بارزانی و بزاڤا رزگاریخوازا كوردی 1975-1990
مه‌سعود بارزانی
پشما پێنجێ
80
ئێڤاریا رۆژا 28ی كانوونا ئێكێ 1986ێ، برووسكه‌یه‌كا حاج ئه‌حمه‌دێ قه‌رارگه‌هێ بۆ من هات و ئه‌ڤه ده‌قێ وێ یه:
بۆ/ جه‌نابێ كاك مه‌سعوود بارزانی (پله‌به‌ندی خ/نهێنی)
ژ/ قه‌رارگه‌ها ره‌مه‌زان (ئه‌وله‌ویه‌ت: بله‌ز)
ب ناڤێ خودایێ مه‌زن
هیڤیدارین ساخله‌میا هه‌وه باش بیت و هه‌بوونا هه‌وه‌یێن رێزدار ل ده‌ڤه‌رێ و د به‌رۆكێن به‌رگرییێ دا بووینه جهێ خێر و سه‌ركه‌فتنێ و سه‌ربلندیێ بۆ گه‌لێ كوردستانێ. برایێ هه‌وه‌یێ بچووك ب خوه و براده‌رێن قه‌رارگه‌هێ، ڤێ سه‌ركه‌فتنێ ل جه‌نابێ هه‌وه و گه‌لێ كورد پیرۆز دكه‌ن. هیڤیدارم ب ژناڤچوونا كوفرا سه‌ددامی و رزگاربوونا گه‌لێن ئیراقێ ژ بنده‌ستی و ستمه‌كاریێ، رێكا ئازادی و سه‌ربه‌ستیێ ڤه‌كه‌ت.
برایێ هه‌وه
حاج ئه‌حمه‌د
رۆژا 29ی كانوونا ئێكێ 1986ێ، من به‌رسڤا حاج ئه‌حمه‌دی دا و من سوپاسییا وی كر بۆ برووسكه‌یا وی.
رۆژا 18ی ئادارا 1987ێ، قه‌رارگه‌ها ره‌مه‌زان ب برووسكه‌یێ ئه‌ز ئاگه‌هدار كرم كو بریاره ل ڤان نێزیكان حاج ئاغا محه‌مه‌دی بهێته نك مه.
سه‌عه‌ت 2ی پشتی نیڤرۆیا رۆژا 15ی ته‌باخا 1987ێ، من سه‌ره‌دانا ئورمیێ كر بۆ كۆمبوونێ د گه‌ل حاج ئه‌حمه‌د. د كۆمبوونێ دا كو مسته‌فه‌وی ژی به‌رهه‌ڤ ببوو، به‌حسی په‌یوه‌ندیێن دوقۆلی هاته كرن و وان دوپات كر كو كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ خه‌مخۆرا به‌رده‌وامبوونا په‌یوه‌ندییانه د گه‌ل پارتی دا و بزاڤێن پێشڤه‌برن و بهێزكرنا په‌یوه‌ندییان دكه‌ت و پێشنیاز كر را و بۆچوونێن خوه بۆ به‌رچاڤ بكه‌ین پێخه‌مه‌ت دارێشتنا چارچووڤێ په‌یوه‌ندییان.
ل دۆر ئاریشا شه‌به‌كان، سه‌عه‌ت ده‌هـ و پازده خۆله‌ك ل سپێده‌هییا رۆژا 27ی تیرمه‌ها 1987ێ، عه‌بدولره‌سوولی ب تێله‌فۆنێ ئه‌ڤ گه‌فێن كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ گه‌هانده شه‌وكه‌ت شێخ یه‌زدین:
1- بابه‌ت و ئاریشا ئه‌بووئوسامه به‌هانه‌یه بۆ تێكدانا هنده‌ك بابه‌تان.
2- به‌رپرسێن كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ ل ناڤه‌ندێ بریار دایه، ئه‌بووئوسامه ده‌ڤه‌رێ چوول نه‌كه‌ت و دێ به‌رگریێ ژێ كه‌ن و به‌رپرسیایه‌تییا هه‌موو روودانان ژی دكه‌ڤیته ستۆیێ هه‌وه.
