ئەڤرۆ نیوز:
رێڤەبەریا گشتی یا ساخلەمیا دهۆکێ راگەهاند کو ئەڤرۆ 3/8/2020، نەخۆشەکێ دی یێ کۆرۆنایێ گیانێ خوە ژدەست دا کو د ژیێ 72 سالیێ دابوو و شڤێدی ژ ئاکرێ هاتبوو ڤەگۆهاستن بو دهۆکێ.
سەرخۆشیێ ل خێزان و کەسوکارێن وی دکەین و داخوازێ ژ وەلاتیان دکەین پێگیریێ ب رێنمایێن ساخلەمیێ بکەن بو پاراستنا خوە و خێزانێن خوە ژ ڤێ نەخۆشیێ.
ئەڤرۆ نیوز:
د. محەمەد قادر پەیڤدارێ وەزارەتا ساخلەمیێ راگەهاند کو ئەڤرۆ دێ وەزارەتێن ناڤخوە و ساخلەمی ل گەل ژوورێن ئۆپەراسیۆنان یێن بەرهنگاریا کۆرۆنایێ ل پارێزگەهێن هەرێما کوردستانێ کۆمبن و گۆت: (براستی ژی نها رەوشا کۆرۆنایێ ل هەرێما کوردستانێ گەلەک خرابە و مەترسیێن گەلەک مەزن ل سەر کوردستانێ هەنە، ژ بەر هندێ ژی وەکو وەزارەتا ساخلەمی مە داخواز کریە کو قەدەغەیا هاتنوچوونێ بهێتە راگەهاندن).
ناڤهاتی راگەهاند ژی هەکە قەدەغەیا هاتنوچوونێ نەهێتە راگەهاندن ژی دڤێت پێرابوونێن توند بۆ پاراستنێ بهێنە وەرگرتن، چونکو براستی ژی نها مەترسیەکا گەلەک مەزن ل سەر هەرێما کوردستانێ یا هەی و دڤێت وەلاتی ب تەمامی پێگیریێ ب رێنمایێن ساخلەمیێ بکەن.
ئەڤرۆ نیوز:
ژ بەر شەشەمین سالیادا کارەساتا شنگالێ سەرۆک مەسعود بارزانی پەیامەک بەلاڤ کر، ئەڤە ژی دەقێ پەیاما سەرۆک بارزانی یە:
بە ناوی خودای مەزن و دلۆڤان
ئەمڕۆ شەش ساڵ بەسەر كارەساتی تاوانی كۆمەڵكوژیی شنگالدا تێدەپەڕێت. كارەساتێك كە تێیدا تیرۆریستانی داعش بە شێوەیەكی دڕندانە تاوانیان بەرانبەر خوشك و برا ئێزیدییەكانمان ئەنجام دا. ئەو تاوانە برینێكی قووڵە لەسەر جەستەی گەلی كوردستان و هەرگیز لەبیر ناكرێت. لەم كارەساتەدا ئێزیدییەكان بەهۆی كوردبوون و بەهۆی ئایین و بیروباوەڕییان كەوتنە بەر شاڵاوی ڕق و جەهل و بێویژدانیی تیرۆریستان. ئەوەی تاوانبارانی داعش لەدژی خوشك و برا ئێزیدییەكانمان ئەنجامیان دا درێژەكراوەی ئەو زنجیرە كارەسات و تاوانانە بوو كە بە درێژایی مێژوو دەرهەق گەلی كوردستان ئەنجام دراوە.
لەم یادە دڵتەزێنەدا بە بەرزی یادی شەهیدان و قوربانیانی شنگال دەكەینەوە. هاوكات یادی ئەو پێشمەرگە قارەمانانانەیش دەكەینەوە كە بە خوێنی خۆیان شنگال و چیای شنگالیان لە دەست تیرۆریستان ئازاد كرد و مەردانە تۆڵەی ئەو كارەساتە دڵتەزێنەیان لە تیرۆریستان كردەوە.
