شكسپیر دبێژت:”بۆ سه‌لماندنا شارستانى و تێگه‌هشتنا هه‌ر ملله‌ته‌كێ ئاستێ تێگه‌هشتنا ئافره‌تا وان بهه‌لسه‌نگینه”. من دڤێت ئه‌وا ل سه‌ر وێنه‌گه‌هێ هه‌ڤبه‌ركرنا ئه‌خلاقێ ژنى هاتیه راسته رێكرن بده‌م زانین، ژن دكه‌ڤن دا وه‌سا هاتبوو پێناسه‌كرن كو ب تنێ ئه‌و دكاریت وارێ پێكئینانا خێزانێ، په‌یداكرنا زارۆیان، تێركرنا حه‌زان ب كه‌دا خوه‌ڤه بگریت. لێ دیاره ژن د جڤاكێن پێشكه‌فتى دا ل سه‌ر بیرۆكه‌كێ هاته ئاڤاكرن كو ئێدى ره‌وشتێ وێ دكارت خالێن ژیانێ به‌ر ب ره‌وشنگه‌ریێ ببت و بۆ ئێك ژ هێمایێن ئالته‌رناتیڤیا ته‌یوورێن هه‌بوونا ئازادیا خوه. گرنگیا ژنێ ل سه‌ر ئه‌ڤێ چه‌ندێ هاته په‌یره‌وكرن كو ئێدى دكارت پشكدارى هه‌ر پرۆسێسه‌ك و چالاكیه‌كێ ببت.
ئها ل ڤێره گه‌لۆ چ بوو ئه‌گه‌ر كو ژن به‌ر ب ڤى ئاستى ده‌ربچیت و هه‌ڤبه‌ركرنا مه‌عریفێ و ره‌وشنگه‌ریێ د فكرا خوه دا بده‌ته خواندن و ئه‌خلاقه‌كێ پێگه‌هشتى د ناڤا جڤاكێ خوه دا په‌یره‌و بكه‌ت؟ دیاره ئه‌وا ل سه‌ر ئه‌خلاقێ ژنێ هاتیه هه‌ڤبه‌ركرن، پێگریكرن بوو د ئاست و رۆلێ وێ دا، كو ژ بلى ره‌گه‌زبوونا خوه مرۆڤه و خوه‌دان بیرۆكه‌كا ب هێز و بریار و پره‌نسیپه و هه‌ر تشت ل سه‌ر زولم زۆردارى و توندوتیژیا خوه دا زانین كو ئێدى ئه‌و نه ب تنێ بۆنه‌وه‌رك خوه‌زایى/ مێ یه به‌لكو دا دیاره‌كرن كو ئێدى ئه‌و دكاریت ل دووڤ هه‌ر پێنگاڤه‌كێ رێكخراوه‌كێ درۆست بكه‌ت و ئه‌قلێ خوه بۆ كارێن “جڤاكى، سیاسى، كومه‌لایه‌تى، فكر و فه‌لسه‌فێ و… هتد”بده‌ته كاركرن. ڤێ یه‌كێ جهێ ژنێ د ناڤ جڤاكێن پێشكه‌ڤتى دا كره رۆناهیا هه‌رى مه‌زن و فكر و ئه‌خلاقێ وێ ل سه‌ر تیۆرێ زانستى دا ئاڤاكرن ئه‌ڤ ئێك ژى بوو رێیه‌ك هه‌رى ئاسان ژ بۆ ژنێ ل گۆر پێكۆل و بزاڤێن ئازادی و ئه‌خلاقى شیا سه‌ركردایه‌تیا خوه د جومكه‌یێن ده‌ستهه‌لاتێ دا بده ته ئاراسته‌كرن. له‌ورا ژى ئه‌ڤێ یه‌كێ ژن هلدا كو ئێدى ئه‌و ب كێرى جڤاكا خوه وه‌ره و گرنگیا په‌یوه‌ندیێن ئازادبوونا خوه ل قه‌له‌م بده‌ت و بۆ خه‌لكه‌كێ بسه‌لمینت كو ئه‌و ژى خوه‌دان هێز و هزرمه‌نده.
