هه‌كه مالا هه‌وه شویشه بیت به‌را دخه‌لكی وه‌رنه‌كه‌ن!
حه‌ژێكرنا وه‌لاتى هه‌سته‌كا مرۆڤی یه بۆ وه‌لاتیبوونێ كو مرۆڤ یێ به‌رهه‌ڤه بۆ گه‌ل و نشتیمانی خوه بكه‌ته قوربانى، ره‌نگه ناكۆكیێن رژێمێنن حوكمدار ببیته سه‌ده‌م كو وه‌لاتیان ژی ناكۆكی د حه‌ژێكرنا خوه دا بۆ وه‌لاتى هه‌بن، ئه‌و ژی دمینته ل سه‌ر ئاستێ زۆلمێ، ئانكو هنده‌ك وه‌لاتى هه‌نه پتر زۆلمێ ژ رژێما دكتاتۆری دبینن و هنده‌ك ژی هه‌نه كێم دینن یان نابینن، له‌ورا ئاستێ وه‌لائا وه‌لاتیان ناكۆكی دكه‌ڤیتێ، لێ ئه‌ڤه وه‌لاتیبوونا وان ژ ناڤ نابه‌ت. هه‌كه ته‌ماشه‌ى گۆره‌پانا سیاسی یا عیراقێ بكه‌ین دێ بۆ مه دیار بیت كو ده‌رئه‌نجامێن سیاسه‌تا ترسێ و زۆلمێ ل عیراقێ بوویه سه‌ده‌م كو ئۆپۆزسیۆن د رێره‌وا خوه دا بوویه چه‌ند پشك، به‌ری ژناڤبرنا رژێما سه‌دام حسێنى پتریا ئۆپۆزسیۆنا عه‌ره‌بێن عیراقێ شێوازه‌ك بۆ خوه هه‌لبژارت كو یێ جودا بوو ژ شێوازێ كوردان، ل هه‌مان ده‌مى هنده‌ك ئالیێن ئۆپۆزسیۆنا عه‌ره‌ب بریار دا بگه‌هنه رێزێن كوردان، كو كورد مه‌زنترین پێكهاتێ عیراقێ بوون راستى زۆلم و زۆرداریێ بووى و خه‌باتا چه‌كداری هه‌لبژارت كو تنێ به‌ره‌ڤانیێ ژ خوه بكه‌ن هه‌كه رژێم هێرشه‌كا له‌شكری ل دژی وان بكه‌ت و ب درێژیا خه‌باتا خوه كریاره‌كا له‌شكری ل دژی هه‌می پێكهاتێن عیراقێ نه‌كر، هه‌روه‌سا هندى له‌شكرێ عیراقێ د جهێن خوه دا ژی چ كریارێن له‌شكری دژی وان نه‌كرن، چونكی ئۆپۆزسیۆنا كوردی بیروباوه‌ری ب بنه‌مایێن مرۆڤاتیێ هه‌بوون، له‌ورا هیچ تۆلڤه‌كرن هه‌مبه‌ری وه‌لاتیێن سڤیل و سازیێن ده‌وله‌تێ نه‌بوو، ئه‌ڤه ژی ب شاهدیا هه‌ڤالێن دوهى و دوژمنێن ئه‌ڤرۆ كو ل وى ده‌مى بۆ ڤه‌حه‌واندنا خوه قه‌ستا كوردان كربوو.
ئه‌ڤرۆ ئه‌و ئۆپۆزسیۆنا عه‌ره‌ب پشتى ژناڤبرنا رژێما سه‌دام حسێنی یا حوكمى ل عیراقێ دكه‌ت و د كڤانێ حوكمرانیێ دا مه‌عده‌نێ وان یێ راسته‌قینه ئاشكرا بوو، چونكی زێده‌باری پشته‌ڤانیا كوردان بۆ وان، لێ پشتى ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتداریێ زالبووین هه‌لویستێ خوه هه‌مبه‌ری كوردان گوهارت و هه‌لویسته‌كێ دوژمنانه هه‌مبه‌ری داخوازیێن گه‌لێن عیراقێ ب گشتى و گه‌لێ كورد ب تایبه‌تى وه‌رگرت، دخوازم ل خوارێ په‌یره‌و و ئیدارا حوكمداریا وان ژ شالا 2003 وه‌ره ل سه‌ر عیراقێ ب گشتى و ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ب تایبه‌تى ب چه‌ند خالان دیار بكه‌م:
1. بریارێن ده‌ستهه‌لاتێ كرنه د ده‌ستێن ئێك تائیفه دا و ده‌لیڤه دا ئیرانێ كو بۆچوونێن كارتێكه‌ر هه‌بن.
2. ب په‌ره‌وه‌كێ تائیفی یێ ئاشكرا ئالیێن ئۆپۆزسیۆنا خوه ژ ناڤبرن.
3. ره‌وشا عیراقێ یا سیاسی و ئابووری ژ خرابیێ بۆ خرابتر بریه.
4. پشتى كو ل ده‌ستپێكێ سێ ئالیێن سیاسی ب تنێ بوون، نوكه بووینه ب ده‌هان پارت ره‌وت و بزاڤێن سیاسی.
5. هه‌بوونا سوپایه‌كێ عیراقی كو هیچ باوه‌ری ب بنه‌مایێن له‌شكری نینه و پلێن له‌شكریێن پرانیا ئه‌فسه‌رێن وی سوپایی نه ب ئاوایه‌كێ قانوونی بلندد بووینه، هه‌روه‌سا هه‌ر پارته‌ك یان گرۆپه‌كا سیاسی بوویه خودان میلیشیێن چه‌كدار و هه‌مى ژی تائیفینه.
6. هه‌ر پارته‌ك یان گرۆپه‌كا سیاسی بوویه خودان راگه‌هاندنه‌كا تایبه‌تا بێ سانسۆر و ل سه‌ر بنه‌مایێ تائیفی و نه‌ته‌وى كارێ خوه دكه‌ن، بب ئاوایه‌كی مافێ دایه خوه كه‌ربوكینێ د ناڤ پێكهاتێن عیراقی دا بچینن و دره‌و و پێزانینێن شاش به‌لاڤ دكه‌ن.
7. ژ بۆ خزمه‌ت و پرۆگرامێ خوه و مانا وان ل ده‌ستهه‌لاتێ ب ئاوایه‌كێ تائیفی عیراق كریه پارچه پارچه، هه‌تا ئێك تائیفه ژی پارچه كریه.
8. گه‌نده‌لی ب هه‌مى رنگێن وێ ڤه و د ناڤ هه‌مى سازیێن ده‌وله‌تێ به‌لاڤ كریه، هه‌تا ئێك نه‌مایه كو تۆمه‌تبار نه‌بیت ب گه‌نده‌لیه‌كێ یانن تۆمه‌ته‌كێ.
9. قه‌زا تێكه‌لی سیاسه‌تێ كریه و بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا ئێك تائیفه دایه كاری، ب تایبه‌تى هه‌ردو گه‌ڕێن مالكێ سه‌رۆك وه‌زیر و هه‌تا نها ژی یا كاریگه‌ره.
10. بجهئینانا ده‌ستووری بوویه تشته‌كێ گێولی (مزاجی) و بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن تائیفی دهێته بجهئینان.
11. ژ بلی هه‌رێما كوردستانێ، ل هه‌مێ باژارێن عیراقی شكه‌ستن د به‌رقراركرنا ته‌ناهیێ دا ئینایه، ب ئاوایه‌كی لێدانا باژاران هه‌تا به‌غدایاا پایته‌خت گه‌له‌ك بۆ تیرۆرستان ب سه‌ناهی كه‌فتیه و هه‌تا كو چه‌ندین ده‌ڤه‌ر كه‌فتینه د ده‌ستێن داهش دا.
12. هیچ خزمه‌تگوزاریه‌ك پێشكێشی وه‌لاتیان نه‌كریه، هه‌تا نها وه‌لاتیان قه‌یرانا ئاڤ، كاره‌ب، ئاكنجیبوون، بێكاری و ..هتد هه‌یه.
13. ناكۆكیێن مالا عیراقی كوورتر لێكرن و ب تایبه‌تى ناڤمالا شیعی و په‌رله‌مانێ عیراقێ یێ كریه مینبه‌را ناكۆكیێن خوه یێن به‌رده‌وام.
14. زێده‌باری كو چه‌ندین سۆز داینه گه‌لێن عیراقێ كو گه‌نده‌لیێ نه‌هێلن، لێ گه‌نده‌لی یا به‌رده‌وامه و چ چاره‌سه‌ری بۆ نه‌كرینه، هه‌تا ئه‌م دبینین دد خوه‌نیشادانێن حه‌فتیانه دا درووشم و گۆتنێن وه‌لاتیان دره‌وكه‌ر دره‌وكه‌ر یا فلان.
15. دروستبوونا گهۆرینا دیمۆغرافی ل پرانیا باژاران و ب تایبه‌تى ل به‌غدایا پایته‌خت.
16. بێی رازیبوونا په‌رله‌مانى میلیشیێن تائیفی هنارتینه سووریایێ، داكو هاریكاریا رژێما به‌عسا دكتاتۆر بكه‌ن.
ل ده‌مه‌كی سیاسه‌ت و برێڤه‌برنا حوكمێ به‌غدا گه‌له‌ك كارتێكرن ل هه‌رێما كوردستانێ كریه، ئانكو سیاسه‌تا به‌غدا دو جاران كارتێكرن ل هه‌رێمێێ كریه، جاره‌كێ پارچه‌كه ژ عیراقێ و جاره‌كێ چونكى هه‌رێمه, هه‌روه‌كو ل سه‌رده‌مێ سه‌دام حسێنى ده‌مێ دوورپێچا ده‌ولی ل سه‌ر عیراقێ، رژێما عیراقێ ژی دوورپێچ ئێخستبوو سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ، ل خوارێ دێ ئالیێن سیاسه‌تا به‌غدا ل گه‌ل هه‌رێمێ دیار كه‌ین:
1. بڕینا میزانیا هه‌رێما كوردستانێ كو ل گۆر ده‌ستووری 17%یه و د باشترین حاله‌ت دا 10% فرێكریه، پاشی ل سه‌رده‌مێ مالكی ب ئاوایه‌كێێ ئێكجاری هاتیه بڕین.
