سكرتێرێ جڤاتا پارێزگهها دهۆكێ: موالیدێن پارێزگهها دهۆكێ دێ هێنه بێدهنگكرن
دیدار، نیوار محهمهدسهلیم:
رزگار شوكری نێروهری، سكرتێرێ جڤاتا پارێزگهها دهۆكێ د دیدارهكا رۆژناما ئهڤرۆ دا بهحس ل رێكارێن وان گرتینه بهر دكهت یێن بۆ بێدهنگكرن و نههێلانا دوكێلا موالیدێن ئههلی هاڤێتینه بهر و ددهته زانین كو ئهڤه ژ ههیڤا نیسانا ئهڤ ساله كار ل سهر دكهن و سهرهدانێن مهیدانی ژی كرینه و لایهنێن پهیوهندیدار ژی دیتینه و دا زانین ژی كو چو تێچوویێ مهزن لێ ناچیت و بڕیاره ل ههیڤا ئیلۆنا ئهڤ ساله بڕیار بكهڤیته وارێ بجهئینانێ. نهڤشارت ژی كو ل دهۆكێ هندهك موالیدان ئهو پێنگاڤ هاڤێتیه و سهركهفتنهكا مهزن ئیناینه و وهلاتیێن دهوروبهرێن وان موالیدان ژ بێهنا پیس و دوكێلێ و دهنگێ موالیدان رزگار بووینه.
ئهڤرۆ: پشتی ههولێر و سلێمانیێ بڕیار هاتیه دان ل پارێزگهها دهۆكێ ژی سیستهمێ بێدهنگكرنا موالیدان بكهڤیته كاری، جڤاتا پارێزگهها دهۆكێ ئهڤ دهست پێشخهریه كریه، بزاڤێن ههوه وهكو جڤات گههشتینه كیرێ؟
رزگار شوكری نێروهیی: ماوێ چهندین سالایه ژ بهر كێمیا كارهبا نشتیمانی، موالیدێن ئههلی یێن كارهبێ بووینه ژیوارهك ل گهل ژیانا مه یا رۆژانه بۆ پڕكرنا وێ ڤالاهیا ل كێمیا كارهبا نشتیمانی ههیی. كێشا موالیدێن ئههلی ئێك ژ وان گازندایه یێ ب رهنگهكێ گهلهك زێده ل جڤاتا پارێزگهها دهۆكێ دگههنه مه. د ڤی ماوێ درێژێ كاركرنا موالیدێن ئههلی ژی كێشێن وان زێده بووینه، ههر بگره ژ ڤولیتیا موالیدان و دهنگێ وان و دروست بهرنهدانا موالیدهیی و خراب ب كارئینانا موالیدهی كو باندورهكا خراب یا ل سهر ساخلهمیا وهلاتیان بجه هێلایی. كارتێكرنهكا مهزن یا ل ژینگههێ ژی كری.
ئهڤا گرنگ بۆ مه و ئێك ژ وان ئاریشێن نها د شیان دا بهێته چارهكرن، دهنگێ موالیدایه. ههیڤا چار یا ئهڤ ساله مه هزر ل وێ چهندێ كر كو پرۆژهكی بهرههڤ بكهین بۆ چارهكرنا ئێك ژ ئاریشێن مهزن یێن موالیدان كو ئهو ژی دهنگێ وایه. ژ بهر كو د ماوهیی بوری دا ژمارهكا ئێكجار زۆر یا خهلكێ دهۆكێ ئهڤ داخوازیه كریه، ب بههانهیا وێ چهندێ كو ئهڤ موالیده د ناڤ گهرهكان دانه و دبیته ئهگهرێ بێزاریا وهلاتیان. هندهك موالیده ژی یێن ههین ل دهوروبهرێن قوتابخانانه كو ئهڤه ژی بوویه ئهگهر كارتێكرنێ ل قوتابیان بكهن و ل دهمێ ئهو كار دكهن قوتابی نهشێن وانێن خوه ب خوینن و گوهداریا مامۆستایی بكهن. ئهڤه ژبلی وێ بهێن و دوكێلا ژ ڤان موالیدان دهردكهڤیت كو بۆ وهلاتیان بوویه كێشه و چهندین نهخۆشی ژێ پهیدا دبن.