مخابن دیاره هه‌تا نها د ناڤا رۆژهه‌لاتا ناڤێن دا ژنێ رۆله‌كێ كێم جهێ خوه هه‌بوویه ئه‌ڤێ یه‌كێ ژى باندۆره‌كا نه‌رینى كره سه‌ر ئه‌خلاق و ره‌وشنگه‌ریا ئازادیا وێ ل ده‌ڤه‌رێ. چونكو ده‌ستپێكا هه‌بوونا ژنێ ل سه‌ر به‌گراوه‌ندێ بنه‌ره‌ت هاته پێناسه‌كرن و ژن ب وێ بێ هێزى لاوازبوونا خوه ڤه نه شیا ڤاڤارتنا ماف و ئازادیا خوه بكت. ڤێ چه‌ندێ ژى هێدى هێدى هه‌بوونا ژنێ دامراندن و هێزا وێ هاته ترساندن هه‌موو كه‌ڤته بن باندۆرا هێزا ره‌گه‌زێ نێر دا، له‌ورا ب تنێ وه‌ك ئالاڤ كه‌فت به‌رده‌ست و ل سه‌ر پاشخانێن دیرۆكا كه‌ڤنار وه‌ك ژنه‌ك ساده سه‌ره‌ده‌رى ل گه‌ل دهاته‌كرن هه‌تا هنده‌ك جاران سڤكایه‌تى ب ژن و ئه‌خلاقێ وێ دهێته‌كرن. ل ڤێره پرسه‌ك خوه نیشامه دده‌ت گه‌لۆ بۆچى هه‌تا نها ژنێ ئه‌و پرس ل خوه نه‌كریه كا وه‌ك بوونه‌وه‌ر وێ چ دڤێت؟ دیاره بنده‌ستیا وێ رهێن خوه یێن به‌رداینه د ناڤا فكر و خوه نه ناسكرنا وێ دا و خاله‌كا دیتر ب هزرا من گرنكترین پێڤه‌رێ گاریگه‌رى كریه سه‌ر نه‌رین و بیروبۆچوونێن ژنێ پرانیا ژێده‌رێ فكرا وێ ژ په‌یره‌وێ “جڤاكى، ئۆلى، كلتوورى و… هتد”. ئاڤا بوویه كو دو رێك ل به‌ر ژنێ ته‌سكتربووینه نه‌مازه ژن د كاودانه‌ك هۆسا دا پێدڤى ب قووناغێن لێگه‌ریانا گونجاندن و دابرنا ژیانا ئازادا نه‌یه. وه‌كى دكتۆر عه‌لى ئه‌لوه‌ردى دبێژت: “ب شێوه‌كێ گشتى نه‌یا هێسانه پره‌سیپێن جڤاكى ب شێوه‌كێ ئیسكه‌ر ژ ناڤ دلێن خه‌لكى بچن. ڤان پره‌نسیپان ره‌هێن خوه كوور یێن برینه دنه‌ستى دا و ركێ دگرن دا كو خوه راگرین بۆ ده‌مه‌كێ درێژ تاكو دگه‌هیته وێ راده‌ى ره‌فتاران بكه‌ته دبن كۆنترۆلا خوه دا سه‌ره‌راى وێ یه‌كێ كو نها بارودۆخ یێ گونجاى نینه بۆ وان ره‌فتاران”, دیاره ئه‌ڤ پره‌نسیپه بوونه ئه‌گه‌رێن سه‌ره‌كى ژ بۆ پاشكه‌ڤتنا ژنێ، ل سه‌ردا پوشینا ئه‌ڤى په‌رده‌ى ژنێ خوه دا نخافتن و نه هێلا ئازادى یه‌كسانیا وێ بهێته به‌ر پاكرن. لێ ئه‌ڤ تێگه‌هشته بوو بنگه‌هێ ئه‌خلاقى ل جه‌م ژنێ و د ئاله‌كێ دى دا ژنێ نه‌خواست ئه‌و په‌روه‌ردا دبیته بنگه‌هێ چاكسازیی دیمۆكراسیه‌تا وێ ل سه‌ر ئازادیا وێ بهێته سه‌پاندن. لێ تشتێ كو ژن ب گرنگیا خوه د زانت پێویسته د دره‌نگمانا خوه دا نه دت كاركرن، چونكو بنگه‌هێ ئازادیا ژنێ ژ ده‌ستپێكرنا سیسته‌مێ شارستانیا داهاتیێ ئه‌ده‌ب و خوه ناسكرن و هێزا وێ دهێته به‌ر ره‌هێن چه‌سپاندنێ. له‌ورا گرنگه ژن د ماوێ مایى دا پتر ل سه‌ر بیروكه و راستیا پره‌سیپێن ئه‌خلاقى ناسكرنا خوه بسه‌كنیت و ئه‌خلاقێ خوه ل سه‌ر مانته‌لیته‌یا سۆسیۆلوگى ئاڤا بكت.
