83 سال ل سه‌ر ئێكه‌م رادیۆیا كوردی ل عیراقێ‌ دا ده‌ربازدبن

83 سال ل سه‌ر ئێكه‌م رادیۆیا كوردی ل عیراقێ‌ دا ده‌ربازدبن

28

دیدار، سالار محه‌مه‌د دۆسكی”
ل سالێن بیستان رادیۆیا كوردی ل به‌غدا هاتبوودانان و به‌رده‌وام بوو بۆ ماوێ‌ 74 سالان و پشتی كه‌تنا رژێما گور به‌ گور ده‌رگه‌هێن ڤێ‌ رادیۆیێ‌ هاتنه‌گرتن و ئه‌رشیفێ‌ وێ‌ هه‌ر هه‌می هاته‌ به‌رزه‌كرن و پشتی چه‌ندین زاڤ ژی هاتینه‌كرن هه‌می دبێ‌ مفا بووینه‌ و ده‌رگه‌هێن ڤێ‌ نه‌هاتنه‌ڤه‌كرن.
جه‌ مال به‌ رواری، بێژه‌رێ‌ به‌رنیاسێ‌ ل رادیۆیا كوردی ل به‌غدا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گۆت: رادیویا كوردیا یا به‌غدا قوتابخانه‌ بوو و گه‌له‌ك ناڤ هه‌نه‌ ل رادیویا كوردی یا به‌غدا كاركرینه‌ و ده‌رجویێن ڤێ‌ قوتابخانێ‌ بوون وبه‌رنامه‌ هه‌ بووینه‌ ونوكه‌ خودان پله‌ و و پایه‌نه‌ لجهێن بلندن، ل 29 كانیننا دوویێ‌ (2022 (83)سال دبورن لسه‌ ر په‌خشا رادیویا كوردی ل به‌غدا ئه‌وا ژدایك بووی ل 29ی كانینا دوویێ‌ سالا 1929 بو ده‌ می َ جارێك ده‌مژمێر دگه‌ل رادیویا به‌غدا یا عه‌ره‌ بی یادایك به‌خش دكر، لسه‌ ر ده‌مێ‌ شاهێن عیراقێ‌ و پاشی یێ‌ كۆماری وهه‌تا گه‌هه‌ شتی یه‌ رۆخاندنا رژێما سه‌دامی رادیویا كوردی یا به‌غدا یا به‌رده‌ وام بوو وپشتی روخاندنا رژێمێ‌ په‌ خشا وێ‌ راوه‌ستا وكه‌ س لێنه‌ بوو خودان…
به‌رواری به‌حسێ‌ رۆلێ‌ رادیۆیا ناڤبری كر و گۆت: رادیویا كوردی یا به‌غدا قوتابخانا زمانێ‌ كوردی بوو، زانینگه‌هه‌كا ئه‌ده‌بی وهونه‌ ری بوو، زانا و رۆناكبیر و نڤیسكارو هونه‌رمه‌ندین كوردیێن بناڤ و ده‌نگ به‌شداری بزاڤ و چالاكیێن وێ‌ كرینه‌، ل به‌رهه‌فكرنا پرۆگرامێن و پێشكێشكرنا به‌ رنامێن رادیویا كوردی یا به‌غدا مینا (جه‌ گه‌ر خوین) زمانزان و هوزانڤانێ‌ مه‌زن و هه‌ وه‌ سا زمانزانێ‌ مه‌ زن میرێ‌ په‌ یڤان (سادق بوهائه‌دین) ژبیرا مه‌ نه‌ جیت (شێخ عه‌بدالحمید ئه‌ تروشی) قازیێ‌ به‌غدا یێ‌ ئیكێ‌ گوتارا ئاینی لڤێ‌ رادیویێ‌ پیشكێشكر،ئه‌ دیب و نڤیسكارێ‌ بناڤ و ده‌ نگ (موحه‌ مه‌ د ئوسمان) (عه‌ بدولحافز مایی) بێژه‌ر بو ن لئزگێ‌ كوردی ل به‌ غدا، نوكه‌ ژی گه‌له‌ك ناڤ هه‌نه‌ نوكه‌ ل پایه‌ و پلێت بلندن ئه‌وان ل رادیویا كوردیا یا به‌غدا كاركرینه‌ وبه‌رنامه‌ هه‌بووینه‌ ولوی قوتابخانێ‌ فیربووینه‌ . وه‌ك( د.