ئارام دهۆكى/ كه‌نه‌دا
په‌رله‌مان ده‌ما ده‌سته‌لات و ملله‌ت دروست دكه‌ن گه‌له‌ك مه‌ره‌م ژێ هه‌نه‌ ژ هه‌میان گرنگتر ئه‌وه‌ كو بریارێن چاره‌نڤیس ژ وێرێ ده‌ركه‌ڤن ژ به‌ر ده‌نگێ خه‌لكیه‌ و نوونه‌رێن وان ل دووڤ ئاگه‌هیا وانا ژ ده‌نگده‌رێن خوه‌ بریار بێنه‌ دروستكرن و هه‌روه‌سا ده‌نگێ ملله‌تی ب رێیا وان بگه‌هه‌ ده‌رڤه‌ و په‌یوه‌ندی ل سه‌ر ئاستێ په‌رله‌مانان بێن دروستكرن دگه‌ل په‌رله‌مانێن دونیایێ، لێ دووڤ ئه‌زموونا مه‌ په‌رله‌مانێ هه‌رێمێ وه‌كو پێدڤی نه‌ یا ئێكی و نه‌ یا دووێ بجه نه‌ئانیه‌. ئه‌ز د بابه‌تێ خوه‌دا به‌حس لێ ئێكێ ناكه‌م بلا ئه‌و بۆ ناڤخۆیا كوردستانێ به‌ و هه‌لسه‌نگاندن بلا ل وێرێ بێ كرن. لێ ب حكومێ هندێ كو ئه‌ز ل ده‌رڤه‌ مه‌ و ئه‌زموونا من ل گه‌ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ و هه‌ڤال په‌رله‌مانتارێن ده‌رڤه‌ و ب تایبه‌ت وه‌لاتێ كه‌نه‌دا كه‌ ئه‌ز ئاكنجیێ وی ولاتیمه‌، ئه‌ز د ڤی بابه‌تی دا په‌یوه‌ندیێن په‌رله‌مانێ كه‌نه‌دا و یێ كورد بهه‌لسه‌نگینم كانێ په‌رله‌مانتارێن كه‌نه‌دی چ هه‌ولدایه‌ بۆ كوردان بكه‌ن و په‌رله‌مانێ كوردستانێ چ بها و نرخ ب وانا نه‌ دایه‌ یان ژی وه‌كو پێدڤی نه‌ هاتینه‌ پێش.
پشتی رژێما عێراقێ ژناڤچووی ل سالا 2003، كورد تازه‌ ب هێز دكه‌تن و به‌ربیاڤێ وان یێ په‌یوه‌ندیێن ده‌رڤه‌ تازه‌ ده‌ستپێدكرن كو خه‌لك و وه‌لاتێن جیهانێ پتر په‌یوه‌ندیان خورت بكه‌ن، ژ به‌ركو كوردان رۆله‌ك ئه‌رێنی و مه‌زن ئینا بۆ ژ ناڤبرنا دكتاتۆر سه‌دام حسێنی، ل وی ده‌می كوردا گه‌له‌ك په‌یوه‌ندیێن خورت نه‌بوون، لێ گه‌له‌ك ژ ره‌ڤه‌ندا كورد ل ده‌رڤه‌ بوو و حه‌زدكر ئه‌ڤ په‌یوه‌ندیه‌ ب هێز بكه‌ڤن و تێكه‌لی چێبن د ناڤا په‌رله‌مان و دام و ده‌زگه‌هێن حوكمه‌تێ رێكخراوێن مه‌ده‌نی و دیمۆكراسی و ره‌وشه‌نبیری و…هتد. له‌وان ژی كۆمه‌لێن كوردی هه‌ولدان كو ئه‌ڤان ڤالاهیان پربكه‌ن. من و كومه‌لا باژێرێ مه‌ ل كه‌نه‌دا هه‌ست ب ڤێ به‌رپرسیێ كر و هه‌ولدا ئه‌ڤێ ڤالاهێ ل دووڤ شیانێن خوه‌ پربكه‌ت، لوی ده‌می من سه‌ره‌دانه‌ك كوردستانێ كر و ئه‌ز ئێك ژ ئه‌ندامێن ببزاڤ بووم یێن كومه‌لا كوردی و ب رێیا كاك ئیحسان ئامێدی كه‌ وی ده‌می په‌رله‌مانتار بوو مه‌ ژڤانه‌ك دگه‌ل به‌رێز كه‌مال كه‌ركووكی كه‌ ئێك ژ ئه‌ندامێن سه‌ركرداتیا په‌رله‌مان بوو وه‌رگرت و بۆ گه‌نگه‌شه‌كرنا پێنگاڤا من و كۆمه‌لا مه‌ پێ مه‌ره‌م. پشتی كو مه‌ ئێك دیتی من ژی ئه‌و یه‌ك بۆ ئانی زمان كو ئه‌م كوردێن وێرێ دئاماده‌ینه‌ هه‌ڤكاریا وه‌ بكه‌ین كو وه‌ و په‌رله‌مانتارێن كه‌ندی بگه‌هنین هه‌ڤ ژ به‌ر كو مه‌ تێكه‌لیه‌ك خۆرت گه‌ل وان هه‌یه‌ و ئه‌م ده‌نگده‌رێن واینه‌ ئه‌م داخوازا وا بجه دئیننین كو ده‌نگێ خوه‌ بده‌ینێ و ئه‌وژی گوهداریا داخوازیێن مه‌ بكه‌ن وه‌كو كورد كه‌ ئێك ژوانا پیته‌ دان بئاڤاكرنا په‌یوه‌ندیان دگه‌ل په‌رله‌مان و حوكمه‌تا كوردستانێ دا كو پره‌ك ئاڤا به‌ و ئێدی د وێ ب رێرا كار بێن ئه‌نجامدا. لێ وه‌سا دیار بوو كو سه‌روكێ په‌رله‌مانی گه‌له‌ك یێ ب ڤی كاری رازی نه‌بوو ئانی زمان “كو ئه‌ڤ جۆره‌ كاریێن هه‌نێ تێن كرن ب رێیا پروتوكۆلێن په‌رله‌مانتاری و ئه‌م نكارین هه‌ر كه‌س بێت و ئه‌م ل دووڤ داخوازێن وان په‌یوه‌ندیان دروستكه‌ین”، ئه‌ز ژی كه‌یفخۆش بووم من گۆت ئه‌ڤه‌ راسته‌ و بیره‌كا دجهێ خۆدایه‌ گه‌ر بووی ره‌نگی بێن كرن گه‌له‌ك ب سه‌نگتره‌، لێ راستیا كاركرنێ و په‌یوه‌ندیان وه‌سا ده‌رنه‌چوو پشتی كو سال هاتین و بوورین. مه‌ دیت كو په‌رله‌مانتارێن كه‌نه‌دی یێن هه‌ولده‌ن كو نێزیكاتیه‌كێ د ناڤبه‌را خوه‌ په‌رله‌مانێ كوردستانێ دا چێكه‌ن و په‌یوه‌ندیان خورتكه‌ن ل سه‌ر ئاستێ هه‌رێمێ و كه‌نه‌دا، په‌رله‌مانتارێ كه‌نه‌دی “تۆم كومیچ” ل سالا 2012 ب دامه‌زراندنا كومه‌له‌كێ ب ناڤێ “كوه‌مه‌لا دوستینیا په‌رله‌مانتارێن كورد و كه‌نه‌دی” و داخواز ژ هه‌موو په‌رله‌مانتارێن كه‌نه‌دی كر كو ببن ئه‌ندام د ڤێ كۆمه‌لێدا و هه‌روسا چه‌ندین سه‌ره‌دان كرن كت و جۆت بۆ بنگه‌هێ ئوفیسا كوردستانێ ل واشنتون بۆ گه‌شه‌دان ڤێ كۆمه‌لێ ل گه‌ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ و ده‌وه‌تكرنا به‌رپرسێن ئوفیسا واشنتون بۆ كه‌نه‌دا و چێكرنا كۆنفرانسان و دانه‌ نیاسینا كێشا كوردان ب ملله‌ت و حوكمه‌تا كه‌نه‌دا ڤه‌. ل وی ده‌میژی كه‌یفا مه‌ هات و مه‌ پشته‌ڤانی بۆ برێز تۆمی كر و هه‌ولدا كو ڤان خه‌به‌را وه‌كو پێدڤی به‌لاڤ كه‌ین دا كو هه‌موو لایه‌ك ئاگادار به‌، ب مه‌وه‌ره‌ كو په‌رله‌مانێ كوردستانێ ب رێیا ئوفیسا واشنتون ب رێیا خانم “به‌یان سامی” و “فه‌لاح مسته‌فای” هه‌موو په‌رله‌مانتار ئاگادارن و سه‌رۆك و جێگر و هنه‌ كو دێ سه‌ره‌دانه‌كا كه‌نه‌دا كه‌ن و ئه‌ڤان په‌یوه‌ندیا دێ سووده‌كێ باش ژێ وه‌رگرن ژ به‌ركو ئه‌و ده‌لیڤه‌ بۆ كوردان گه‌له‌ك زێرین بۆ ژ به‌ر كو پارتا “كونسێرڤه‌تڤ” ل سه‌ر حكومی بوو و ئه‌و جار چه‌ندێ بوو سه‌ركردێن مه‌زن یێن كه‌ندی سه‌ردانا كوردستانێ كربوو ژوان سه‌روك وه‌زیرێ وان “ستیڤن هارپه‌ر”. لێ به‌داخڤه‌ دیساڤه‌ نه‌ ئه‌و سیك و نه‌ ئه‌و بازار دیار بوو كو په‌رله‌مانێ كوردستان هیاژ ڤێ پێنگاڤا په‌رله‌مانتارێن كه‌ندی نینه‌ یان ژی چ پیته‌ پێ نه‌دایه‌ ئه‌ڤه‌ د ده‌مه‌كیدا كورد پێدڤی ڤێ یه‌كێنه‌ و دڤێت ل دووڤ بگه‌رن كه‌چی خه‌لك یێ بۆ دكه‌ت و ئه‌و پیته‌ی پێ ناده‌ن. ئه‌ڤ یه‌كه‌ دیار بوو بۆ مه‌ ده‌ما به‌ری چه‌ند هه‌یامه‌كا په‌رله‌مانتاره‌كی كه‌ سه‌رۆك تیمێ په‌یوه‌ندیێن ژ درڤه‌یه‌ په‌یوه‌ندی بمه‌ كر و حه‌زكرن كو داخوازنامه‌كێ بۆ هه‌شت په‌رله‌مانتاران فرێكه‌ین دا كو بێنه‌ كه‌نه‌دا دا كورسه‌كی یان هنه‌ك پێزانیان ل سه‌ر شه‌ركرنا گه‌نده‌لیێ وه‌رگرن، ده‌می مه‌ ئانی زمان كو په‌رله‌مانێ كه‌نه‌دا كومه‌له‌ك هه‌یه‌ تایبه‌ته‌ ب دۆستینیا په‌رله‌مانتارێن كوردستانێ و كه‌نه‌دا ڤه‌ و هوون دكران دوێ رێكێرا ئه‌ڤێ داخوازنامێ وه‌رگرن ئه‌وی په‌رله‌مانتاری ئانی زمان كو ئه‌وانا هیچ خه‌به‌ر ل سه‌ر ڤی بابه‌تی نینه‌ و گۆت ئه‌م هیڤی دكه‌ین ئه‌ڤ هاتنا مه‌ وان بزاڤان زه‌لال كه‌ت بهه‌رحال هاتنا وان ژی جێنه‌بوو و هه‌رچه‌نده‌ كو وێ رێكخراوێ بخۆشیحالیڤه‌ به‌رهه‌ڤیا خوه‌ دیار كه‌ت لێ وان به‌رێزێن په‌رله‌مانتارێن كورد وه‌كو پێدڤی مه‌رجێن داخوازنامێ بجه نه‌ئینان و دووماهیێ ده‌ست ژێ به‌ردان و نه‌ هاتن. ژ لایه‌ك دنڤه‌ به‌ری چه‌ند رۆژان به‌رێز په‌رله‌مانتار “جێمس بونز” و “تۆم كومیچ” داخوازه‌ك ژ كومه‌لا كوردێن كه‌لگاری كر كو ئه‌و یێ خوه‌ ئاماده‌دكه‌ن بۆ سالا بێت یێن هه‌لبژارتنێن كه‌نه‌دا و كێشێن جهانێ یێن هه‌لسه‌نگین كانێ گه‌ر ده‌ركه‌تن ئه‌و چ بكه‌ن بۆ هه‌رێما كوردستانێ و داخواز ژ ئه‌ندامێن كومه‌لێ كر كو بۆچوونێن خوه‌ بێژن و دخواست ژ ده‌ڤێ كورد گوهلێ ببن كانێ پیته‌ی بچ بده‌ن. بۆ ده‌مێ دو ده‌مژمێران ئه‌ڤ بابه‌ته‌ بۆ هه‌موو پارچێن كوردستانا هاتن باسكرن نه‌مازه‌ یا باشوور و د چاڤخشینه‌كا تایبه‌ت بۆ كێشا ئێزدیان جێنۆسایدا وان هات باسكرن، ئه‌ڤه‌ ل شوونا كو په‌رله‌مان بكاره‌ ئه‌ڤی رۆلی بگێره‌ هاتن ل گه‌ل كومه‌لێ ئاخڤین و راپۆرته‌ك تێر و ته‌سل هات نڤێسین، چ قوسیری تێدا نینه‌ كو د گه‌ل كومه‌لا كوردی باخڤن و پێزانینان ژێ وه‌رگرن، لێ گه‌ر سوود ژ وێ بزاڤا په‌رله‌مانتارێن كه‌نه‌دی كر با و په‌یوه‌ندیه‌كا خۆرت هه‌با دبیت راسته‌وخوه‌ ئه‌ڤ گه‌له‌ك باشتر و تێر و ته‌سه‌لتر بابه‌ت هاتبان به‌حسكرن.