بە پێویستی دەزانم لێرەدا جارێكی تر جەخت لەوە بكەمەوە كە بە هەموو توانایەكمەوە پشتیوانی داواكاریی خوشك و برا ئێزیدییەكان دەكەم بۆ ئەوەی سەربەرزانە بگەڕێنەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆیان و ژیانێكی ئاسوودە و ئارام و دوور لە ستەمكاری و چەوساندنەوەیان هەبێت و بتوانن كاروباری خۆیان لە ناوچەكانیان بەڕێوە ببەن. جێگەی داخێكی زۆرە دەڤەری شنگالیش لە دوای ڕووداوەكانی شازدەی ئۆكتۆبەر كەوتە بەر كاریگەریی پیلانی ناحەزانی خەڵكی كوردستان. ئەو كات بۆ ئەوەی ڕێگە لە كارەساتی تر و خوێنڕشتنی نێوان ئێزیدییەكان بگیرێت وا ڕێككەوتن كرا كە كۆنتڕۆڵی شنگال بدرێتە ئێزیدییەكان و ئێزیدییەكان هەر خۆیان ئیدارەی شنگال و ناوچەكانیان بكەن بەڵام هەتا ئێستایش حكوومەتی عێراقی پابەندی ئەو ڕێككەوتنە نەبووە و شنگال كەوتووەتە دەست خەڵكی تر. هەر بۆیەش هەتا ئێستا ئێزیدییەكانی دەڤەری شنگال لە ژیان و داهاتوویان دڵنیا نین و بۆ ناوچەكانیان نەگەڕاونەتەوە و هەر لە دۆخی ئاوارەیی و ژیانی كەمپەكاندا ماونەتەوە كە لە ڕاستیدا ئەوەیان زوڵمێكی گەورەیە.
بۆیە پێویستە كۆتایی بەم بارودۆخە ناسرووشتییەی شنگال بهێنرێت و شنگال بگەڕێتەوە دەست خاوەنە ڕەسەنەكانی و پێویست دەكات ڕێوشوێنی وا بگیرێتە بەر كە چیتر كارەسات و زوڵم و تاوان لەدژی ئێزیدییەكان و پێكهاتەكانی تر دووبارە نەبێتەوە.
لەیادی كارەساتی كۆمەڵكوژیی شنگالدا دڵم بەردەوام لەگەڵ خوشك و برا ئێزیدییەكانە و هاوخەمی كەسوكاری قوربانیانی ئەو كارەساتە ناخهەژێنەم. هەزاران سڵاو لە گیانی پاكی شەهیدانی شنگال و هەموو شەهیدانی ڕێگەی ئازادیی كوردستان.
مسعود بارزانی
٣ـی ٨ـی ٢٠٢٠
ئه‌ڤرۆ نیوز، بارزان مزوورى:
لوقمان سلێمان به‌رپرسێ راگه‌هاندنا نڤیسینگه‌ها په‌رستگه‌ها لالش بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز گۆت: (ب بریارا جڤاتا رۆحانیا ئێزدیان ئه‌ڤساله ئێزدیان رێوره‌سمێن جه‌ژنا چلێ هاڤینێ نه‌هاتن گێران ژ به‌ر مه‌ترسیا ڤایرۆسێ كورونایێ، سالانه بۆ ماوێ 40 رۆژا ئێزدى ب رۆژى دبوون ئه‌و كه‌س یێن ب رۆژى دبوون د ئێكه‌م رۆژا جه‌ژنێ سه‌ره‌دانا په‌رستگه‌ها لالش دا دیسان رێوره‌سمێن ئاینى خارنا سماتێ و سه‌میا كێشان و گوڤه‌ندا ده‌رێ كانیێ و سه‌رژێكرنا قوربانیا سالا ژلایێ بابه‌شێخ و كه‌ساتیێن ئاینى ل په‌رستگه‌ها لالش دهاتنە گێران ئه‌ڤسالە ئه‌و رێوره‌سم هه‌موو هاتن راوه‌ستاندن).
ناڤهاتى خویاكر ئه‌و كه‌سێن نه‌هاتینە موركرن د ڤان رۆژێن جه‌ژنێ دا سه‌ره‌دانا په‌رستگه‌ها لالش دا دهاتن موركرن به‌لێ ئه‌و ژى هاتە راوه‌ستاندن.