نووترين نووچه
- سەرۆك بارزانی و ئەردۆغانی دوپاتی ل پێشڤەبرنا پەیوەندیێن ئیراقێ و هەرێمێ ل گەل توركیا كر
- سەرۆك كۆمارێ توركیا بەردەوامییا پشتەڤانییا وەلاتێ خوە بۆ ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ دوپاتكر
- هەرێم و سەرۆك كۆمارێ توركیا د هەڤڕابوون كو دڤێت كێشەیێن بەغدا و هەولێرێ ل سەر بنەمایێ دستووری بهێنە چارەسەركرن
- پەرلەمانتارەكا پارتی: هەلوەستێ پارتی دێ ئیراقێ بەر ب قۆناغەكا نوو بەت
- سەرۆككۆمارێ توركیا ل هەولێرێ ل گەل سەرۆك بارزانی و نێچیرڤان بارزانی و مەسرور بارزانی كۆمبوو
- سەرۆك بارزانی: داخوازێ ژ رۆژنامەڤانان دكەم ب شێوەیەكێ پیشەییانە راستییان بگەهینن
- داخوازێ ژ رۆژنامەڤانان دكەم پێگیری قانوونا كارێ رۆژنامەڤانیێ بن
- پشتەڤانییا خوە و حوكمەتێ بۆ كارێ راستەقینەیێ رۆژنامەڤانیێ و ئازادییا رادەربڕینێ ل هەرێمێ دوپات دكەم
- نێچیرڤان بارزانی: سەرەدانا سەرۆكێ توركیا ئاماژەیە بۆ پەیوەندیێن ب هێز
- كارێ رۆژنامەڤانی و ئازادییا رادەربڕینێ ل هەرێما كوردستانێ گەشەیەكا گەلەك باش كریە
جوان عزه‌ت
باندۆرا سیاسه‌تێ ل سه‌ر كه‌سی
هه‌ر تشت ل گۆر پیێكهاتا جڤاك، ئۆل، نه‌ته‌وه، چاند و هونه‌ر دهێته ژیانكرن و تێكستكرن، بێگومان قه‌یرانێن جودا جودا ل هه‌ر وه‌لاته‌كێ روو دد‌ن، لێ ب ئاستێن جودا، ل وه‌لاتێن كو قانوون تێدا سه‌روه‌ر، هه‌ر قه‌یرانه‌كا په‌یدا دبت نێزیك یا دی یه و جۆره‌كێ په‌یوه‌ندیێ ل گه‌ل هه‌یه، ژ به‌ر كو جڤاك ل سه‌ر بنگه‌هه‌كێ قانوونی و بوها و پره‌نسیپێن ته‌ڤاهی هاتیه دامه‌زراندن، له‌ورا ژی گاڤا كو چاره‌سه‌رییان دبینن، قه‌یران ل سه‌ر هه‌موو ئاستان سڤك دبن. دیاره هه‌ر وه‌لاته‌كێ مێتۆده‌كا پێشكه‌ڤتنێ بۆ خوه هلبژارتیه ئه‌و ژی ل سه‌ر ماهیه‌تا جڤاكێ وه‌لاتی دمینت، بنێره حوكمه‌تا وه‌لاتیێن رۆژهه‌لاتا ئاسیا و ئه‌مریكا لاتینى شێوازه‌كێ جودا بخوه هه‌لبژارتیه، ل وه‌لاتێن رۆژهه‌لاتا ئاسیا، گرنگى دانه كه‌رتێ په‌روه‌ردێ دا كو تاكه‌ك هشیار و ره‌وشه‌نبیر ئاڤا ببت، به‌لێ ل ئه‌مه‌ریكایا لاتینى ده‌ستهه‌لات گرنگیێ ب هه‌ست و هزرا نه‌ته‌وه‌یی دده‌ت و وه‌سا هه‌ڤوه‌لاتیه‌كێ ئازا و