2. هه‌ر ماده‌كێ ده‌ستووری كو د به‌رژه‌وه‌ندیا كوردان دا مینا مادێ (140)، بێی ڤه‌شارتن ئاسته‌نگ بۆ چێ كرینه و ل سه‌ر سازیێن راگه‌هاندنێێ شانازیێ پێ دبه‌ن، ده‌مێ كورد ل سه‌ر بجئینانا ده‌ستووری رژد بووین، مالكی هێزا دیجله فرێكره كه‌ركووكێ و به‌رێ لویلیێن تۆپێن خوه دانه هه‌رێمێ.
3. هه‌ر ده‌مێ ده‌لیڤا خوه دیتی و ب هه‌می هێزا خوه پرۆسا وه‌به‌رهێنانێ ل كوردستانێ تێك دده‌ن.
4. رێكه‌فتنه‌كا كه‌ڤن یا سه‌رده‌مێ سه‌دام حسێنى ل گه‌ل توركیا نوو كره‌ڤه، كو مافی دده‌ته توركیا ب كووراتیا (30 كم) بهێته ناڤ ئاخا عیراقێ داا (هه‌رێما كوردستانێ)، بێگومان ئه‌ڤه ژی نه حه‌ژێكرنه بۆ توركیا به‌لكو كه‌ربوكینه هه‌مبه‌ری كوردان.
5. كه‌ربوكینا به‌غدا ل ڤێرێ نه‌راوه‌ستیا، به‌لكو هێلا تیرۆرستێن داعش بهێنه ناڤ عیراقێ و بۆ لاوازكرنا هه‌رێمێ شه‌رێ پێشمه‌رگه‌ى یكه‌ن،، چونكی پرانیا تائیفی ل عیراقێ بریار بده‌ستن، ئه‌ڤه و دگه‌ل هێزا هه‌رێمى (ئیران) كو یا زاله ل سه‌ر پرانیا تائیفی ل عیراقێ و ته‌حه‌دیا جیهانێ دكه‌ت، ژ ئالیێ دى ڤه سووریا كو به‌غدا ب ئینانا تیرۆرێ بۆ عیراقێ تۆمه‌تبار كربوو، دناڤبه‌را شه‌ڤ و رۆژان دا بوونه نێزیكترین دۆست!!. ڤان ئالیان هێلا چه‌كدارێن داعش د سنوورێن وان را ده‌ربازى عیراقێ ببن، داكو شه‌رێ هه‌رێمێ بكه‌ن، ئه‌ڤه د ده‌مه‌كی دابوو كو ب فه‌رمانا نوری مالكی سوپایێ عیراقێ ژ مووسلێ ده‌ركه‌فت و هه‌مى چه‌ك و پێدڤیێن له‌شكری یێن چار فرقێن له‌شكری بۆ داعش هێلان.
6. پشتى پێشمه‌رگه ب درێژیا (1030 هه‌تا 1050)كم دگه‌ل داعش كه‌فتیه د شه‌ری دا، به‌غدا چه‌ك و مووچێن پێشمه‌رگه‌ى قه‌ده‌غه‌كرن، ئانكو بۆۆ هه‌ر كه‌سه‌كى نیازێن خرابێن ده‌ستهه‌لاتا به‌غدا (هه‌ڤالێن دوهی) دیار بوون.
7. هه‌رێما كوردستانێ ب تمامی سنوورێن خوه بۆ ئاواره و ده‌ربه‌ده‌ران ڤه‌كرن، كو ژمارا وان پتره ژ دو ملیۆن و نیڤان، ژبلی ئاوارێن به‌ری هینگێێ هاتینه هه‌رێمێ، ئانكو هه‌ر ژ سالا (1991) و هه‌تا پشتى ژناڤبرنا رژێما به‌عس ل سالا (2003) كوردان ل سه‌ر بنه‌مایێ (یا چوویی چوو) ره‌فتار دگه‌ل ره‌وشا سیاسی یا عیراقی كریه، هه‌تا ئه‌ڤێن ده‌ستێن وان ب خوینا عیراقیان سۆر بووین بۆ قه‌زایێ هێلان.
8. ب ئارمانجا هنگافتنا ریفراندۆمێ و راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی، هنده‌ك ئالی شیان ل به‌غدا دگه‌ل ئیرانێ ئاریشان د ناڤمالیا كوردی دا دروستت بكه‌ن، كو ئه‌و ژی هاڤێتنه سه‌ر قه‌یرانێن هه‌رێما كوردستانێ.
ل دووماهیێ دبێژم پشتى ڤان رۆنكرنا، ئه‌رێ ئه‌ڤ ئالیێن حوكمى ل عیراقێ دكه‌ن چه‌وا د تێگه‌هێ نشتیمان و نشتیمان په‌روه‌ریێ دگه‌هن؟ كانێێ هه‌لویستێ گه‌لێ عه‌ره‌ب هه‌مبه‌ری سیاسه‌تمه‌دارێن وان كو هه‌رده‌م هه‌رێما كوردستانێ دكه‌نه سه‌ده‌ما شكه‌ستنا خوه یا سیاسی و برێڤه‌برنێ؟ باشه ما نه‌پێدڤیه گه‌لێ عه‌ره‌ب هه‌لویسته‌كی هه‌مبه‌ری كوردان وه‌رگرن و پشته‌ڤانیا وان بكه‌ن، چونكى كوردان ژی وه‌كى وان زۆلم و زۆرداری ژ ڤان سیاسه‌تمه‌دارێن گه‌نده‌ل ل به‌غدا دیتییه ژ پێخه‌مه‌ت بجهكرنا تێگه‌هێ نشتیمان په‌روه‌ریێ ب كریار نه ب تنێ گۆتن بیت.
وه‌رگێران، حكمه‌ت زێوكی
نووترين نووچه
- نێچیرڤان بارزانی ب فەرمی بۆ وەلاتێ قەتەرێ دهێتە ڤەخواندن
- نێچیرڤان بارزانی و مەسرور بارزانی پیرۆزباهیێ ل شیرەتكارێ نوو یێ ئەلمانیایێ دكەن
- سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ دوپاتیێ ل بهێزكرنا پەیوەندییان ل گەل هندستانێ دكەت
- خسرۆ گۆران: روودانێن دەڤەرێ كاریگەری ل سەر هەلبژارتنێن ئیراقێ نابیت
- نێزیكی 50 هزار تیرۆرست و كەسوكارێن وان مووچەیێ شەهیدان ژ حوكمەتا ئیراقێ وەردگرن
- بەغدا ب نە هنارتنا مووچەیێ خەلكێ كوردستانێ قەرەبوویا كێمبوونا داهاتییێن خوە دكەت
- نێچیرڤان بارزانی سەرەخوەشیێ ل ئەیاد عەلاوی دكەت
- مەسرور بارزانی: ئیراقێ پێدڤی ب حوكمڕانییەكا دادپەروەرانە هەیە
- تێكگەهشتنەكا باش هەیە و د زووترین دەم دا حوكمەت دێ هێتە پێكئینان
- وەزارەتا كۆچ و كۆچبەران سكالا دژی داخوازیێن مە بۆ مافێن ئاوارەیان تۆمار كریە
د. سۆزان ئامێدی
گورزه‌كێ دی ل سه‌ر ده‌ستێ خالد عوبێدى ب عه‌ره‌بێن سونه كه‌فت!
ئه‌م هه‌مى دزانین پشتى پرۆسا ئازادیا عیراقی هێزا هه‌ر كه‌سه‌كێ سیاسی ل حكوومه‌تا عیراقا فیدرال د پشته‌ڤانیا مه‌رجه‌عیه‌تێ ئالیێن سیاسیێنشیعه دایه، له‌ورا مه دیت خالد عوبێدى وه‌زیرێ به‌ره‌ڤانیا عیراقێ هنده‌ك داخویانیێن گه‌رم داینه سازیێن راگه‌هاندنێ كو دژی هنده‌ك ئالیان بوون و دیار بوو كو مه‌یلا وى بۆ كیژ ئالی بوو!.
ل ڤێ دووماهیێ ده‌رئه‌نجامێن كه‌تواری دیار بوون كو عوبێدی په‌سه‌ند و پشته‌ڤانیا ئالیێن شیعه وه‌رگرتیه، ل ده‌مه‌كی پۆستى وه‌زاره‌تا به‌ره‌ڤانیا عیراقێ دایه عوبێدی كو كه‌ساتیه‌كێ سونه‌یه و داكو وێنه‌كى بده‌ته سوپایێ عیراقێ كو هه‌مى پێكهاتێن عیراقێ ب خوه‌ڤه بگریت، بێگومان ڤى پۆستى ل هه‌مى ده‌وله‌تێن دونیایێ گرنگیا خوه هه‌یه، ب تایبه‌تى د ره‌وشه‌كا وه‌كو ره‌وشا عیراق تێدا ده‌رباز دبیت، له‌ورا ئه‌ڤ پۆسته بۆ پاشه‌رۆژا عیراقێ یێ گرنگه، ئه‌ڤجا پڕانیا شیعى یا ده‌ستهه‌لاتدار ل عیراقێ كو وه‌لائا وێ بۆ ئیرانێ یه ڤى پۆستى ناهێلیت هه‌كه ل دووڤ ئه‌جیندایێن وێ نه‌بیت، ئه‌ڤجا چونكی شه‌رێ داعش ل ده‌ڤه‌رێن سونی یه و ب تایبه‌تى باژارێ مووسلێ كو جهێ ژ دایكبوونا عوبێدى یه، له‌ورا بۆ پۆستێ وه‌زاره‌تا به‌ره‌ڤانیێ هاته ده‌ستنیشانكرن، چونكى هه‌ر پێشێلكاریه‌كا ل ڤان ده‌ڤه‌ران ل دژی مافێن مرۆڤى بهێته‌كرن دێ ئه‌و خه‌تابار بیت، ئاها نهێنی یا ته‌سلیمكرنا پۆستێ وه‌زاره‌تا به‌ره‌ڤانیا عیراقێ بۆ ئێكی سونى ئه‌ڤه‌یه!! و دوور نینه پشتى رزگاركرنا ده‌ڤه‌رێن سونى ژ چه‌كدارێن داعش عوبێدى بهێته دوورخستن، تنێ نه‌بیت هه‌كه خالدی عوبێدی هه‌مبه‌ری مانا خوه وه‌كو وه‌زیرێ به‌ره‌ڤانیێ گوهداریا ئیرانێ بكه‌ت و ل دووڤ ئه‌جیندایێن وێ بچیت، لێ زێده‌باری وێ ئێكێ ژی بۆچوون بۆ وى ئاراسته‌ى دچن، چونكى عوبێدى ئێك بوویه ژ ئه‌فسه‌رێن سه‌رده‌مێ سه‌دام حسێنى نه‌چار بكه‌ن كو هه‌مبه‌ری نه ئاشكراكرنا باده‌كا وى ده‌ست ژ پۆستێ خوه به‌رده‌ت.
