هه‌ستكرن ب نه‌ته‌وه‌بوونێ و گرنگیا وێ دیاربوو تایبه‌ت پشتى شه‌رێ جیهانێ یێ ئێكێ، له‌ورا نه‌ته‌وه‌بوون هه‌سته‌كا ده‌روونى یه ژ چو هزرێن سیاسى ده‌رنائێت و دهێته هه‌ژمارتن ژ تشتێن گه‌له‌كێن گرنگ بۆ پاراستنا ره‌وشا گشتى. دیاره كو نه‌ته‌وه‌بوون ئاراسته‌یێن جۆره‌و جۆرب خوه‌ڤه دگریت، جاره‌كێ پشتبه‌ستیا هێزێن دكتاتۆر دكه‌ت و جاران ژى پشتا هێزێن دیمۆكراتى دگریت، جاران ژى پشتا شۆره‌شێ دگریت ژ پێخه‌مه‌ت گوهۆرینێ، یانژى دبیت ل دژى شۆره‌شێ بیت یا پیگیر بیت ب نه‌گوهۆرینێ، هزر دكه‌ت كو ئه‌ڤه هه‌مى ژ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا نه‌ته‌وى یه و ئه‌و لایه‌ن یێن پشته‌ڤان و د ره‌هان دا دچاندینه، ل گه‌ل ڤێ ئێكێ ئه‌ڤان هزرێن پشته‌ڤن یێن مللى هێزا خوه ژ ملله‌تى وه‌ردگرن، ئه‌ون یێن دخوازن نه‌ته‌وا خوه بپارێزن و په‌سنا وێ بكه‌ن، له‌ورا نه‌ته‌وه‌یبوون هه‌سته‌كێ دده‌ت ب خۆرتبوونا نشتیمانى بۆ سه‌لماندنا ناسنامێ یان خۆیه‌تیا نشتیمانى و شه‌ره‌فا نشتیمانى، دبیت بجهئینانا هه‌ر نه‌ته‌وه‌كێ ل سه‌ر كیستێ هنده‌ك نه‌ته‌وێن دیتر بیت و دبیت ژى كه‌مینه بیت، هه‌ستا ژیبوونا ملله‌ته‌كێ بده‌ته تاكى، كو تاكێن وێ د هه‌ڤپشكن د هه‌مان ئه‌رد دا و هه‌مان زمان و كه‌لتۆر ژ دابونه‌ریتان و ره‌وشه‌نبیریێ، كو هنده‌ك نه‌ته‌وه وه‌لێكرن كو وه‌كو خوه سه‌رده‌ریێ بكه‌ن ل دووڤ حه‌زا خوه، بۆ بجهئینانا ئێكبوونه‌كا سیاسى نه‌ته‌وى خوه‌دى ناسنامه و هێزه‌ك بۆ ده‌وله‌تێ، به‌لێ نه‌ته‌وه دببیت بكه‌ت یان ئۆمیدخوازیا هنده‌ك تشتان دبیت، دبیت نه‌ته‌وه‌یه‌ك هه‌بیت ده‌وله‌ت نه‌بیت به‌لێ ئه‌و ئۆمێد هه‌بیت، یانژى نه‌ته‌وه‌ك د بنیات دا یا هه‌یى دیمه‌نێ وێ وه‌كو ده‌وله‌تێ یه، واته ده‌وله‌تن به‌لێ ب نه‌ته‌وا خوه‌ڤه د مه‌غرۆرن، له‌ورا هند مه‌زن دكه‌ت هه‌تا وى راده‌ى كو ره‌هه‌ندێن نێگه تیڤ ل سه‌ر په‌یدا دكه‌ت، ئه‌ڤ تاكێن خوه‌دى ئه‌ڤ هه‌لویسته دبێژنێ نه‌ته‌وه‌چیێن شۆڤێنى، ب تایبه‌ت ژى ئه‌و نه‌ته‌وا دخوازیت هنده‌ك ده‌وله‌تان داگیر بكه‌ت و ل سه‌ر كیستێ هنده‌ك نه‌ته‌وه‌یێن دیتر به‌رفره‌ه دبیت، ئه‌ڤجا دبیته ئه‌نجامێ دوژیاتیێ و توندیێ. وه‌لاتێن جیهانا سیێ و ژ وان ژى ده‌وله‌تێن ئه‌فریقى و ئاسیه‌وى هه‌تا نها هێشتا دخوازن ژ سته‌ما “ئه‌جنه‌بى” یان قورتال بن، یا ل سه‌ر وه‌لاتێن وان، ب ڤێ ئێكێ دبیته ده‌سپێكا بجهئینانا سه‌ربه‌خوه‌بوونا خوه و هه‌ستكرنا وان ب ملله‌تێن وێ یێن زرگاركر، به‌لێ ده‌وله‌تێن رۆژئاڤا وه‌كو ئه‌لمانی، ل ده‌مه‌كى نه‌ته‌وه‌بوونا خوه مه‌زن دكر و هه‌ولا سه‌ركوتكرنا نه‌ته‌وێن دیتر دكر، نها ژى هه‌مى ده‌وله‌تێن رۆژئاڤا دووكه‌فتینه ژ ڤێ ئاراسته‌یا نه‌ته‌وى به‌لێ ئه‌ڤێ ئێكێ ئه‌و دوورنه‌خسن ژ ئێكبوونێ و هه‌ڤگرتنێ و شانازیبرنى و به‌رگریكرنێ، كو جۆراتیا داگیركرنا نه‌ته‌وى (كه‌یس) ڤه‌گوهاسته بۆ یا ئابوورى یان ره‌ووشه‌نبیرى، هه‌ر وه‌سا ئه‌و تشتێن دیتر یێن هنده‌ك وه‌لاتان دئیخیته بن ده‌سهه‌لاتا خوه. هه‌ژى بیرئینانێ یه كو جوداهیه‌ك هه‌یه د ناڤبه‌را ده‌وله‌تێ و ملله‌تى دا، ده‌وله‌ت زینده‌وه‌ره‌كێ سیاسى یه و سیسته‌ك و قانوونا خوه هه‌یه، به‌لێ ملله‌ت تیگه‌هه‌كێ كه‌لتۆرى ده‌روونى یه، واته‌یه‌كا دى دبیت ملله‌ت هه‌بیت د ناڤ سنۆرێن ده‌وله‌ته‌كا ب تنێ دا، یانژى ملله‌ته‌كه د پتر ژ ده‌وله‌ته‌كێ دژیت، گه‌له‌ك ده‌وله‌تن، ئێك ده‌وله‌ت نینه، به‌لێ یا پارڤه‌كریه ل سه‌ر ده‌وله‌ت و نه‌ته‌وان، له‌ورا د وه‌لاتێن رۆژئاڤا دبینین كو ملله‌ت به‌رى ده‌وله‌تان هاتنه پێكئینان و سه‌ر بنیاتێ وان ده‌وله‌ت هاتنه پێكئینان، وه‌كو دى ده‌وله‌تێن جیهان سیێ ده‌وله‌ت ئه‌وه فاكته‌رێ سه‌ره‌كى بۆ به‌رپاركرنا ملله‌تى، هه‌ر وه‌سا ژى دبینین ل ده‌مێ دروستبوونا ده‌وله‌تان و ژ وان ژى ئه‌نگلته‌را و فره‌نسا و ئسپانیا و پرتغال، ل سه‌ر بنیاتێ نه‌ته‌وان نه‌بوون به‌لێ ل سه‌ر ئۆمێدا شاهێن وان بوو نه‌ك زێده‌تر. ئه‌مریكا ژى ل سه‌ر بنیاته‌كى نه‌ته‌وى نه‌هاتیه دانان به‌لێ پشتى سه‌ده‌یا نۆزدێ، ئه‌ڤ هه‌سته (نه‌ته‌وى ئه‌مریكى) هاته سه‌پاندن، ل جه‌م وه‌لاتیێن وێ. ب رامانه‌كا دى ئه‌وێ بۆ خوه نه‌ته‌وه‌یه‌كا نشتیمانى به‌رپاكریه بۆ ب جهئینان و كووركرنا هه‌ستا نشتیمانى، كو ب رۆلێ خوه پشته‌ڤانى كریه و ب هێز بۆ پاشگوكرنا ویلایاتان ل ژێر ناڤێ خوه، هه‌ر وه‌سا هند ژى نه‌هرۆى هه‌ژماریته كو (نه‌ته‌وا هندى زێده‌تر نابیت ژ وێ ئێكێ كو هه‌سته‌كا هه‌ڤدژى ئه‌مپربالیستا رۆژئاڤا بیت”. له‌ورا نه‌ته‌وه ملله‌تى دكه‌ته ئێك و لێكخرڤه دكه‌ت.
و/ ئه‌ڤرۆ
نيشاندان