ناڤهاتى گۆت: (ئه‌ڤ جه‌ژنه بۆ ماوێ سێ رۆژا یا به‌رده‌وامە ل رێكکه‌فتى 2/8 ده‌ستپێكر بۆ ماوێ سێ رۆژا).
ئه‌ڤرۆ نیوز، بارزان مزوورى:
رێكخراوا AVACI یا ئیتالى ب هه‌ماهه‌نگى دگه‌ل رێكخراوا VOP ب هه‌ڤكارى دگه‌ل پارێزگه‌ها دهوكێ مه‌زنترین پرۆژێ چاندنا گولا بۆ كچ و ژنێن ده‌ستێ داعش رزگاربووین ل كه‌مپا ئێسیان دروست كریه بێ به‌رامبه‌ر بۆ وان كه‌سێن ده‌ستێ داعش رزگاربووین داهاتیێ وان ژى دێ بۆ وان هێتە ڤه‌گه‌راندن.
د.هه‌دار فه‌یزى سه‌رپه‌رشتا پرۆژه‌ى ل كه‌مپا ئێسیان یا ئاواران بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز دیار كر ئه‌ڤ پرۆژه پێك دهێت هه‌شت خانیێن پلاستیكى ل سه‌ر روبه‌ره‌كێ مه‌زن یێ عه‌ردى هاتیه دانان زێده‌ترى 200 جورێن گولێن جوراوجور یێن هاتینه چاندن هه‌تا نها ژمارا وان گولا گه‌هشتیه زێده‌ترى 1500 گولا هه‌موو ژوان دناڤ جهه‌كێ تایبه‌ت دا هاتینه چاندن دناڤ وان خانیان دا.
ناڤهاتى خویاكر ئه‌ڤ گوله ژلایێ 80 كچ و ژنێن ئێزدیان ئه‌وێن د ده‌ستێ داعش رزگاربووین دهێنە سه‌خبێركرن و دهێنه ره‌وانه‌كرن بۆ بازارى داهاتیێ وان ژى بۆ وان كه‌سێن ده‌ستێ داعش رزگاربووین و یێن بوینه قوربانى دهێته ره‌وانه‌كرن.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
بهایێ زێری ل بازارێن جیهانێ بلندبوونه‌كا پیڤانه‌یی توماركر بۆ جارا ئێكێ یه د دیرۆكێ دا بهایێ ئونسه‌یه‌كا زێری نێزیك بیت ژ 2000 دۆلاران، ب ئه‌گه‌رێ خواست ل سه‌ر زێری ل بازارێن جیهانێ، بهایێ زێری پیڤانه‌یه‌كا دیرۆكی توماركر و ل بازارێن جیهانێ ئونسه‌یه‌كا زێری ب هزار و 976 دۆلاران كرین و فرۆتن پێڤه هاتیه كرن.
ئه‌گه‌رێ بلند بوونا بهایێ زێری ڤه‌دگه‌ریت بۆ نه جێگیریا ئابووری ل جیهانێ و ئه‌و رێكارێن به‌رهنگاربوونا هه‌مبه‌ر به‌لاڤ بوونا ڤایرۆسێ كورونایێ هاتینه بكار ئینان.
ئالوزیێن په‌یوه‌ندیێن چینی و ئه‌مریكا ژی ئه‌گه‌ره‌كێ دی یێن بلند بوونا بهایێ زێری یه.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
كۆمپانیه‌كا بیاڤێ به‌رهه‌مئینانا ده‌رمانان راگه‌هاند چاره‌سه‌ریا كورونایێ ب سه‌ركه‌فتی هاتیه تاقیكرن و چاره‌سه‌ریا توشبوویان بتنێ بۆ ده‌مێ 3 رۆژان دهێته‌كرن.
ئاژانسا رویته‌رز به‌لاڤكریه، كۆمپانیا ریلیف سیرابیوتیكس كۆ باره‌گه‌هێ وێ ل جنیفه ب هه‌ڤبه‌شی ل گه‌ل كۆمپانیه‌كا ئه‌مریكی ئیسرائیلی بناڤێ نیوروئارئێكس سه‌ركه‌فتی بوون ژ تاقیكرنا ده‌رمانێ د چاره‌سه‌ركرنا كورونایێ دا راگه‌هاند.