ئه‌ڤ شێوازه د حكوومه‌تا عیراقا فیدرال و پارتان دا بوویه نه‌ریته‌ك، ئانكو هه‌ر ئالیه‌كێ باده‌كه‌ك ل سه‌ر ئالیێ دى گرتبیت ل ده‌ف خوه دپارێزیت داكو د وه‌ختێ وێ دا گه‌فان ل ئالیێ دى بكه‌ت، له‌ورا چاڤدێر و شرۆڤه‌كارێن سیاسی پرسیارا ئه‌گه‌رێن بێده‌نگیا خالد عوبێدی دكه‌ن به‌ری لێپرسین ل په‌رله‌مانى ل گه‌ل بهێته‌كرن! و بۆچی ئالیێن خه‌تابار ئاشكرا نه‌كرن، هه‌رچه‌نده د ئاخفتنا خوه دا بزاڤ كرن كو هنده‌ك ئالیان ب دیڤه‌لانك وه‌سف بكه‌ت، دا كو هزر و چاڤ ژ ئالیێن خه‌تابار دوور بكه‌ت، چونكی یا پێدڤى ژ وى گورزى ل لاوازترین بازنێ په‌رله‌مانێ فیدرال بده‌ت كو ئه‌و بازنه ژی عه‌ره‌بێن سونه‌نه!، ل ڤێرێ دێ پرسیارێ بۆ وان كه‌س و ئالیان هێلم یێن گرنگی ب لێپرسینا عوبێدى كری ل په‌رله‌مانى، ئه‌رێ بۆچی ده‌مێ خالد عوبێدى به‌حسێ مالكی كری گۆتى: برایێ به رێز مالكی؟، ئانكو ب رێز رێزگرتن و به‌رپرسایه‌تى به‌حسێ وى كر.
وه‌رگێران، حكمه‌ت زێوكی
هه‌ولێر و سیاسه‌تا هه‌ڤدژ دگه‌ل هێزێن هه‌رێمی
پشتى پتر ژ نیڤ چه‌رخى ژ شۆره‌شگێریا كوردی، شارازه‌یه‌كا باش د ره‌فتاركرنا پرسێن ناڤخۆیی و هه‌رێمی دا وه‌رگرتیه. ل سالا 1991 بۆ جارا ئێكێ ده‌لیڤه بۆ كوردان هات كو نه‌خشه‌كێ سیاسی ل جهێ یێ چه‌كداری بۆ به‌رخوه‌دانا خوه یا نه‌ته‌وى بدانن، له‌ورا رێره‌وا ئاشتى و دانوستاندنان گرت و داخواز كر كو ل سه‌ر بنه‌مایێ (عفا الله عما سلف) یا چوویی چوو گرته‌به‌ر، تایبه‌تى پشتى كه‌فتنا رژێما عیراقێ ل سالا (2003)، كو ب ڤێ ئێكێ پێگه‌هه‌كێ سیاسیێ به‌رچاڤ ل گۆره‌پانا هه‌رێمى و ده‌ولى بۆ خوه دروست كر.
كوردان سیاسه‌تا دانوستاندن و دبلوماسی ژ بۆ به‌ره‌ڤانیكرنا مافێن خوه یێن ره‌وا دگه‌ل حكوومه‌تا فیدرال و ده‌وله‌تێن هه‌رێمی و جیهانى په‌یره‌و كر، ل ده‌مه‌كی پشتى د كڤانێ هه‌وا ته‌عریبكرنێ دا رژێما عیراقێ ب هزاران كورد گرتین و ڤه‌گوهاستین و ده‌ربه‌ده‌ركرنا ب هزاران خێزانێن كورد ژ حهێن وان و ده‌سته‌سه‌ركرنا عه‌رد و مولكێ وان، هه‌روه‌سا ئه‌نجامدانا ته‌ڤكوژیێ و گۆڕێن ب كۆم و هه‌وێن ئه‌نفالان و ..هتد، دونیایێ وه‌سا هزر كر كو كورد دێ هه‌لویسته‌كى دژوار وه‌رگرن و دێ ده‌ست ب تۆلڤه‌كرنێ كه‌ن، لێ به‌رۆڤاژی ب لێبۆرینا خوه یا مرۆڤایه‌تى هه‌موو جیهان حێبه‌تى كر، ل ده‌مه‌كى مرۆڤایه‌تیا دونیایێ یا لاواز بوو هه‌تا ل جڤاتا مافێن مرۆڤى یا سه‌ر ب نه‌ته‌وێن هه‌ڤگرتى ڤه. لێ ئه‌و تشتێ ئه‌م دبینین كو ل هه‌مبه‌ری ره‌وشه‌نبیریا لێبۆرینا كوردان د سیاسه‌تێ دا تشته‌ك ژئالیێن سیاسی ڤه نینه، به‌لكو ل هه‌مبه‌ر هه‌لویستێن دوژمنانه ژ ئالیێ حكوومه‌تا فیدرال و توركیا و ئیرانێ هه‌مبه‌ری كوردان په‌یره‌و دكه‌ن و ب هه‌مى رێیان دوژمانتیا مافێن كوردان دكه‌ن و ل گۆر ئه‌جیندایێن خوه ده‌ستوه‌ردانا به‌رقرایا ره‌وشا هه‌رێمێ دكه‌ن.
زێده‌باری سۆزێن ئه‌مریكا یێن نه‌دجهێ خوه دا، چونكى ئالیێن دن باوه‌ری ب هێزێ هه‌یه و باوه‌ری هه‌یه هه‌تا كو ئه‌و هێز لاوازتر ژی بن ژ وانا دێ هه‌ر ئاسته‌نگان بۆ دروست كه‌ن و هه‌ر ئه‌جیندایێن خوه خورت دكه‌ن، له‌ورا پێدڤیه كورد سیاسه‌ته‌كا نوو د ره‌فتاركرنا خوه دا ل گه‌ل وان بكار بینیت، چونكى سیاسه‌تا هه‌ڤدژ یان سیاسه‌تا وه‌كو سیاسه‌تا ل هه‌مبه‌ر مرۆڤى دهێته بكارئینان باشترین رێكه بۆ وان ئالیێن بزاڤێ دكه‌ن به‌رژه‌وه‌ندیێن مرۆڤى تێك بده‌ن. و دشیان دایه هه‌رێما كوردستانێ د پێگه‌هێ هه‌ڤدژیا ب هێز دابیت و سڤكاتى پێ نه‌هێته‌كرن د كڤانێ ڤان خالان دا:
1. لێكدانا ناڤمالیا كوردی، ب ئاوایه‌كی كو هه‌ڤركیێن ناڤخۆیی كارتێكرنێ ل ئارمانجێن ستراتیژی یێن نه‌ته‌وه‌یی نه‌كه‌ن.
2. پێدڤیه رژدی د چاكسازیێن ناڤخۆیی و به‌رهنگاربوونا گه‌نده‌لیێ دا هه‌بیت، ژ بۆ به‌رهه‌ڤكرنا به‌رگریا مللی.
3. پێدڤیه هه‌رێما كوردستانێ ببیته بنكه‌یه‌كێ سیاسی و مه‌رجه‌عێ پارچێن دی یێن كوردستانێ ل توركیا و ئیرانێ و سووریایێ.
4. پێدڤیه پشته‌ڤانیا لوبیێ كوردی ل ئه‌مریكا بهێته كرن.
5. خۆرتكرنا هێزا سیاسی، هه‌روه‌سا پێدڤیه هێزه‌كا ئابووری و له‌شكری هه‌بیت.
6. سیاسه‌تا چاره‌كرنا پێشهاتێن ناڤخۆیی دگه‌ل به‌غدا و یێن ده‌ره‌كی دگه‌ل ده‌وله‌تێن هه‌رێمى و جیهانى و ب تایبه‌تى د بابه‌تێ به‌رهنگاریا تیرۆرێ دا.
ڤه‌گرتنا قه‌یرانا سیاسی ل كوردستانێ
ڤه‌گرتنا هه‌ر قه‌یرانه‌كا ناڤخۆیی و سڤككرنا ئازار و فه‌تیلا فیتنێ وێره‌كیه‌كا مه‌زن و سه‌ره‌كی یه دكه‌ڤیته سه‌ر ملێ پارتێن سیاسی یێن كوردستانێ ژ بۆ پاراستنا ته‌ناهییا وه‌لاتى چونكى ل ده‌مێ به‌رژه‌وه‌ندی دبنه هه‌ڤدژ و ب ئاوایه‌كێ دوژمنانه ده‌ربڕین ژێ دهێته كرن ئاماژه‌كا مه‌ترسیدار دهێته‌كرن و كارتێكرن ل سه‌ر ته‌ڤایا گه‌لێ كوردستانێ دكه‌ت.
ئه‌ڤ ئاماژا مه‌ترسیدار پشتى گه‌ف كه‌فتینه سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن پارت و گرۆپان ده‌ركه‌فت، باشه ما پارت نه‌شێن ب كارئینانا میكانزمێن گونجای و خۆرت لێكۆلینا به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه بكه‌ت ژ بۆ نه‌هێلانا ڤه‌گوهاستن بۆ قه‌یرانه‌كا كارتێكه‌ر؟ یان به‌ر ب هنده‌ك رێیان بچیت ژ بۆ سڤككرنا كارتێكرنا وێ؟.
ب ئاوایه‌كێ گشتى هه‌ڤڕكی د ناڤبه‌را پارتان دا ب ئاوایه‌كێ ژ نیشكه‌یی ڤه ناده‌ركه‌ڤن، ئه‌ڤجا ژ به‌ر گرنگیا ڤێ قووناغێ ئه‌م داخوازێ ژ پارت و گرۆپێن سیاسی دكه‌ین كو ب رۆلێ ناڤین رابن و ل دووماهیێ پێدڤیه ئه‌م هنده‌ك تشتێن گرنگ به‌رچاڤ بكه‌ین:
1- ژمارا پارتێن هه‌ڤڕكیێ دكه‌ن.
2- ره‌هه‌ندێن په‌یوه‌ندیێن وان پارتان.
3- ده‌ستنیشانكرنا ناكۆكیان د ناڤبه‌را ئالیێن سه‌ره‌كی دا.
4- ئاستێ باگراوندێ سیاسی.
5- قه‌بارێ داخوازیێن پارت و ئالیێن هه‌ڤرك.
