئه‌گه‌ر مه‌ ژ نێزیك ته‌ماشای بۆچوون و هزرێن كوردان كربان ل سه‌ر پشته‌ڤانیا وان، چ وه‌كو كوردێن خۆجهێن ئه‌مریكا یان وه‌كو سیاسه‌تا پارتێن كوردان ب ڤێ ره‌نگی دهاتن دیتن. هه‌لبه‌ت پرانیا كوردان هه‌ڤده‌نگ بوون ل سه‌ر هندێ كو ترامپ بۆ جاره‌كا دی ده‌رنه‌كه‌ڤه‌ ژ به‌ر ڤان ئه‌گه‌رێن خارێ. ئێك. ئه‌ڤی سه‌رۆكی وه‌كو پێدڤی و ره‌وشته‌كێ سیاسی كو حه‌ق و نه‌حه‌ق بێن زمان كار پی نه‌كر نه‌مازه‌ د كێشا كوردێن رۆژئاڤادا، ئه‌ڤه‌ ژ بلی كو وه‌كو خۆیا په‌یوه‌ندیه‌كا نه‌ ئاسای یا بسنسێ د ناڤ به‌را ترامپ و ئه‌ردوگان و كو ڤه‌رێژا وێ دگه‌ها بنه‌مالێن هه‌ردویان، ب ڤێ سیاسه‌تا تاكره‌وانه‌ كو ل سه‌ر عه‌قلێ بسنسا به‌رته‌نگا هه‌ردو لایان. وه‌سا بۆ كوردان خۆیا دبوو كو ئه‌مریكا د سیاسه‌تا ترامپی دا چاڤێ خوه‌ ل گه‌له‌ك كێشێن توركا بنقینه‌ و یان خوه‌ بسه‌رڤه‌ نه‌به‌ داكو توركیا به‌رژه‌وه‌ندیا بازرگانیا سه‌رۆكێ ناڤكری تێكنه‌ده‌. هه‌لبه‌ت د ڤی هه‌ڤكێشێ دا كورد ل هه‌موو پارچێن كوردستانێ كه‌ دكرنه‌ (باكوور، باشوور و رۆژئاڤا) زیانه‌ك مه‌زن ڤێدكه‌ت. له‌وان ژی كوردێن هه‌ر سێ پارچان بێ دودلی ده‌نگدان جۆ بایدنی، كه‌ ئه‌وی هنه‌ك پلانێن پوزه‌تیڤ بۆ كوردان هه‌بوون هه‌ر ژ ده‌ستپێكا هه‌ڕفاندنا رژێما چووی یا عیراقێ و كه‌ستیا ئه‌ردوگان دبنینه‌ ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست كه‌سه‌ك دو روو نه‌ پاك و زه‌لال د سیاسه‌تا خۆیا ده‌رڤه‌دا نه‌مازه‌ یا گرێدای ب كه‌مه‌ نه‌ته‌وه‌یانڤه‌ مینا كوردان و ئه‌رمان…هتد. لێ ل ئالیه‌ك دن رژێما ئیرانێ كو بوویه‌ سندانه‌ ل سه‌ر دلێ هه‌موو گه‌لێ ئێرانێ و كوردێن رۆژهه‌لات بتایبه‌تی، گوهۆرینا وێ رژێمێ گه‌له‌ك مه‌ره‌مه‌كا مه‌زنه‌ بۆ هه‌موو كوردان لێ بۆ كوردێن رۆژهه‌لات خه‌ونه‌كا رۆژانه‌یه‌. ب بۆچوونێن وان سیسته‌ما ترامپی ده‌سته‌لاتا ئیرانێ ئینایه‌ سه‌ر لێڤا قه‌بری و چنه‌مایه‌ وێ كفنی بۆ بدرین و بێخنه‌ د ناڤ مه‌زبه‌لا دیرۆكێ دا گه‌ر هاتبا و ترۆمه‌پ بۆ جاره‌كدن هاتبا هه‌لبژارتن. ئه‌و وه‌سا دبینن كو جاره‌ك دن سیاسه‌تا دیمۆكراتان سیاسه‌ته‌كا ئۆبامانه‌ به‌ و گه‌له‌ك یا توند نه‌ به‌ و ئه‌ڤه‌ ببه‌ ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا سیاسته‌ك نه‌رم د گه‌ل ئیرانێ و گه‌لێ و كا هه‌تا كه‌نگی باجا رژێما كه‌ڤنه‌ په‌رستا ئیرانێ بده‌. له‌وان كوردێن رۆژهه‌لات ئه‌وانژی بێ دودلی ده‌نگدا بتره‌مپی.
ب ڤی ئاوای حه‌زێن كوردا نه‌ مینا هه‌ڤن د واقعیدا و له‌وان ژی نكارن د هه‌لبژارتنێن ئه‌مریكادا گه‌له‌ك جاران ئێكده‌نگ بن، د سه‌ر هندێرا كو ئازارا هه‌موویان یه‌كه‌ لێ رێیا چوونه‌ ئاشی هه‌ر ئێكی جودایه‌ ژ یێن دن. لێ ژ به‌ر كو توركیا و ئیران هه‌ردو ژی سندانێن گرانن ل سه‌ر سینگێ كوردان، هه‌ر كیژ وان ژی بێ دره‌و ده‌له‌سه‌یێن به‌رژه‌وه‌ندیا سیاسه‌تا ده‌رڤه‌ یا ئه‌مریكا به‌رپێت كیژ وان ژی ته‌نگ بكه‌ و رێیێ لێ بگره‌ كو زیده‌گاڤیا و مای تێكرنا وان ل د خاك و بریارا واندا بكه‌ وێ روناهیه‌ك بده‌ هه‌موو گه‌لێ كورد و هه‌موو وێ سوود مه‌ند به‌ ژێ.