هه‌ر چه‌نده‌ هه‌موو بابه‌ت زه‌لال بۆ كا مه‌ دڤێت چ بینین زمان، وه‌كو دیار په‌رله‌مانێ كوردستان ناخوازه‌ چ دلسۆز و وه‌فادار ژ ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی چ كاران بكه‌ن چ جۆره‌ په‌یوه‌ندیان بۆ رۆخسنین ژ به‌ر كو وه‌كو به‌رێز كه‌مال كه‌ركووكی ئانی زمان ئه‌و ب رێیا پرۆتوكولایه‌ نه‌ژی ئه‌و لوی ئاستی و حه‌زنێنه‌ ده‌ما خه‌لك ژی بۆ كارا كی دكه‌ن وه‌كو به‌رێز “تۆم كومیچ” كری كو په‌ره‌ی پێ بده‌ن و سوود ژێ وه‌رگرن، باشه‌ ئه‌گه‌ر بچ رێكا هوون ڤان كارا ئه‌نجام نه‌ده‌ن په‌رله‌مانی په‌یوه‌ندیان بۆ خورت نه‌كه‌ن، نزانم چاوا دێ ده‌نگێ ملله‌تێ كورد گه‌هینن دنیایێ و كێشا كوردان بۆ خه‌لكی زه‌لال كه‌ن و پشته‌ڤانا بۆ په‌یدا كه‌ن، ژ ڤێ ئێكێ دیار دبیت كو په‌رله‌مان وه‌كو پێدڤی نكاریه‌ نه‌ته‌نێ ژناڤدا كارێن خوه‌ ئه‌نجام بده‌ت، لێ دیسا ژ ده‌رڤه‌ ژی گه‌له‌كێ لاوازه‌ و نه‌ ل ئاستێ شیانا چێكرنا په‌یوه‌ندیانه‌ هه‌تا كو ئه‌گه‌ر خه‌لك و ولات ژی هاریكاریا وان بكه‌ن. هه‌لبه‌ت نه‌كو ته‌نێ ئه‌ڤ گه‌را په‌رلمانی ئه‌ڤ ساردبوونه‌ پێڤه‌ دیاره‌، لێ هندی سال ب سه‌را دچن گه‌له‌ك لاوازتر و بێ بزاڤتر لێ دهێت. ئه‌ڤجا ئه‌و براده‌ر و هه‌ڤوه‌لاتیێن نوكه‌ خوه‌ به‌ربژێركری ئه‌ڤه‌ ئێك ژ كاودان و خالێن لاوازێن په‌رله‌مانی بوویه‌ وه‌كو په‌یوه‌ندیێن ژدره‌ڤه‌ كه‌ كلیلا چاره‌سه‌ریا كوردان ژ ده‌رڤه‌یه‌، دیساڤه‌ ئه‌ڤه‌ په‌یامه‌كه‌ بۆ خه‌لكێ كوردستانێ یێن كو ژ دل و جان دچن پشكداریێ دده‌نگدانێ دكه‌ن، ئه‌ڤه‌ ئێك ژ راستیێن كاودانێن په‌رله‌مانیه‌، من هیچ مه‌ره‌مه‌كا تایبه‌ت د ره‌خنا ڤی بابه‌یدا نینه‌ ته‌نێ روونكرنه‌كا به‌رپرسانه‌ وه‌كو ئه‌زموون بێخمه‌ به‌رچاڤێن هه‌ڤوه‌لاتیان و په‌رله‌مانتارێن كه‌ڤن و نووكه‌ ویێن بێن.

ئارام دهۆكی /كه‌نه‌دا

پشتی جینۆسایدا ئێزێدیان ب ده‌ستێن رێكخراوا داعش و ب تایبه‌تی ل گوندێ (كۆچۆ) ل هاڤینا 2014 ێ و كه‌تنا ب هزاران كچ و ژن و سنێله‌ و زارۆیێن ئێزدیان د ده‌ستێ رێكخراوا ناڤكری دا، ئه‌ڤ بابه‌ته‌ بوو جهێ به‌رخودانا هه‌موو رێكخراو و سیاسه‌تمه‌دار و ده‌ستهه‌لاتێن جیهان ژ به‌ر دژواریا رێكخراوێ و كارێن وێ یێن هرڤه‌تی و ب تایبه‌تی ل سه‌ر جڤاكه‌ك بێ ده‌ستهه‌لات یان ئاینه‌ك كه‌ كێماسی دئێن ژمارێ ل هه‌موو جیهانێ و ل عێراق و كوردستانێ ب تایبه‌تی. ئێك ژ وان رێكێن كو كه‌سایه‌تیا گرتیه‌ به‌ر نڤێسانا كتێبان بوو كو ژ هه‌موویان كاریگه‌رتر، پرتووكه‌ك ب ناڤێ (دیماهیك كچ) هات چاپكرن ل سالا چووی ب زمانێ ئینگلیزی، ل سه‌ر قیزا ئێزیدی ب ناڤێ نادیا مراد، ئه‌ڤ كتێبه‌ ژ لایێ پارێزه‌را وێ ڤه‌ هات پرۆڤكرن ب ناڤێ (ئه‌مل كۆلۆنی). به‌ری ڤێ كتێبێ بخوینم، من ته‌خمین دكر كو وێ هنه‌ك لا هه‌بن د كتێبێ دا كو یان وێ ب خرابی بن به‌حسكرن یان ژی وێ بێن پشتگوه هاڤێتن ب تایبه‌تی ژ لایێ نه‌ته‌وه‌بوونا جڤاكێ ئێزدی ژ به‌ر هنه‌ك ئه‌گه‌رێن خۆیا كو ئه‌وان ژی وێ د بابه‌تێ خوه‌دا شرۆڤه‌ و رۆنكرنه‌كێ بێخین سه‌ر.
دیاره‌ هه‌موو كه‌س دزانن كو به‌ری دووماهى جێنۆسایدا ئێزدیان 72 فه‌رمانێن دی ب سه‌رێ ئێزدیادا هاتینه‌ و پرانیا وان ل چه‌رخێن ده‌ستهه‌لاتا ئۆسمانیدا بووینه‌ د ناڤبه‌ر 1200 ـ 1900 كو ئه‌و ده‌من یێن كو عوسمانیا ده‌سته‌لاتا هه‌ره‌ زال ب سه‌رده‌ڤه‌رێدا هه‌بوو، هه‌لبه‌ته‌ د كه‌ڤندا ئێزدی هاتینه‌ نیاسین (كوردێن ره‌سه‌ن) ژ به‌ر كو گه‌له‌ك به‌لگه‌ وه‌سا خۆیا دكه‌ن كو ئاینێ كوردان به‌ری موسلمانبوونێ دبیت ئێزدی بن و زه‌ره‌ده‌شتی، كو د په‌رستنا خوه‌ دا نێزیكی هه‌ڤن، وه‌كو دن ئێزدی پرانیا وان د ناڤ خاكا كوردان دا بووینه‌ و ده‌وروبه‌ر هه‌موو باژار و گوندێن كوردێن موسلمان ئه‌ڤه‌ ژ بلی كو خودان یه‌ك زمانن كه‌ ئه‌و ژی دبێژنێ كوردی (كرمانجی)، هه‌لبه‌ت ژ بلی كو ده‌ستخۆشیه‌كا بێ دووماهیك بۆ نادیا مراد دخوازین ژ به‌ر كو ب وێره‌كانه‌ شیا چیرۆكا ژیانا خوه‌ ل بن ده‌ستێن رێكخراوا ناڤكری به‌لاڤكر و خسته‌ ده‌ستێن میدیا و رێكخراوێن مه‌ده‌نی و سیاسی و هه‌موو ته‌خ و چینێن جڤاكی ل ته‌واوا جیهانێ، ئه‌نجامدانا خوه‌ به‌خشانه‌ بۆ به‌لاڤكرنا ڤان كاران هه‌موو كه‌سان نه‌ ئه‌و شیان و نه‌ ئه‌و وێران هه‌یه‌، له‌وان خه‌باتا وێ گه‌له‌كا كاریگه‌ر بوو بۆ زێده‌كرنا دوژمنێن رێكخراوا ناڤكری ب تایبه‌تی كتێبا مه‌ به‌حس ژێ، هه‌روه‌سا ده‌ستخۆشی بۆ خانم ئه‌مه‌لێ بۆ ئه‌نجامدان ڤی كاری كو شیا گه‌له‌ك ده‌لیڤان بۆ نادیایێ و جڤاكا ئێزدی په‌یدا بكه‌ت بۆ ناساندنا فه‌رمانا وان، پشتی من هه‌موو كتێب خواندین، من دیت كو پرتووك گه‌له‌ك كاریگه‌رانه‌ هاتیه‌ نڤێسین و خوانده‌ڤان حه‌ز ناكه‌ راوه‌سته‌ هه‌تا كو هه‌موو یێ بخینه‌ و وه‌سا یا دیار كو چیرۆكه‌ك راسته‌ و هه‌موو تێدا ژ ره‌فتار و كارێن ئه‌ندامێن رێكخراوا ناڤكرینه‌. به‌س یا من دڤێت خۆیا بكه‌م كو لایێ وێ یێ نه‌ته‌وی گه‌له‌ك خاڤ و سست هاتیه‌ نڤێسین و قه‌د ڤه‌كۆلینه‌كا كویرا دیرۆكی نه‌كریه‌ ب ره‌نگه‌ك بابه‌تیانه‌ كو بێت زانین كانێ چما و بۆ رێكخراوا ناڤكری ب ڤێ هۆڤه‌تیێ ئێزدی كرن ئارامانج مانێ كێماسیێن دن ژی ل وێرێ بوون مینا فه‌لا و ئه‌رمه‌نا و شه‌به‌ك كاكه‌یا و ….هتد. ب من وه‌ره‌ كو هێرشن سه‌ر ئێزدیان گه‌ر رێژه‌كا هه‌ره‌ مه‌زن ژ به‌ر كو ئێزدی د چاڤێ ئیسلامیدا بێ دینن و یان ژی مه‌لایكه‌ته‌كی ل ده‌ف وان دئێت په‌رێستن كو ژ لای موسلمانان دوژمنێ ئیسلامێ و خودایه‌، رێژا دی ژ به‌ر كو ئه‌ڤ كێماسیه‌ ئاینه‌ ب زمان و ناسناما خوه‌ كوردن، كوردان ژی ژ ئالیێ سیاسی ڤه‌ هه‌رده‌م دوژمن هه‌بووینه‌ و نه‌ خواستینه‌ كو كورد بگه‌هین چ قووناغێن سه‌ركه‌تنی له‌وان شكه‌ستنا ئێزدیان به‌رده‌وام شكه‌ستنه‌ك پكشه‌ك ژ كوردان بوویه‌. ئه‌ڤ خاله‌ پتر هات دیاركرن ده‌ما رێخكراوا ناڤكری هاتی و ئێزدیان دیت و هات گۆتن و باوه‌ری پێكرن كو هێزێن كوردی ل ده‌ڤه‌را وان وه‌كو پێدڤی نه‌ پاراستن یان ژی خاین بوون و ژ وێ ئه‌نجامێ ژی ئه‌و هات سه‌رێ وان یا هاتی، ژ به‌ر ڤێ خالێ نه‌ نادیا مراد و نه‌ چ ئێزدیان ئه‌و دل نه‌ما كو ئێدی بێژن ئه‌م كوردین، به‌لكو نوكه‌ هه‌ستا زال بی ئه‌وه‌ كو ڤی پرانیا باوه‌ری پێكه‌رێن ڤی ئاینی حه‌زدكه‌ن نه‌ خوه‌ ب كورد بناسن و نه‌ ب عه‌ره‌ب و سونی و…هتد ب ناسن سه‌ره‌رای هندێ كو هه‌ر زمان و چاندێ وان كوردیه‌، ژ ڤی لایڤه‌ كتێبێ وه‌كو پێدڤی ره‌ونه‌ق نه‌ دایه‌ بابه‌تی. خالا دووێ، د سه‌ر هندێرا كو خانم ئه‌مه‌ل خانمه‌كا پارێزه‌ره‌ و وه‌كو مرۆڤ ل خوه‌ دنێڕیت، ژ به‌ر كو رهێن وێ د ناڤا كۆمه‌لا جڤاكا نێڤنه‌ته‌وی و ژیانا هونه‌رمه‌ندان تێدا چوویه‌ خار، چونكو زه‌لامێ و بخۆ جۆرج كۆلۆنی ژ ئه‌كته‌رێن هه‌ر مه‌زنه‌ یێن ئه‌مریكا و دنیایا مه‌دنی دا دژیت، لێ ئه‌ڤه‌ وێ یه‌كێ ناگه‌هینه‌ كو ئه‌مه‌ل بخوه‌ توخم عه‌ره‌به‌ و ئه‌ڤجا راسته‌وخوه‌ یان نه‌راسته‌و خوه‌، خوه‌ ل بابه‌تێ ره‌ونه‌ق دانا ئه‌گه‌رێن زێندی و زانستی كو په‌یوه‌ندی ب نه‌ته‌وه‌بوونا ئێزدیان ڤه‌ به‌ نه‌ كریه‌، ئه‌ڤه‌ د سه‌ر هندێرا كو كتێب دئێنه‌ زمان كو ته‌نێ ده‌مێ كوردان ده‌ست ب سه‌ر وارێ ئێزدیان دا گرتی ئێزدی ژیانا وان ژ لایێ ئابووری و جڤاكی و ئاینی ڤه‌ گه‌له‌ك پێشكه‌فتن دخوه‌دا دیتینه‌، ئه‌و ژی كو مالا نادیا مراد بخۆ پێچه‌كێ ره‌وشا وان باش بیه‌ و نه‌فه‌سا ئازادیێ و خۆشحالا مادی هاتیه‌ پێش د دیرۆكا درێژا وی جڤاكی دا. خالا سیێ یا كو هه‌ڤكار بوویه‌ كو ئه‌ڤ كتێبه‌ روویێ خوه‌ ل نه‌ته‌وا خوه‌ بگوهۆره‌، جڤاكێ ئێزدی یێ به‌ری نوكه‌ قه‌ستا ژ ده‌رڤه‌ كری، ب تایبه‌تی پشتی كۆمه‌لكۆژیا 2014 و ئاڤابوون هنه‌ك رێكخراوێن ب سه‌ر ئێزدیان ڤه‌ مینا یه‌زدا كو ئه‌ندامێن وێ هه‌موویان كلومل خواستن كۆمه‌لێن به‌س ئێزدی دروسته‌كن و ب سه‌ر چ لایه‌نێن دی یێن نه‌ته‌وه‌یێن ده‌وروبه‌ر ڤه‌ نه‌بن، ب تایبه‌تی كوردان، ئه‌و رۆله‌كێ كاریگه‌ر دبینن ژ به‌ر كو ئه‌و كۆمه‌ل زمان زان و خودان ئه‌زموونێن هه‌مه‌لایه‌نێن له‌وان هه‌تا ئه‌ڤرۆ ژی ل هه‌موو جهێن ئێزدی لێ، یێ هه‌ولده‌ن كو كۆمه‌لێن ئێزدیان دروستكه‌ن و دوور كه‌ڤن ژ نه‌ته‌وه‌ بوون كه‌ كوردن. وه‌كو دیار د كتێبا ناڤكری دا پشتی نادیایێ په‌یوه‌ندیا وێ چێبووى، ئه‌وان كار و ئه‌جه‌ندا بوو وێ درستكرن و كانێ چ بینه‌ زمان و كیژ لای لاواز كه‌ن و كیشكێ بینه‌ پێش. له‌وان ژی هه‌ر جهێ كو نادیایێ قه‌ستكریێ و په‌یڤه‌ك خواندی ب زمانێ عه‌ره‌بی و ته‌كه‌زى ل سه‌ر حه‌زكرنا عێراقێ كریه‌ و پوویته‌ دایه‌ وی لایی بێی كو بێژه‌ ئه‌ز كچه‌كا ئێزدیمه‌ وه‌كو ئاین و كوردم و كوردی زمانم وه‌كو ره‌گ و ریشال.