ده‌مێ هه‌ڤڕكی د ناڤبه‌را پارتێن سیاسی دا بۆ ئاستێ كه‌سایه‌تیان دهێته ڤه‌گوهاستن، ره‌وش ئالۆز دبیت و ئه‌نجام دبنه كه‌فتن و ئێخستنا كه‌سایه‌تیان و پڕانیا هه‌ڤڕكیێن سیاسی وه‌كو ئایدولۆژی دیارن، لێ د راستیێ دا هه‌ڤركیێن كه‌سایه‌تینه دكه‌ڤنه د وى كڤانی دا كو كی خودانێ بریارێ یه، ئه‌ڤجا ده‌نگێ ره‌وشه‌نبیران بلند دبیت كو وان ئالیان هشیار بكه‌ن، هیڤی یه ل من نه‌گرن هه‌كه بێژم ئه‌ڤه به‌ره‌ف به‌ره‌لایێ دچن بێی كو سه‌حكه‌نه ره‌وشێ و زێده‌تر ره‌وشێ ئالۆز دكه‌ن!
مانه پێدڤیه ئه‌م خوه ژ گوتارا ئازری دوور بێخین؟ و ئه‌م به‌ره‌ف گوتارا هه‌ڤسه‌نگ و به‌رپرسانه ڤه بچین، كو چاره‌سه‌ریا ئاریشان بكه‌ت نه‌كو ئالۆوتر لێ بكه‌ن؟ چونكى مه ماله‌ك یا هه‌ى ب ناڤێ مالا كوردى و مافه‌كێ مه‌زن یێ ل سه‌ر مه هه‌ى كو ئه‌م ئاشتى و چاكسازیێ بده‌ستڤه بینین، بلا باش بزانین كو گهۆرینا جدى پێشخستنا سازیێن هه‌رێمێ یه و ب گهۆرینا كه‌سه‌كى ناهێته به‌ده‌لڤه كرن، له‌ورا دبێژم نها ئه‌م یێ ل هه‌مبه‌ری ئه‌ركه‌كێ دیرۆكی و ئه‌و ئه‌رك ناهێته كرن ئیلا ب ئێكرێزیا كوردستانێ و مه نه‌ڤێت ده‌لیڤا ریفراندۆما راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی ژ ده‌ستێن خوه بكه‌ین.
به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریكا مافێن مرۆڤی به‌زاندن و ناهێلیت كورد بگه‌هنه مافێن خوه
ب ئارمانجا پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه ئه‌مریكا مافێن مرۆڤی ل ده‌وله‌تێن رۆژهه‌لاتا ناڤین پێشێل كرینه و ئه‌ڤ كاره دبیته ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كیێ به‌رده‌وامبوونا ئالۆزیان ل رۆژهه‌لاتا ناڤین، بێگومان د كه‌تواری دا هاریكاریێن ئه‌مریكا بۆ ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین د كڤانێ به‌رنامه‌كێ سیاسی یێ دیراسه‌كری دا دهێن، كو ژ ئالیێ ده‌م و جهی و ئاراسته‌ی ڤه هاتیه دیراسه‌كرن و بێی كو ل ده‌ڤه‌رێ پشكداریێ د بده‌ستڤه‌ئینانا ته‌ناهیێ دا بكه‌ت ره‌هه‌ندێن نه‌خشه‌یێن به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه بده‌ستڤه دئینیت.
بۆ ده‌مه‌كێ درێژه به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریكا زێده بووینه و هه‌می سنوور ده‌رباز كرینه، به‌لكو هه‌تا كارێن د وارێ به‌رئاقلیێ دا پێشێل كرینه، هه‌تا د ده‌ستپێشخه‌ریێن ئه‌كادیمی دا كو دده‌نه وه‌لاتان به‌ره‌ڤانیێ ژ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه و ئارامیا نه‌ته‌وی بكه‌ن پێشێل كرینه. وه‌سا دیاره ئه‌مریكا دخوازیت ب خورتكرنا هه‌ڤركیێن تائیفی و نه‌ته‌وه‌یی ده‌ڤه‌رێ به‌ره‌ف ئاگره‌كێ دژوار ببه‌ت، ئه‌ڤجا پشتی ب سه‌ده‌ما هه‌ڤركیێن ناڤخۆیی و ده‌ره‌كی ره‌وشا هه‌می ده‌ڤه‌ران ئالۆز بووی و ژ ئالیێ سیاسی و ئابووری ڤه كه‌فتینه د قه‌یرانان دا، بهارا عه‌ره‌بی بوویه زستانه‌كا جه‌مه‌دگرتی.
هه‌ڤڕكیا به‌رژه‌وه‌ندیان د ناڤبه‌را ئه‌مریكا ده‌وله‌تێن دی یێن زلهێز دا رۆسیا و ئورۆپا و ئیران و توركیا بێی به‌رچاڤگرتنا مافێن مرۆڤی، بوویه فاكته‌ره‌ك كو هه‌ڤركێ و به‌ره‌لایی ل ده‌ڤه‌رێ سه‌ر هلده‌ت و خورت ببیت و ده‌رئه‌نجام هه‌می شێوێن مافان ژ وانا مافێن ملله‌تان د دیاركرنا چاره‌نڤیسێ خوه دا ته‌په‌سه‌ر كرن و نه‌هێلان، و دوور ژ به‌رژه‌وه‌ندیێن ملله‌تێن ده‌ڤه‌رێ مه‌یدان بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن وان ده‌وله‌تێن زلهێز ڤالا بوو.
زێده‌باری پشكداریا به‌رژه‌وه‌ندیێن ده‌وله‌تێن زلهێز ل ده‌ڤه‌رێ، لێ ئه‌مریكا پتر یا زاله، چونكی شیایه ده‌ستكه‌فتیێن گرنگ بده‌ست خوه‌ڤه بینیت و د كڤانێ نه‌ته‌وێن هه‌ڤگرتی و جڤاتا ته‌ناهیێ و ناتۆیێ و سیسته‌مێ بریتون ودز یێ ئابووری و پرۆژێ مارشال و بنكه‌یێن له‌شكری دا ل ده‌ڤه‌رێن ستراتیژی زالبوونا خوه ل سه‌ر دونیایێ بسه‌لمینیت، ئه‌و ژی ب رێیا رێكه‌فتنێن ئابووری و وه‌به‌رهێنانا ته‌كنۆلۆژی و پێشخستنا په‌یوه‌ندیان و كێمكرنا عه‌جزا دارایی و هاڤێتنا پێنگاڤێن مه‌زن د به‌رهه‌مئینانا به‌رهه‌مێن خوه دا و. . هتد. ئه‌ڤه وێ رامانێ ناده‌ت كو د درێژیا دیرۆكێ دا ئه‌مریكا راستی چ ئالۆزیان نه‌بوویه، لێ ب ئاوایه‌كێ كه‌تواری زالبوونا ئه‌مریكا ل سه‌ر دونیایێ كارتێكرنا خوه هه‌یه، ل ڤێرێ پرسیاره‌ك دهێته ئازراندن، ئه‌ڤێ ئێكێ هه‌تا چ راده كارتێكرنه‌كا نه‌رێنی ل سه‌ر گه‌لێ كورد د دیاركرنا چاره‌نڤیسێ خوه دا هه‌یه؟ پشتی كوردان به‌رقراریا ته‌ناهیا ناڤخۆیی و ته‌وافوقا سیاسی پێكڤه‌ژیانا ب ته‌ناهی د پێكهاتێن خوه دا بده‌ست خوه‌ڤه ئینای و كونترۆلا خاكێ خوه كری، هه‌روه‌سا سه‌ركه‌فتن ل سه‌ر تیرۆرستێن داعش تۆمار كری و گره‌نتیا بنگه‌هێن له‌شكری یێن ئه‌مریكی كری و رێز ل هه‌می رێككه‌فتنێن ل گه‌ل ئه‌مریكا گرتی، لێ زێده‌باری ڤێ هه‌میێ ئه‌مریكا ئیعتراف ب مافێن كوردان نه‌كریه كو بریارا چاره‌نڤیسێ خوه بده‌ت، نه‌مازه كو ئه‌مریكا باش دیرۆكا كوردان دزانیت و دزانیت داخوازا كوردان چی یه! به‌لكو چاره‌نڤیسێ كوردان ب چاره‌نڤیسێ رۆژهه‌لاتا ناڤین ڤه گرێ دایه كو نها رۆژهه‌لاتا ناڤین یا د هه‌ڤركی و ئالۆزیان دا خه‌ندقی، له‌ورا سیاسه‌تا ئه‌مریكا یا بوویه جهێ دلگرانیێ.