ئارام دهۆكی
به‌ری دو سالان ئیرانێ چه‌ند مۆشه‌كه‌ك به‌ردان بنگه‌هێن پارتا دیمۆكراتا كوردستانا ئیرانێ ل باژیرێ كویێ، مه‌ هه‌موویان دیت كا چاوا وان چه‌ند مۆشه‌كێن كێم، ب دروستێ ل جهێ ڤیای دان و بوو ئه‌گه‌رێ كوشتنا چه‌ندین سه‌ركردێن كوردێن ئیرانێ ژ به‌ركو هه‌ر ل وی ده‌می، كۆمبوونا وان یا سه‌ركردایه‌تیێ بوو، له‌وا چه‌ندین سه‌ركرده‌ ژی هاتن كوشتن. رامان ئه‌وه‌ ئیرانێ دڤیا و دشیا ب وی ره‌نگێ ستێركا ئارمانجا خوه‌ بینیت، گه‌له‌ك ژ مه‌ وه‌سان د ئانی زمان كو ئه‌و مۆشه‌ك هاڤێشتنا ئیرانێ ژ په‌یامه‌ك بوو دوژمنێن خوه‌ كا چه‌ند شیان هه‌نه‌ و ب هوورى و دووراتی به‌رگریێ ژ خوه‌ بكه‌ت. گه‌ر ئه‌م به‌راوردیه‌كێ ل گه‌ل یا دووهی هاتیه‌كرن بكه‌ین و یا به‌ری دو سالان، هه‌لبه‌ت گه‌له‌ك جوداهی هه‌یه‌، ئه‌وژی ب هاڤێتنا پتر ژ ٢٠ مۆشه‌كان و تنێ كه‌س نه‌ كوشت، به‌لكو كه‌س تێدا بریندار ژی نه‌بوو، ئه‌ڤه‌ رامانا هندێ یه‌ كو ئه‌و وه‌لات نه‌ وێرایه‌ یان یاریه‌كا نخاڤتیه‌ دهێت گێران و مه‌ره‌مێن وێ زۆرن نه‌ دووره‌ (قاسم) بخوه‌ ژی قوربانیێ پلانێ به‌.
شه‌ر د ناڤبه‌را وه‌لاتان دا هزار و ئێك پرسان ل جه‌م خوه‌ په‌یدا دكه‌ن، نه‌مازه‌ ده‌ما دهێته‌ كێشا كوردان. كورد ژ بێ خودانی و لاوازی و دوبه‌ره‌كیا خوه‌، هه‌موو ده‌مان ئارمانجن و شاشی ژی ناهێتكرن ب دروستی (ئارمانجێ) دئینن و گه‌لێ كورد دبه‌ قوربان، نه‌بوونا نه‌مایندێن كوردان د ناڤا هه‌موو كێش و ڤه‌كێشێن ده‌ڤه‌رێ د ناڤبه‌را ولاتان دا، هه‌موو ده‌مان یێ نه‌حازر ئارمانجه‌ و مه‌ره‌مه‌ ژ به‌ر نه‌بوونا پێزانینان و پارستنا خوه‌ د ناڤ جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی دا.
كورد دزانن كو هه‌موو ده‌مان كارته‌كا به‌لاشن د ده‌ستێن ده‌سته‌لاتێن ده‌ڤه‌رێ دا و هه‌ر كه‌س بخوه‌ بكاردینه‌ ده‌ما ڤیا. ئه‌ڤ لاوازیا كوردان ژبه‌ر په‌رت و بلاڤ بوون و نه‌بوونا هێزه‌ك ئێكگرتی ل سه‌ر ئاستێ نه‌ته‌وا كورد كو به‌رژه‌وه‌ندیا گه‌لێ كورد بپارێزه‌ ژ به‌ر كو یا ئه‌ڤرۆ هه‌ی كوردان ته‌نێ په‌یوه‌ندیا پارتان دپارێزه‌ و سه‌نگا پارتان گه‌له‌ك یا سڤكه‌ به‌رامبه‌ر سه‌نگا كێشا ملله‌تان. ئه‌زموونێن كورد هند زۆرن كو ئیرۆ بگه‌هن و قه‌ناعه‌تێ كو ب رێیێن نه‌بوونا كێشه‌ك نه‌ته‌وی ئیمكان نینه‌ ل كوردان بنێرن خودان كێشه‌یه‌ك سیاسی یا ده‌ڤه‌رێ و هه‌ر ب وی ئاوای ژی وێ به‌رژه‌وه‌ندیێ ل به‌رچاڤكرن و پیته‌دان.