دیاره‌ جڤاكێ ئێزدی وه‌كو ئاین یان تاكه‌ كه‌س ئازاده‌ چاوا پێناسا خوه‌ بكه‌ و ژ به‌ر كو ئه‌ڤرۆ ده‌م ده‌ما دیمۆكراسی یه‌ و هه‌موو جڤاكێن دنیایێ حه‌ز دكه‌ن كو هه‌ر ملله‌ته‌ك و ئاینه‌ك ئازاد نه‌ هه‌تا كو دگه‌هه‌ تاكه‌ كه‌سی، لێ پێكۆله‌كا مرۆڤ بكه‌ باشتر ئه‌وه‌ ببه‌لگه‌ و دیرۆكا خوه‌ بینه‌ پێشچاڤ ژبه‌ر ئه‌گه‌ر ل سه‌ر حه‌ز و ئاره‌زویان یان هێز و ده‌سته‌لاتداریێ هه‌ره‌ دبیت د وی ده‌میدا به‌ری كو مرۆڤ بخۆ بحه‌سه‌ مرۆڤ هه‌بوونا ناسناما خوه‌ ژ ده‌ست بده‌، ئێزدی د سه‌ر هندێرا كو ئه‌ڤرۆ د ده‌مه‌ك گه‌له‌ك ئالۆز و دژواردا ده‌رباز دبن مینا هه‌موو كوردان، لێ ده‌م ئیۆو سیاسینه‌ و نه‌ خۆجهن، كورد مینا موسلمان و ئێزدی باشتر ئه‌وه‌ بزانن كو هه‌ر شكه‌ستنا هه‌ر لایه‌ك ژ وان بكه‌ڤیتێ راسته‌وخو سوبه‌ وێ كاریگه‌ری ل سه‌ر هه‌ردو ئالایان هه‌به‌. كورد ئێزدی به‌ یان موسلمان به‌ دچاڤێن ده‌وروبه‌ره‌ دا دڤێت هه‌ر ل بن سیبه‌را وا بن و ب به‌لێ و له‌بێیا وان بن له‌وان هه‌ڤگرتانا نه‌ته‌وی ژ وان را گه‌له‌ك گه‌ره‌كه‌.

ئارام دهۆكی/كه‌نه‌دا

دبیت مامۆستا و ره‌وشه‌نبیر و دكتۆر و ڤه‌كۆله‌ر…هتد. هندێ ناسیار بیت د ناڤا جڤاكێ كوردستانێ دا، ب تایبه‌تی ل ده‌ڤه‌را به‌هدینان كو پێدڤی وێ چه‌ندێ ناكه‌ت، ئه‌م بده‌ین ناسین و بینین زمان، كانێ ل كیڤه‌ و كه‌نگی هاتیه‌ دونیایێ و ل كو ده‌رێ خواندن پلێن زانستی و ئه‌ده‌بی ب ده‌ستێن خوه‌ڤه‌ ئانینه‌. بابه‌تێ مه‌ پتر یێ ل سه‌ر وێ ئێكێ به‌ كانێ چاوا ئه‌ڤ كه‌ساتیێ وه‌سا پلیمه‌ت و خۆگوهۆر بۆ دۆزا گه‌لێ خوه‌، خوه‌ ماندكریه‌ و هه‌لبه‌سته‌كی هه‌موو ئه‌ڤرازی و نشیڤیا بوویه‌ بۆ گه‌هاندنا په‌یاما خوه‌ یا رۆناهیێ و پری بزاڤ. من ژ مێژه‌ دخواست وه‌كو مامۆستایه‌كێ كو مێشكێ من و هزاران خووندكارێن پری زانست و دیرۆك و خه‌باتا جۆر ب جۆر كری هێژ یێ ساخ قه‌ره‌كێ بچووك ل سه‌ر ملێن خوه‌ راكه‌ین، ئه‌و ژی نه‌ قه‌ره‌ به‌لكو ئه‌م گه‌هاندینه‌ وێ باوه‌رێ كو ئه‌م پێنڤیسێ خوه‌ ته‌رخان بكه‌ین ل هه‌مبه‌ر كه‌ساتیا وی دا، ژ به‌ر كو ب باوه‌ریا من ئه‌و كه‌سێن مینا مزووری كو گه‌له‌كێن هه‌یین ل كوردستانێ لێ وه‌كو پێدڤی ئه‌م ب خزمه‌تا وانا نا رابین، مزووری د باوه‌ریا من دا ئێك ژ وانایه‌ یێ كو شیایی دیرۆكه‌كێ د ژیانا خوه‌ دا تۆمار بكه‌ و چه‌ندین نفشان پێ بگه‌هینه‌، ئه‌ڤجا چ ب وانه‌یێن خوه‌، یان ب هۆزان و بابه‌تێن خوه‌ ب بزاڤێن خوه‌ دیرۆكی و ڤه‌كۆلین …هتد.
بزڤرین سه‌ر بابه‌تێ خوه‌ كانێ بۆ مزووری چاوا خوه‌ كریه‌ بازێ هه‌می كاودانان و ل هه‌ر كاودانه‌كی ب ره‌نگه‌كی به‌رخۆرد د گه‌ل كریه‌ و هه‌تا كو ئه‌ڤرۆ هه‌ر به‌رده‌وام د ناڤا رێزێن ره‌وشه‌نبیر و نڤێسه‌ر و ئه‌كادیمیان دا رۆله‌كێ به‌رز دبینیت. وه‌كو دیار مزووری چاڤێن خوه‌ ب دونایێ ڤه‌ دكه‌ ل ده‌وروبه‌رێن دووماهیێن چلان و ده‌ستپێكا پێنچیان ل سه‌دێ بووری ل گوندێ ئێتیتیێ، ئه‌و ده‌مژی د بۆ ده‌ستپێكا هه‌ستێن نه‌ته‌وه‌ی و شۆره‌شێن چینایه‌تی ل ده‌ڤه‌رێ و كوردستانێ. ده‌مێ دگه‌هیته‌ ژیێ سنێله‌یێ گوندێ وی دئێته‌ سۆتن و بۆ وی روون دبیت كانێ چاوا و بۆ هات سۆتن. وی ده‌مێ قوتانا مێشكی و دكه‌ڤیته‌ بن زه‌نگا ناڤێ شۆره‌شێ و جاشا و پێشمه‌رگه‌ی و كورد و حكومه‌ت و..هتد. مالا وان وه‌كو هه‌موو گوندیان قه‌ستا دهۆكێ دكه‌ن و وی ده‌می ژاری گه‌له‌ك یا به‌ربه‌لاڤ بوو، له‌وا پتریا قوتابیان خواندنگه‌هان دهێلێن و دبنه‌ هه‌ڤكار ل گه‌ل باب و دایكان دا پاریێ ژیانێ په‌یدا بكه‌ن. هه‌رچه‌نده‌ دبه‌ دایك و بابێن وی قوسیری ل خوه‌ كربن دا كو ئه‌و به‌رده‌وامبیت، لێ مه‌ره‌م ئه‌ڤه‌ كاودانا ئێكى یه‌ كو مزووری وه‌سا دیاره‌ ژ بیرتیژیا خوه‌ خواندنگه‌ه نه‌ هێلایه‌ و ب ژارى و ژێری ئاماده‌ی بدووماهی ئانیه‌ و رێیا خواندنا بلند گرتیه‌ به‌ر و هه‌تا كو زانكۆ ژی ب دووماهی ئانیه‌. كاودانا دن د سه‌ر هندێرا مزووری دشیا بێژه‌ كو ئه‌و بۆچی بچه‌ ئه‌ڤراز و ل گه‌ل شۆره‌شا ئیلۆنێ پشكدار به‌ ماده‌م زانكۆیا خوه‌ ب دووماهی دئینه‌ و دكاری بیر ل به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌ بكه‌ و نه‌چه‌ بن ژیانا پر فشارا شۆره‌شێ لێ تێگه‌ها و بۆ ژیانێ و به‌رخودانێ و ژیانا ئازاد مینا بازه‌كی دفره‌ و نا راوه‌سته‌ هه‌تا دگه‌ سه‌ر كاریگه‌رترین بنگه‌هێ شۆره‌شێ كو ئه‌وژی ده‌زگه‌هێ راگه‌هاندنێ بوو ل ده‌نگێ كوردستانێ، ب ڤی ئاوای خوه‌ دگه‌ل وی كاودانی ژ دره‌همینه‌ و وه‌كو پێدڤی رۆلێ خوه‌ دبینه‌. كاودانا سیێ كو كاودانه‌ك هه‌ر كاریگه‌ر و ب ترس و پر مفا بوو بۆ گه‌لێ خوه‌، ئه‌و ژی پشتی شكه‌ستنا شۆره‌شا ئیلۆنێ بوو، مزووری زانی كو دڤێت كه‌ڤلوژانكێ خوه‌ بگوهۆره‌ و ده‌ست پاڤێژه‌ قه‌له‌م و وه‌رقا و گۆتنا وانه‌یان، له‌وان پێنڤیسێ وی ل ئالیه‌ك و دو ده‌وامیا وی ل خواندنگه‌ها بنگه‌ه و شۆره‌ش كو ئه‌وژی خواندنگه‌ها (برایه‌تی) ل حه‌فتیان و هه‌شتیان ل سه‌دێ چووی. ب وی ئاوای مزووری ده‌ستدا نڤێسا هۆزانا ئازاد كو دئێت زمان ژ كه‌سێن به‌راهیێ یێ هۆزانا ئازاد ل ده‌ڤه‌را بادینان. خرڤه‌كرنا په‌یڤان و لێكدانا وان جاره‌كا دی چاند و زمان و شۆره‌ش ساخكرن ب ره‌نگه‌ك ره‌مزی، كی هه‌بوو گوه ل هۆزانا (ئه‌گه‌ر ئه‌ز) نه‌ گرتی یان نه‌خواندی و مییێن سه‌ر و له‌شێ وی هه‌موو گرژ نه‌بین ب تایبه‌تی ل خواندنگه‌ها سه‌لاحه‌ددین د سالێن نایڤا دووێ ل حه‌فتیان، ئه‌ڤ ژ لایه‌ك دنڤه‌ مامۆستا شیا ب سه‌دان قوتابیان بكه‌ته‌ كادرێن ئه‌كادیمی و شۆره‌شگێری و دناڤ جڤاكیدا چالاكانه‌ كار بكه‌ن، ئه‌ڤجا نوكه‌ ژناڤ دا یان یێن مینا من ل دووماهیا دونیایێ، هۆسای مامۆستای ئه‌ركێ مامۆستایێ و ره‌وشه‌نبیرێ بیر تیژ بره‌ سه‌ر مینا چه‌ندین مامۆستایێن دن ل بن هه‌ره‌شا رۆژێن ره‌شێن به‌عسیان و سیخوران ده‌رباس كر. كاودانه‌ك دن، كاودان ژیانا تالا سالێن نۆتان كو مینا هه‌موو خێزان و تاكه‌ك كورد دبن په‌ریشانیا ئابلوق سیاسی و ئابووری و ژ هه‌موویان مالوێرانتر شه‌ڕێ برا كوژی كو هه‌ستا هه‌موو تاكه‌ك كورد هه‌ژاند نه‌مازه‌ كه‌سه‌ك مینا مزووری خه‌مخۆره‌ك هزری، له‌وا مزووری بێ دودلی هه‌ستا چوونا ژ ده‌رڤه‌ كر. مزووری هه‌ر زوو دگۆت ده‌مان ئه‌م قوتابیێن وی گه‌ر بۆ من ده‌رفه‌ت بوو ئه‌زێ هه‌رم و ده‌ست ب خواندنێ بكه‌م ل وه‌لاتێن پێشكه‌فتی، هه‌ر چه‌نده‌ نه‌ ب وی ره‌نگی كو وه‌سا هه‌ره‌، لێ ئه‌و پێشهات هاتن و ئه‌وی دیسا مینا بازی خو ل گه‌ل گونجاند و قه‌ستا ده‌رڤه‌كر دبیت دو ئه‌گه‌ر د دلیدا بن، ئێك خوه‌ ژ كاودانێن ته‌نگاڤیا براكوژیێ دوور خه‌ و گه‌ر ده‌رفه‌تا خواندنێ ژی هه‌به‌ باشتر. هه‌لبه‌ت ئه‌ز ڤان بۆچوونان دئیم زمان وه‌كو بۆچوون كانێ چاوا خوه‌ ل گه‌ل كاودان گونجان د نه‌ وه‌كو ڤه‌كۆله‌رێن راست كو من پرس ژ مامۆستای كر بن، له‌وا گه‌ر كێم زێده‌ د بۆچوونێن من دا هه‌بن، گه‌له‌ك نه‌كه‌ن مه‌ره‌ق هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌و ژی دگرنگن. د ڤێ كاودانی دا دیار دیسا ب ده‌ستكورتیه‌ك دیار مینا هه‌زاران كوردان قه‌ستا وه‌لاتیێن ژده‌رڤه‌ كر و ل وێرێ وه‌كو دیار ده‌مێن خوه‌ قه‌د بێ مفا نه‌برن و رۆله‌كێ مه‌زن د ته‌مامكرنا بده‌ستڤه‌ ئانینا دكتۆرایا خوه‌ ئانی و خوه‌ فێر زمانێن و چاندێن دن كر و رۆله‌ك هێژا د ئاڤاكرنا كۆمه‌له‌یێن جڤاكی و هونه‌ری و ئه‌ده‌بی دا كر، هۆسا سه‌ربه‌خۆیانه‌ به‌رخۆرد ل گه‌ل وان كاودانان ژی دا كرن. كاودانێ دووماهیێ كو ب هیڤینه‌ ته‌مه‌نه‌ك درێژ ببه‌ د ژیانێ دا. كاودانێ زڤرینا كوردستانێ و رۆل دیتن د ئاڤاكرنا دیمۆكراسی و گه‌شه‌دانا ئابووری و زانستی. دیسا ڤه‌ مینا هزاره‌ها رۆلێن كوردستانێ قه‌ستا كوردستانێ كر و د بیاڤێن سه‌ركه‌فتیێن خوه‌ یێن ده‌رڤه‌ و ئه‌زموونا خوه‌ یا پر درێژ د كور و كۆمبوونێن زانستی و ئه‌ندامه‌تیا كۆمه‌لا زانیسیا كوردستانێ رۆلێ خوه‌ دگێریت. خه‌باتكرن و به‌رده‌وامیدان نه‌ ته‌نێ رێكه‌كه‌ و ئه‌و ژی مینا پێشمه‌ره‌گه‌ك قاره‌مان ل به‌ر سینگی راوه‌ستی د چه‌په‌رێن شه‌ری دا. خه‌باتكرنا مللی ب گه‌له‌ك ئاوایانه‌ و هه‌موو ژی دفه‌رن مینا وی قاره‌مانێ تڤه‌نگی ژ دل وجان دهلگریت و هه‌ر ده‌مه‌كی ئاماده‌یه‌ كو خوه‌ بكه‌ قوربانی هه‌بوونا ئاخ پێناسا گه‌لێ خوه‌، خه‌باتكرنا مزووری د هه‌ر قووناغه‌كا مه‌ ئانی زمان چ ژ هندێ كێمتر نه‌ بوویه‌ مینا هه‌ر قاره‌مانه‌كی به‌لكی گه‌له‌ك جاران هه‌بوونا وی ب وی ئاوای قاره‌مان و كادر دروستكرینه‌ ژ بنه‌بوونێ. ئه‌ز ب هیڤیمه‌ ئه‌م خوه‌ ل كه‌ساتیێن نخافتی و مینا سه‌ربازه‌ك وون خه‌باتكری خوه‌، لێ بكه‌ین خودان، ئه‌ڤرۆ مزووری و سوبه‌ سه‌دێن دی بینین زمان و هێژی ئه‌و ساخ بشكۆره‌كێ بێخین سه‌ر لێڤێن وان بێژینی یا وه‌ كری مه‌ ل بیره‌ و دیرۆك وێ وه‌ ب سه‌رفه‌رازی بینه‌ زمان. ب ئۆمێدم كو شیابم پچه‌ك ژ خزمه‌تا هه‌ره‌ مه‌زنا مزووری ب وه‌ی و دروستی ختست بیت به‌ر چاڤێن خوانده‌ڤانان.