هه‌روه‌سا چه‌ند پرسیار دهێنه كرن، ئه‌رێ چاره‌نڤیسێ كوردان دێ هه‌ر یێ گرێدایی به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریكا ل رۆژهه‌لاتا ناڤین ڤه بیت؟ ما د شیان دا نینه كورد ب خوه بریارا چاره‌نڤیسێ خوه بده‌ن؟ ما نه د شیان دایه پارتێن كوردی ببنه ئێك هه‌لویست بێی ئه‌جیندایێن هه‌رێمی و نێڤده‌وله‌تی و هێزه‌كا هه‌ڤگرتی دروست بكه‌ن و باوه‌ریا ملله‌تی بده‌ست خوه‌ڤه بینن؟ هه‌كه ئه‌ڤه د شیان دا نه‌بیت، باشه مانه مافێ گه‌لێ كورده ب وان نه‌هێنه خاپاندن؟
ل دووماهیێ دبێژم چاڤه‌رێكرنا كوردان ل ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنێن ئه‌مریكا بێ فایده‌یه، چونكی نێزیكبوونا كوردان ژ كۆمارییان و دووربوون ژ دیمۆكراسیان چ ژ ڤان حزبان زێده ناكه‌ت كو كۆنگرێسێ ئه‌مریكی بریارێن په‌سه‌ند بكه‌ت
به‌رژه‌وه‌ندیێن ده‌وله‌تان. . و مافێ بریارا مافێ چاره‌نڤیسێ گه‌لێ كوردستانێ
به‌رژه‌وه‌ندیێن نێڤده‌ولی و هه‌رێماتیك د ره‌خه‌كێ ته‌رازویێ د ایه و ل ره‌خێ دێ ژی دیمۆكراسی و مافێ مرۆڤی یه د ره‌خێ دی دا، ته‌ماكاری ژی ناراوه‌ستێن ل راده‌یێ به‌لانسێ د ناڤبه‌را هه‌ردو ره‌خێن ته‌رازویێ دا، به‌لێ به‌رژه‌وه‌ندیان ئه‌وله‌ویا خوه هه‌یه، هه‌ر دیسا بلندبوونا مافێن مرۆڤی د ته‌رزاویێ دا نیشانا جهێ وێ یێ سه‌پاندی ناده‌ت، به‌لێ هه‌ما ژ بۆ سڤككرنا جیهانا سیایی دده‌ت، هه‌ر دیسا نه پتركرنا ل به‌رامبه‌ر بجهئینانا ئارمانجێن ستراتیجی. ب رامانه‌كا دی مافێن مرۆڤی بوویه دووماهی ئارمانج بۆ ستراتیجیاتێن جیهانی و هه‌رێماتیك، هه‌ر وه‌سا هه‌ژی یه بهێته دیاركرن كو مافین مرۆڤی ل رۆژهه‌لاتا ناڤێن و ده‌ڤه‌رێن دیتر یێن هه‌ژار ئه‌رزانترن پتر د پشتگوهخستینه. هه‌ر وه‌سا گرنگترین تشت ئه‌وه بكارئینانا دیموكراسیێ و مافێن مرۆڤی یه وه‌ك ئارمانجه‌كا نه‌یا راگه‌هاندی و ئه‌ڤا دووماهیێ ژی ئه‌ڤرۆ بوویه تشته‌ك كو نابیته ئاسته‌نگه‌كێ ئه‌خلاقی ل هه‌مبه‌ری هه‌ستكرنێ ب به‌رپرسیاریێ. دو مرۆڤ ژێكجودا نابن كو سیسته‌مێ سیاسی یێ دیمۆكراسی بنیاتێ پێشكه‌فتنا وه‌لاتان و شارستانیا وانه، به‌لێ سه‌پاندنا دیمۆكراسیێ وه‌كو رۆخسار هه‌روه‌كو گرنگیا وێ ب تنێ رادوه‌ستێت ل ده‌ف پره‌نسیپێ سروشتێ سیسته‌مێ سیاسی یێ ده‌سهه‌لاتدار بیێ گرنگیدان ب چه‌ندیا هه‌بوونا مه‌رجێن بۆ وێ گونجای، قه‌یرانه‌كا شارستانی یا راست پێكدئینیت، ئه‌ڤجا ئه‌رێ دبیت هزر و ره‌فتار بهێته گوهارتن و پاشی پێرابوون ب تنێ ب هۆیێ گوهۆرینا سیسته‌می؟ ئه‌رێ ئه‌ڤ چه‌نده كارتێكرێ ب ره‌نگه‌كێ نێگه‌تیڤ ناكه‌ت و پاشی ره‌نگڤه‌دانه‌كا نه‌یا چاك بكه‌ت هه‌روه‌كو نها ل ده‌ڤه‌رێن شه‌ری هه‌یی. یا خرابتر ژی ژ ڤێ هه‌میێ ئه‌وه په‌نابرن بۆ هزرا پێكئینانا ده‌وله‌تا ئیسلامی یانژی پێكئینانا هنده‌ك گرۆپان وه‌سا خوه دئیننه ده‌ر و ب ناڤێ ئیسلامێ گازی دكه‌ن، ئه‌و ژی ژ به‌ر سه‌پاندنا ره‌وشه‌نبیریا وان یا عه‌قائیدی كو ئه‌و دكه‌نه بنیات بۆ بجهئینانایه‌كسانیا مرۆڤاتی، هه‌ر وه‌سا گرێدانا سیسته‌مێ دیمۆكراسی ب سیاسه‌تا رۆژئاڤی ڤه. دیسا ژ به‌ر كو گه‌لێ كورد ل به‌رخوه راوه‌ستایه ژ سیاسه‌تێن رۆژئاڤا و رۆژهه‌لاتێ كا د چاوانه، كو ل سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه یێن جۆره و جۆر دراوه‌ستاینه، پتر كو ل به‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن مرۆڤاتی راوه‌ستایه، هه‌ر وه‌سا هنده‌ك گرۆڤه‌یێن رۆژانه هه‌نه د میدیا جیهانی و ناڤخوه یی دا ده‌ردكه‌ڤن، زێده‌باری چه‌ندین بیرهاتنێن خه‌مگین یێن كه‌فتینه سه‌ر ئێك كو كه‌فتینه به‌رچاڤێن وان ژ كوشتار و تاوانێن هاتینه كرن ل هه‌مبه‌ری كوردان. ستراتیجیا وه‌لاتێن جیهانی و هه‌رێماتیك د هه‌ڤركیا خوه دا ل گه‌ل رۆژهه‌لاتا ناڤین وه‌كو د ناڤبه‌را هێزه‌كا ئاسمانی دا كو دبیته هه‌ڤپه‌یمانا نیڤده‌ولی و هێزه‌كا پیاده، ئه‌ڤ ئێكه هنده‌ك كاودان و دۆخان په‌یدا دكه‌ن خرابیێ دگه‌هیننه كه‌سێن سڤیل و سازیێن سڤیل و ژێرخانا وه‌لاتێن شه‌ر تێدا، ئه‌ڤجا لایه‌نێ رۆژئاڤا به‌رژه‌وه‌دیێن خوه یێن ئابووی هه‌نه و ل سه‌رێ لیستێ ژی مه‌زاختنا چه‌كێ خوه، ل به‌رامبه‌ر ژی گرۆپێن تیرۆرست ئه‌ردی دگرن و خرابیێ ل سه‌ر دكه‌ن. به‌لێ سالۆخه‌یێن ژیواری دیار دكه‌ن كو ویلایه‌تێن ئێكگرتی یێن ئه‌مریكی دكارن رۆژهه‌لاتا ناڤین ب ئازرینن به‌لێ نكارن كونترۆل بكه‌ن، له‌ورا هنده‌ك وه‌لات داگیر كرن و هنده‌ك رژێمێن سیاسی ئێخستن، به‌لێ نه‌شیان كو شوونگرێن باشتر گه‌ره‌نتی بكه‌ن، ل دووماهیێ ژی چاوا دێ كاریت سه‌ركێشیا جیهانێ كه‌ت و رێكئێخیت و ئاشتیێ و ئاسایشێ یێن نێڤده‌ولی دابین بكه‌ت؟!. ئه‌م دبنین كوك و وه‌لاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤین نێرین اخوه یا ستراتیجی یا نوو نینه كو ل دۆر گه‌شپێدانا خرڤه‌بیت ب تێگه‌هێ وێ یێ هه‌ڤچه‌رخ، هه‌ر وه‌سا بجهئینانا ئاسایشێ و به‌رقه‌رارێ، و پێشخستنا سیسته‌مێن سیاسی به‌ر ب دیمۆكراسیێ ب تێگه‌هێ وێ یێ سه‌رده‌م و ئه‌وێ نێرینا خوه یا هه‌ڤپشك نینه د سه‌رده‌ریكرنێ دا ل گه‌ل ستراتیجیێن نێڤده‌ولی ژی. ل دووماهیێ ژی ئه‌وێ چو ده‌سپێشخه‌ری نینن د جهئینانا مافێن گه‌لان دا كو هه‌ر هێره‌شه‌كا ده‌ركه‌ی پاشڤه‌ببه‌ت.
و: ئه‌ڤرۆ
ستراتیژیا ئیرانێ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین
ئه‌م دكارین ئیرانێ سالۆخه بكه‌ین كو ئه‌و ده‌وله‌ته‌كا لێكدرایه ب ئه‌جنده‌یێن خوه‌ڤه و یا دوبه‌ره‌كی یه ب دوجۆرێن ئارمانجانه، چونكو هێشتا یا درێژه‌پێدانا ده‌وله‌تا فارسی یا كه‌ڤن یا ب بیردانكا خوه دله‌یزیت هه‌ڤده‌م شۆره‌شا خومه‌ینی یا ئیسلامی خه‌ونا دانانا ده‌وله‌ته‌كا ئیسلامی زێده‌ركریه كو ژ سنۆرێن ئیرانا ئیسلامی تێبپه‌ریت، ، هاریكاریا رۆخاندنا رژێما سه‌دام حوسێن ل عیراقێ كریه بۆ خورتكرنا ڤێ خه‌ونا لێكدراو. له‌ورا شیا كونترۆلێ ل سه‌ر گۆره‌پانا عیراقی بكه‌ت و بۆ خوه كریه باخچه‌كێ پێشیێ ل به‌رامبه‌ر ده‌سهه‌لاتا خوه، هه‌ر وه‌سا ده‌ستێن خوه بۆ لوبنانێ و به‌حرێن و یه‌مه‌ن درێژكرن دا كو كاودانێن سیاسی ل وان وه‌لاتان تێكبده‌ت، ژبیرا وان ژی نه‌چوویه كو هه‌ڤپه‌یمانیه‌كا ستراتیژی ل گه‌ل سووریێ هه‌یه هه‌ر ژ سالێن هه‌شتێیان و هه‌تا نها، ئه‌ڤ ئێكه یه ژی یا دیار ژ به‌رگیریا وێ یا مریی ژ رژێما به‌شارئه‌لئه‌سه‌دی، چونكو گۆره‌پانا سووری بوویه پارچا شه‌تره‌نجێ دا كو ئیران نه‌مایشكرنه‌كێ بۆ هێز و ده‌سهه‌لاتێ بكه‌ت. ب رامانه‌كا دی هه‌كه ئیرانا نه‌ته‌وی یا فارسی ئۆمێدخواسته زالبوونا هه‌رێماتی و ب په‌رده‌كا مه‌زهه‌بی، رژێما ده‌سهه‌لاتدار تێدا دێ په‌سنا رژێما (ولایه الفقیه) كه‌ت و هنارده‌كرنا شۆره‌شێ. ئیران ژی بزاڤێ دكه‌ت كو به‌هره‌كا مه‌زن هه‌بیت ل رۆژهه‌لاتا ناڤین. هه‌ر د ناڤبه‌را ده‌مه‌كی و یێ دی رادبیت هێز و مانۆره‌یێن له‌شكری نه‌مایش دكه‌ت و كاری ل بده‌ستڤه‌ئینانا پتر ژ هه‌ڤپه‌یمانه‌كی دكه‌ت ژ پێخه‌مه‌ت بجهئینانا ستراتیژیێن خوه ل ده‌ڤه‌رێ، هه‌ر وه‌سا ئه‌وێ ده‌ست و زاندكێن خوه هه‌نه ژ میلیشیاتێن شه‌عبی و تائفه‌ی ل عیراقێ و سووریێ و لوبنان و یه‌مه‌ن وكو هێلێن پێشیێ كار دكه‌ن بۆ به‌رگریكرنێ ژ ئاسایشا ئیرانێ یا ناڤخوه‌یی. ئه‌جنده‌یێن ئیرانێ ل ده‌ف ڤێ خالێ رانه‌وه‌ستاینه به‌لێ ڤێ ره‌وشێ گه‌هانده هندێ بۆ كه‌یسگرتنا دیاربوونا رێكخراوا داعش یا تیرۆرستی بۆ بجهئینانا ڤان ئه‌جنده‌یان كو ب ڤێ ئێكێ پره‌نسیپێ (وداویها بالتی كانت هی الداء)، رامان ده‌رمان بكه ب وی ده‌ردی، هه‌ر دیسا ب به‌ره‌كی چه‌ندین چیچك كوشتینه. ئه‌م دكارین ژی ده‌سكه‌فتێن ئیرانێ یێن سیاسی ده‌ستنیشان بكه‌ین ژ هه‌بوونا داعش د ڤان خالێن ل خارێ دیار: ئێك. دا كو ئارامی و سه‌قامگیریێ ل ده‌ڤه‌رێ نه‌هێلیت. دو. داكو بۆ جیهانێ دیاربكه‌ت كو شوونگرێ رژێما به‌شار ئه‌لئه‌سه‌د دوژمنه‌كێ رادیكاله تیرۆرسته و دا كو جڤاكێ نێڤده‌ولی ل شه‌رمێ بده‌ت و نه‌هێلیت پشته‌ڤانیا ئۆپوزسیۆنا سووری بكه‌ت. سێ. به‌رده‌وامكرنا هه‌بوونا داعش و گیرۆبوون و نه‌رماتی د شه‌رێ وێ دا ل ده‌ڤه‌رێن سونی ل نیڤا عیراقێ ژ پێخه‌مه‌ت لاوازكرنا هێزا سونه‌یان ژ به‌ر ئه‌و كریارێن داعش پێ رادبیت ژ كارێن هۆڤ و وێرانكاریا ژێرخانێ و كوشتنا سڤیلان. چار. نه به‌رقه‌راربوون ل رۆژهه‌لاتا ناڤین گه‌فێن ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ لێ ڤه‌دشێریت و جه‌ختبوونا خوه ل سه‌ر هه‌ردویان بژاله دكه‌ت، ل هه‌مان ده‌مێ كوت ێدا به‌رده‌وام پشته‌ڤانیا شیعه‌یان ل هه‌می جهان دكه‌ت بۆ بجهئینانا ئۆمێدا خوه یا نه‌ته‌وی. پێنج. ده‌ركه‌فتنا ئیسلاما سیاسی ل ئیرانێ وه‌كو شوونگره‌كێ ب به‌لانس ژ ئیسلاما سیاسی یا هشكباوه‌ر ل لایه‌نێ دیتر كو ب داعشێ دهێته دیاركرن ده‌لیڤه‌كا گونجای دابوو ئیرانێ بۆ ئارامكرنا ئه‌ڤلجبیوونێن سیاسی د ناڤبه‌را وێ و رۆژئاڤایێ دا و ئه‌مریكا دیاردبیت د رێككه‌فتنێ دا د ناڤبه‌را هه‌ر دوئالیان دا ل دۆر باده‌كا ناڤۆكی یا ئیرانی كود بیت بهێته هه‌ژمارتن وه‌كو شكاندنا قالبه‌كێ به‌فرێ د ناڤبه‌را وێ و هه‌ر پێنج ده‌وله‌تان دا. ئه‌ڤ دوبه‌ره‌كیا ستراتیجیێن ئیرانی و ئه‌جنده‌یێن وێ یێن لێكدراو ب هووری دیار دكه‌ت كو جوداهی هه‌یه د گۆتارا وێ ناڤخوه‌یی دا یا گه‌لێن ئیرانی و سالۆخه‌تكرنا وێ ژ لایێ ئه‌مریكا و رۆژئاڤایێ ڤه كو ئه‌و دوژمنێ ئێكێ یه و د ناڤبه‌را پێرابوونێن وێ یێن سیاسه‌تا ده‌رڤه و ئه‌وا گه‌له‌ك جاران دهێته گونجاندن ل گه‌ل دیدێن رۆژئاڤایی یێن ئه‌مریكی چو د باده‌كا ئه‌ڤغانستان دا بیت یان ژی ل ده‌سپێكێن باده‌كا عیراق. ستراتیجیا ئیرانێ نه‌ك ب ساناهی یه ئه‌م تێبگه‌هین چونكو ڤالاهیه‌ك هه‌یه د ناڤبه‌را گۆتارا وێ و كریارێن وێ و د ناڤبه‌را هه‌ستكرنا وێ ب سته‌مێ و ره‌فتارا وێ و د ناڤبه‌را به‌رژه‌وه‌ندیێن وێ یێن ئایدۆلوجی و نشتیمانی دا و كریارێن وێ نه یێن گونجاینه.
ستراتیژیا ئه‌مریكا ل رۆژهه‌لاتا ناڤین
ئه‌مریكا دهێته هه‌ژمارتن پتریا وه‌لاتان كو كاریگه‌ریا خوه ل سه‌ر ره‌وشا رۆژهه‌لاتا ناڤین هه‌بیت، ل ده‌مه‌مێ نوو و پشتی بۆیه‌رێن 11 سبته‌مبه‌رێ هنده‌ك هه‌ڤپه‌یمانیێن سه‌ربازی و هه‌والگێری به‌ستینه ل گه‌ل هنده‌ك وه‌لاتان كو خوه‌دیێ بریارا ئه‌مریكی ئه‌و هزر پێشده‌م بۆ نه‌كریه، ئه‌و ژی بۆ بجهئینانا ئارمانجێن وێ یێن ستراتیژی، ئه‌ڤجا ئه‌وێ ستراتیژیه‌كا به‌رفره‌ه هه‌یه لایه‌نگری تێدا نینه. كو ب ڤێ چه‌ندێ پاراستنا جهێ خوه بكه‌ت ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێ وه‌كو هێزه‌كا مه‌زن. ژ به‌ر ڤێ ئێكێ ژی. ژ به‌ر ڤێ ئێكێ ستراتیژیێن ئه‌مریكا ل رۆژهه‌لاتا ناڤین پشتبه‌ستنێ ل سه‌ر چه‌ندین فاكته‌ران دكه‌ت ئه‌و ژی :
ـ پاراستنا جهێ خوه ل ده‌ڤه‌رێ وه‌كو هێزه‌كا مه‌زن.
ـ دابینكرنا ژێده‌رێن وزێ و پاراستنا (نه‌فتێ).
ـ گه‌ره‌نتیكرنا په‌یوه‌ندیێن وێ یێن ئابووری.
ـ گه‌ره‌نتیكرنا به‌رده‌وامكرنا فرۆتنا چه‌كی.
ـ دابینكرنا ئاسایش و سه‌لامه‌تیا ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ.
ـ پاراستنا هه‌ڤپه‌یمانیێن وێ ل ده‌ڤه‌رێ و ب تایبه‌ت ل گه‌ل وه‌لاتێن كه‌نداڤی.
ـ شه‌ركرنا ته‌ملیككرنا چه‌كێ ناڤۆكی.
ـ بڕینا رێكێ ل به‌رامبه‌ر هه‌ر هێزه‌كا هه‌ڤرك بۆ ڤه‌دیتنا كیانه‌كێ زال بۆ خوه ل ده‌ڤه‌رێ خوه هه‌كه نه‌چار ببیت بۆ بجهئینانا په‌نایا چاره‌سه‌ریا له‌شكری. هه‌ر وه‌سا ستراتیژیا وه‌لاتێن ئێكگرتی یێن ئه‌مریكی دهێنه هه‌ژمارتن ژ وان ستراتیژیێن نه‌رم یێن دكارن گوهۆرینێ و راستڤه‌كرنێ بكه‌ن ل ده‌مێ پێدڤی، هه‌روه‌سا ئه‌وێ شیانێن جیهانی هه‌نه د وارێ هێزا له‌شكری و پلانێن كێبه‌ركی دا. ئه‌و ژی ئه‌ڤرۆ سه‌ركێشیا جیهانێ دكه‌ن ب شیانێن خوه یێن گه‌له‌ك و یێن مه‌زن، كو بۆیه ئه‌گه‌ر ببیته پێشیا هه‌می گۆره‌پانان د وارێ به‌رگریكرنێ دا و پاراستنا ئاسایشا خوه یا نه‌ته‌وی و كاركرن ل سه‌ر ڤه‌گوهاستنا بوهایێن شارستانی بۆ وه‌لاتێن گیرۆبووی. به‌لێ روودانێن ئاژاوین پشتی گوهۆرینا سیسته‌می ل عیراقێ و تشتێ هاتیه روودان پشتی هینگی ل پرانیا وه‌لاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤین وه‌كو ئاماژه‌كێ نه‌رێنێ یه، ئه‌ڤا دووماهیێ ژی ئێدی دشیان دایه كو بهێتنه شرۆڤه‌كرن ژ لایێ شرۆڤه‌كارێن سیاسی و هنده‌ك ژ به‌لگه‌یێن هه‌والگێریا ئه‌مریكی و هه‌ژماره‌كا هه‌ڤپه‌یمانێن وێ یێن نهێنیبوون ل سه‌ر راكری كو ئه‌و كاره‌كێ ده‌ستكرده ب تایبه‌ت بابه‌تێ ده‌لیڤه‌دانێ بۆ رێخستیا داعشێ بۆ بلندبوونێ دا كو وه‌كی سه‌نگه‌كا ب به‌لانس لێ بهێت بۆ حوكمه‌تا به‌شا ئه‌سه‌د، ب به‌ره‌ڤاژی تشتێ ویلایه‌تێن ئه‌مریكی دبێژیت، به‌لێ ئه‌و وێ ئێكێ دیار دكه‌ت ئه‌و شكه‌ستنا ب ده‌ستڤه‌ئینایی ل جهێ شوونگرێ سیسته‌مێن ژ دۆخێ هاتیه پێش، ئه‌ڤجا ل هه‌ردو هه‌لویستان، وه‌لاتیێ سڤیل یێ ساده و زێده‌باری گه‌له‌ك ژ ره‌وشه‌نبیران یێن به‌رپرساتیا كوشتنێ و وێرانكاریا په‌یدابوویه ل ده‌ڤه‌رێ دئێخنه ستویێ ئه‌مریكا. دبیت ده‌ركه‌فتنا له‌شكرێ ئه‌مریكی ل عیراقێ بهێته هه‌ژمارتن وه‌كو وه‌رچه‌رخانه‌كا دیرۆكی د نێرینا ئه‌مریكی دا ژ بۆ بجهئینانا ستراتیژیێن خوه ل ده‌ڤه‌رێ، د ڤێ ئێكێ دا پشتبه‌ستنا خوه ددانیته سه‌ر سه‌رپه‌رشتیكرنا قه‌یرانان و برێڤه‌برنا وان بێی مایتێكرنێ ب ره‌نگه‌كێ راسته‌وخوه ب رێیا ڤه‌هێلانا ناكۆكیێن ناڤخوه‌یی كو رووبه‌رێن به‌رفره‌ه وه‌ربگریت و ئاراسته بكه‌ت كو خزمه‌تا به‌رده‌وامیا زالبوونا خوه بكه‌ت. ب رێیا خواندنا جڤاكێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ و ئه‌و هزرێن كاریگه‌ر ل سه‌ر جڤاكێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ كو ب تنێ د به‌رته‌نگ ماینه د ئاراسته‌یێن نه‌ته‌وی و ئاینی دا. هه‌ر وه‌سا پشتی روودانا شۆره‌شێن عه‌ره‌بی و ده‌ركه‌فتنا گرۆپێن ئیسلامی (ژ وان ژی یێن داوخوازكار و چه‌كدار) هه‌ر وه‌سا ئه‌و سه‌رشه‌قێن ژێ هاتینه پێش ژ ئاژاوه‌كا سه‌رانسه‌ری ل ده‌ڤه‌رێ ب تایبه‌ت ل سووریێ و عیراقێ و هاتنا لایه‌نێن ده‌ولی یێن دیتر بۆ ناڤا هه‌ڤسه‌نگیا سیاسی ل ده‌ڤه‌رێ ئه‌مریكا نه‌چار كر بۆ مایتێكرنێ جاره‌كا دن ب ره‌نگه‌كێ راسته‌وخوه بۆ پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه یێن خه‌ریكه بهێنه گه‌فلێكرن. مایتێكرنا ئه‌مریكی یا راسته‌وخوه ل ده‌ڤه‌رێ جاره‌كا دهێته كارتێكرن ب گه‌له‌ك فاكته‌ران ژ وان ژی وه‌كو مه گۆتی هاتنا لایه‌نێن نێڤده‌ولی یێن نوو وه‌كو (رۆسیا) ل ناڤ هه‌ڤسه‌نگیێن ده‌ڤه‌رێ، هه‌روه‌سا نێزیكبوون د ناڤبه‌را وان و ئیرانێ دا پشتی گه‌هشتنا رێككه‌فتنه‌كێ ل دۆر باده‌كا ناڤۆكی یا ئیرانی، زێده‌باری گوهۆرینێن په‌یدابووین ل سه‌ر په‌یوه‌ندیێ دنێڤبه‌را ئه‌مریكا و سعوودیێ دا ل سه‌ر وێ ژێكجوداهیا دیار د بۆچوونێن هه‌دو لایه‌ناتن دا ل دۆر تشتێ ل سووریا و مسرێ دهێته روودان، دبیت ژی ئه‌و هه‌ما ده‌سپێكه‌ك بیت د گوهۆرینا ویلایه‌تێن ئێكگری بۆ هه‌ڤپه‌یمانێن خوه ل ده‌ڤه‌رێ (ڤه‌كۆله‌رێ ئه‌مریكی ستیڤن كینز) خودانێ پرتووكا دوباره پێكئینانا رۆژهه‌لاتا ناڤین 2011 و گوهارتنا وان ب هنده‌ك هه‌ڤپه‌یمانێن نوو پشتی كو ئاراسته‌یێن هه‌ڤپه‌یمانێن كه‌ڤن دابرینێ ل گه‌ل ستراتیژیێن ئه‌مریكی دكه‌ت ل رۆژهه‌لاتا ناڤین.. به‌لێ ئه‌ڤ چه‌نده نابیت بهێته روودان د ناڤبه‌را ئێك شه‌ڤ و رۆژ دا، له‌ورا ته‌ڤلیبوونا به‌رژه‌وه‌ندیان د ناڤبه‌را ئه‌مریكا و هنده‌ك وه‌لاتێن عه‌ره‌بی دا(سعوودیێ وه‌كو نموونه) هاتیه تێپه‌رین د ناڤا رێخستیێن هه‌رێماتیك دا و بۆ چه‌ندین گرێكێن سالان، زێده‌باری وێ چه‌ندێ كو هه‌ر گونجاندنه‌كا ئه‌مریكی ئیرانی پێدڤی ب پێرابوونان و راستڤه‌كرنان هه‌یه كو بگه‌هیته ئاستێ رووداتنێ ب ره‌نگه‌كێ ناڤخوه‌یی و ده‌ره‌كی. ل ڤێره ژی پرسیاره‌ك دهێته پێش: ئه‌رێ ویلایه‌تێن ئه‌مریكی د به‌رهه‌ڤن بۆ ره‌نڤگه‌دانا ئیسرائیل و سعوودیێ؟ل هه‌مان ده‌می كو ئه‌مریكا یا ماندیبوویی د هه‌ڤپه‌یمانیه‌كا نوو دا هه‌روه‌كو هه‌ڤپه‌یمانیا رزگاركرنا كویتێ ژ له‌شكرێ عیراقێ () بۆ شه‌ركرنا تیرۆرێ كو بهێته ته‌رخانكرن بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه یێن ئابووری و له‌شكری.
به‌لانسا هێزان ل جه‌م پارتێن كوردی
دو كه‌س ناكۆك نابن ل سه‌ر وێ ئێكێ كو هێزا حزبێ د پره‌نسیپ و بها و میناكێن وێ دایه، به‌لێ ئه‌ڤ چه‌ندێ دێ د به‌ر ئاڤێ دا چیت هه‌كه هات و ئه‌ڤ بنیاتێن ل خارێ نه‌بن:
1ـ بنگه‌هێ مللی
2ـ شیانێن ماددی
3ـ باندۆرا هه‌رێماتیك و جیهانی
بنگه‌هێ مللی پشتبه‌ستنێ ل سه‌ر قه‌ناعه‌تێ و پێشكێشكرنا خزمه‌تگوزاریان دكه‌ت، شیانێن ماددی ژی ل سه‌ر هژمارا لایه‌نێن سپانسه‌ر د راوه‌ستێت یین كو مادی پشته‌ڤانیێ دكه‌ت (داهاتێ حزبێ ژ ژێده‌رێن جۆره‌وجۆر)، به‌لێ باندۆرا هه‌رێماتیك و یا جیهانی ژ كیڤه دهێت؟ ئه‌و تشتێ د ده‌ست حزبێ دا هه‌یی ژ وی قه‌باره‌ێ حزب خوه دسه‌پینیت كو نه‌مازه‌كا هه‌رێماتیك و نێڤده‌ولی دكه‌ت وه‌كو (دیرۆكا حزبێ، هێمایێن وی، شه‌عبیه‌تا وی، شیانێن وی، چالاكیێن وی) ب واتایه‌كا دی، هه‌كه هه‌ر حزبه‌ك بكه‌ڤیته د نێڤبه‌را بنگه‌هێ مللی و شیانیێن ماددی دا، ئه‌ڤجا دێ وی قه‌بارێ هێزێ ته‌رخان كه‌ت بۆ كارتێكرنێ و دێ قه‌باره‌كا ناڤخوه‌یی و هه‌رێماتی و جیهانی هه‌بیت، ل دووماهیێ ژی دێ ژیواره‌كێ كاریگه‌ر هه‌بیت پتر ژ یێن دیتر، هه‌ر وه‌سا ب واتایه‌كا دن، هه‌ر وه‌سا ب رامانه‌كا دیتر هێزا حزبێ دمینیته د ئاستێ بنگه‌هێ وێ یێ مللی و شیانێن وی یێن ماددی دا و چه‌ندیا باندۆرا وی یا هه‌رێماتی و نێڤده‌ولی، زێده‌باری پره‌نسیپێ وی یا بها و میناكا وی. حزبێن كوردی ل سه‌ر هزرێن جۆره‌و جۆر د راوه‌ستێن، به‌لێ دچیته یان دكه‌ڤیته ل ژێر ئارمانجه‌كا سه‌ره‌كی ئه‌و ژی سه‌رخستنا دۆزا كوردی د جێبه‌جێكرنا مافێن گه‌ل یێن شه‌رعی دا. هه‌ر دیسا هه‌ر حزبه‌كێ شێوازێ خوه و ئالاڤێن خوه هه‌نه بۆ بجهئینانا ڤێ ئێكێ، هه‌ر وه‌سا ژ پێخه‌مه‌ت گه‌هشتنا ڤێ ئارمانجێ هه‌ر حزبه‌ك ژ بۆ به‌رده‌وامكرنێ و ده‌ینامۆكرنا چالاكیا وێ یا سیاسی، پاشی ژی سه‌ركه‌فتنا هه‌ر حزبه‌كێ دێ ل دووڤ شاره‌زایا وان یا سیاسی بیت بۆ چاوانیا پێگێركرنا پره‌نسیپان بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا وان.