ئارام دهوكی /مالا كورد ـ كه‌لگاری
ئه‌رێ ره‌ڤه‌ندا كورد ل كه‌نه‌دا شیانێن وێ چه‌ندێ هه‌یه‌ فدراسیونه‌كا سه‌رتاسه‌ری كه‌نه‌دی دابمه‌زرینن؟ یانكو بیرۆكه‌یێن جودا جودا هه‌تا نها یێن هه‌ر د زال ل سه‌ر وان شیانێن بریاردانا خوه‌ نینن، دیاره‌ هه‌رده‌م هه‌ر باشتر ئه‌وه‌ كو كۆما مرۆڤان هه‌رده‌م ل دووڤ هه‌لس و مه‌رجێن خوه‌ خه‌باتێ بكه‌ن و بریارێ بده‌ن، به‌لێ ژ به‌ر هۆكارێن جوداجودا هه‌رده‌م ئه‌وه‌ جین و پتریا زۆر جاران سه‌كردێن كۆمه‌لێن مرۆڤان بریاران دده‌ن ل سه‌ر ئه‌ندامێن كو بۆ ئێك بنمایا هزرى ڤه‌گه‌درینه‌ڤه‌، ئاینی و میللی و…هتد. هه‌ر ژ به‌ر هندێ ژى كورد ژى نه‌شیاینه‌ خوه‌ پاك بكه‌نه‌ڤه‌ ژ گرفتان. بۆ نموونه‌ ره‌ڤه‌ندا كورد ل هه‌ر جهێ بارودۆخێ خوه‌ تایبه‌تى هه‌یه‌ كو ره‌فتارێ ل گه‌ل بكه‌ت و ل گه‌ل به‌رژوه‌ندیێن نه‌ته‌وه‌ی یێن خوه‌ تێكهه‌ل بكه‌ت و مفای ژێ وه‌ربگرێ. ئه‌ڤجا بلا بهێینه‌ سه‌ر بابه‌تێ خوه‌، دیاره‌ نها ره‌ڤه‌ندا كورد بوویه‌ زێده‌تر ژ 20ـ 30 ساله‌ ل كه‌نه‌دا و و ئه‌مریكا باكوور. به‌لێ بلا كه‌نه‌دا بكه‌ینه‌ ب نموونه‌، زێده‌تر ژ 10 ناڤچه‌ و ب ده‌هان باژارێن مه‌زن ل وه‌لاتێ كه‌نه‌دا هه‌نه‌ و ل ڤان هه‌موو باژاران ب تایبه‌تی یێن مه‌زن وه‌كو (تۆرنتۆ، ڤانكۆڤه‌ر و كه‌لگاری و مۆرنتریال و ئۆتاوا و…هتد) یێن كوردی تێدا و ل هنده‌ك ژ ڤان باژاران بۆ ماوه‌یه‌كی (مالا كوردى) هاتیه‌ دامه‌زراندن و كێم یان زێده‌ چه‌ندێن چالاكی پێشكێشى جڤاكێ كورد كرینه‌. پرسیار ل ڤێره‌ ئه‌وه‌، ئه‌ڤ مالا كوردان زێده‌تر خزمه‌تا ره‌ڤه‌ندا باژاررێن خوه‌ دكه‌ن یانژى وه‌كو كۆمه‌له‌یان سالێن نۆتان هه‌موویان كلكیا خوه‌ ب سه‌ر حزبه‌كێ و ئایدولۆژیایه‌كا تایبه‌ت ڤه‌نه‌. یانژى ئه‌زموونا جاران ننها ل وێ قووناغێ تێپه‌راندینه‌ و نها ده‌مێ ئه‌وێ چه‌ندێ هاتیه‌ كورد ل كه‌نه‌دا بیر ل كۆنفرانسه‌كێ سه‌رتاسه‌ری یێ كه‌نه‌دا بكه‌ن بۆ ئه‌وێ ئێكێ لۆبیێ كوردی ب هێزتر بكه‌ت و بریار و خزمه‌تگوزاریا باشتر بۆ ره‌ڤه‌ندا كورد بكه‌ت چ ل ناڤخوه‌ وه‌كو بزنس و یانژى ل ده‌ره‌ڤه‌ وه‌كو كێشه‌كا سیاسی یا كوردى. ئه‌ز ب خوه‌ به‌هرا خوه‌ ب حالێ خوه‌ دبێژم ئه‌و ده‌م هاتیه‌ ژ به‌ر چه‌ند هۆیه‌كانه‌. ئێك ـ كوردان ئه‌زموونه‌كا درێژ ژ دان و ل ناڤ برنا كومه‌له‌یان هه‌یه‌ كو ئه‌ڤێ شایه‌ خاله‌كا هاریكار بیت بۆ زه‌نگینكرنا ئه‌زموونێ. دو ـ ل ڤان سالێن دواوی كورده‌كێ زۆر هاتبوونه‌ كه‌نه‌دا و پێكهاتا كورد ته‌مام بوویه‌ وه‌كو نه‌ته‌وه‌ هه‌تا راده‌یه‌ك ب یه‌كسانی. سێ، ده‌مه‌كه‌ كو بیرۆكه‌یا (مالا كورد) له‌ چه‌ندین بارژاران سه‌رگرتیه‌ وه‌كو كۆمه‌له‌یه‌كا سه‌ربه‌خوه‌ وه‌كو بیرۆكه‌. ژ وان ل هه‌ر باژاره‌كى جواد بوو ژ كار و كریار و بیركرنێ، به‌لێ وه‌سا دبینم بێ كو خالێن هه‌ڤپشه‌ك زۆر زێده‌ترن ژ نه‌ هه‌ڤپشه‌كیان هه‌ر چو نه‌بیت بلا ل سه‌ر وان كار بكه‌ین و دووماهیێ زال بین ل سه‌ر ئه‌وێن دیتر ژى.
ئه‌ڤ بابه‌ته‌ وه‌كو بۆچوونه‌كا دێرین هه‌ستا خوه‌ من ده‌ردبرم ل به‌رامبه‌ر ب جه‌نابێ هه‌وه‌، من پێ خۆشه‌ بینه‌رێ راو بۆچوونێن هه‌وه‌ بم بۆ ئه‌وێ چه‌ندێ هه‌ر چو نه‌ بیت ببێ ب ده‌ستپێكا بیركرنێ و هه‌كه‌ رۆژه‌ك مه‌ كره‌ كریار دا ئه‌وه‌ ده‌ستپێكی چاكه‌ هه‌كه‌ نه‌شبوو هه‌ر هیچ نه‌بیت زێده‌تر ژ یه‌كتر تێدگه‌هین و بنیاته‌ك هه‌ر ده‌مێ مه‌ ڤیا ئه‌م دكارین كار ل سه‌ر بكه‌ین.
كرمانجیكرن / ئه‌ڤرۆ

ئارام دهۆكی/كه‌نه‌دا
سروشتێ ڕۆژهه‌لاتا ناڤین هه‌رده‌م د دیرۆكێ دا وه‌سا بوویه‌ كو زه‌نگنیه‌كا به‌رچاڤ هه‌بوویه‌ د هه‌بوونا پرانیا برۆكێن ئاینی، ل ده‌مه‌كێ ئه‌ڤه‌ پێنگاڤێن ئه‌رێنی بوون بۆ ته‌ڤا خه‌له‌كێ ده‌ڤه‌رێ، لێ گه‌له‌ك جاران ژی دوبه‌ره‌كایا وان بۆینه‌ ده‌رده‌سه‌ری بۆ كۆما مرۆڤان ل وێ ده‌رێ، نه‌مازه‌ ئیرۆ كو سیاسه‌ت و به‌رژه‌وه‌ندیێن نه‌پاك ته‌میز وه‌لێ كریه‌ كو ئێدى هه‌ستیێ باوه‌ریێ ب ته‌مامی شكاند د ناڤبه‌را هه‌موو پێكهاتێن ئۆلی، نه‌ته‌وه‌ی و زمانی..هتد. نه‌مازه‌ پشتی ڕێكخراوا داعش هاتی و ئه‌و كر یا كری و ب تایبه‌ت كاودانێن نه‌خواز یێن ب سه‌رێ جڤاكێ ئێزدی ئانینین كو بۆ ئه‌گه‌را باوه‌ری نه‌مانا ڤێ كێماسیا ئۆلی ب چ گرۆپ و نه‌ته‌وان ڤه‌.
ئه‌ڤ ڕوودانێن بۆری گه‌له‌ك ده‌رفه‌ت په‌یداكرن بۆ گه‌له‌ك لایه‌ن و تاكه‌كه‌س و كۆمپانیان و بژمێره‌، ئه‌ڤجا ژ برۆكێن نه‌ته‌وه‌یی، ئۆلی، به‌رژوه‌ندیێن زلهێزێن قاجاخێن چه‌كان…هتد. كو ئه‌ڤێ هه‌لێ ژ ده‌ستنه‌ده‌ن بۆ ژێك ته‌راوبه‌راكرنا پێكهاتێن وێ هه‌رێما جیهانێ كو دبێژنێ ڕۆژهالاتا ناڤین و كو كوردستان و ئێزدیاتی جه‌رگێ وێ دكه‌ن. گه‌له‌ك جهێ داخێ یه‌ كو كوردێن موسلمان و ئێزدی باجا هه‌ره‌ مه‌زن كه‌ته‌ سه‌روان و هه‌رده‌م ژی ل سه‌روان بوویه‌ و ژ ده‌ردێ ئێش و زاران ڤه‌ گه‌له‌ك ژ ئێك دوور نه‌بینه‌، ل شوونا كار ب هه‌ڤره‌ بكه‌ن و بارێ خوه‌ سڤك بكه‌ن، ل ڤان دووماهیان بارێ وان پر زێده‌ گرانتر لێ هاتیه‌ دوبه‌ركی ژ ئه‌نجامێن پلانێن سیاسی یێن نهێنی ڕه‌وشا هه‌موو پێكهاتان تێكدا ب تایبه‌تی ژی هه‌ردو ئالیێن كورادان، نها گه‌هایه‌ وێ قووناغا كو ل جه‌م گه‌له‌ك ئێزدیان تو نكاری زوو زوو ببیننی زمان كو ئێزێدیان مینا كورد ل قه‌له‌م ب ده‌ی ژ به‌ر كۆ ڕوودانێ هه‌وقاس هه‌ل بۆ كه‌سێن د خواستن ئه‌ڤان دو پێكهاتێن ژێكجودا ب خۆسه‌ بیه‌ ڕۆلێ خوه‌ دبینن و گه‌له‌ك ب توندی دئێنین زمان كو ئێزێدی نه‌مان ئێدی كورد، ئه‌ره‌ب یان هه‌ر مڵه‌ته‌ك دن. هه‌كه‌ ئه‌م ڕاستگۆ بن ل گه‌ل خوه‌ و ترش و تالیا ڤێ كێماسیێ دیتی هاتی سه‌رێ وان ب درێژایا دیرۆكێ كو بووینه‌ ئه‌گه‌ر 73 فه‌رمانان كو ب ده‌ستێ ده‌ستهه‌لاتێن حوكمدارێن نه‌ته‌وێن ئه‌ره‌ب و توركان ب سه‌ر هه‌تاتیه‌ د گه‌ل هه‌ڤكاریا كوردان ئه‌مێ بێژین نها مافێ ئێزێدیان ئه‌ كو وه‌سا بیر بكه‌ن و د ڤێ ڕۆژه‌ك وه‌ره‌ كو ل ژێر چاڤدێریا كۆمه‌لگه‌ها نێڤده‌وله‌تی مافێ وان بێ دان و ئه‌و ب خوه‌ خوه‌ بپارێزن دوور ژ هه‌ر مایتێكرنا كوردان و ئه‌ره‌بان….