وێنه‌كێ مزووری ل خواندنگه‌ها برایه‌تی ل دووماهیا سالێن 70 ل گه‌ل مامۆستا و خوێدنكاران.

ئارام دهۆكی/كه‌نه‌دا

ده‌ما مشه‌خت دگه‌هن وه‌لاتێ كه‌نه‌دا، حوكمه‌تا وی وه‌لاتێ ئێكسه‌ر وانا راده‌ستی رێكخراوه‌كا نه‌ سوودبه‌خش دكه‌ن بۆ برێڤه‌برنا كاروبارێن وان یێن خانی، ته‌ندروستیێ و خواندنا مه‌زن و زارۆیان و ڤه‌كرنا بانكان و دیتنا شۆلی و…هتد. هه‌لبه‌ت رێكخراوا ناڤكری كارمه‌ندێن خوه‌ یێن هه‌موو زمانان هه‌ین، لێ ده‌ما ئێزدی گه‌هشتین كورد كه‌ زمانێ دایكێ یێ ئێزدیان ژیكه‌تێ دا نه‌بوون. ته‌نێ كه‌سێ كو كاردكر ئه‌ز بخوه‌بووم. من داخواز ژێ كر كو ئه‌ڤه‌ ئێزدی گه‌هشتن و دێ ئه‌وان پێدڤی ب كوردان بیت ژ به‌ر كو زمانێ وان یێ دایكێ كوردیه‌، ئه‌وان وه‌سا به‌رسڤدان كو ئێزدی هه‌موو عه‌ره‌بیێ دزانن. لێ راستی نه‌ وه‌سانه‌، هندیكه‌ لۆبیا عه‌ره‌ب و فارسانه‌، ل ڤێره‌ بهێزتره‌ ژ یا كوردان ژ به‌ر گه‌له‌ك ئه‌گه‌ران..! ئه‌وان نه‌ خواستن كوردان بده‌ن كاری. لێ ئه‌ڤ وه‌لاته‌ وه‌سا كار و یاسایان برێڤه‌ نابه‌ و ئه‌ز باش تێدا دزانم. له‌وا من ته‌نای نه‌ كه‌ت من هه‌تا كو ئه‌ڤ كێشه‌ من پێشكه‌شی ئه‌ندام په‌رله‌مانێ كه‌نه‌دا كری و بابه‌ته‌ك ل سه‌ر هاتنا ئێزدیان و كوردبوونا زمانێ وان من فرێكری بۆ رۆژنامه‌یێن كوردی ل كوردستانێ دا كو ده‌ما دگه‌هن ڤێره‌ خزمه‌تگوزاری بۆ ب زمانێ دی كێ بێن پێشكه‌شكرن نه‌ ب زمانه‌ك كه‌ رۆله‌ك خراب دیتیه‌ د ژیانا وان ل ولاتێ وان.
پشتی ئه‌ز پشتراست بوویم كو ئه‌وان چ نیازێن وه‌سا نینن كو كوردان بده‌ن كاری یان ژی ئه‌گه‌ر به‌لێ گه‌له‌ك كێم، من نامه‌ك ب زمانێ ئینگلیزی بۆ هه‌ڤال دۆستێ كوردان م. پ تۆم كۆمچك نڤێسی و من تێدا شرۆڤه‌كر كانێ چاوا رێكخراوا ناڤكری ره‌فتارێ ل گه‌ل كوما ئێزدیێن تازه‌ گه‌هشتی دكه‌و و من ناما خوه‌ خسته‌ د چارچووڤێ سیاسی و قانوونیدا كو ب ره‌نگه‌ك ئاشكه‌را من ئه‌و دانه‌ نیاسین مافخۆر و نه‌ پرۆفشنال و توخمپه‌رست ب هنه‌ك به‌لگێن ل به‌ر ده‌ستێ من، هه‌لبه‌ت من دو مه‌ره‌م هه‌بوون، ئێكی، ده‌ما من كاردكر نه‌ دكر ئه‌ز ژ وێرێ بدووماهی ئینابام و یا دووێ كو ب راستی بۆ من یا گرنگ بوو، ئه‌و ژی بۆچی كوردان ناده‌نه‌ كاری و نوكه‌ ئێزدی دئێن و زمانێ دایكێ یێ وان كرمانجیه‌، چونكی ئه‌گه‌ر ژ به‌ر هه‌ر ئه‌گه‌ره‌كێ ئه‌ز نه‌ڤێم بلا ئه‌ندامێن دی بده‌نه‌ كاری. ده‌ما ئه‌و نامه‌ گه‌هشتی و من دیدار دگه‌ل م. پ ناڤكری كری ئه‌وی ئه‌و داخوازا من و كۆمه‌لا كوردی بره‌ په‌رله‌مانی و دووڤچوون ل سه‌ركر و بانگا رێڤه‌به‌رێ گشتی یێ رێكخراوێ كر و داخوازا مه‌ گه‌هاندێ. له‌وان پشتی ده‌مه‌ك كێم ته‌له‌فۆنا من كر و ده‌ملده‌ست نێزیكی حه‌فت كوردان قه‌بوول كرن كو كار بۆ خێزانێن ئێزدی بكه‌ن و ب زمانێ دایكێ هه‌ڤپه‌یڤینا وان برێڤه‌ چوو و نوكه‌ گه‌له‌ك خۆشحالترن، ژ به‌ریا نووكه‌ چونكه‌ هه‌ر چ نه‌بیت كه‌سه‌ك پێشه‌وازیا وان دكه‌ت مینا وان د په‌یڤیت، هه‌لبه‌ت پشتی ئه‌وان زانی كو ئه‌ڤ یه‌كه‌ من ئه‌نجامدایه‌ ئه‌وان ده‌رفه‌تا شۆلی ل وێرێ نه‌دا من، لێ ئه‌و ئاسای بوو ژ به‌ركو مه‌ره‌ما من یا ئێكێ ئه‌و بوو كو ئه‌و كوردان بده‌ن كاری و خزمه‌تگوزاری ب زمانێ كوردی بۆ ئێزدیان بێن ئه‌نجامدان، به‌لكو جامێران ئه‌ز نه‌ڤێم، ئه‌ڤه‌ ژی ئاسایه‌ دكاری دا، لێ وان ئه‌و مه‌ره‌م نه‌بوو! خالا دی یا ئه‌رێنی ئه‌وه‌ به‌لكی مینا من گه‌له‌ك كه‌سان راپۆرت و بابه‌ت فرێكربن بۆ كوردستانێ یان بۆ كه‌سوكارێن خوه‌ ل گه‌له‌ك وه‌لاتێن دن، لێ به‌ری نووكه‌ پێنچ مه‌هان من مژاره‌ك درێژ د رۆژناما ئه‌ڤرۆ و ده‌نگێ لاش دا ئینا خار ل ژێر ناڤێ (ئێزدی ژ به‌ر بای بۆ بارۆڤێ)، كو مه‌راما هه‌ره‌ سه‌ره‌كی یا من ئه‌و بوو كو ب زمانێ عه‌ره‌بی ئێزدی یێ دئێن خزمه‌تكرن و عه‌ره‌بیا گه‌له‌ك ژ وان یا شكه‌ستیه‌، ژ به‌ر كو كوردن ب زمانێ دایكێ و ئه‌وان ماف هه‌یه‌ ب زمانێ دایكێ بێن خزمه‌تكرن و من تێدا داخواز ژ داموده‌زگه‌هێن به‌رپرسكر بوو ب تایبه‌تی یێن ئێزدی كو ئه‌و ئه‌و ئێزدیێن تازه‌ تێن باشتره‌ ئه‌وه‌ خوه‌ ب كوردی زمان بده‌ن ناسین سه‌رهندێرا كو هنه‌ك ژ وان عه‌ره‌بیێ دزانن، كو ئه‌و ژی دبیت نه‌ گه‌له‌ك بن ژ به‌ر ره‌وشا وان ژیانێ و كلتۆری…هتد. وه‌سا دیاره‌ بهه‌ر ئاوه‌یه‌كی به‌ كو نوكه‌ پرانیا ئێزدیان دگه‌هن و هه‌ر هه‌موو خو ب زمانێ كرمانجی خوه‌ دده‌ن ناساندن و قه‌بوول ناكه‌ن چ زمانێن دی خزمه‌تا وان بكه‌ن و هه‌ر چه‌نده‌ رێكخراوا ناڤكری وه‌كو تاكه‌ كه‌س دبێژنێ كو هوون عه‌ره‌بی دزانن و به‌س هوون ناخوازن باخڤن، ژ به‌ركو نوكه‌ ئه‌ز ل خواندنگه‌هان كاردكه‌م هه‌موویان هه‌ر دبینم و گازندێن وان من ئاگه‌ه لێ هه‌یه‌، لێ وه‌سا دیاره‌ كو ب كوردی ئاخفتنا وان نوكه‌ بوویه‌ زمانه‌ك فه‌رمی و رێكخراوا ناڤكری نه‌ كاری بۆ ته‌ڤنی ره‌فتارنن خوه‌ ببه‌ سه‌ر و مافێ زمانێ دایكێ ژ ئێزدیان بستینه‌ و نوكه‌ وه‌رگێر و كونسله‌ر ب زمانێ وان ل وێرێ كاردكه‌ن و ئه‌ز باوه‌ر چ ژ هندێ خۆشتر نینه‌ كو مرۆڤ ب زمانێ خوه‌، خو پێناسه‌ و ئاهێن دلێ خۆ بێژه‌ بلا چه‌ند تۆ شارازایێ زمانه‌ك دن بی.
كه‌س خوه‌ ژ راستیێ ناده‌ت پاش لێ ئه‌گه‌ر خودانێ ماف لێ خاری پرسێ ل مافێ خوه‌ بكه‌، هه‌رچه‌نده‌ دبیت گه‌له‌ك ژ خوانده‌ڤانا وه‌سان تێبگه‌هن كو ئه‌ز یێ په‌سنا خوه‌ دكه‌م، لێ باوه‌ربكه‌ن گه‌ر من ئه‌و پێنگاڤ نه‌هاڤێتبان، د سه‌ر هندێرا من زیانژی دا ژ به‌ر كو ئه‌و كارێ منه‌ من بۆ خوه‌ ماندیكریه‌ و خواندیه‌ و باوه‌رنامه‌ پێ ده‌ر ئانیه‌، لێ ده‌عیا من نه‌دگرت كو ئه‌و مافێ جڤاك و كۆما خێزانێن ئێزدیان بخۆن له‌وان بێ دودلی من ئه‌و پێنگاڤ هاڤێتن. ئه‌ز ب ئۆمێدم كو هه‌ر یه‌ك ژ مه‌ ل جهێ خوه‌ ده‌ما ماف لێتێ خوارن یان گه‌نده‌لی دئێته‌كرن ل سه‌ر خۆقه‌بوول نه‌كه‌ت دێ بینی كو كار بخوه‌ وێ چێببن و ئه‌م هه‌می ژی دێ سه‌رفه‌راز و سوود به‌خشبین. ب ئۆمێدا ژیانه‌ خۆشتر بۆ ته‌ڤا ئێزدیێن مشه‌خت دخوازم.