3- هوون ب خوه دبێژن هوون ناچنه ژێر بارێ گه‌ف و فشاران، پا بۆچی هوون دخوازن كو كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ بچیته ژێربارێ فشاران.
4- لژنه‌یه‌ك د گه‌ل هێزێن حاج ئه‌حمه‌د بۆ ده‌ستنیشانكرنا ناكۆكی و ئاریشێن هه‌ڤپشك، سه‌ره‌دانا ده‌ڤه‌رێ بكه‌ن.
5- ل گۆره‌ی ده‌نگ و باسان د گه‌ل لقا ئێك و ده‌ڤه‌را شێخان هه‌ماهه‌نگی هاتبوو كرن بۆ چالاكییان و زانیاریێن هه‌وه ل دۆر ڤێ یه‌كێ ته‌مام نینن.
سه‌عه‌ت 4ی ئێڤارییا رۆژا 27ی تیرمه‌ها 1987ێ، قه‌رارگه‌هێ ئه‌ڤ برووسكه‌یه دابوو كاك شه‌وكه‌تی:
ب ناڤێ خودایێ مه‌زن
بله‌ز 913 5/5/1366 (27ی تیرمه‌ها 1987)
ژ/ فه‌رماندارییا سوپایێ پێنج (پازده‌مین) قه‌رارگه‌ها ره‌مه‌زان
بۆ/ سه‌رۆكێ پارتییا دیمۆكراتا كوردستانێ ــ ئیراق
سه‌ره‌رای هه‌موو وێ نیازپاكییا به‌رپرسێن كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ ل دۆر ڤێ پارتییێ هه‌ی، ب مخابنی ڤه ل ڤێ دوماهیێ مه سه‌ره‌ده‌ری و ره‌فتارێن نه ژ هه‌ژی و نه د جهـ دا دیتن كو مه و به‌رپرسێن مه ل دۆر راستگۆیی و نیازپاكییا پارتییا هه‌وه دئێخنه گۆمانێ، ب به‌رچاڤ وه‌رگرتنا سۆزێن هه‌وه ل دۆر رێخۆشكرنێ و ده‌لیڤا گونجای بۆ به‌رهه‌ڤبوونا هه‌موو ئالیێن ئۆپۆزسیۆنا ئیراقی ل ده‌ڤه‌رێ، ئه‌م هه‌وه ئاگه‌هدار دكه‌ین كو هه‌كه ب زووترین ده‌م ئاریشا هه‌بوونا هێزێن له‌شكری یێن ئیسلامی ل ده‌ڤه‌رێ نه‌هێته چاره‌كرن، به‌رپرسایه‌تییا هه‌موو روودانان دێ كه‌ڤیته سه‌ر ملێن سه‌ركردایه‌تییا پارتییا هه‌وه. هه‌كه بنپێكارییه‌ك د رێككه‌فتنا د ناڤبه‌را پارتی و كۆمارا ئیسلامی دا روودایه، قه‌رارگه‌هـ به‌رهه‌ڤه كۆمبوونه‌كا هه‌ڤپشك د ناڤبه‌را پارتی و له‌شكرێ ئیسلامی دا بكه‌ت و دووڤچوونێ بۆ بابه‌تان بكه‌ت. (64)
فه‌رماندارییا سوپایێ پازده یێ قه‌رارگه‌ها ره‌مه‌زان
محه‌مه‌د باقر زولقه‌در
وێنه‌یه‌ك بۆ/
– فه‌رماندارییا قه‌رارگه‌ها ته‌كتیكی یا نه‌غه‌دێ/ بۆ زانێن و دووڤچوون
ل گۆره‌ی برووسكه‌یه‌كا ملازم بابه‌كر، ره‌حمان ره‌زایی، فه‌رماندارێ تیپا (65) یا هیجره‌ت، د گه‌ل هه‌ژماره‌كا پاسداران ب مه‌ره‌ما چوونا ناڤ ئاخا ئیراقێ، چووینه ناڤ ئاخا توركیا و سه‌عه‌ت 8ی سپێده‌هییا رۆژا پاشتر ژ ئالییێ توركیا ڤه هاتینه ده‌سته‌سه‌ركرن و ده‌ست ب سه‌ر چه‌ك و كه‌لوپه‌لێن وان دا هاتیه گرتن. دیار بوو ملازم بابه‌كری گۆتبوویێ كو د وێ رێكێ دا نه‌چن، لێ ب ئاخفتنا وی نه‌كربوو. بریار بوو دگه‌ل سه‌عید خه‌لیلی سه‌ره‌دانا ده‌ڤه‌را نێروه بكه‌ن. پشتی چار رۆژان، ل رۆژا 26ی ته‌باخا 1987ێ ئه‌و ده‌سته‌سه‌ركری ژ ئالییێ توركیا ڤه هاتنه ئازادكرن و ب رێكا زێوه گه‌هشتنه ناڤا ئاخا ئیرانێ.
