هندەک رێکارێن گرنگ بۆ پاراستنا مەسنجەری
فەیسبووك مەسنجەر ئەپڵیکەیشنەکا بێ بەرامبەرە بۆ مۆبایلا و بۆ پەیامێن دەستڤە ئینانێ و پارڤەکرنا وێنە و ڤیدیۆ و تۆمارێن دەنگی و چاتێن کۆمەلایەتی دهێتە بکارئینان دشێی ڤێ ئەپڵیکەیشنێ، یا بێ بەرامبەر بوو داکێشانێ بکاربینی بۆ پەیوەندیکرنێ دگەل هەڤالێن خۆ لسەر فەیسبووکی و دگەل ژمارێن تەلەفۆنا تە ئاستێ پاراستنێ پشت بەستنە لسەر تێگەهشتنا تە بۆ پەیڤا «پاراستی هەروەسا ژ گرنگترین رێکێن پاراستنا ماسنجری
ئەوە کو تایبەتمەندیا کەسی پەیامێن ژ ناڤچوونێ، و تایبەتمەندیا قوفلکرنا ئەپلیکەیشنێ کو رێیێ ددەت بکارهێنەر ئەپلیکەیشنێ ڤەکەن ب رێیا روویێ خۆ یان پەنجەمۆرا خۆ و ئاگەهدارکرنێن پاراستنێ د چاتان دا بۆ هاریکاریکرنێ د دیارکرنا چالاکیێن گومانلێکری دا
بکارهێنەر دشێن کەسێن دی ریپۆرت بکەن یێن کو دبنە ئەگەرێ رەفتارەکا زیان بەخش یان خراب ب شێوەیەکێ کێمتر ئەرێنی، فەیسبووک داتایێن گرنگ ژ بکارهێنەرێن مەسنجەری کۆم دکەت، دگەل داتایێن وەسفی وەک کەسێن کو تە دگەل وان پەیوەندی هە بیتن ژ لایەکێ دیڤە
ئەگەر تە ماسنجر هەبیت و تو ئێك ژ بەکارهێنەرێت وێ بی دڤێت تە ئەڤ تایبەتمەندیا هەنێ نە دا بیتە کاری ڤێ تایبەتمەندیێ زێدە بکە دناڤا بەرنامێ ماسنجری دا هەروەسا ئەو کەسێ تو تلفۆنا مەسنجەر گەل باخڤی دشێت جهێ تو لێ بی دێ دیارکەت و زانیت بێ کو تو بزانی دڤێت ماسنجرێ ڤێ رێکێ بدەیە کاری دا جهێ تو لێ بی نەهێتە دیارکرن لەوما یاباشتر ئەوە ماسنجرێ تە هەردەم یێ پاراستی بیت ژ هەر هەرەشەیەکێ ئەو تایبەتمەندی ژی ئەوە دڤێت تو IP یێ خو بدەیە کاری و دێ چیە دناڤا بەرنامێ ماسنجری دا دناڤا (القائمة) کلیك کەي باشی چيه دناڤا بەشێ (settings) کلیك کەی باشی چیە بەشێ ( الخصوصية والسلامة) ديڤدا دێ بو تە بەشێ (حماية عنوان IP في المكالمات) هێت دێ ڤی بەشی دەیە کاری دا کو ئێدی مەسنجەرێ تە یێ پاراستی بیت ژ هەر زیانەکێ ژ لایەکێ دی ڤە هندەك شیرەت هەنە بۆ پاراستنا ئەپلیکەیشنا مەسنجەری ژ هاککەران ئەو ژی ئەڤەنە:
– پاسۆردێن بهێز بکاربینە
بکارئینانا پاسۆردێن بهێز ژ کاراترین رێکارێن پاراستنێ یە. شارەزایێن پاراستنێ گەلەک گرنگی دایە ڤێ لایەنێ پاراستنێ، و ئەڤە ژی سەدەمەکێ باش هەیە کو هاککەر هێرشێن «قوە غاشمە» بکار دئینن بەری کو بچنە سەر جورێن دی یێن هێرشان. و ئەڤ هێرشە ب تاقیکرنا کۆمەلێن جودا یێن پاسۆرد و ناڤێن بکارهێنەران ئەنجام ددەن پاسۆرد دڤێت تنێ جارەکێ بهێتە بکارئینان. وێ پاسۆردێ بکارنەئینە یا کو ل سەر ئەپلیکەیشنا پەیامان بکار دئینی ل چ جهەکێ دی باشترە کو تو ب بەردەوامی پاسۆردان بگوهێری بۆ دوورکرنا هێرشکەران ژ چاڤدێریێ.
پاسۆرد دڤێت ژ حەفت پیتان یان زێدەتر پێك بهێت چەند درێژتر بیت باشترە.
– بلۆککرن و ریپۆرتکرنا ئەکاونتێن گومانلێکری
دوگمەیا حەزرکرنێ ل سەر ماسنجەری نە ب تنێ بۆ وان کەسانە یێن تەنگاڤیێ بۆ تە دروست دکەن یان یێن تە نەڤێت جارەکا دی ئاخفتنێ د گەل بکەیی، بەلکو بۆ مەرەمێن پاراستنێ ژی یە. ئەگەر تە ئەکاونتەک دیت کو خوە ب رەنگێ هەڤالێ تە نیشان ددەت، باشترە فەیسبووکی ئاگەهدار بکەی کو ئەو کەسە خو ب رەنگێ کەسەکێ دی نیشان ددەت. ژبلی ڤێ چەندێ، پێدڤی ناکەت پەیامێ بوۆ فەیسبوکی بهنێری یان پەیوەندیێ پێ بکەی، چونکو حەزرکرنا ئەکاونتی دێ کارێ تە کەت.
– پەیامنێرێ شفرەکرنێ ژ دەستپێکێ هەتا دووماهیێ
ئێک ژ رێکێن نموونەیی بو پاراستنا ماسنجەری ژ هاککەران، ماسنجەر پلاتفۆرمەکا پەیامانێ یا نایابە کوو ڤێ تایبەتمەندیێ دابین دکەت. ئەپلیکەیشن رێ ددەتە ب کارهێنەران کوو ب رێکا گۆتوبێژێن نهێنی پەیوەندیێ ب ئێک و دوو بکەن و باخڤن کوو ئەڤە ب وێ رامانێ یە کوو شفرەکرنا گشتی ب کار دئینیت.
– هشیار بە دەمێ زانیاریێن کەسی بەلاڤ دکەی
بلا راستگۆ بین هاککەر دڤێت ب رێکا ئەپلیکەیشنا ماسنجەری تە بکەتە ئارمانج بو وەرگرتنا پارەی یان زانیاریان ژ تە. دێ تە هاندەت کوو زانیاریێن خوە یێن کەسی بەلاڤ بکەی، یێن دێ ب کارئینیت بو مەرەمێن خراب یێن جۆراوجۆر، وەک دزینا تایبەتمەندیێ یان فرۆتنا زانیاریان ل سەر ئینتەرنێتێ یا تاری. پێدڤیە هشیار بی دەمێ کەسەک ژ تە گەلەك زانیاریێن کەسی دخازیت بەری کوو ناڤ و نیشانێن خوە یان جهێ خوە یان زانیاریێن پارەدانێ یان ژمارەیێن گەرەنتیێ بەلاڤ بکەی پشت راستبە بە ژ ناسنامەیا وی کەسی یێ زانیاریان دخازیت فەیسبووک نها نیشانێن شین ب کار دئینیت بو سەلماندنا وێ چەندێ کوو ئەکاونتێ ب کارهێنەران دگەل کار دکەن هاتیە پشتراستکرن. دێ شێی سەردانا پەیجێن وان ژی بکەی بو خاندنا کۆمێنتان ل سەر پۆستێن وان یێن جۆراوجۆر ژ ڤێرێ دێ ب ساناهی بیت کوو دیار بکەی کا ئەکاونت راستە یان راست نینە و بزانی کا باشە داتایێن خوە بەلاڤ بکەی.
– هشیار بە ژ ئاگەهدارکەرێن پشت راستکرنێ
بو پاراستنا ماسنجەری ژ هاککەران، فەیسبووکی ل سالا ٢٠٢٠ تایبەتمەندیا ئاگەهدارکەرێن ئەمانێ راگەهاند، کوو شیرەتان ددەت دەربارەی دیارکرنا چالاکیێن گومانلێکری و چاوا رایپۆرتکرنا هەر ئەکاونتەکێ گومانلێکری ئەگەر تە باوەر کر کوو دێ زیانێ گەهینیت و ڤێ تایبەتمەندیێ هاریکاریا ب کارهێنەرێن ماسنجەری کریە کوو ل سەر باشترین رێکارێن پشت راستیا ماسنجەری بمینن.