هتد. ئه‌ڤ یه‌كه‌ د به‌ هه‌موو ئالیه‌ك نه‌ خۆپه‌رست وه‌سا بر ب كه‌، لێ یا خه‌ریب و نه‌ڕاست ئه‌وه‌ كو مرۆڤێ ئێزدی یان یێن دن ته‌ر و هشكان پێكڤه‌ ب زۆژن و ڕه‌ش و سپیان ژ هه‌ڤدو جودا نه‌كه‌ن، ئه‌وژی گوهداریا تۆندرۆیێن خوه‌ یێن ئۆل یان به‌رژه‌وه‌ندی په‌رێسێن خوه‌ بكه‌ن و به‌رده‌وام ئاسته‌نگان ل هه‌مبه‌ری ڤان پێكهاتێن جیران ل وێرێ دورست كه‌ن ب تایبه‌تی خوه‌ دوورخستن ژ نه‌ته‌وا كورد، ژ به‌ركو ته‌نێ پشتا ئێزدیان هه‌به‌ ب ئاوایه‌ك بێ به‌رژه‌وه‌ند گه‌لێ كورده‌ و هه‌روه‌سا ته‌نێ پشته‌ڤانه‌ك بۆ گه‌لێ كورد هه‌به‌ هه‌ر ئێزێدینه‌ ئه‌ڤه‌ نه‌ ژ به‌ركو هه‌ردو كوردن یان ئێزێدنه‌، لێ ژ به‌ر نه‌بوونا ده‌ستهه‌لاتێ د ده‌ستێن هه‌ردوان دا و هه‌رده‌م بووینه‌ قوربان بۆ هه‌ر ئالیه‌كێ جیران بۆ بنپێكرنا داخواز و مافێن وان. ئیرۆ ده‌ما مشه‌ختێ ئێزێدی دگه‌هه‌ وه‌لاتێن سه‌قامگیر و خوه‌ بێ منه‌ت نیشان دده‌ن ئه‌ڤ نه‌ بیرۆكه‌ك دورسته‌ ژ به‌ركو پرانیا وان وێ هه‌ر ل ئاخا خوه‌ بمینن و جیرانێن وان ژی وێ هه‌ر ئه‌وبن یێن هه‌ی، له‌وان گوهداریكرنا بیرۆكێن نه‌ سوودێ ئێزێدیان و نه‌ سودێ گه‌لێن جران وان باش نینه‌ بێن قه‌بوول كرن ژ به‌ر كو هه‌ردو ئالیێ ل دووماهیێ وێ زیانبه‌خش بن و ته‌نێ لایه‌نێن سوودبه‌خش وێ ئه‌و بن ئه‌وێن ژ ژێكجودابوونا كۆمه‌لان فایده‌ دكه‌ن و مه‌ره‌م ژی به‌رژوه‌ندیا مادیه‌ و نه‌ك زێده‌تر.
خالا هه‌ری گرنگ كو ل ڤێره‌ زه‌لا بیت ئه‌وه‌ كۆ ئێزێدی ئێك ژ پێك هاتێن دیرۆك یێن كه‌ڤن و ئێدی نه‌ما مینا ده‌ما زه‌مانێ سۆلاتن و خه‌لیفان و قه‌شان…هتد كو ب كارن كێماسیان ژ ناڤ ببه‌ن، باشترین نموونه‌ ژێ هێزا تاریا داعشێ بوو كو ب پشته‌ڤانیا سولتانێن نوو دهات خۆرتكرن، لێ ئه‌نجام ته‌ماما جیهانێ لێ ڕابوون و ئه‌نجام ژی ئه‌ڤن یێن هه‌یی. له‌وان باشتر ئه‌وه‌ ئێزێدی وه‌سان ب فێركرن كو ئه‌ڤه‌ بایه‌كێ ڕه‌ش بوو و سه‌ر ل هه‌موو ئالیان تێدا و ب دورستی چ گرۆپ و بنگه‌هێن سیاسی هه‌تا ڕاده‌كێ چ هات ڕوودان و چاوا، جیهانا ئه‌ڤرۆ یا ئالۆزه‌ و ته‌كنۆلوژیێ ده‌ستێ خوه‌ ب سه‌ر هه‌موو بزاڤه‌كێ دا ئانیه‌ و نه‌ دووره‌ خه‌ونێن ته‌حلتر ل به‌ندا مرۆڤان بن، لێ هێزا هه‌ره‌ مه‌زن یا كو مرۆڤ د كارن ژ ده‌ستنه‌ده‌ن، ژ وان ژی ئێزێدی ئه‌وه‌ كو گوهداریا ئالیێن دلڕه‌شكرنا مرۆڤان د ناڤبه‌را ئێك دو نه‌هێته‌دان و ئه‌مازه‌ د گه‌ل جیران ئێك ئالیێن ئێك چاره‌نڤیساز.

ئارام دهۆكى/ كه‌نه‌دا
وه‌كو تێ خۆیاكرن د به‌ كورد گه‌له‌ك زوو هاتبین ئه‌مریكا باكوور و كه‌نه‌دا لێ هاتنا وان مینا ب كومه‌ل ل چه‌ند 30 سالێن بۆری بووینه‌ ژ بلی كو كۆمه‌ك ل دووماهیا سالێن حه‌فیتێیان گه‌هشتینه‌ ئه‌مریكا و كه‌نه‌دا، ئه‌وژی پشتی بدووماهی هاتنا شۆره‌شا ئه‌یلۆلێ، ئه‌گینا پرانیا كوردان ل ده‌سپێكا سالێن نۆتان ل چه‌رخێ چووی هه‌تا دگه‌هه‌ ئه‌ڤرۆ كو كوردێن و سووریێ و كوردێن ئێزدی ل دو سالێن چووی گه‌هشتینه‌ كه‌نه‌دا و ژ وانا ژی باژێرێ كه‌لگاری كو وگ ببه‌ ناڤه‌رۆكا بابه‌تێ مه‌، بۆ باشتر خوانده‌ڤان د قووناغێن هاتنا كوردان بگه‌هه‌ بۆ ڤی باژێری ئه‌مێ قووناغ قووناغ.
ل دووڤ پێزانین و به‌لگه‌یێن رێڤه‌به‌ریا مشه‌ختێن كه‌نه‌دا، دهێت زانین كو ب ره‌نگه‌ك گشتی وه‌كو كومه‌ل (گرۆپ) پێكڤه‌ هاتبن بۆ كه‌ندا و ژ وان باژێرێ گه‌لگاری ب ڤی ره‌نگێ خارێ بووینه‌.