بۆ كۆمبوونا دگه‌ل قه‌رارگه‌هێ رۆژا 28ی ته‌باخا 1987ێ، مه سه‌ره‌دانا باژارێ نه‌غه‌دێ كر و دكۆمبوونه‌كێ دا د گه‌ل (حاج مسته‌فا قادری و حاج ئه‌حمه‌د و شه‌فه‌ق) دا، ب به‌رهه‌ڤبوونا (نێچیرڤان بارزانی و عه‌بدولموهه‌یمه‌ن بارزانی)، ب هووركاتی به‌حسی هه‌موو ئاریشه و گیروگرفتان هاته كرن و مه را و بۆچوونێن خوه ل دۆر وان بابه‌تان به‌رچاڤ كرن. بریار هاته دان ب مه‌ره‌ما به‌حسكرنا ئاریشان دگه‌ل مه‌زنه به‌رپرسێن ته‌هرانێ سه‌ره‌دانا ته‌هرانێ بكه‌م.
هه‌ر د وێ كۆمبوونێ دا مه ب تێله‌فۆنێ دگه‌ل ره‌فسه‌نجانی ئاخفت و گه‌له‌ك سۆز دان و داخواز كر نامه‌یه‌كێ ل دۆر ئاریشه و گیروگرفتان بۆ بنڤیسم و هه‌روه‌سا داخواز كر كو هێزا شه‌فه‌ق ل ده‌ڤه‌رێ بمینیت. د پشكه‌كا دی یا كۆمبوونێ دا شه‌فه‌قی به‌حسی وێ سه‌ره‌ده‌رییێ كر یا د گه‌ل دا هاتیه كرن و ب سڤكاتی ب ناڤ كر (وه‌كو نه‌دانا خوارنێ و دابیننه‌كرنا جهێ حه‌ویانێ و….. هتد).
سپێده‌هییا رۆژا 31ی ته‌باخا 1987ێ، دگه‌ل نێچیرڤان بارزانی و عه‌بدولموهه‌یمه‌ن بارزانی به‌ر ب ته‌هرانێ ب رێ كه‌فتین و سه‌عه‌ت 7ی ئێڤاری گه‌هشتینه كه‌ره‌ج و سه‌عه‌ت 6ی ئێڤارییا رۆژا 1ی ئیلۆنا 1987ێ، مه كۆمبوونا ئێكێ ده‌ستپێكر و ژ ئالییێ ئیرانێ ڤه ئه‌ڤ كه‌سه به‌رهه‌ڤبوون: زولقه‌در، حاجی ئه‌حمه‌د، عه‌لی ره‌زایی، ره‌سوول و به‌رزگه‌ر و شاندێ پارتی ژی ئێكهاتی بوو ژ هه‌ڤالان: عه‌لی عه‌بدوللا، نێچیرڤان بارزانی، ملازم یوونس رۆژبه‌یانی، عه‌بدولموهه‌یمه‌ن بارزانی و ئازاد قه‌ره‌داغی.
