ب چار رێیان تو دشێی زیانێن كولسترۆلی كێم بكه‌ی
ئه‌ڤرۆ نيوز:
كێمكرنا رێژه‌یا كولیسترولی ئێك ژ رێیێن گرنگه بۆ پاراستنا ته ژ ره‌قبوونا خوین هنێران كو د رۆلێ خو دا دبیته ئه‌گه‌رێ ژانه‌یا دلی و جه‌لتێن مێشكی هه‌روه‌كو گه‌له‌ك ڤه‌كولینان دیاركری.
كولسترۆل كه‌رسته‌كه وه‌كو روونایه و ده‌مێ رێژه‌یا وێ دناڤ خوینێ دا زێده‌دبیت دناڤ خوینهنێران دا و دبیته ئه‌گه‌رێ ته‌نكبوونا وان و هنده‌ك جاران گرتنا وان و ئه‌ڤه‌ژی دبیته ئه‌گه‌رێ راوه‌سیانا خوینێ ژ دلی و ئوكسجینی و د ئه‌نجامدا رۆژانه هزاران كه‌س تووشی : ئێشانه‌كا دژوار دسینگی دا و ئه‌زمێن دلی یان ئێك ژ نه‌خوشیێن ب مه‌ترسی دبن، دو جورێن به‌ربه‌لاڤ ژ كولیسترولی هه‌نه:
1- كولیسترولێ HDL كو دبێژنێ كولیسترولێ باش ژبه‌ركو هاریكاریێ دكه‌ت بۆ قورتالكرنا له‌شی ژ كولیسترولێ نه‌باش.
2- كولیسترولێ LDL كو دبێژنێ كولیسترولێ نه‌باش و ئه‌و ژێده‌رێ په‌یداكرنا نه‌خوشیێن دلی یه.
و ل ده‌مێ مه بڤێت رێژه‌یا كولیسترولی د خوینێ دا كێم بكه‌ین پێدڤیه ل سه‌ر مه ئه‌م ئاستێ LDL و HDL و توتالێ كولیسترولی ده‌ستنیشان بكه‌ین، هه‌كه ئاستێ كولیسترولی ل ده‌ڤ ته ل ده‌ڤه‌را مه‌ترسیێ بیت رامان ژێ ئه‌وه كو تو یێ د مه‌ترسیا تووشبونێ ب نه‌خوشیێن دلی دا و ل دووماهیێ دبنه ئه‌گه‌رێ جه‌لتێن دلی.
ل ڤێرێ ئه‌م دێ چار رێیان به‌رچاڤ كه‌ین كو دشیاندایه ژێك جودا ره‌فتارێ دگه‌ل بكه‌ی و كولیسترولێ خۆ كێم بكه‌ی:
1- رێكخستنا خوارنێ: له‌شێ مرۆڤی ب دو رێكان كولیسترولی وه‌ردگریت یان دناڤیا خودا چێدكه‌ت، یانژی ب رێكا خوارنێ و پتریا كولیسترولی ئه‌وێ ئه‌م ب رێكا خوارنێ وه‌ردگرین دناڤ روینێ ئاژه‌لی دا هه‌یه وه‌كو گوشتی و دینگی و نیڤشكی و ماسیان و ئێك ژ رێكێن ب سانه‌هی بۆ كێمكرنا كولیسترولی ئه‌وه كو خوارنێن قه‌له‌و نه‌خوین و هه‌كه بخوین ژی پێدڤیه ژ روونێن باش بن وه‌كو یێ، روه‌كان و ئومیگا سێ و دیسان ئه‌وێ دناڤ گوشتێ ماسیان دا هه‌ی. و باشترین زه‌یتێن ساخله‌م بۆ له‌شێ مرۆڤی زه‌یتا گیایانه.
2- وه‌رزش كرن: ئه‌نجامدانا وه‌رزشی كلیلا ئێكێ یه بۆ پاراستنا كولیسترولی ب رێژه‌یێن كێم و ل دووڤ ڤه‌كولینان هه‌تا هه‌كه تو وه‌رزشه‌كا كێم ژی بكه‌ی دێ رێژا كولیسترولێ باش زێده‌بیت و یێ خراب دێ كێم بیت، د ڤه‌كولینه‌كا نوو دا دیاربوویه كو گه‌نج و ژن د دنیڤا ژیێ خو دا ده‌مێ وه‌رزشێ دكه‌ن دبیته ئه‌گه‌ر كولیسترولێ باش زێده‌ببیت ئه‌ڤه‌ژی ب رێكا دووڤچوونا وه‌رزشێ و خوارنه‌كا هه‌ڤسه‌نگ .
3- كێمكرنا سه‌نگی:قه‌له‌وی دبیته ئه‌گه‌رێ بلندبوونا رێژه‌یا كولیسترولێ نه‌باش و زه‌عیفی دبیته ئه‌گه‌رێ كێمبوونا وی و دیسان دبیته ئه‌گه‌رێ كێمبوونا روونێن سێ قولی و ئه‌وژی جوره‌كێ دی یێ روونایه كو دناڤ خوینا مرۆڤی دا هه‌نه.
4-ئه‌و ده‌رمانێن كو نوشدار بۆ ته دنڤیسیت بۆ كێمكرنا كولیسترولی: هنده‌ك ژ نه‌خۆشان نه‌شێن بڤان هه‌موو رێكێن مه گوتین كولیسترولێ خۆ كێم بكه‌ن و دبیت ئه‌گه‌رێ وان پتر گرێدای فاكته‌رێن زكماكی بیت و ل وێرێ رولێ ب كارئینانا ده‌رمانان دهێت و گه‌له‌ك ره‌نگێن ده‌رمانان بۆ كێمكرنا كولیسترولی هه‌نه و یێ ژ هه‌موویان به‌ربه‌لاڤتر دبێژنێ ( ستاتز) كو شیانێن مه‌زن هه‌نه بۆ كێمكرنا كولیسترولی و ڤه‌كولین دبێژن ئه‌ڤ ده‌رمانه ژ 20-60% كولیستروای كێم دكه‌ت و گه‌له‌ك جورێن دیتر ژی هه‌نه كو نابیت نه‌خوش بێی شیره‌تا نوشداری ب كاربینیت.