جه‌عفه‌ر ئیبراهیم ئیمینكی) بێژه‌ر بوو ل رادیویا كوردیا به‌ غدا، هوزانڤانێ‌ مه‌زن (مۆئه‌یه‌ د ته‌ یبب) به‌ رنامێ‌ (هه‌ ر سترانه‌ كێ‌ چیرۆكه‌ كاهه‌ی ئاماده‌دكر و پێشكیشدكر، مامۆستا (مه‌حفوز مایی) ریڤه‌ به‌رێ‌ ده‌ زگایێ‌ خانی یێ‌ به‌رێ‌ به‌رنامه‌ك هه‌ بوو ل رادیویا كوردی ل به‌ غدا، لیوا (موزه‌ فه‌ر دێركی) بێژه‌ ر بوو ل ئێزگا كوردی ل به‌ غدا، ره‌وشه‌ننبیر (فه‌همی سلمان) به‌رنامه‌ كێ‌ هونه‌ ری هه‌ بوو ل رادیویا كوردی ل به‌ غدا ، هه‌ روه‌ سه‌ یدا (كه‌ ریم بیانی وجعفر مایی ودكتور شوكت سندی ودكتور ره‌ شید فندی ،ونجیب بالایی، وسه‌یدایی مه‌ زن مه‌ عسوم مایی ،. دكتور ابراهیم سلمان) بێژه‌ر بوون به‌ ریز میدیكار (كه‌ ریم به‌ ده‌ ل) بێژه‌ ر بوو،دیسان به‌ ریز فه‌رزنده‌ (پاله‌ پاوانی)ئه‌ندامێ‌ به‌رله‌مانێ‌ عیراقێ یی به‌ رێ‌ بێژه‌ر بوو ل ئێزگا كوردی ل به‌غدا ،میدیكارێ‌ بناڤو ده‌نگ (هاشم عه‌ لی مه‌ندی) بێژه‌رو بوو و به‌رنامه‌ هه‌ بوو . ژبیرا مه‌ نه‌ جیت دكتور (به‌درخان سندی) به‌رنامه‌ك هه‌بوو وبده‌ هان په‌یڤێت سترانێ هه‌ می هێما و ره‌مز بوون و دئازراندنا هه‌ ستا كوردنیێ‌ دا ڤه‌هاندینه‌ و هونه‌رمه‌ ندێن كورد وه‌ ك سترانا دستار دلێرێت وه‌ لاتی وراوه‌ ستن ئه‌ وێ (ته‌ حسین تاهای) گوتین وسترانا (چبكه‌م ئه‌ ز) یا هونه‌رمه‌ند (ئه‌یاز زاخویی) دكتور (نازم سلیمان جخسی) به‌ رنامه‌ك هه‌بوو ده‌مه‌ كی َ درێژ راگرێ‌ كولیژا ڤیته‌رنه‌ری بوو ،دكتور (هێژا سندی) ده‌ رهینه‌ر بوو ،دكتور (موفق سلیمان به‌رواری) راگرێ‌ كولیژا چاندنێ‌ یێ‌ به‌رێ‌ به‌رنامێ‌ جاندنێ‌ هه‌ بوو،.(جه‌ میل عه‌ بدی ئاغا) ئه‌ندامێ‌ به‌ رله‌ مانێ‌ به‌رێ‌ یێ‌ كوردستانێ‌ بێژه‌ ر بوو وبه‌ رنامه‌ هه‌ بوو،(به‌خشان عه‌ لی عه‌ زیز) نوكه‌ رێڤه‌ به‌ را رێكخراوا هیڤی نازداره‌ ده‌رهێنه‌ ربوو وكارمه‌ ندا رادیویێ‌ بوو ،(محه‌ مه‌ د سه‌ دیق ئیمام) بێژه‌ ربوو نوكه‌ راویژكاره‌ ل وه‌زاره‌ تا روشنبیری . خودێ‌ ژێ‌ رازی (شێخ عه‌ بدالحه‌ مید ریكانی) ئیمام و خه‌ تیب ل مزكه‌ فتا مه‌ زن ل دهوكێ‌ به‌رنامه‌ هه‌ بوو ،دكتور (عه‌بدلرحمان حاجی زیباری) نوكه‌ پارێزه‌ به‌رنامه‌ هه‌بوو ،دكتور (هه‌جه‌ ر زیباری) نوكه‌ ماموستایه‌ به‌ رنامه‌ هه‌ بوو ل ئیزگا كوردی یا به‌ غدا .كورتو كرمانج ئه‌ زدبێژم راسته‌ مه‌ ده‌ نگو باسێت رژێمێ‌ دخاندن به‌لێ‌ جونكو ئه‌م كارمه‌ندبووین، لێ‌ حنیێر ئه‌ وبوو مه‌ دشییا مایكروفونا ڤێ‌ رادیویێ‌ وپێلێت وێ‌ بكار بینین بۆ دوزا ملله‌ تێ‌ خۆ ئه‌ م شییاین نامه‌ یا ئازراندنا هه‌ ستا نه‌ته‌ وایه‌ تی وكوردنێی بگه‌هینن، به‌رڤانیێ‌ ژ دوزا ملله‌تێ‌ خوه‌ بكه‌ین و به‌لگه‌ ل سه‌ر ڤێ‌ چه‌ندێ‌ گوهدارێ‌ رادیوییێ‌ نه‌ و گه‌له‌ك جاران مه‌ ل سه‌ر جادا دبینن و تینه‌ بیرا مه‌.