دبیت ژی حزب د ژێكجودا بن د رووبه‌رێ گرنگیا ئه‌وله‌ویا ئێك ژ بنیاتێن مه گۆتین دا بۆ هێزا حزبێ ل سه‌ر یا دیتر. دبیت ژی شیانێن دارایی گرنگترین بنگه‌هێن مللی بن، یێن حزبه‌كا ده‌ستنیشانكری هه‌ر دیسا رادبیت به‌هانه و ئه‌گه‌رێن ب قه‌ناعه‌ت پێشكێش بكه‌ت ل دووڤ ڤه‌كۆلین و هنده‌ك نه‌مازه‌یان، یانژی بنگه‌هێ مللی پتر ل پێشیا شیانێن مادی دا بیت یێن حزبه‌كا دیتر، ئه‌ڤه ژی دهێت ل دووڤ قه‌ناعه‌ت و ئه‌و بژاێن وێ یێن تاقیكرین، دبیت ژی حزبه‌كا دیتر ببینی تكو باندۆرا ده‌ره‌كی ب ره‌نگه‌كێ هه‌رێماتیك بیت یان جیهانی یانژی هه‌ردو پێكڤه پتر د گرنگ بن و ب ڤی ره‌نگی. له‌ورا دیدێن ژێكجودا دبیت ببیته ئه‌گه‌را ناكۆكیێ ژ پێخه‌مه‌ت ده‌رگه‌هێ ڤه‌مانێ و داخوازا پێشیێ. دبیت هه‌ر حزبه‌ك هزر بكه‌ت كو ئه‌ڤ ئێكه دێ ڤه‌مان و به‌رده‌وامیا وی یان بلندكرنا وی خرڤه‌كه‌ت، ل ڤێره ژی ئه‌م نه‌كارین ره‌خنگرتنێ ل هه‌ر حزبه‌كێ بكه‌ین د هه‌ولێن وێ دا داكو ببیته یا باشتر و ب هێزتر به‌لێ ره‌خنه‌گرتن دهێت ده‌ما حزب بێلایه‌ن دبیت ژ ئارمانجا سه‌ره‌كی بۆ بجهئینانا دۆزا كوردی و مافێن گه‌ل. دبینم كو حزبا ب هێز ئه‌وه كونترۆلێ ب به‌لانسێ بكه‌ت د نێڤبه‌را هه‌ر سێ بنیاتان ل گه‌ل پاراستنا پره‌نسیپ و بهایێن وی كو بنگه‌هێ مللی پتر گرنگتره و گرانتره ب به‌لانسا خوه و هه‌ر ژ ئه‌و بنیاتێن گرنگ (شیانێن ماددی و باندۆرا هه‌رێماتیك یان جیهانی) ب تایبه‌ت د دانانا جڤاكه‌كی وه‌كو یێ كوردی، چونكو یا دووماهیێ دۆزا خوه یا دادوه‌ر هه‌یه و هێشتا نه‌هاتیه ب جهئینان، زێده‌باری پێدڤیێن وی یێن گشتی وه‌كو هه‌ر جڤاكه‌ه‌كێ دیتر ژ ئارامی و به‌رقه‌راریا وی و خزمه‌تگوزاریان، ب رامانه‌كا دیتر كو گه‌لێ كورد هێشتا یێ د دۆخه‌كێ شۆره‌شێ دا دژیت و داخوازا مافێن وی یێن ره‌وا، ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ ژی حزبا ب هێز ئه‌وه سه‌ردكه‌ڤیت بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا مه‌زنترین بنگه‌هێ مللی یێ كوردی، ئه‌ڤ چه‌نده ژی مسۆگه‌ر دهێت ب رێیا پێشكێشكرنا پتریا خزمه‌تێن كو دشیان دا بن وه‌كو (پاراستن ژ گه‌نده‌لیێ و به‌لاڤه‌كرنا دادوه‌ر یێ و خزمه‌تا خه‌لكی و پاراستنا وه‌لاتی).
و/ ئه‌ڤرۆ
هه‌ڤپه‌یمانیا كوردی بۆ ڤێ قووناغێ گه‌له‌كا فه‌ره
رێكخراوا تیرۆرستی یا داعشێ د ئۆپه‌راسیۆنا رزگاركرنا شنكالێ دا پشت لێ شكه‌ست و تووشی دربه‌كێ كوژه‌ك بوو ژ لایێ هێزێن كوردی و فرۆكه‌یێن هه‌ڤپه‌یمانیا نێڤده‌ولی ڤه هاتیه ئه‌نجامدان، ئه‌وان تێشكاندنه‌كا مه‌زن خوار و چه‌ندین كوشتی ل دووڤ خوه دا بجه هێلان. ل دووماهیێ ب ره‌نگه‌كێ نه‌رێنی كارتێكرن ل سه‌ر مۆرالا وان كر، له‌ورا ره‌نگڤه‌دانا وان یا نه رێخستی و نه ڤه‌خواندی و ب نه‌چاری ڤه بوو، رابوون په‌نا برنه هنده‌ك كریارێن چه‌په‌ل یێن خوكوشتنێ ل فره‌نسا، ئه‌و مژارا بوویه ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا هه‌لویسته‌كێ نێڤده‌ولی یێ نوو كو داعشان چو هزره‌ك بۆ نه‌دكر گرۆڤه ژی: ره‌ڤینا وان یا ته‌ڤایی و خێزانێن وان ژ رقه‌یێ ل ده‌سپێكا هه‌له‌مه‌تێن ئه‌سمانی یێن فره‌نسا، پاشی رژدیا هه‌ڤپه‌یمانا نێڤده‌ولی ل سه‌ر زێده‌كرنا هه‌لمه‌تێن ئه‌سمانی، ب رامانه‌كا دی داعش ب خوه رابوو خوه ل سێدارێ دا، سه‌ره‌رای نه‌رازیبوونا جیهانێ بۆ ڤی كارێ تیرۆرست ل فره‌نسا، به‌لێ ره‌نگڤه‌دانه‌كا ئه‌كتیڤ ل سه‌ر هێزێن كوردی یێن ل سه‌ر ئه‌ردی به‌رسینگێ مه‌زنترین و ب هێزترین رێكخراوا تیرۆری ل جیهانێ بوو، به‌لێ ئه‌ڤ بۆیه‌رێن ل دووڤ ئێك دڤێت پتر شاره‌زایا سیاسی یا ناڤخوه‌ی و هه‌رێماتی و نێڤده‌ولی یا كورد و ل هه‌ر چار پارچان خورت ببیت ل (عیراق، سووریا، تركیا نها ـ و ئیرانا پاشه‌رۆژێ) چونكو خوه‌دی باندۆره‌كا مه‌زنن ل سه‌ر، زێده‌باری هندێ كو هه‌ر پارچه‌كێ باندۆرا خوه یا تایبه‌ت هه‌یه ل سه‌ر وێ ده‌وله‌تا د ناڤێ دا. ل ڤێره گرنگیا هه‌ڤپه‌یمانیا كوردی ب هه‌ر چار پارچێن خوه ڤه دهێت ژ حزب و ره‌وت و گرۆپان، ژ به‌ر ڤان ئه‌گه‌ران:
1 ـ كارتێكرنه‌كا مه‌زن ل سه‌ر پتر ژ ده‌وله‌ته‌كێ هه‌یه.
2 ـ هه‌بووتا ململانێن هه‌رێماتیك و نێڤده‌ولی.
3ـ ئه‌وان ئارمانجه‌كا هه‌ڤپشك هه‌یه بۆ ده‌ستهه‌لاتكرنا خوه ب خوه. ئه‌ڤ هه‌ڤپه‌یمانه دڤێت جڤینه‌كا گرۆپه‌كێ بهێته پێكئینان بۆ نه‌خشه‌دانانا ستراتیژیا كوردان بۆ بجهئینانا ئارامی و سه‌قامگیریا وان و ئارمانجا وان یا پاشه‌رۆژێ، هه‌ر وه‌سا تێدا پارڤه‌كرنا رۆلێن وان دهێته كرن و ل گۆر شیان و گرنگیا قووناغێ، هه‌ر وه‌سا فه‌ره ل سه‌ر لایه‌نان كو كه‌یسا خوه ل ئه‌ڤێ چه‌ندێ بگرن و ب كارێ به‌رده‌وام و لێكتێگه‌هشتن د ناڤبه‌را وان دا بۆ گه‌هشتنا ئارمانجا به‌رز یا كوردان ل گه‌ل پاراستنا هه‌ر پشكه‌كی كو مافێ چاره‌نڤیسێ خوه هه‌بیت، كو هه‌ر هێزا هه‌ر حزبه‌كێ یا مادی و وه‌ریی یا ته‌رخانكری بیت بۆ خزمه‌تا به‌رژه‌وه‌ندیێن گه‌لێ كورد، نه‌كو ببیته شه‌ره‌كێ ئاشكرا یان نهێنی بۆ دیاربوون و كونترۆلكرن ل سه‌ر بریاران، ب رامانه‌كا دن كو هه‌ر حزبه‌كێ شیانێن خوه و په‌یوه‌ندیێن هه‌رێماتی و نێڤده‌ولی هه‌بن و ئه‌ڤێ چه‌ندێ ژ پێخه‌مه‌ت ستراتیژیا كوردی ته‌رخان بكه‌ت. بۆ نموونه: پارتی دیمۆكراتی كوردستان (پارتی) یا ئێكێ یه بۆ رێكخستنا خوه د نێڤبه‌را كوردان دا و مه‌رجه‌عێ حزبێن دیتره یێن پشتی وێ هاتینه پێكئینان، هه‌ر وه‌سا یێ كه‌ڤنتره ژی ده‌رباره‌ی پشكێن دیتر یێن كوردستانێ و ل دووهیێ ژی چو شوونگرێن خوه نینن د سه‌ركرداتیا خوه یا ستراتیژی یا كوردی دا، به‌لێ كو كه‌یسا خوه نه‌گریت ب ئێكانه‌بوونا خوه دا بۆ دانا بریارێن سیاسی، ل به‌رامبه‌ر ژی نابیت لایه‌نێ دیتر هه‌رده‌م گله‌یێ بكه‌ت د هه‌ر شاشیه‌كێ دا و ژبیرا خوه دبه‌ن كو چاڤدێرێن كه‌یسۆ هه‌نه ل به‌رامبه‌ر سیاسه‌تا كوردی ب گشتی و پارتی دیمۆكراتی كوردستان ب تایبه‌تی، ئه‌وێن ژ خوه و گازنده و سكالایان ڤه‌نه‌بن یان تۆمه‌تێن كه‌یسگرتی، خوه ددانن سه‌ربه‌خوه بۆ ڤه‌دیتنا هه‌ر ره‌خنه‌كێ یان به‌هانه‌كێ، ئه‌و ژ بۆ بێگونه‌هكرنا كریارێن خوه یێن تاوانبار یێن پێشین كو ب دووڤ كوردان ڤه‌ناین. ب رامانه‌كا دی پێدڤی یه لێكتێگه‌هشتن و هه‌ڤكاریه‌كا مه‌زن هه‌بیت، هه‌ر دیالۆگه‌ك یان گه‌نگه‌شه‌ك یان ناكۆكیه‌ك هه‌بیت، پێدڤی ناكه‌ت دلۆڤانیا د ناڤبه‌را حزبێن هه‌ڤپه‌یمانیا ستراتیژی دا خراب بكه‌ت، هه‌ر وه‌سا بزاڤ ژ بۆ خوه دوورخستنێ ژ ئه‌زۆكیێ ژ پێخه‌مه‌ت بهایێن بلندتر و مه‌زنتر، یانژی دا باوه‌ری د نێڤبه‌را وان دا په‌یداببیت، بلا وێ ترسێ بۆ وان ده‌وله‌تان بهێلن یێن شه‌رێ كوردان دكه‌ن ژ كه‌ربێن وێ پێشكه‌فتن و وه‌رارا ئه‌و بده‌ستخوه‌ڤه دئینن.
و/ ئه‌ڤرۆ
نيشاندان
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com