گرۆپێ ئێكێ: دهێن نیاسین گرۆپێن ده‌سپێكا سالێن نۆتان.
ئه‌ڤ گرۆپه‌ ژ دو گرۆپان پێك دهاتن كو بسه‌دان مشه‌ختان ئانین كه‌لگاری پرانیا وان مشه‌ختان ژ كوردێن باشوور بوون كو قوربانییت ئه‌نفالان بوون و ل كه‌مپێن (دیاربه‌كر، ماردین و سلۆپی و…هتد)، هه‌روه‌سا كۆمه‌كێن مه‌زن ژ پاكستانێ و یۆنانێ ژی گه‌هان كه‌لگاری. ئه‌ڤان گرۆپان ل دووڤ زانین و شیانێن خوه‌ كۆمه‌لێن كوردی دامه‌زراندن و چ كێم چ زێده‌ شیان گه‌له‌ك كارێن به‌ركه‌تی بكه‌ن د سه‌رهندێرا كو سه‌ربۆرا وان یا كێم و نه‌ ئێكگرتنا ژ به‌ر چه‌ندین ئه‌گه‌رێن ناڤخوه‌ی ده‌ره‌كی و ده‌ستێ پۆلتیكا حزبان، ژ كارێن وان.
• ساخكرنا هه‌موو نه‌ورۆزان.
• به‌رهه‌ڤكرنا هه‌موو خوه‌نیشادانان ل دژی زیانێن گه‌لێ كورد كه‌تین بێ فه‌رق و جوداهی.
• ده‌رخستنا كۆڤار و نامیلكان.
• ڤه‌كرنا خواندنگه‌هێن كوردی.
• پشته‌ڤانیێن مادی مه‌عنوی یێن رۆژێن تنگاڤی ل مرن و نه‌خۆشیان ین ئه‌ندامان. ئه‌ڤه‌ و دگه‌ل ده‌هان كارێن دن یێن هه‌ژی، لێ جهێ داخێ بوو ژیێ كۆمه‌لان به‌ردوام یێ كورت بوون فشارێن جودا گه‌له‌ك جاران شیانێن كومه‌لێ لاواز دكرن و ڤالاتی په‌یدا دبوو.
گرۆپێ دووێ، گرۆپێ كوردێن رۆژهه‌لاتا كوردستانێ بوون، گرۆپێن(2000) و پێهه‌ل، یێن كو كه‌نه‌دا ب ده‌سته‌ك كۆمه‌ل ئانین ئه‌وژی ئه‌و كۆما په‌نابه‌ران بوون یێن كو بووینه‌ قوربانی شه‌رێ عێراق و ئیرانێ د ناڤبه‌ر 1980ـ 1988، ئه‌ڤ كۆما كوردان ل ده‌سپێكا شه‌ری ل سه‌ر سنووری باژێر و گوندێن وان كه‌تن ده‌ستێ له‌شكرێ عیراقی و هه‌ر ئێكسه‌ر ڤه‌گوهاستن بۆ باژێری (ره‌مادی) ل كه‌مپا الگایش ئاكنجی كرن بۆ ده‌مێ 25 سالان، لێ ل ده‌مێ روخیانا رژێمێ ئه‌ڤ كه‌مپه‌ به‌ر ب نه‌مان چوو له‌وان كه‌نه‌دا ژی مینا گه‌له‌ك وه‌لاتان ئه‌ڤ مشه‌خته‌ ئانین ژماره‌ك زۆر ژ وان ئانین كه‌لگاری. پشتی چه‌ند ساله‌كان ئه‌وانژی هێز دا خوه‌ ل گه‌ل كوردێن دن كۆمیتا كوردی سه‌روشنی ئاڤاكرن، ژ به‌ر سه‌ربۆرا كۆمیتا سالێن نۆتان ئه‌ڤ كۆمه‌له‌ پتر یا بزاڤ و به‌رهه‌مهێنه‌ر بوو ژ كارێن وان.
• تۆماركرنا كۆمیتی ژ لایێ ولاتێ كه‌نه‌دا كه‌ ئه‌و كار بخوه‌ گه‌له‌ك رێكان بۆ كۆمه‌لێ ڤه‌دكه‌ت.
• ئه‌نجامدانا رۆژا هه‌لپچێ و ئه‌نجامدانا نه‌ورۆزان و خۆنیشاندانان.
• پشكداریكرن د پێشانگه‌هێن مه‌زنێن كه‌نه‌دی مینا (ڤیسته‌ڤالا ئاگری).
• موكمكرنا په‌یوه‌ندیێن كوردان ل گه‌ل په‌رله‌مانتارێن كه‌نه‌دی ل سه‌ر ئاستێ هه‌موو حوكمه‌تان ژ كارین باش پالدانا و پشته‌ڤانیا كومیتا (په‌رله‌مانتارێن كورد و كه‌نه‌دا)، ئه‌ڤه‌ ل گه‌ل ئه‌نجامدانا پری كارێن قه‌نج و باش ل ئاستێ جڤاكی و ره‌وشه‌نبیری. ژ هه‌ژیه‌ بهێته‌ گۆتن كو پشته‌ڤانی ل كۆڤارا پێنگاڤ كرن كو مه‌هانه‌ ده‌ردكه‌ت ژ لایێ (ئارام دهۆكی) و ده‌سته‌كه‌كا دیاركری ل ناڤا جڤاكى. لێ زۆر جهێ داخی ژ به‌ر بیرێن به‌رته‌نگێن تاكه‌ كه‌سی و حزبی…هتد دیسا ئه‌ڤ كۆمه‌له‌ ژی مینا یا دن لاواز دبیت و چه‌نگێن و خیل و خار دبن و وه‌كو پێدڤی كه‌س خوه‌ لێ ناكه‌ت خودان بێ هێز دبیت.