وهكو ههستكرن ب بهرپرساتیێ ل جڤاتا پارێزگهها دهۆكێ و ل سهر پێشنیازا من وهكو سكرتێرێ جڤاتا پارێزگهها دهۆكێ ل ههیڤا نیسانا ئهڤ ساله مه پرۆژهك دا سهرۆكێ جڤاتا پارێزگهها دهۆكێ ب مهرهما چارهكرنا ڤێ كێشێ و ب رهنگهكێ مهیدانی ژی مه سهرهدانا چهندین جهان كر و ژ نێزیك ئاگههداری جهێ ڤان موالیدان بووین و ل گهل لایهنێن شولهژێ و خودانێن موالیدان ژی ئاخفتین. د راستی ژی دا دیاربوو وان موالیدان كارتێكرنهكا گهلهك خراب یا ل دهوروبهرێن خوه كری چو ژ دهنگی یان ژی ژ دوكێل و بێهنێ. كارتێكرن ل كهسانێن دانعهمر د ناڤ مالان دا و ل قوتابخانان و هندهك ژی ئهڤێن ناڤ بازاری كارتێكرن ل دهوروبهرێن خوه كریه و دوكانێن دهوروبهران نهشێن ب دروستی كارێ خوه بكهن.
ئهڤرۆ: سهرۆكێ جڤاتا پارێزگهها دهۆكێ بابهت چاوان ههلسهنگاند؟
رزگار شوكری نێروهیی: پشتی بابهت گههشتیه بهر سینگێ سهرۆكێ جڤاتا پارێزگهها دهۆكێ، لژنا تایبهتمهند كو لژنا سۆتهمهنی و ژێدهرێن سرۆشتی یه ل جڤاتا پارێزگهها دهۆكێ هاته راسپاردن دا كو ب رهنگهكێ مهیدانێ چاڤدێریا كاری و پرۆسێ بكهن ب مهرهما وێ چهندێ كو ئێك ژ كێشێن موالیدان كو دهنگێ وانه چارهسهر بكهین. ئهم ل گهل پارێزگاری و لایهنێن دی یێن پهیوهندیدار ژی روونشتینه و گهنگهشهكرینه و ل گهل خودانێن موالیدان ب خوه ژی رووشنیتنه و پێشبینی دكهین كو بگههینه چارهسهریهكێ و وهلاتی ژ بێهن و دهنگێ وان رزگار ببن.
بڕیاره د قووناغێن گهلهك نێزیك دا یان بڕیارهكێ بدهین یان ژی بگههینه رێكهفتنهكێ ل گهل لایهنهكێ پهیوهندیدار كو گوزوز بهێنه بكارئینان ههر ژ بهر دهنكێ وان و ههر ژی ژ بهر دوكێلا وان و ئهڤ كهسێن زیانێ ژ ڤان موالیدان دبینن ژ وێ رهوشێ رزگار بن.
ئهڤرۆ: هندهك خودانێن موالیدان ل دهۆكێ سیستهمێ بێدهنگكرنا موالیدان دانایه، ههوه ئهو پێنگاڤ چاوان دیت؟
رزگار شوكری نێروهیی: مه سهرهدانا چهند موالیدان ژی كریه كو ل دهۆكێ موالیدێن خوه بێ دهنگ كرینه، كارهكێ گهلهك سهركهفتی یه، نه دهنگ ههیه و نهژی دوكێلێ دكهن و خهلكێ دهوروبهرێن وان ژی گهلهك یێ رازی یه. ئهڤ بابهته بۆ بهرژهوهندیا گشتی یه و ههموو لایهن ل گهل ڤی بابهتی نه.
ئهڤرۆ: كهنگی ئهڤ بڕیاره دێ كهڤیته كاری؟
رزگار شوكری نێروهیی: نها وهرزێ هاڤینێ یه و دهمژمێرێن كارهبا موالیدان گهلهكن، ژ بهر هندێ ژی مه ب پێدڤی زانی كو د وهرزێ هاڤینێ دا ئهڤ پرۆژه نهكهڤیته د وارێ بجهئینانێ دا، ل ههیڤا ئیلۆنێ مه ل بهر ڤی پرۆژهیی بێخینه وارێ بجهئینانێ وهكو ههولێر و سلێمانیێ، كو ب گۆرهیی پێزانینێن مه ئهڤه ماوهكه ل وان جهان ئهڤ كاره هاتیه كرن.