جه‌مال به‌رواری گۆتژی: رادیۆیا كوردی یا به‌غدا جڤاته‌كا جڤاكی بوو ل هه‌می مالان بوو وه‌ك ئه‌ندامه‌كا خێزانێ‌ بوو و ل هه‌می دول و نه‌هالان بوو، رایویا كوردی یا رژێمێ‌ بتنێ‌ نه‌بوو به‌لكو یا هه‌می كوردان بوو و جهێ‌ فێربووزنا زمانێ‌ كوردی بووو ئه‌كادیمیه‌كا هونه‌ری بوو و ده‌رگه‌هه‌ك بۆ بۆ قوتابیێن كوردی ل به‌غدا پشكداری پرۆگرام و به‌رنامێن رادیۆیێ‌ بن و به‌رامبه‌ر پاره‌ك وه‌ردگرت و خواندنا خوه‌ ته‌مام دكر، ب درێژاهی یا خه‌باتا خوه‌ ل وی ده‌زگه‌هێ‌ ره‌وشه‌نبیری و راگه‌هاندنێ‌ هه‌می بزاڤ و شیانێن مه‌ ئه‌و بوون خزمه‌تا گه‌ل و وه‌لاتێ‌ خوه‌ بكه‌ین شیاین دناڤا پرۆگرامێن خوه‌ دا هه‌ستا نه‌ته‌وه‌ی یا كوردینێ‌ ب ئازرینین و هه‌ر چه‌ند ئامیرێ‌ ته‌كنیكی و ته‌كته‌لوژیا وه‌ك ئه‌ڤرۆ ل به‌ر ده‌ست نه‌بوون لێ‌ هه‌تا راده‌كێ‌ باش شیاین خزمه‌تێ‌ بكه‌ین.
جه‌مال به‌رواری ئه‌و ژی گۆت: ده‌مژمێر پێنجێ‌ سپێدێ‌ پرۆگرامێن ب چه‌ند ئایه‌تێن خواندنا قورئانا پیرۆز ده‌سپێ دكرن و هه‌تا دووی شه‌ڤێ‌ دبه‌رده‌وام بوون و پتر به‌رنامه‌ ره‌وشه‌نبیری و هونه‌ری و چاف پێكه‌فتن بوون، هه‌می ته‌خێن جڤاكی به‌رنامه‌ هه‌بوون و زێده‌تر به‌رنامێن مه‌ ئێكسه‌ر هه‌بوون و پرۆگرامێن من ل (گه‌ل گوهدار) بوو و خه‌لگی پشكداری دكر و په‌یوه‌ندی دكر و رۆژا هونه‌رمه‌ند ئه‌یاز یوسف وه‌غه‌ركری، كچه‌كێ‌ په‌یوه‌ندی ب به‌رنامه‌ی كر و نووچه‌ گه‌هاند و ێ‌ رۆژێ‌ مه‌ شه‌ش ده‌مژمێر ته‌رخانكر بۆ وه‌غه‌ركرنا ڤی هونه‌رمه‌ندی و ئه‌ڤه‌ ل چ ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ‌ ل جیهانێ‌ نه‌بوویه‌ و پتریا ئه‌یب و نڤیسكاران پرۆگرام هه‌بوون، (صادق به‌هادین) ئێكه‌م پێشكێشكه‌ر بوو ل رادیویا كوردی یا به‌غدا ده‌نگ و باس پێشكێشكرین، (فه‌خری بامه‌رنی) سترانبێژ بوو ل هه‌مان رادیۆی(زه‌عیم) ئێك سه‌رۆكێ‌ پشكا كوردی بوو ل رادیۆیا كوردی یا به‌غدا، ژ پرۆگرامێن وی سه‌رده‌می یێن گه‌له‌ك دڤ و ده‌نگی ئینای پرۆگرامێ‌ )هه‌ر سترانه‌كێ‌ چیرۆكه‌كا هه‌ی یێ‌ مامۆستا (موئه‌یه‌د ته‌یب) ده‌نگ وباس ب هه‌ر دو شێوا زاراڤێ‌ سورانی و به‌هدینی دهاتنه‌ پێشكێشكرن.