ئارام دهۆكی/كه‌نه‌دا

د سه‌ر وێ یه‌كێرا كو بۆ هه‌موو دنیایێ وه‌كو گه‌ل یان ده‌سته‌لات ئاشكه‌را بوو كو مه‌زنترین پارێزه‌ر و دروستكه‌رێ رێكخراوا داعشێ بوو، ئه‌گه‌ر به‌ر هێرشا عه‌فرینێ هنه‌ك لایه‌ن دو دل مابوون، ئه‌و یه‌ك ژی ئێك لای بوو و توركیا بده‌لاست و فه‌رمانا وی هێرشكرن سه‌ر گه‌لێ كورد، ئه‌و گه‌لێ راسته‌وخوه‌ بۆیه‌ ئه‌گه‌رێ تێكشكاندنا هزرا ره‌شا رێكخراوا ناڤكری. ئه‌ڤ ده‌عوه‌تا و رێوره‌سمێن بۆ سولتانێ دینێ ئیسلاما چه‌رخێ بیستێ هاتین كرن و عشقه‌كا بێ دووماهیا ڤاتیكان و ئسته‌نبولێ كو ئاخه‌رین پایته‌ختێن خه‌لافه‌تێ بوون گه‌له‌ك ژ مافێ مرۆڤان و رێكخراوێن نێڤنه‌ته‌وه‌ی قوولتره‌. چاوا هه‌موو داگیركه‌رێن كورد دوژمنێن هه‌ڤن، لێ گاڤا بوو گێرا مافێ كوردان، هه‌موو برایێن ئێكێنن دیێ بابینه‌ وه‌سن كریستیان و ئیسلام ژی دوژمنێن هه‌ڤن هه‌تا كو دبیته‌ شۆره‌شه‌كا گه‌لی، كو به‌رژوه‌ندیێن هه‌ردویان تێكبچه‌ ل وی ده‌می ئه‌و ژی مینا نا حه‌زێن كوردان برانه‌ و كلیلكێن به‌هشتێ یێن ده‌ستێن هه‌ردوان دا، ئاینن ئایدولژیه‌كا دیاره‌ د ناڤا بیرۆكا سیاسیدا و ئه‌گه‌ر وه‌سان نه‌ به‌ژی، لێ ده‌سته‌لاتدار و پله‌ به‌رزێن جڤاكی د به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌ دا بكاردئینن.
د دیرۆكا ئازادیخوازیا گه‌لان دا كه‌ شۆره‌شه‌كا نه‌ته‌ویبه‌ یان ژی یا چینایه‌تیبه‌، ئه‌ڤجا ئه‌و ل هه‌ر كوده‌را دنیایێ به‌، وه‌كیلێن و سه‌ركردێن ئاینی هه‌ولدایه‌ ئه‌و بیرۆكه‌ سه‌ر نه‌گریت بلا چه‌ند خودانێن خوه‌ كێشه‌كا خودان ماف بن، ئه‌و ژی راسته‌وخوه‌ دا به‌رژوه‌ندیێن وان تێكنه‌چن و ده‌سته‌لات ژ ده‌ستی نه‌ ده‌ركه‌ڤه‌ و گه‌ك هه‌رده‌م ئێخسیرێ گۆتن و چیڤانووكێن وان به‌ و هه‌رده‌م د تارتیه‌كا نه‌ زه‌لادا بژین و چاڤ لێنه‌ هێن ڤه‌كرن. ئه‌ڤرو باشترین نموونه‌ وه‌كو چاڤێ رۆژێ ئه‌مێ دبینین كو گه‌لێ كورد ل هه‌ر پارچه‌كێ یێ دئێت تالان كرن، كوشتن، سۆتن، په‌نابه‌ر بوون و….هتد. كی مایه‌ نه‌زانیت كو ئه‌ڤ گه‌لێ وه‌سا راستگۆ ل گه‌ل هه‌موو لایه‌نێن دبن هه‌ڤال و هه‌موو ئێكێ ل سه‌ر خوه‌ قه‌بوول دكه‌ن كو فره‌ك ئازادیێ بده‌ستێن خوه‌ بینن جار د گه‌ل رۆژئاڤا و ئه‌مریكا جار د گه‌ل هرچا سپی یا رۆسیا و جار د گه‌ل ده‌وروبه‌ران و جار د گه‌ل دره‌وێن عه‌ره‌بان و شاش و لفێن موسلمانان ل سعوودیێ هه‌تا مه‌غربێ، لێ كه‌س نه‌ ئامه‌ده‌یه‌ دان ب ڤێ راستیێ بینه‌ و جرعه‌تێ بده‌ خوه‌ كو به‌لێ گه‌له‌ك ماف لێ خواریه‌، نه‌ كو نزانن و نه‌كو ئاگه‌ه لێ نینه‌، لێ راستیا سوحبه‌تێ ئه‌و دترسیان ل رۆژه‌كا وه‌كو ئه‌ڤرۆ كو كه‌ڤنه‌ گه‌نییێن ڤاتیكان و سته‌نبولێ و ریاز و ته‌هرانێ ژێ تووره‌ ببن و ناڤێن بكه‌ن د قایما ره‌شا جه‌هنه‌مێ دا و كو بكافر ل قه‌له‌م بده‌ن، ژ به‌ر كو ئه‌و ڤان دو جه و سێ جها گۆتێ كافر ته‌مام وه‌كیلێن خودێنه‌ و دڤێت خه‌لك هه‌موو بێستێ كافر. رابوونا سه‌رپیان یا گه‌لێ كورد ل هه‌موو پارچان و ب تایبه‌تی ئه‌ڤرۆ كو رۆژئاڤا ئابوویه‌ بیاڤا بریارا رۆژئاڤا و رۆژهه‌لات كێشه‌كا ئێجگار سه‌خته‌ به‌لكو گه‌له‌ك ب چاڤه‌ك كێم لێ دنێرن، لێ شۆره‌شه‌كه‌ ته‌ختێ مه‌زنترین قه‌رالێن سیاسیا ئه‌ڤرۆ یا هه‌ژاندی و هه‌ر ژ به‌ر ڤێ ئێكێ یه‌ پاپا ب عه‌شه‌كا دره‌و روویێ ئه‌ردوگانی ماچی دكه‌ت. عه‌فرین ئه‌ڤرۆ د چه‌ندین دێرا دئێته‌ خواندن و دبیته‌ هه‌ره‌شه‌ بۆ سیسته‌ما جیهانی هه‌میێ ژ به‌ر چه‌ندین ئه‌گه‌ران. ژ لایه‌كی ڤه‌ ژ بلی كو هێزێن ل ئه‌ردێ رۆژئاڤا شیاینه‌ هه‌تا ئه‌ڤرۆ ل سه‌ر وه‌ریسێن رۆژئاڤا و رۆژهه‌لات بله‌یزن و ئه‌گه‌ر ئه‌و خودان هه‌سته‌كا ب سه‌نگا نه‌ته‌وی و گه‌لی نه‌بان ئه‌وان نه‌ دكاری ڤی كار بكه‌ن، به‌لكو مینا كه‌ركووك سه‌د هێجه‌ت ده‌رخستبان، خاله‌ك دن د سه‌ر هندێرا رۆسیا هێزێن خوه‌ ڤه‌كێشاینه‌، لێ بۆ ڤاتیكان و رۆژئاڤا (ناتۆ) هه‌ست و به‌كتریا چینایه‌تیا سۆسیالزمێ ب چاڤێ وان كه‌تیه‌ د سه‌رێ واندا و ئه‌ڤه‌ مه‌زنترین مه‌ترسیه‌ د ناخێ وان دا بۆ ئاینان و هه‌ر ئه‌ڤێ خالێ وه‌كر كو كه‌ساتیه‌كێ وه‌كو ئه‌ردوگان سوودی ژێ وه‌رگره‌، ئه‌گینا موسلماناتیا وێ یا دو رێیه‌ و جودایێ دئێخه‌ ناڤبه‌را زارۆیێن موسلمانان دا هنه‌ك تێشكێن ئه‌سحابیانه‌ و هنه‌ك ژی تێشكێن ملحدانا مینا یێن كوردان. د ناڤا ڤان دو خالاندا كورد ئه‌گه‌ر نه‌ته‌وه‌ی ئازاد بن وێ به‌رژه‌وه‌ندیا ده‌سته‌لاتدارێن ناوچێ و هه‌تا زلهێزن دنیا تێك بچه‌، د سه‌ر هندێ سوڤه‌یه‌ت نه‌مایه‌، لێ هێشتا ناتۆ ل وێ دنێره‌ باپیرێ بزاڤێن سۆسیالیست خوه‌ ئه‌گه‌ر بۆێ كورد ئازاد بن و ل سه‌ر بیرۆكه‌كا كه‌ هێزێن رۆژئاڤا نوكه‌ كریه‌ په‌یره‌و ئه‌ڤه‌ خرابتر وی ده‌می هه‌م سولتان و هه‌م پاپا ی وه‌كو جار قیمه‌ت شیان نه‌مان. له‌وان ئه‌گه‌ر دكتاتۆره‌كه‌ و ئه‌گه‌ر شۆره‌شا گه‌له‌كى یه‌ كو دو جاران وێ زیان به‌خش بن، نه‌خێر ماستێ جه‌رباندی چێتره‌ ژ ده‌وێ نه‌ جرباندی، كورد بلا هه‌ر د ئارێشا خوه‌ دا بخه‌ندقن و ببن قوربانێن پۆلیتیكا پیسا دنیایێ و به‌رژه‌وه‌ندیا وان هه‌ر د هندێ دا هه‌یه‌ كو ئه‌م چرایێ ئاینی ب ده‌ستێن گه‌مارێن دكتاتۆرێن ده‌ڤه‌رێ دا بهێلین نه‌كو گه‌له‌كی قورتال كه‌ین و سوبه‌ ببه‌ قوونێرا بنێ پێمه‌ (د بۆچوونێن واندا)، قه‌د دوور نه‌ بیه‌نه‌ گه‌ر سوبه‌ كومه‌لا یان توده‌یا ئیرانێ ب هێز كه‌ڤه‌ نه‌مازه‌ رێبه‌رێن وێ كورد بن، پاپا عه‌لی خامه‌نای ببه‌ ڤاتیكان و رستكا سه‌لیبێ بۆ بكه‌ دیاری د سه‌ر هندێرا وه‌كو دئێت خۆیاكرن د ناڤا رۆژنامه‌گه‌ریێ دا كو دین دوژمنێن هه‌ڤن.
ئایین هه‌موو هه‌نه‌ و هه‌ر ێك یێ دن ب خه‌له‌ت دنیاسیت نه‌مازه‌ د ڤی چه‌رخی دا د ناڤبه‌ر ئیسلام و كرستیانان دا، لێ هه‌رده‌مێ به‌رژوه‌ندیێن وان كه‌تن بن هه‌ره‌شا هه‌ر شێوه‌یكی بیت ب تایبه‌تی گه‌لێن بنده‌ست، نه‌مازه‌ ب ئاوه‌یه‌كێ كرێكاری و سۆشیالیزمی بیت وی ده‌می ئاین یێ ژ عه‌سمانا هاتی و هه‌موو یا په‌یاما ئاشتیێ هه‌یه‌ و دۆستن و هه‌ڤالن. كێشا كوردان كێشه‌یه‌ك هه‌ره‌ ئالۆزه‌ ب چه‌ندین جاران هاتیه‌ نخافتن و هه‌ر نخافتنه‌كك تاریاتیه‌ك كوشندیه‌ هه‌تا ژێ یه‌كێ رزگار دبی دێ كه‌ڤی د یه‌كا دن دا، له‌وان گه‌له‌ك جاران سه‌ر ل كوردان ل ێكدئێت شواندن و به‌ردبن گیانێ هه‌ڤ و ره‌خنێ لیه‌ك دگرن، ژ به‌ر كو هه‌ر ژنیشكه‌كێڤه‌ دێ بینی ئاڤ و ئاگر بوونه‌ ئێك و نه‌ ئه‌و وی دسۆژه‌ و نه‌ ئێدی ئێدی د ته‌مرینه‌. ئه‌ردوگان باش دزانه‌ چاوان دله‌یزه‌ و كلیلكێن لاوزایا هه‌ر ئالیه‌كی ل كیڤه‌نه‌ و چاوا و ل كیژ ده‌راڤی و ده‌رفه‌تێ وێ بكاربینه‌ هه‌تا دكه‌ڤه‌ خه‌فكا دینه‌مێره‌كێ وه‌كو پۆتنی و شالا پاپای د حه‌فكاوینه‌ و چاڤا لێ زلكه‌، ئه‌و ژی ببهێنا فره‌ه و شاشیێن به‌رده‌وامێن وی.

پشتی روودانا شنگالێ و ده‌ڤه‌رێن ئێزدیان ل مه‌ها هه‌شتا 2014 كو بوویه‌ ئه‌گه‌رێ جێنوسایدكرنا كێمه‌ ئاین په‌رستێن ئێزدی و ژ به‌ر هۆڤاتیا رێكخراوا داعش، گه‌له‌ك ژ ملله‌ت و حوكمه‌تێن ولاتێن دونیایێ ب ره‌نگه‌ك ئێكسه‌ر هاتن ده‌نگ بۆ هاریكاریا وان. ئێك ژ وان ولاتان كه‌نه‌دا كه‌ گه‌له‌ك ب گه‌رمی هاته‌ پێش و ب گه‌له‌ك ره‌نگان ئاماده‌یا خوه‌ دیاركر، ئێك ژ وان هاریكاریان ئه‌وبوو كو ژماره‌ك مه‌زن ژ ئێزدیان بگه‌هینه‌ كه‌نه‌ دا بۆ سه‌ر و ژنوی ژیانه‌ك ئارام په‌یدا بكه‌ن ب تایبه‌تی ئه‌وێن كه‌تین ده‌ستێن رێكخراوا داعش و شیاین خوه‌ ب هه‌ر ره‌نگه‌كی رزگار كه‌ن. هه‌ر ژ سالا پار وه‌ره‌ ده‌ست ب ئانینا وان كرن و ل سه‌ر چار باژێرێن كه‌نه‌دا به‌لاڤكرن. لێ ده‌ما ئێزدی گه‌هشتین نه‌زانین كو هنه‌ك دێ پێشه‌وازیا وان كه‌ن یێن كو خودانێن وی زمانی یێن كو ب ده‌ستێن وان هاتین تالان كرن كو، ئه‌و ژی ملله‌تیێ عه‌ره‌به‌، ژ به‌ر وێ ئێكێ گه‌له‌ك ژ وان یێن گه‌هشتین وه‌سان بیردكه‌ن كو ژ به‌ر بای قه‌ستا به‌ر بارۆڤێ كرینه‌ ژ به‌ر ڤان ئه‌گه‌رێن خوارێ.
