ئەم ل وێ باوەریێنە تایا خوینبەربوونێ ل وەلاتێ مە گەلەك بەلاڤ نابیت
بەرپەرێ ساخلەمیێ:
د. نوفل رەشید حسێن، تایبەتمەندێ نەخۆشیێن ڤایرۆسی و بەرگریا لەشی دیاركر كو ڤایرۆسێ تایا خوینبەربوونێ ل دەڤەرا مەدا دژیت، ل وەلاتێن “ توركیا، سوریا، عیراق و ئیرانێ“ هەیەو ب شێوەیەكێ سەرەكی ئەڤ نەخۆشیە نەخۆشیا ئاژەلانە، و ژ ئاژەلان دهێتە ڤەگوهاستن ب رێیا كڕنیا، بەلێ هندەك جارا بۆ مرۆڤان دهێتە ڤەگوهاستن ئەوژی ب سێ رێكایە، رێكا ئێكێ یا كڕنیایە، ئەوژی هەكە كڕنی ب ئاژەلەكی ڤەدەت و پاش بهێت ب مرۆڤی ڤەدەت، رێكا دوێ سەرەدەری دگەل ئاژەلان یان دگەل گۆشتێ ئاژەلان، ئەوژی ب رێكا خوینێ یە، كو خوینا ئاژەلی بچیتە دناڤ لەشێ مرۆڤی دا، چ ب رێكا برینەكێ یان دفنێ یان چاڤا بیت، رێكا سیێ ژی ژ مرۆڤان بۆ مرۆڤان دهێتە ڤەگوهاستن، ئەوژی دیسان ب رێكێن خوینێ و دفنێ و چاڤی.
د. نوفل رەشید حسێن، دیاركر، ئەڤ ڤایرۆسە وەكو یێ كۆرۆنایێ نینە كو زوی بەربەلاف ببیت، چونكو ئەو ب رێكا هەوای بوو و یا تایا خوینبەربوونێ پیچەك ب زەحمەتترە، لەورا ئەم ل وێ باوەریێنە كو ل وەلاتێ مە گەلەك بەلاف نابیت و گۆت: دەمێ ئەڤ ڤایرۆسە دچیتە دناڤ لەشێ مرۆڤیدا، دەملدەست نیشان دەرناكەڤن، بەلكو ڤایرۆسی دەمەك دڤێت هەتا بهێزدكەڤیت و خوە بەرهەڤ دكەت و پشتی حەفت هەتا چاردە رۆژا نیشان ل دەڤ مرۆڤی دەردكەڤن و نیشانژی دو قۆناغن، قۆناغا ئێكێ نیشانێن گشتینە” تا دهێنە مرۆڤی، لەش دئێشیت، سەرئێشان، عێلنجی” و پشتی هینگی نیشانێن تایبەت دەستپێ دكەن ئەوژی خوینبەربوونە، خوینبەربوون ژی مەرج نینە گەلەك یا مەزن بیت، رەنگە یا بچووك بیت، ژ چاڤا یان دفنێ بیت و گەلەك جارا خوینبەربوونەكا مەزن چێدبیت و دبیتە ئەگەرێ وێ چەندێ مرۆڤ گیانێ خوە ژ دەست بدەت.
ل دۆر رێكێن چارەسەریێ د. نوفل دیاركر، گەلەك جارا نیشانێن تووشبووی دكێمن و رەنگە پێدڤی ب چارەسەریێ نەبیت و نەهێتە دەڤ دكتوری و هەسپێ نەكەت، هندەك ژی هەنە د ناڤنجینە و پێدڤی ب نەخۆشخانێ و هندەك دەرمانان دبن وەكو دەرمانێن تایێ، بەلێ هەكە گەلەك یا ب هێزبیت خوینبەربوونەكا مەزن چێدكەت، بەلێ چ دەرمان نینن كو ڤایرۆسی ژناڤ ببەن، بەلكو پێدڤیە چارەسەریا خوینبەربوونێ بهێتەكرن وەكو هەر خوینبەربوونەكا دیتر، رێژا مرنێ ل وەلاتێن دی ب ڤێ نەخۆشیێ 10-40% یە، بەلێ ل عیراقێ 12-18% یە.