هێشتا گۆت: رۆلێ‌ مامۆستا (محه‌مه‌د سه‌لیم سواری) ناهێته‌ ژبیركرن و ماوێ‌ پتر ژ هه‌شت سالان رێڤه‌به‌رێ‌ رادیۆیا كوردی بوو و شیا گه‌له‌ك ئه‌یب و نڤیسه‌ر و هونه‌رمه‌ندێن كوردی ل رادیۆیا كوردی كوم بكه‌ت و رۆله‌كێ‌ هه‌ره‌ دیار و به‌رچاڤ هه‌بوو.
جه‌مال به‌رواری ئه‌و ژی گۆت: پشتی كه‌تنا رژێما به‌عس ده‌رگه‌هێن هه‌می رادیۆیا هاتنه‌گرتن به‌لێ‌ پشتی ماوه‌كی هه‌می رادیۆ ڤه‌گه‌ریانه‌ ڤه‌ و بتنێ‌ رادیۆیا كوردی نه‌بیت، مخابن كه‌س لێ‌ نه‌بوو خودان و هه‌تا نوكه‌ ده‌رگه‌هێن وێ‌ دگرتینه‌، ئه‌رشیفێ‌ 74 سالان كو پێك هاتبوو ژ كاسێتێن بچوویك و مه‌زن و هه‌می پر بوون ژ ستران و چاف پێكه‌فتنان هه‌می ئه‌رشیف به‌رزه‌بوو.
به‌رواری ئه‌و ژی گۆت: مه‌ گه‌له‌ك بزاڤكرن رادیۆیا كوردی ڤه‌گه‌رینه‌ ڤه‌ مخابنی ڤه‌ كه‌سه‌كێ‌ خوه‌ لێ‌ نه‌ كره‌ خودان و دووماهی بزاڤ ژلایێ‌ (د.دیار ته‌یب به‌رواری) ئه‌ندامێ‌ په‌رله‌مانێ‌ عیراقێ‌ ڤه‌ هاته‌كرن و سه‌ره‌دانا تورا راگه‌هاندنا عیراقێ‌ كر و خواست رادیۆیا كوردی بهێتڤه‌كرن و هه‌تا نوكه‌ چ ئه‌نجامێن وێ‌ سه‌ره‌دانێ‌ نه‌هاتینه‌ دیاركرن ، ته‌ڤزیۆیونا كوردی ل به‌غدا ڤه‌گه‌ریایه‌ و په‌خشێ‌ خوه‌ ل به‌غدا دكه‌ت لێ‌ هه‌تا نوكه‌ ته‌له‌ڤزیۆنا كوردی نه‌هاتیه‌ ڤه‌گه‌راندن.
به‌رواری ئه‌و ژی گۆت: گه‌له‌ك یا گرنگه‌ رادیۆیا كوردی ڤه‌گه‌ریته‌ ڤه‌ و كه‌سه‌ك خوه‌ لێ‌ بكه‌ته‌ خودان چونكه‌ رادیۆیا كوردی مێژوویه‌كا مه‌زن ل وه‌لاتێ‌ عیراقێ‌ هه‌یه‌ و تاكه‌ ده‌زگه‌هێ‌ كوردی بوو دشیا بچیته‌ دناڤا هه‌می مالان دا و زێده‌تر رۆلێ‌ خوه‌ یێ‌ جاران دگێران.
جه‌مال سلێمان قاسم به‌رواری، ل گوندێ‌ دێریشكێ‌ ل ناف به‌رواری یا ژ دایك بوویه‌ خواندنا خوه‌ یا سه‌ره‌تایی ل گوندێ‌ (كانی ماسێ‌) ته‌مام كریه‌، قوناغا (ناڤنجی) ل (ئامێدیێ‌ و به‌غدا) و ته‌مامكریه‌، كولیژا ئادابێ‌ پشكا كوردی ل به‌غدا ب دووماهی ئینایه‌ و هێشتا قوتابی ل رادیۆیا كوردی ب شێوازێ‌ گرێبه‌ست و پاشی دامه‌زراندن كاركریه‌، نوكه‌ ژی ئاكنجیێ‌ تاخێ‌ نزاركێ‌ یه‌ رۆژهه‌لاتێ‌ باژێرێ‌ دهۆكێ‌.

کۆمێنتا تە