ئه‌و دو كۆمپانی ده‌رمانێ ئار ئێل ئێف 100 یان ئه‌فیبتادیل راگه‌هاند كو دشیێن بتنێ ب سێ رۆژان نیشانێن گرانێن كورونایێ دوماهیێ بینین و توشبوویان چاره‌سه‌ر بكه‌ن.
ده‌سته‌یا ده‌رمانێن ئه‌مریكی ل هه‌یڤا ته‌موزا بوری رێك دا ب كۆمپانیان ئه‌ڤی ده‌رمانی ل سه‌ر ئه‌وان كه‌ستان تاقی بكه‌ن كۆ نیشانێن گرانێن كورونایێ ڤه‌گرتین ل سه‌ر 70 كه‌سان هاتیه تاقیكرن و سه‌ركه‌فتن ب ده‌ستڤه ئینا.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
به‌رپرسێن ئه‌فغانستانێ ئاماژه ب وێ چه‌ندێ دان كۆ ل باژێرێ جه‌لال ئاباد یێ رۆژهه‌لاتێ ئه‌فغانستانێ پشتی چه‌كدارێن داعشێ هێرش كریه سه‌ر زیندانه‌كێ بڤی چه‌ندێ زیندانكری ب كۆم ره‌ڤین.
هێرش ب ئه‌گه‌رێ ته‌قاندنا ترۆمبێله‌كا بومب رێژكری ده‌ستپێكر ل هه‌مبه‌ر ده‌رگه‌هێ زیندانێ و چه‌كدارێن داعشێ ته‌قه ل زێره‌ڤانێن ئه‌وێ زیندانێ كرن.
رێكخراوا داعشی به‌رپرسیاریا ئه‌وێ هێرشێ ب ستویێ خوڤه گرت، ئه‌ڤه ژی پشتی رۆژه‌كێ ده‌زگه‌هێ هه‌والگریا ئه‌فغانستانێ ئاماژه ب ئه‌وێ چه‌ندێ دایه هێزێن تایبه‌تێن وان سه‌ركرده‌یه‌كێ بلندێ داعشێ ل نێزیك جه‌لال ئاباد یا پایته‌ختێ هه‌رێما نه‌نكه‌رهار كوشتی یه.
دهۆك، له‌زگین جوقی
رێڤه‌به‌رێ گشتی یێ كارۆبارێن ئێزدیان ل وه‌زاره‌تا ئه‌وقاف و كارۆبارێن ئاینی یا هه‌رێما كوردستانێ دیاركركو ژ ئه‌گه‌رێ جینۆسایدا ئێزدیان ل رۆژا 3/8/2014ێ ل شنگال 360 هزار كه‌سێن ئێزدی ئاواره بووینه و 1293كه‌س هاتینه شه‌هێدكرن.
خه‌یری بۆزانی، رێڤه‌به‌رێ گشتی یێ كارۆبارێن ئێزدیان راگه‌هاند كو هه‌تا نۆكه 83 گۆرێن ب كۆم هاتینه دیتن و دو هزار و 745زارۆك یێن ماینه بێ سه‌میان هنده‌ك بێ دایك ماینه و هنده‌ك ژی بێ باب ماینه وهنده‌كا ژی دایك وباب نه‌ماینه و 6417 كچ وژن و زارۆك ل جینوسایدا شنگال هاتبوونه ره‌ڤاندن ژلایێ داعش ڤه هه‌تا نۆكه نڤیسێنگه‌ها رزگاركرنا ره‌ڤاندیێن ئێزدی شیایه سێ هزار و 530 كه‌سان ژ هه‌ردوو ره‌گه‌زان رزگاربكه‌ت و هیشتا چاره‌نڤیسی دوو هزار و869كه‌سان دیارنینه”.
ئاشكه‌را كركو 68 مزارگه‌هیێن ئێزدیان ژلایێ تیرۆرستان ڤه هاتینه په‌قاندن كو سه‌رجه‌مێ دو هزار و 869 كه‌سێن نه‌دیار ژێ 1308 ره‌گه‌زی مێ نه و 1579 ره‌گه‌زی نێرن”.
نيشاندان