ده‌مێ په‌نابه‌ر دگه‌هن كه‌نه‌دا، ئه‌و په‌نابه‌ر پشتی ژ باله‌فرخانێ دئینن خانیه‌كێ مینا هۆته‌لێكێیه‌ بۆ نێزیكی سێ حه‌فتیان تێدا مینن هه‌تا كو كاروبارێن وان یێن فه‌رمی و ته‌ندروستی و گرتنا خانووبه‌ران بۆ دابین دكه‌ن، ئه‌ڤ خانیه‌ ژی ژ لایێ رێكخراوه‌كا جڤاكی یا كریستیان ڤه‌ دئێته‌ برێڤه‌برن كو حوكمه‌تا كه‌نه‌دا پاران دده‌ ڤێ رێكخراوێ بۆ ماوه‌یێ ساله‌كێ چاڤێ وان ل پێدڤیێن وان په‌نابه‌را به‌. هه‌لبه‌ته‌ پرانیا زمانزانا د ناڤا ڤێ رێكخراوێدا هه‌نه‌ ژوانا ژی عه‌ره‌ب. ژ به‌ر كو ئێزدی سه‌ر ب عێراقێ ڤه‌نه‌، وه‌سا لقه‌له‌م دده‌ن كو ئێزدی عه‌ره‌ب دزانن لێ نزانن ده‌ما ئێزدی پشتی برینا هزاران كلم دێ هێن كه‌نه‌دا سه‌روژنوی ئێك دێ هێت پێشه‌وازیا وان كه‌ت ب (اهلا بكم فی كندا)، خه‌مۆكیا وان ده‌ستپێدكه‌ت و به‌ردوام دبیت ل مه‌هێن دووڤدا. ئێزدی پرانیا ئه‌وێن دئینین ئه‌ون یێن كو وی زمانی نزانن ژ به‌ر كو ل سه‌ر گوندێن خوه‌ بوون و مژوولی ژیانا خوه‌یا جۆتیاری بوون دوور ژ فێربوونا زمانێ عه‌ره‌بی یان ژی ئه‌گه‌ر هه‌بن بزانن مینا گه‌له‌ك كوردان عه‌ره‌بیه‌كا شكه‌ستی دزانن، ئه‌ڤجا چ جهێ دجنێ تووشی ل هه‌ڤنه‌گه‌هشتنێ دبن و نزانن كا ب دروستی ئه‌و په‌یاما ژ مامۆستای بۆ زارویێ خوه‌ یان بۆ ژ دكتوری بۆ خوه‌ یان ئه‌ندامه‌ك ژ خێزانا خۆ وه‌رگرت. ئه‌ڤه‌ ژبلی كو د دووڤ دا فرێدكه‌ن قوتاخانا و شانسێ وان په‌نابه‌رێن نوكه‌ ژی ژبلى یێن كوردێن رۆژئاڤا ـ سوورینه‌ كه‌ عه‌ره‌بن و د ناڤا پۆلێ ژیدا پرانیا بسلومانا ته‌له‌فونێن خۆ یێن نه‌سب كرن ل سه‌ر ده‌نگێ بانگێ كو گوهداریا وی بانگی ژی به‌ردوام وان دبه‌ته‌ وی ده‌می یێ كو گه‌له‌ك ژ كه‌سوكارێن وان بووی ده‌نگی هاتین كوشتن و سه‌ربرین. د سه‌ر هندێرا كو كورد هه‌نه‌ كو كار بكه‌ن ل ڤان جهان لێ ژماره‌ك كێم داینه‌ كاری ژ به‌ر كو لۆبیا عه‌ره‌ب و فارسان بهێزترن ئه‌وان ئه‌و جه پتر پركرینه‌ ئه‌ڤه‌ ژ بلی كو كوردان وه‌كو پێدڤی ئه‌ڤ خه‌به‌ره‌ نه‌گاهاندیه‌ گوهێن ده‌وله‌تێ و دبیت ئێزدی وێ ئێكێ نه‌ده‌ن خۆیا كرن كو عه‌ره‌بی نزانن و هه‌تا دئێن و بۆ دبیته‌ ئاریشه‌ ژنیكا په‌شێمان دبن.
ئێزدی وه‌كو كێمه‌ ئاینه‌ك كو بۆ چه‌ندین جاران تووشی جێنۆسایدێ بوویه‌ د دیرۆكێ دا، پێدڤیه‌ بكه‌ڤن ده‌ستێن هنده‌ك جڤاكێن كو چ په‌یوه‌ندی ب زمان و ئاینێ وان ڤه‌ نه‌بیت دا كو هێدی هێدی ئه‌و خه‌ما مه‌زنا ب سه‌ر وان هاتی ژ بیربكه‌ن، لێ گه‌ر رۆژانه‌ ل به‌ر چاڤان بن و هه‌تا دیلكێ دنیایێ هه‌ر ئه‌و توخم و سه‌روچاڤ و زمان بێت گوه و به‌رچاڤان، هه‌لبه‌ته‌ ئه‌م ڤی بابه‌تی ژ لایێ شۆفێنیا نه‌ژاد په‌ره‌ستی نائێنین زمان لێ ژ ساخله‌میه‌كا ده‌روونی ڤه‌ گرنگیێ پێ ده‌ین. له‌وان ئه‌گه‌ر ئه‌وێن ژ ئیرو پاشڤه‌ تێن بلا وێ یه‌كێ بۆ حوكمه‌تا كه‌نه‌دا دیار كه‌ن كو ئه‌و توخم نه‌بیته‌ كارمه‌ندێ وان بۆ خزمه‌تگوزاریان دبیت ئه‌گه‌ر وه‌كو وه‌رگێر ژی به‌ ئه‌گه‌ر زمانی بزان هه‌ر رای لێدبه‌ لێ به‌رپرس ژ كاروبارێن وان ل دووڤ بۆچوون و داخۆیانیێن به‌ری نهو گه‌هشتین ڤێره‌ تازیا وان سه‌ر و ژنوی ده‌ست پێ دكه‌ت.

د سه‌ر هندێرا كو ئه‌مریكا پتره‌ ژ گه‌له‌ك جاران وه‌رقا كوردان بكاردئینه‌ بۆ مه‌ره‌مێن خوه‌ یێن سیاسیێن ده‌ره‌كی، لێ كورد به‌رده‌وام ئه‌نجامدانا باوه‌ریكرنا ب ئه‌مریكا بكاردئینین د به‌رده‌وامیا بزاڤا خوه‌ یا رزگاربوونێ دا. ئه‌ڤ یه‌كه‌ چما دوباره‌ و سێ باره‌ دبیت؟ كورد ب دروستی د سیاسه‌تا ئه‌مریكا نه‌ گه‌هشتینه‌ هه‌تا ئیرۆ؟ ئه‌مریكا هێزه‌ك بێ ركابه‌ره‌ ل جیهانێ و دڤێت كورد هه‌ر ب رێیا وان بگه‌هنه‌ ئارمانجێن خوه‌؟ یان ئه‌مریكا نكاره‌ فشارا دژی كوردان بێخه‌ سه‌رملێن خوه‌ و نه‌كاره‌ ده‌ستان ژێ به‌رده‌؟ ب هه‌ر ئاوه‌یه‌كی به‌ كوردان بپشته‌ڤانی و پالدانا وی ولاتی گه‌له‌ك كه‌تنێن مه‌زن و دیرۆكی خوارن ب تایبه‌تی ل (1975، 1991 و 2017). ئه‌رێ گه‌لۆ كورد پشتی ڤان شكه‌ستنا وێ پشتا خوه‌ بده‌ن ئه‌مریكا و ژ ئیرو پاشڤه‌ وێ بێژنێ نه‌ ئه‌م بۆ وه‌ دبین و گول نه‌ ستری یان ئه‌ڤه‌ ته‌ڤنه‌كه‌ وێ هه‌رده‌م بێت رێسان بێی كو ئه‌م بیر ل كه‌تن و رابردووی بكه‌ین.
ئه‌مریكا وه‌لاته‌ك سه‌رمایه‌داره‌ و ل قووناغا نوكه‌ یا ل گۆپیتكا سه‌رمایه‌داریا خوه‌ و رێبه‌ریا بیروكا سه‌رمایه‌داریێ دكه‌ ل ته‌ماما وه‌لاتێن رۆژئاڤا و جیهانێ و ده‌سته‌ك هه‌ره‌ بالا هه‌یه‌ د سه‌ركێشیا ناتۆ و میزانیا كێش و ڤه‌كێشێن دنیایێ شوونا تبلێن وێ ل هه‌ر قولیچكه‌كا ڤێ دنیایێ یا هه‌ی ئه‌ڤجا چ وه‌كو هه‌ڤال و هه‌ڤسۆز یان ژی دوژمن. وه‌كو تێ خۆیاكرن گه‌له‌ك زه‌حمه‌ته‌ كو تو بكاربی بزاڤه‌كا شۆره‌شگێری ل پارچه‌كا جیهانێ بكه‌ی و ئه‌مریكا خوه‌ ل ته‌ بێ ده‌نگ بكه‌ و نه‌زانیبه‌ كانێ به‌رخودانا ته‌ ل گه‌ل سیاسه‌تا ئه‌مریكا چیه‌؟ رێبازه‌ ته‌ ستراتیژیا ئه‌مریكا قه‌بوول دكه‌ یانی نه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌ دبیت خوه‌ ل ته‌ نێزیك بكه‌ و ته‌ ته‌ماع بكه‌ بۆ وه‌رگرتنا هه‌ڤكاریێن وێ مینا مه‌ ل به‌ری نهو به‌حس كر ل سه‌ر بزاڤا كوردان، ئه‌گه‌ر نه‌ وێ ل په‌یره‌و و بزاڤێن ته‌ ڤه‌كولن گه‌ر دگه‌ل نه‌ گونجن و دژاتیێ بكه‌ی ئه‌وژی ئارێشه‌ك مه‌زنه‌ نه‌ دووره‌ ناڤێ بزاڤا ناڤكری بێخنه‌ د ناڤ لیستا تێرۆرێ كو ئه‌و ژی ژ ده‌ستدانا پتر نیڤه‌كا هه‌ڤالبه‌ندیا ولاتێن جیهانێ یه‌ نه‌مازه‌ یێن دیمۆكراتخواز. ئه‌ڤجا ژ ڤێ شرۆڤه‌كرنا مه‌ وه‌سان دیار دبه‌ كو ئه‌مریكا ولاته‌ك ب هێز و تلایا وێ یا د هه‌موو جهان را. لێ ئێك راستی هه‌یه‌ ده‌ما ئه‌م دبێژین ئه‌مریكا ولاته‌ك ل گوپیتكا سه‌رمایه‌داریێ یه‌، رامانا وێ ئه‌وه‌ كو وه‌لاتێ سه‌رمایه‌دار ل سه‌ر ستراتیژیا ئابووری په‌یوه‌ندیان گرێ دده‌ و په‌یوه‌ندیان بدووماهیك دئینه‌. له‌وان ژی گه‌له‌ك جاران ئه‌م كورد دئینین زمان كو ئه‌مریكا ئه‌ڤ جاره‌ ژی كورد فرۆتن. به‌لێ كورد فرۆتن ته‌عریفه‌كا دجهێ خوه‌دایه‌ ژ به‌ر كو هه‌ر هه‌لبژارتنه‌كا ئه‌مریكا دكه‌ت هه‌ر پارته‌ك و سه‌رۆكه‌كێ دئێت هه‌لبژارتن ل سه‌ر بنایه‌ته‌ك كانێ پلانێن وان و یێن وی یێن ئابووری و نه‌هێلانا به‌تالێ و زێده‌كرنا پرۆژێن به‌رهه‌مهێنه‌ر ژ ده‌رڤه‌ و ناڤدا یا ئه‌مریكا چنه‌؟ بانگه‌وازێن وه‌لاتێ ئه‌مریكا بۆ به‌رقراكرنا دیمۆكراسیێ و مافێ مرۆڤان و مله‌تێن بنده‌ست و لێبۆرینێن نێڤنه‌ته‌وی و…هتد. ئه‌ڤ بابه‌ته‌ ته‌نێ بایه‌خ بێ دئێت دان ده‌ما ل گۆری سیاسه‌تا وان دگونجن و به‌رژه‌وه‌ندیێن وان تێن پاراستن ئه‌ما وه‌كو كریار دیرۆكا وان شاهده‌ كو ئه‌ڤ یه‌ك نه‌راسته‌. كێشا كوردان كێشه‌كا سیاسی و مرۆڤاتی و دیرۆكی و مافی یه‌ و……هتد. كێشه‌ ل ولاتێ ئه‌مریكا بچاڤه‌ك ئابووری لێ دنێرن و به‌س، به‌لێ ئه‌و دزانن كو كورد ملله‌ته‌ك بنده‌ست و دخوازن وێ یه‌كێ بده‌ست بێخن! لێ ئه‌مریكا چاوا بیر لێ دكه‌ت ئه‌زێ هه‌تا چه‌ندێ وێ بكارم ڤێ ئارێشێ د به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌دا بكار بینیم مینا گه‌له‌ك كێشێن دن یێن سیاسی ل جیهانێ و ل ده‌ڤه‌رێ بۆ نموونه‌ مینا فه‌له‌ستینێ. نوكه‌ ئه‌م ل وێ راستیێنه‌ كو نه‌ دگه‌ل ئه‌مریكا و نه‌ بێی ئه‌مریكا دبیت خه‌باتا ملله‌تێن بنده‌ست نه‌هێتكرن. لێ ئه‌ركێ وان ملله‌تان چیه‌ هه‌تا كو ل گه‌ل یان بێ ئه‌مریكا خه‌باتا خوه‌ بدومینن، ئه‌ركێ وان یێ سه‌ره‌كی ئه‌وه‌ ده‌ما دگه‌ل یان نه‌ دگه‌ل پلانا دو و سێ هه‌به‌. نه‌ ته‌نێ ئه‌ڤجاره‌ ئه‌مریكا پشتا مه‌ به‌رناده‌! ئه‌مریكا وه‌كو تێ گۆتن دزمانێ سیاسیدا نه‌ دۆستێ دایم و نه‌ دۆژمنێ دایم هه‌یه‌. ئێدی ل سه‌ر ڤی بنیاتی په‌یوندیێ ئاڤا بكه‌ی دگه‌ل وی ولاتی ئه‌ڤرۆ و هه‌ڤاله‌ و سبه‌ به‌لكی دوژمنه‌.