كۆمبوونه‌كا ئاسایی بوو، زولقه‌دری ده‌ست ب ئاخفتنێ كر و داكۆكی ل گرنگییا په‌یوه‌ندیێن د ناڤبه‌را هه‌ردو ئالییان كر. د پشكه‌كا دی یا كۆمبوونێ دا من ژی گرنگییا په‌یوه‌ندییان دوپات كر و بۆ شیڤخوارنێ ئه‌م پێكڤه بووین و بریار هاته دان سپێدێ كۆمبوونه‌كا دی بهێته كرن بۆ هه‌لسه‌نگاندن و خواندنا پرۆژێ هه‌ڤكارییا د ناڤبه‌را هه‌ردو ئالییان دا. رۆژا 7ی ئیلۆنا 1987ێ، ب به‌رهه‌ڤبوونا زولقه‌در و حه‌میدی و عه‌لیره‌زا، كۆمبوونه‌كا دی ل باره‌گه‌هێ قه‌رارگه‌ها ناڤه‌ندی (باره‌گه‌هێ فیرووزه) هاته كرن.
د ده‌مه‌كی دا ل ته‌هرانێ دگه‌ل به‌رپرسێن ئیرانێ مژویلی دیدار و كۆمبوونان بووم، چه‌ند كه‌سه‌كان ژ ناڤ ده‌ستهه‌لاتێ پیلانا تیرۆركرنا من دارێشت بوو و بزاڤا بجهئینانا وێ دكر، لێ ده‌مێ هاشمی ره‌فسه‌نجانی هه‌ست پێ دكه‌ت و بابه‌تی دزانیت دژایه‌تییا بابه‌تی دكه‌ت و ل دژی وێ بریارێ راوه‌ستیا كو نابیت ئه‌و پیلان بهێته بجهئینان، ژبه‌ركو دێ كارڤه‌دانه‌كا مه‌زن ل دووڤ خوه ئینیت و دێ زیانه‌كا مه‌زن ژێ چێبیت. ب ڤی شێوه‌ی ئه‌و پیلان هه‌لوه‌شیا، لێ نزانم ره‌فسه‌نجانی چاوا هه‌ست پێ كر و زانی بوو؟! ئه‌رێ وان بخوه د گه‌ل دا به‌حس كربوو دا را و بۆچوونێن وی ل دۆر وێ یه‌كێ بزانن، یان ب رێكا كه‌نالێ تایبه‌تێ خوه زانی بوو.
رۆژا 10ی ئیلۆنا 1987ێ ل مالا كاك ئدریسی د گه‌ل داریووش فروهه‌ر كۆمبووین.
رۆژا 12ی ئیلۆنا 1987ێ، مه چاڤ ب باقر حه‌كیم كه‌فت و د كۆمبوونێ دا سه‌ره‌رای به‌حسكرن و هه‌لسه‌نگاندنا ره‌وشا ده‌ڤه‌رێ و په‌یوه‌ندیێن د ناڤبه‌را هه‌ردو ئالییان دا، حه‌كیمی راگه‌هاند كو ده‌ستهه‌لاتێن وان سنۆردارن. د پشكه‌كا ئاخفتنێن خوه‌دا داخواز كر، بۆ دروستكرنا زێده‌تر په‌یوه‌ندییان، ئه‌م ژی دێ زێده‌تر بزاڤا بهێزكرنا په‌یوه‌ندییان د گه‌ل ئیرانێ كه‌ین. د ئاخفتنێن وی دا بۆ من دیار بوو گه‌له‌ك یێ ژ ره‌وشێ رازی نینه، لێ نه‌دشیا ب ئازادی ئاخفتنا دلێ خوه بێژیت. د درێژاهییا چاڤپێكه‌فتن و دیدارێن مه‌دا، رۆژا 14ی ئیلۆنا 1987ێ، مسته‌فا قادری ل مالا كاك ئدریسی ل كه‌ره‌ج، سه‌ره‌دانا مه كر. د دیداره‌كا گرنگ دا گرنگییا پێشڤه‌برنا په‌یوه‌ندییان د ناڤبه‌را هه‌ردو ئالییان دا هاته دوپات كرن.