ئهڤرۆ: هندهك خودانێن موالیدان گازندا وێ چهندێ دكهن كو دانانا گۆزوزان بۆ سیستهمێ بێدهنگكرنا موالیدان دێ تێچوویهكێ مهزن لێ چیت، راستیهك بۆ ڤی بابهتی ههیه؟
رزگار شوكری نێروهیی: وهسان ژی نینه وهكو خهلك ژێ دبێژن كو دێ بارگرانیهكا مهزن ئێخیته سهر ملێن خودانێن موالیدان، ب بوودجهكا كێم ئهڤ كاره دێ هێته ئهنجام دان.
ئهڤرۆ: بۆچوونا خودانێن موالیدان د ڤێ دهربارێ دا چیه؟
رزگار شوكری نێروهیی: وهكو مه سهرهدانا خودانێن موالیدان كری د ڤهدیتنا خوه یا مهیدانی دا، ئهوان گۆت كو دێ ڤێ دهست پێشخهریێ كهین دا كو ئهڤ كێشا وهلاتیان چاره ببیت و ژ بهر كو بۆ بهرژهوهندیا گشتی یه.
ئهڤرۆ: چو لایهنێن دی هاتینه ئاگههداركرن كو ل گهل ههوه ههماههنگ بن یان ڤی كاری ئهنجام بدهن؟
رزگار شوكری نێروهیی: وهكو پێشنیاز یا جڤاتا پارێزگهها دهۆكێ یه، ئهز ب ڤی كاری رابوویمه و من پێشنیاز كریه و لژنا سۆتهمهنیێ كار ل سهر دكهت و هندهك ژ قایمقامان و لژنا موالیدان و خودانێن موالیدان ههموو پێكڤه د هاریكارن كو ئێك ژ وان كێشێن موالیدان یێن وهلاتیان گازنده ل سهر ههین چاره ببیت.
ئهڤرۆ: وهلاتیێن پارێزگهها دهۆكێ ب رهنگهكێ گشتی گهلهك گازندا نهبوونا ڤۆلتیێ ژ موالیدێن ئههلی دكهن، چو پێنگاڤ هاتینه هاڤێت كو ئهو ئاریشه ژی بهێته چارهكرن؟
رزگار شوكری نێروهیی: ب مخابنی ڤه ئهڤه چهندین ساله بهردهوام گازنده ژ خوادانێن موالیدان ههنه و ب تایبهت ژی ڤۆلتیێ كو ڤۆلتیهكا وهسان نادهنێ ئامیرێن وان یێن كارهبێ كار ناكهن. ههر ئێك ژ لایێ خوه ڤه، جڤاتا پارێزگهها دهۆكێ و پارێزگار و قایمقام و لژنا موالیدان و ههر ئێك ژ لایێ خوه ڤه خودانێن موالیدان ئاگههدار دكهن دا كو ڤێ كێشێ چاره بكهن و ئهڤ بزاڤه ژی راناوهستن ههتا كو بگههنه چارهكێ.
ئهڤرۆ: ل وهرزێ هاڤینێ پتر كارهبا موالیدان دهێته بهردان و ئهڤه دبیته ئهگهر پتر پارێ كارهبا موالیدان بهێت، كارهك هاتینه كرن كو هاریكاریا وهلاتیان بهێته كرن كو ڤی بهایێ مهزنێ پارهیی نهدهن؟
رزگار شوكری نێروهیی: لژنێن كار دكهن ئهڤێ تهخمینێ دكهن و چو پێ نهڤێت دزانن دهمێ دهمژمێرێن كارهبا نشتیمانی كێم دبن و یا موالیدهیی زێده دبیت، دێ بهایێ كارهبێ ژی زێده بیت. ب تایبهت ل وهرزێ هاڤینێ و ب تایبهت ڤێ گهرمێ. راسته خهلكی گازنده یێن ههین كو دێ بهایێ كارهبا موالیدێن ئههلی یێ زێده بیت پێكڤه ئهم و لایهنێن شولهژێ دێ كار كهین بۆ وێ چهندێ بشێین بهایهكێ گۆنجایی یێ پارهیی ژ وهلاتیان بهێته وهرگرت.