كوردان د سه‌د سالێن چوویدا پرانیا بزاڤێن كوردی وه‌سان خه‌بات دكر كو هه‌ر پارچه‌ك ل دووڤ هه‌لومه‌رجێن خوه‌ خه‌باتێ بكه‌ و هه‌ر پارچه‌یه‌ك بخوه‌ خه‌باتێ بكه‌ و مایێ خوه‌ د هه‌ڤدو نه‌كه‌ن! وه‌سان دیاره‌ وه‌كو روون كوردان ب ڤێ بیرۆكێ گه‌له‌ك پێنگاڤنێن ژ هه‌ژی نه‌ هاڤێتن د سه‌ر هندێرا هنه‌ك كێم و هنه‌ك زێده‌ لێ وه‌كو كێشه‌كا به‌رچاڤ و قوربانی ل وی ئاستی نه‌هاتیه‌ پێش. له‌وان دبیت نوكه‌ ده‌م بیت كو كورد مینا بزاڤه‌ك رزگاریخواز هه‌ڤگرتی خه‌باتێ بكه‌ن و ئه‌و ژی بدامه‌زراندنا كونگره‌كێ نه‌ته‌وی و پێكئینانا بزاڤه‌ك خۆرس نه‌ته‌وی ژ هه‌موو ئالی و پارچان پێك بێت، ل وی ده‌می دبیت به‌رژه‌وه‌ندیا وه‌لاتێن مینا ئه‌مریكا ژی پتر وه‌ره‌ دتن و زوو زوو و بێ منه‌تانه‌ به‌ركێ ژ بن پێمه‌ نه‌كێشه‌، ژ به‌ركو هه‌تا نووكه‌ په‌یوه‌ندیێن ئه‌مریكا هه‌رده‌م ل سه‌ر ئاستێ حزبانه‌ یان ده‌ڤه‌رینه‌ كو ئه‌و ژی د چاڤێ واندا مه‌زن خۆیا ناكه‌ن. لێ ئه‌گه‌ر كورد هه‌ر ژ دوور یه‌ك ببینن و ل گه‌ل ئێك رێبازه‌كێ نه‌دانن، رامانا وێ ئه‌وه‌ كورد هه‌ر ل سه‌ر ماشینا وه‌زشێ دسیارن و دكه‌نه‌ غار و لێ د راستیێ دا هه‌ر یێن ل جهنێ خوه‌. سه‌ربوور وانه‌یه‌ گه‌ر سوود ژێ نه‌هات وه‌رگرتن باشتر ئه‌وه‌ ده‌ستا ژێ به‌رده‌ی ژ به‌ركو ته‌نێ تو خوه‌ و ملله‌تێ خوه‌ دخابینی.

لازڤێگێز ئه‌و باژێره‌ یێ ئه‌مریكی كو دكه‌ڤه‌ رۆژئاڤا وی وه‌لاتی كه‌ دكه‌ڤه‌ ولایه‌تا ناڤادا، ئه‌ڤ باژێره‌ كه‌ نووكه‌ تێت هژمار ئێك ژ باژێرێن جیهانێ یێن بناڤوده‌نگ، ئه‌وژی نه‌ ژ به‌ر جوانی سروشتی یان پیته‌یا كانزا و زه‌نگه‌ینیا نه‌خێر ئه‌ ڤ باژێره‌ دكه‌ڤه‌ ده‌شت و بانه‌كا هشك و ره‌ق و سه‌قایه‌كێ گه‌رم و چوول، لێ ده‌نگ و باسێن وێ گه‌له‌ك به‌ربلاڤ بوون ده‌مێ پرانیا یاریێن قومارا به‌لاڤ ل سالێن حه‌فتێیان و نۆتان دو بوومێن ئابووری یێن مه‌زن بخۆڤه‌ دیتن و بۆ ئه‌گه‌را برنا سه‌رمایه‌ك بێ حه‌د زێده‌ كه‌ته‌ وی باژێری و ئاڤاهیێن هه‌مه‌ جوور كه‌تن ناڤا باژێری و هوتێلێن زه‌به‌لاح و هه‌موو ژ ل چارچووڤێ قومارێ هاتن ئاڤاكرن و هه‌ر هوتێله‌كا تۆ سه‌رێ خوه‌ بكه‌یه‌ تێدا هه‌زاران جررێن ماشیێنێن قومارێ كه‌ ب رێیا كومپیوته‌رێ یاری تێت كرن ئه‌ڤه‌ ژ بلی بده‌هان جۆرێن یاریێن قومارا بلیكان و پۆكه‌ران و….هتد. هه‌ر وه‌سا ژ بلی یاریێن قومارێ ژماره‌كا هه‌ره‌ مه‌زن یا ئه‌كته‌ر و سترانبێژ و مۆزیكژه‌ن و شوێیێن پێكه‌نین و زارڤه‌كرن و هتد. له‌وا مرۆڤان ژ هه‌موو ئالیێن دنیایێ قه‌ستا ڤی باژێری دكر بۆ پشكداری د چالاكیێن جودا جودا دا، لێ یا ژ هه‌موویان گرنگتر خه‌لك بۆ دچوو بۆ قومارێ دچوو، لێ پرانیا مرۆڤان خوساره‌ت دبن ل شوونا فه‌یده‌بوونێ ئێدی گه‌له‌ك مرۆڤ تووش دبن و نه‌شێن بهێلن و تووشی خوساره‌تیێن مه‌زن دبن و گه‌له‌ك ژڤان كه‌سان یان خوه‌ دكوژن یان ژی دبیت په‌نایێ ببه‌ن به‌ر تۆل ڤه‌كرنێ وه‌كو كریارا ڤێ دووماهیێ كو دوى ئوكتۆبه‌رێ ئه‌نجامدای كه‌ ئه‌و ژی ده‌سترێژیا گوله‌بارانكرنا خه‌لكێ سڤیل كری و بۆ ئه‌گه‌رێ كوشتنا 59 كه‌سان و بریندار بوونا پتر ژ 500 كه‌سان.

ئه‌ڤه‌ بۆ دو رۆژانه‌ لێكۆلین ل سه‌ر هندێ دئێنه‌كرن كا چ وه‌ل (ستیڤن پاكدول) ێ 64 سالی كر كو ئه‌و كاره‌كێ وه‌سا هۆڤانه‌ بكه‌ت، هه‌لبه‌ت هه‌ر كاره‌كێ تێرۆری نوكه‌ بێته‌ ئه‌نجامدان ئێكسه‌ر بیر تێكرن كو موسلمانن یان ژی سپیه‌كێ خودان نه‌خۆشێ ده‌روونى یه‌، لێ ئه‌ڤ كارێ هاتی ئه‌نجامدای چ هه‌ردوان نه‌بوون. ئه‌و كه‌سێ ئه‌و كار كری كه‌سه‌ك خودان شیانه‌ و ژ لایێ ئابووریڤه‌ و زه‌نگین بوویه‌، چ ریكوردا نه‌خۆشیێن ده‌رونی نینن. پرس ئه‌وه‌ چ بۆ ئه‌نجامدانا كاره‌ك وه‌سان هوڤان كو ببه‌ ئه‌گه‌را كوشتن و برینداربوونا ژماره‌كا هه‌ره‌ مه‌زنا نه‌ تێ و نه‌ژێ ته‌نێ كومه‌كا مه‌زنا مرۆڤان به‌شدارن د ئاهه‌نگه‌كا موزیكێدا. لێ وه‌كو دیار دبیت ئه‌گه‌را هه‌ره‌ سه‌ره‌كی خوساره‌تیه‌كا مه‌زن كر بیت دده‌مه‌ك دیاركریدا و گه‌هشتیه‌ وێ قه‌ناعه‌تێ كو سیسته‌ما هه‌بوونا یاریگه‌هێن قومارێ ب ڤی ئاوایێ به‌ربلاڤ ل ته‌ماما سیسته‌ما سه‌رمایه‌دار بتایبه‌تی ل باژێرێ ناڤكری ئه‌گه‌ره‌ك هه‌ره‌ سه‌ره‌كیه‌ بۆ ئه‌نجامدانا وی كاری. وه‌كو دیار قومار ئارێشه‌كا هه‌ره‌ مه‌زنا ولاتێن رۆژئاڤایا و قوربانیێت ڤێ سیسته‌مێ گه‌له‌كن و دناڤ هه‌موو ته‌خێن جڤاكى دا، رێژه‌كا هه‌ره‌ مه‌زن تووشی قوماركرنێ دبن و ل دووماهیێ خوساره‌تیه‌كا مه‌زن دده‌ن و دگه‌هنه‌ قووناغێن نه‌خۆشیێن ده‌روونی گه‌له‌ك ژ وان كه‌سان یان دووماهیێ ب ژیانا خوه‌ دئینن یان ژی په‌نایێ دبه‌نه‌ به‌ر دزی وتوند و تیژیان یان ژی مینا ستیڤینی دێ كاره‌ك وه‌سان كه‌ن كو عه‌قل قه‌بوول نه‌كه‌، ئه‌گینا ئه‌ڤ كه‌سایاتیه‌ ژ ده‌ما سالا پار ژ فلۆریدا مالا خوه‌ باركری و هاتیه‌ نێزیكی باژێرێ لازڤێگێز ل گونده‌كی وه‌سا دئێته‌ خۆیاكرن كو ئه‌و هه‌تا وێ گاڤێ چ تڤه‌نگ و ته‌قه‌مه‌نی نه‌بوون، پرس ئه‌وه‌ ئه‌رێ بۆ ده‌ما نێزیك بووی ل ڤی باژێری و ده‌ست بیاریا قومارێ كری ده‌ستدایه‌ كرینا تڤه‌نگێن جۆرا و جۆر د مالا ویڤه‌ 32 دیتیه‌نه‌ و د هۆتێلا ژۆرا وی دا 17 دیتینه‌ و بكارئیناینه‌ ل تابقی 32 كو جهه‌ك زال سه‌ر كوما خه‌لكێ خرڤه‌بووی كه‌ ژمارا وان دكرن 22 هه‌زار كه‌س.
وه‌كو دیار دوو ئه‌گه‌رێن هه‌ره‌ سه‌ره‌كی فشار و رێخوشكه‌ر بینه‌ بۆ ستیڤینی كو ئه‌ڤی كاری ئه‌نجامبده‌ت ب قه‌ناعه‌ت. خالا یه‌كێ فشارا هه‌بوونا سیسته‌مه‌كا به‌ربلاڤا قومارێ كو پرانیا خه‌لكێ ئه‌مریكا رۆژانه‌ و مه‌هانه‌ و سالانه‌ پاره‌كێ مه‌زن ل یاریا قومارێ ده‌ن و گه‌له‌ك ژ خه‌لكێ كو نكارن بهێلێن ده‌ستڤالا دمینن و دبه‌نه‌ بێ مال و حال و دكه‌ڤنه‌ بن بارێ نساخیێن ده‌رونی و هه‌ره‌شه‌یێن پولیسان و دادگه‌هان. خالا دووێ، به‌ره‌لایا كرین و فروتنا تڤه‌نگ و هه‌مه‌ جۆرێن چه‌كان بێی كو چاڤدێریه‌كا باش ل سه‌ر بێته‌كرن هه‌ركه‌س ب چه‌ند پێناسێن كێم دكاره‌ چه‌ند ته‌قه‌مه‌نیان بكره‌، له‌وان ژی رۆژ نینه‌ ل ئه‌مریكا كه‌س ب گوله‌یان نه‌هێت كوشتن ژ به‌ر هه‌بوونا چه‌كی د ناڤا ئه‌ندامێن جڤاكیدا. هه‌ردو خالێن سه‌ری زه‌مینه‌ خۆشكه‌ربووینه‌ بۆ ئه‌نجامدانا وی كارێ پری هۆڤ، له‌وان ژی ئه‌و كاردبیت بێته‌ دیتن نه‌ ره‌فتاره‌ك سه‌یر به‌ ژ به‌ر كاودان و كارڤه‌دانێن نسیته‌مه‌ك وه‌سان زیانا خه‌لكی بكه‌ دبیت ئه‌نجامێن وه‌سا ژی ل دووڤ خوه‌ بینه‌ كو ل دووماهیێ دبیته‌ جهێ خه‌مه‌كا به‌ربه‌لاڤ.

ئه‌نجامدانا ریفرۆندۆمێ كاره‌كێ ب سانه‌هی نه‌بوو، لێ یا ژ وێ ب زه‌حمه‌تتر ئه‌وه‌ ئه‌و چالاكی ببن كار و هێدی هێدی بكه‌ڤن سه‌ر خه‌تا خوه‌یا یا دروست، ئه‌و ژی په‌رپێدانا تژیكرنا ڤالاهیانه‌. ئه‌م هه‌موو دزانین كو كارڤه‌دانێن جودا جودا دێ هه‌بن و گه‌له‌ك ژ وانا دێ گه‌له‌ك دكاریگه‌ربن ل سه‌ر جڤاك و حوكمه‌تا كوردی ئه‌ڤجا بگره‌ ژ گرتنا ده‌رگه‌هێن زه‌مینی و ئاسمانی و هه‌تا ئه‌نجامدان رێكه‌فتنێن دژوار كو دبیت بگه‌هه‌ بكارئینانا هێزێن له‌شكری و…هتد. بۆ به‌رسینگگرتنا ڤان هه‌می خالان كوردان پێدڤی بكار و نه‌خشه‌یێن ئه‌نجامدانا كاری هه‌یه‌ و نه‌ ته‌نێ ئاهه‌نگ و خوه‌نیشاندان، هه‌ر ئێك ژ ئالیێ خوه‌ دكاره‌ چ بكه‌ دڤێت وه‌ره‌ كرن وه‌سا وێ وه‌رار و باوه‌ری بخوه‌بوون په‌یدا به‌ و لوی ده‌می جڤاكێ نێڤنه‌ته‌وی بخوه‌ وێ دانپێدانێ ب مافێن كوردان بكه‌، لێ ب هیڤیا سلۆگوون و هوسێ و په‌یامێن ڤالا ئه‌مێ یا هاتیكرن ژی ژده‌ست ده‌ین، ژ به‌ر كو جڤاكێ ئه‌ڤرۆ یا دنیایێ دخوازیت بزانیت تو دكاری چه‌ندێ بكه‌ی نه‌ چه‌ندێ بێژی.