گروپێ سیێ، گرۆپێ پشتی سه‌رهلدانا سووریێ و هاتنا داعشان (2015ـ نووكه‌)، ئه‌ڤ گرۆپه‌ كه‌ دكرنه‌ كوردێن رۆژئاڤا و كوردێن ئێزدی. ئه‌ڤ گرۆپه‌ گه‌له‌ك ژ هه‌ڤ جودا، ئێك ژوان خورت و كورد و ب شانازی ئه‌وژی كوردێن سووریێ و یێ دن سه‌ر لێ شێوای و به‌رزه‌بووی ژ به‌ر كریارێن هۆڤانه‌ یێن داعشی و ئه‌و هه‌ستا بۆ په‌یدا بوو كو جیرانان خیانه‌ت ل مه‌كرن و ئێدی ئه‌و بخوه‌ بووینه‌ كۆم كۆم هنده‌ك هه‌ر كوردن و هنده‌ك ئێزدی و هنده‌ك عیراقی و بێ لۆمه‌یه‌ ژ به‌ركو دیرۆكی گه‌له‌ك بێ ره‌حمانه‌ به‌رخورد ل گه‌ل كریه‌. ب هه‌ر ئاوایه‌كی به‌ نوكه‌ كوردێن رۆژئاڤا ب خورتی دخوازن جاره‌ك دن كۆمیتا كوردان ئاڤا بكه‌ن و یان ئه‌و هه‌یی به‌رده‌وامیێ پێ بده‌ن، ژ به‌ر كو وه‌سان دئینن زمان چاوا شه‌رڤان و پێشمه‌رگه‌ی وه‌سان ناڤێ كوردان بلند كریه‌ و ئه‌م لۆلاته‌ك ئازاد ده‌ستڤالا بمینن. له‌وان رۆژا 13/4/2019 جاره‌ك دن ل بنگه‌هێ مشه‌ختێن نوو كۆمبوونا خوه‌كرن و شیان ب رێكه‌ك دیمۆكراسی حه‌فتكه‌سان ژ11 كه‌سان هه‌لبژێرن و ده‌ست ب نووبوونه‌كا نوو بكه‌ن.
ل كورتیا بابه‌تی هه‌رچه‌نده‌ مینا گه‌له‌ك باژێر و وه‌لاتین كو كورد لێ ل ڤی باژێری ژی كوردان هه‌رده‌م كۆمه‌له‌ ئاڤاكرینه‌ و سه‌ر نه‌گرتینه‌، لێ نیشانا جهێ سه‌رفه‌رازیێ یه‌ هه‌رده‌م د به‌رده‌وام بووینه‌ كو دروستكه‌ن و باشتر لێ بكه‌ن، ئه‌ز باوه‌رم ئه‌ڤ جۆره‌ كاره‌ نه‌ ب سانه‌هینه‌ و ئه‌زموونه‌ك و بارۆدخه‌ك ژ هه‌ژی پێدڤی هه‌تا سه‌ربگرن، له‌وان د سه‌ر كێموكاسیان هه‌موویان را به‌رده‌وامی وێ رۆژه‌ك به‌رهه‌مێ وان بینه‌ پێشچاڤ و ماندیبوونا وان به‌ر ئاڤدا ناچه‌، گه‌له‌ك فه‌ره‌ كو ریكخراو پارتێن سیاسی ئاگادری ڤان بزاڤان بن و نه‌هێلن ئه‌ندامێن وان ل ده‌رڤه‌ رۆله‌ك نه‌رێنی ببینی ژ به‌ر كو گه‌له‌ك جاران بیرۆكێ خوه‌یێ تاكه‌ كه‌سی دسه‌پینن و ئه‌ڤه‌ ژی دبنه‌ رێگر كو كارێ كۆمیتان ب دروستی برێڤه‌ بچه‌.

ئارام دهۆكی
هه‌ر چه‌نده‌ هه‌ر ئێك ژ مه‌ ب ئاوایه‌كی د نه‌ورۆزێ گه‌هشتیه‌، ئه‌م ل دووڤ ره‌فتارا زانینا خوه‌ به‌رخوردێ ل گه‌ل دكه‌ین، لێ ئه‌م هه‌موو د خاله‌كێ دا هه‌ڤدگرین، كو نه‌ورۆز ب هه‌ر بۆچوونه‌كێ ڤه‌ ئێرۆ بۆ كوردان بوویه‌ هێمایه‌كا به‌رخوردانێ، هه‌ر چو نه‌به‌ ژ ده‌سپێكا چه‌رخێ بیستێ وه‌ره‌، لێ د پراتیك دا نه‌ورۆز نكاریه‌ په‌یاما خوه‌ یا نه‌ته‌وی بگه‌هینه‌، ژ به‌ر كو كه‌تیه‌ د ناڤا ده‌ستێن ده‌ستهه‌لاتێن حزبێن كوردی دا و هه‌ر ئێك ژی مینا خوه‌ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌ یا بیرۆكی یا خوه‌ بكاردئینه‌، ئه‌ز ل سه‌ر نه‌ورۆز و په‌یاما وێ راوه‌ستم ژ به‌ر ئه‌م ل ده‌رڤه‌ینه‌ و ده‌رڤه‌ ئه‌ركێ مه‌یه‌ ئه‌م ل سه‌ر بنڤێسین.