كار و ئابوور د سیاسه‌تا ئه‌ڤرۆ دا دو خالێن هه‌ره‌ گرنگن بۆ ل سه‌ر پێخۆ راستیان و به‌رسینگ گرتنا هه‌ر بۆیه‌ره‌كا دژی ته‌ بێته‌كرن، هه‌لبه‌ته‌ ئێكرێزی و باوه‌ری ب په‌یما خوه‌بوون ئه‌و د جهێ خوه‌ دانه‌ لێ كێم گۆتن گه‌له‌ك كرن سه‌ر و سیمایێ ته‌ پیشانا خه‌لكی دده‌ت كانێ سه‌نگا ته‌ چه‌نده‌. كوردان یا ڤیای كر و ریفراندۆم ئه‌نجامدا د سه‌ر هندێرا كو رایا گشتی یا جیهانێ بانگه‌واز دانێ كو ئه‌ڤێ رێفراندۆمێ راوه‌ستیه‌نه‌، لێ دیار خه‌لك تشته‌كی دزانه‌ و كورد ژی ب ئه‌زموونا خوه‌ تشته‌ك دن دزانن و كه‌س ژ خودانی پێڤه‌تر نزانه‌ كیڤه‌ دخۆریێت ژ له‌شێ مرۆڤی.
كێم زێده‌ كوردان هه‌تا راده‌یه‌كی ئێكد و گرت و په‌یاما خوه‌ گه‌هاند و گه‌له‌ك ئاهه‌نگ و چالاكیێن سه‌مای و كه‌یفێ ل گه‌ل هاتن ئه‌نجامدان ئه‌ڤه‌ژی نۆرمه‌ل بوو ژ به‌ر كو كوردان گه‌له‌ك قوربانی سه‌را كێشا خوه‌ داینه‌. لێ پرس ئه‌وه‌ ژ ئه‌ڤرۆ پێڤه‌ پێدڤیه‌ كورد چ بكه‌ن هه‌تا ئه‌نجامێن ئه‌ڤ خالێ بكه‌ن كار و بده‌ستخۆڤه‌ بینن د ناڤا جهه‌ك پری گورگ و نه‌بوونا یاسا و مافێ مرۆڤان كه‌ ئه‌و ژی رۆژهه‌لاتا ناڤینه‌. ب من وه‌ره‌ هه‌ر تاكه‌كێ كورد دڤێت ب ڤی كاری رابیت و دوور ژ خوه‌ ده‌رخستن و ئینا پێش چاڤكێن ته‌له‌ڤزیۆن و میدیایێ. بۆ نموونه‌ گه‌ر تۆ جۆتیاری چ بكه‌ی دێ شێی هه‌ڤكاریا سه‌ركه‌تنا ریفراندۆمێ كه‌ی كور سه‌ر بگره‌، گه‌ر مامۆستای، یان پزیشكی یان ره‌ڤه‌ندی یان، یان و هه‌تا دوای. ژبه‌ر كو دبیت كوردستان هه‌موو ڤالاهی تێدا په‌یدا ببن و كورد دكارن وان ڤالاهیان په‌یدا بكه‌ن بۆ ده‌مه‌كێ ده‌مكی و هێدی هێدی ئاراسته‌ وێ وه‌رن گوهۆرین و په‌یوه‌ندی وێ وه‌رن گوهۆرین. لێ گه‌ر ته‌نێ ئه‌م ب هیڤیا شایان و خونیشاندان و جلوبه‌رگێن كوردی و سلوگوونا ڤه‌ بین ب راستی ئه‌و نه‌ رێیا سه‌ركه‌تنێیه‌. نموونه‌ ژی بۆ وه‌لات و ملله‌تێن خودان ئاریشه‌ و گرفتاری گه‌له‌كن، چ وه‌لات مینا یابانێ یێ بێده‌نگ نه‌بوو د ناڤا میدیا دا پشتی شه‌رێ جیهانی یێ دووێ یان ژی ئه‌لمانیا یان كه‌نه‌دا … هتد. لێ چ وه‌لات وه‌كو وان ژی پێشنه‌كه‌فتن و نوكه‌ تێن هه‌ژمارتن وه‌لاتێن هه‌ره‌ پێشكه‌تی ل ناڤا جڤاكێ نێڤنه‌ته‌وی، ئه‌و ژی ژ به‌ركو به‌رێ خودان ئه‌نجامدانا كاری پێشخستنا كه‌رتێن هه‌مه‌ جۆر د ناڤا جڤاكێ خوه‌دا ده‌ستپێك ژی ژ زانینێ و هه‌تا پیشه‌سازی مه‌ره‌م نه‌ ئه‌وه‌ ئه‌م چاڤ ل وان بكه‌ین، لێ مه‌ره‌م ئه‌و پره‌نسیپێ مه‌ژی ببیه‌ ئه‌نجامدانا كاری ژ هه‌موو بیاڤان ڤه‌.
كوردان ژ مێژدا گۆتی (شۆلكارێ خوه‌ به‌.. خۆشتڤیێ خه‌لكی به‌) دسه‌ر هندێرا مه‌ ب چاڤه‌ك سه‌رڤه‌ سه‌رڤه‌ نێرین ل ڤێ گۆتنێ كریه‌ لێ راستیا وێ ژی په‌نده‌ك پری فه‌لسه‌فه‌ و رامانه‌ و ئه‌ڤه‌ ل سه‌ر ئاستێ گوندی و ب نه‌مالێ دكار بێته‌ شرۆڤه‌كرن، لێ ل سه‌ر ئاستێ ژیار و سیسته‌ما ئابووریا هه‌ڤچه‌رخ كار پێ دئێته‌كرن. له‌وان گه‌ر ئه‌م حه‌ز بكه‌ین و مه‌ مه‌ره‌م بیت كوردستانێ و ریفراندۆمێ سه‌ر بخه‌ین و خه‌لكی ل خوه‌ بكه‌ین هه‌ڤال، دڤێت ئه‌م كار بكه‌ین و ده‌ست ژ گه‌نده‌لیێ و ئه‌نجامدانا ته‌نێ شاهیان و هه‌لپه‌ركێیان به‌رده‌ین و ته‌نێ ل ده‌مێن دیاركری پیته‌ی و شانازیێ بسه‌ركه‌تنێن خوه‌ بده‌ین ل وی ده‌می ئه‌مێ راسته‌رێ بین و پێنگاڤێن وه‌رارا هه‌مه‌ره‌نگ وێ ل ناڤ ته‌ڤنێ مه‌ دیار بكه‌.

پشتی كو جڤاكێ ئێزدی هاتیه‌ جینۆسایدكرن ب ده‌ستێ رێكخراوا تیرۆستی یا داعش، گه‌له‌ك وه‌لاتێن ئه‌ورۆپی و ئه‌مریكا و كه‌نه‌دا..هتد. مینا به‌رخورده‌ك مرۆڤاتی رابوون ب قه‌بوولكرنا چه‌ندین خێزانێن ئێزدیان وه‌كو په‌نابه‌ر و مشه‌خت وه‌رگرن بۆ وه‌لاتێ خوه‌. لێ ل ڤێ پرۆسێ وه‌كو خۆیایه‌ هنه‌ك شاشی دئێنه‌كرن مرۆڤ ب گومانه‌ كو بێ مه‌ره‌م چێدبن یان ژی ته‌نێ ئه‌وه‌ كو بێته‌ گۆتن، فلان وه‌لات چ قاس دیمۆكراتخوازه‌ و ماف مرۆڤ په‌رێسه‌، ئه‌و ژی بۆ مه‌ره‌مێن سیاسی، ئه‌گینا ل ڤان دو كێسێن خارێ كو دێ شرۆڤه‌كه‌م چاوا دبه‌ ئه‌ڤ ره‌نگه‌ شاشیه‌ بێنه‌كرن.
ژ وه‌لاتێن كو ده‌رگه‌هێ وه‌لاتێ خوه‌ ڤه‌كری و ب سینگه‌ك به‌رفره‌ه پووته‌ دایی ب وه‌رگرتنا ئێزدیان وه‌لاتێ كه‌نه‌دا كو گه‌له‌ك جهێ رێز و شانزایێ یه‌. لێ د ڤێ پرۆسێسا وه‌رگرتنێ دا هن كێس هاتینه‌ وه‌رگرتن گه‌له‌ك سه‌یره‌ چاوا ب ڤی ئاوای ئه‌ڤ خێزانه‌ ئیناینه‌ بێی كو كه‌سه‌ك د ناڤ خێزانێ دا هه‌بیت هه‌ر چ نه‌بیت چاڤێ خوه‌ لێ بكه‌. خێزانه‌ حه‌فت كه‌سی ل ده‌ستپێكا ڤێ سالان، نوكه‌ خه‌لكی شنگالێنه‌ كه‌نه‌دا وه‌رگرتیه‌ و نهۆ ل كه‌نه‌دانه‌. لێ چ جۆره‌ خێزانه‌ك؟. دایكه‌ك و دو كچ و چار نه‌ڤی كه‌ هه‌موو زارۆنه‌، دایكه‌كا وه‌ستیای و نه‌خۆش ئه‌و بخوه‌ پێدڤی هاریكاریێ یه‌ كه‌ چ دو كچێن وێ ئانینه‌، ئێك ژ وان ته‌مه‌نێ سیه سالی و ل سه‌ر كورسیێ نه‌ ده‌ست و نه‌ پێ ژ كار كه‌تینه‌ بده‌ست رادكه‌ن و بده‌ست دئینن. كچا دووێ كو گه‌نجه‌ و خودانا چار زارۆیانه‌، ئه‌و دو سالان د ده‌ستێن رێكخراوا داعش دابوون و نوكه‌ تووشی نه‌خۆشیێن ده‌روونی و گه‌له‌ك زه‌ربێن كوشتنێ ب سه‌ری كه‌تینه‌ وه‌كو دئێته‌ خۆیاكرن ژ لایێ دكتۆرێن به‌رسڤه‌ ئه‌ڤ ژنه‌ ده‌ملده‌ست هه‌ر ده‌مه‌كی دبیت بكه‌ڤه‌ و های ژ خوه‌ نه‌به‌ و ئه‌ڤ یه‌كپتر ژ جاره‌كێ روودایه‌ هندی هاتیه‌ كه‌نه‌دا، رامانا وێ ئه‌ڤه‌ ژی دڤێت ل بن چاڤدێریه‌كا باش به‌، نه‌ته‌نێ ژ لایێ بزیشك و تایبه‌تمه‌ندان ڤه‌، به‌لكو كه‌س هه‌بن ل مال چاڤدێریێ بكه‌ن. مه‌ره‌ما من ژ بابه‌تی ئه‌وه‌ كو ئه‌ڤ خێزانه‌ هاتیه‌ وه‌رگرتن بێی كو خواندنه‌ك باش بۆ بێته‌كرن و پاشى بێنه‌ وه‌رگرتن، ژ هه‌موویان گرنگتر دڤێت ئه‌ڤ خێزانه‌ كه‌سانه‌ك نێزیك ل گه‌ل وه‌رگرتبا ب هه‌ر ئاوایه‌كی با پاشان ل گه‌ل هه‌ڤ هاتبان ڤێره‌. ئه‌ڤا ئه‌م ژێ دبێژین ته‌نێ ژ لایێ نێڕینا ساخله‌مى و چاڤلێكرنێ ڤه‌، ئه‌ڤه‌ ژ بلی كی دێ سوبه‌ بۆ ڤان ئوتومبیله‌كێ كریت و هاژۆت، كی دێ چیت خواندنگه‌هێ و زمانی فێربیت و كارێن وان یێن ساكار و ساده‌ برێڤه‌ ببه‌ هه‌ر چ نه‌ به‌ ته‌له‌فۆنه‌كا یا فه‌ر ژ به‌ر كو هه‌ڤكاریا كه‌نه‌دی بۆ ده‌مه‌ك دیاركریه‌ و پاشان هه‌ر لایه‌ك وێ فرێكه‌ بۆ لایه‌ك دن و بده‌هان سه‌رگێژ ل دووڤرا دێن بۆ دابینكرنا پاریێ ژیانێ. ئه‌ڤه‌ ل ده‌مه‌كی جهێن به‌پرسیار دو دختۆر كربوونه‌ ته‌یارێ دا حه‌تا گه‌هاندینه‌ كه‌نه‌دا و ده‌مێ گه‌هشتین هه‌ردو دكتۆر زڤرینه‌ڤه‌. راسته‌ ئه‌ڤه‌ كاره‌ك باش بوویه‌، لێ ئه‌و پاره‌ و بۆدجا ل وان هه‌ردو دختۆران سه‌رفكری دكارین ل كه‌سانه‌ك نێزیكی وان بمه‌زێخن بۆ مه‌ره‌ما مه‌ به‌حسكری.
وه‌رگرتنا په‌نابه‌ران كاره‌ك مرۆڤایته‌ و كه‌نه‌دا درێغی نه‌كریه‌ د ڤی واریدا، لێ گه‌له‌ك فه‌ره‌ كێسا بێت وه‌رگرتن، پتر ل سه‌ر راوه‌ستان هه‌بیت و وێنێ كێسێ ژ هه‌موو ئالیان ڤه‌ وه‌ر دیتن پاشان پێنگاڤێن دن بێن هاڤێتن. ده‌ما مرۆڤ خێزانا ناڤكری دبینه‌ ئاگر ژ دلێ مرۆڤی دچه‌، له‌وا ئه‌ڤ كێشه‌ پتر ل گه‌ل ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌كی ڤه‌كر ژ به‌ر كو كارێ من ل گه‌ل په‌نابه‌رانه‌ مینا جڤاكناسه‌ك ل گه‌ل كاردكه‌م، ب رێیا ڤێ مژارێ ئه‌ز دخوازم كاربه‌ده‌ست و لایه‌نێن به‌رپرس ئاگادار كه‌م كو پتر ئاگه‌ه ژ وه‌رگرتنا په‌نابه‌را بن ژ لایێ وه‌لاتێن ناڤكریڤه‌، ژ به‌ر كو نه‌تنێ وه‌رگرتنا په‌نابه‌ران ته‌نیا به‌لا ژ خوه‌ ڤه‌كرن به‌یان مه‌ره‌مێن سیاسی ل پشت بن، دڤێت مافێ به‌رنابه‌راتیێ مرۆڤاتیێ ل به‌ر چاڤ وه‌ره‌ وه‌رگرتن.