ب بۆچوونا من ئه‌گه‌ر نه‌ورۆز ل ده‌رڤه‌ نكاره‌ دو خالێن سه‌ره‌كی بجهبینه‌، كرن و نه‌كرنان و گه‌له‌ك سوودێ خوه‌ تێدا نینه‌، ئه‌گه‌ر ته‌نێ نه‌ورۆز وێ هه‌لپه‌ركێیه‌كا ده‌روونی به‌ و خۆشیا شه‌ڤه‌كێ به‌، ئه‌و كوردان گه‌له‌ك ژ هندێ پتر قوربانی بۆ هه‌بوونا خوه‌ داینه‌ و نه‌ورۆز ئه‌و رۆژه‌ یا كو كورد دكارن هه‌ڤبگرن و بێ دودلی پشكدار بن. ئه‌و دو خالێن مه‌ ژێ به‌حس ئه‌ڤه‌نه‌. ئێك، هه‌ر چ نه‌به‌ نه‌ورۆز هه‌رده‌م دڤێ وه‌ره‌ كرن كو كورد بكارن قه‌یدێن سنۆران بشكێنن ژ ده‌رڤه‌ و تێكهه‌لی ئێك بن و چاند و مۆزیك و ده‌واتیێن هه‌ڤ بزانن و فێربن یان پشكداربوونا هه‌موویان بێ چه‌داكرن خوه‌ بخوه‌.
شكاندنا وان سنۆرانه‌، لێ گه‌ر مه‌ نه‌ورۆز كرن پتر ژ نه‌ورۆزه‌كێ و هه‌ر ئێك ژی بزڤریته‌ڤه‌ بۆ گرۆپه‌كێ دیاركری ژ ناڤچه‌ و لایه‌نه‌كی ئه‌ڤه‌ درێژیا به‌رده‌وامیا حه‌زا وان سیسته‌م و رژێما وایه‌ یێن كوردستان داگیركری، رامان د هه‌ستا نه‌ته‌وه‌بوونێ دا كرنا و خراپتره‌ ژ نه‌كرنا وێ ژ به‌ركو ئه‌گه‌ر هه‌ر تۆ خواستێن دوژمنێن خوه‌ بجهدئینی، ته‌ چ گوهۆرین نه‌كرن و ته‌ خوه‌ و دۆزا خوه‌ زه‌ره‌رمه‌ندكرن. خالا دووێ، بهێزكرنا لۆبیا كوردیه‌، ل ولاتێن دیمۆكرات سیسته‌ما هه‌لبژارتنان مه‌زنترین كاریگاریه‌ ل سه‌ر خودان ده‌سته‌لاتان دئێته‌كرن، گه‌ر نه‌ورۆزێ په‌یامه‌ك ئێكگرتی نه‌به‌ و ملله‌ت وه‌كو نه‌ته‌وه‌ ژ هه‌موو ئالیان پشكدارنه‌به‌، پارچه‌ پارچه‌ به‌ و هه‌ر چه‌ند سه‌ده‌ك خوه‌ بكه‌ن گرۆپه‌ك ئه‌و وی ده‌می بزانه‌ كو تۆ خالا فشارا خوه‌ یا نه‌ته‌وی ل سه‌ر سیاسه‌تا وی وه‌لاتی ژ ده‌ستدا و هه‌ر ده‌مێ ته‌ ژ ده‌ستدا رامانا هندێ دگه‌هینه‌ كو كه‌س وه‌كو پێدڤی ژ په‌رله‌مانتار و په‌رله‌مان و سیاسه‌تمه‌دارێن وی وه‌لاتی پویته‌ی ب دۆزا ته‌ ناده‌ت، ژ به‌ر كو ته‌ هند ده‌نگده‌ر نینن كو سوودێ وی بكه‌ت، ئه‌وژی زوو بزوو گوهداریا ژماره‌كا كێما ژ هه‌ڤ جودا نا ده‌ ژ به‌ر كو هه‌تا ئیرو ژ كورد كێمن چاڤ گه‌له‌ك نه‌ته‌وێن دن یێن جیهانێ مینا چاینیا و هندی و عه‌ره‌ب و…هتد، ئه‌و كێمژی هه‌ر چه‌ند گرۆپ خوه‌سه‌ریا خوه‌. رامانا هندێ دده‌ت كو ئه‌ڤه‌ نه‌ ب كێری خوه‌ دئێن و نه‌من.
بلا بابه‌ت هند درێژ نه‌به‌ ژ به‌ركو خوانده‌ڤانا خواندنا بابه‌تێن درێژ نه‌مایه‌، لێ كورتیا سوحبه‌تێ كوردان كێشه‌كا نه‌ته‌وی هه‌یه‌ و ته‌نێ نه‌ورۆزه‌ كو دكارن خو ه‌ ل دوور بهه‌لاڤێن و بگه‌هن هه‌ڤ، باشتر ئه‌وه‌ رێ نه‌هێتدان وان كه‌س و گرۆپان یێن كو شیان و یان حه‌زێن نه‌ته‌وه‌بوونێ نینه‌ و حه‌ز دكه‌ن ل دووڤ حه‌زێن خوه‌ یێن به‌رته‌نگێن چاندی و سیاسی نه‌ورۆزێ بكه‌ن، نه‌ورۆز دڤێت به‌رده‌وام یا ب په‌یام به‌ نه‌ مازه‌ ژ ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی ئه‌و په‌یام خزمه‌تا ئێكه‌تیا كوردان و ئاڤاكرنا لۆبیێ كوردان دابه‌ دا كو ل پاشه‌رۆژێ كورد مینا ملله‌ت و نه‌ته‌وه‌ سه‌نگا خوه‌ یا سیاسی و ئابووری و جڤاكی هه‌به‌ د ده‌سه‌ته‌لاتێن وان ولاتێن لێ مشه‌خت و په‌نابه‌ر بین ئه‌ڤه‌ ژبلی كو نفشێ سوبه‌ ب وێ هه‌ستێ به‌رده‌وامیا هه‌ستا هه‌بوونا خوه‌ بده‌.