به‌رهه‌مهێنه‌ر ئاڤا دكت، كو خزمه‌تا وه‌لاتێ خوه بكت، به‌رژوه‌ندیا گشتى بپارێزت، زێده‌باری پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیا تاكه‌كه‌سی و گه‌شه‌كر‌نا ئاستێ ژین و ژیارا خێزانێ هه‌تا كو ل دووماهیێ جڤاكه‌كێ خوه‌دان هیمه‌ت ئاڤا دبت و ل سه‌ر سیسته‌مه‌كێ ساز و دورست به‌رده‌وام ببت. لێ سه‌ره‌راى ڤان هه‌موو پێشهات و نموونه‌یان: تا نها رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ئه‌ڤ ئیك نه‌دایه فامكرن، چو مێتۆدێن ئاشكه‌را بۆ پێشكه‌ڤتنا تاك و جڤاكی نه‌بوونه، له‌ورا ژی قه‌یرانان سه‌رهلدانه و ل جهێ دیتنا هنده‌ك چاره‌سه‌ری و ئالته‌رناتیڤان و پێشبینییان بۆ داهاتوویی ده‌ستودار ئالووز بوویه، وه‌ك كو كورد دبێژن د ده‌ست هه‌موویان ده رۆهن بوویه! ئێك ژ سه‌ده‌مێن سه‌ره‌كی بۆ ڤێ ره‌وشێ، نه‌بوونا گرنگی و پویته‌دانێ ب زانست و مه‌عریفێ یه. جڤاكێ كوردی هه‌رده‌م قوربانی پێخه‌مه‌ت ماف و دۆزا خوه یا ره‌وا دانه، به‌لێ مخابن هه‌تا نها نه‌شیایه وه‌ك پیدڤی خزمه‌تا وێ دۆزێ بكت یان مافێن خوه یێن ره‌وا ته‌كه‌ز بكت و سه‌ده‌م ژی نه‌بوونا هزر و ئه‌قله‌كێ ره‌وشه‌نه، كو نه‌شیایه قوربانیێن خوه ب ئاوایه‌كێ دورست ته‌وزیف بكت. دیاره جڤاك هینگێ ب هێز دبت ده‌مێ كو تاكه‌ك ئازاد و به‌رهه‌مدار ئاڤا دبت، به‌لێ به‌ری هینگێ گه‌ره‌كه زه‌مینه و حازینه بۆ تاكی هه‌بت، ئه‌و ژ ئالێ مانه‌وی ڤه و ژ ئالێ ماددی ڤه ژی، چو گرینگی ب ئالاڤ و ئه‌له‌مه‌نتێن ژیانا سه‌رده‌م نه‌هاته دان، داهات و سه‌روه‌ت و سامان ب جاره‌كێ ب هه‌ده‌ر دچن، له‌ورا ژی تاك ژ هه‌ردو ئالان ڤه هه‌ژاره، هه‌م ژ ئالێ مانه‌وی هه‌م ژی ژ ئالێ ماددی ڤه. زێده‌باری وێ باندۆرا خراب ل سه‌ر كارێكته‌را تاكی، هه‌بوونا هنده‌ك پرسگرێكێن هه‌لاویستی و قه‌یرانێن جودا د وارێ سیاسی، قانوونی، ئابووری و دارایی دا، ئالیسه‌نگی د پسیكۆلۆژییا تاكه‌كه‌سی دا كریه، ئێدی هه‌ست ب ئه‌مان و ئاشتیێ ناكت، هه‌تا وێ رادێ جوداهیێ د ناڤبه‌را خه‌ون و مافێن خوه دا نزانت. د غیابا تاكه‌كه‌سه‌ك نه‌هشیار، هه‌ژار و نه دورست ده، نه‌كاره ئه‌م وه‌كو هه‌رێمێ ببن هێزه‌ك كو سه‌رده‌ست هزره‌كێ بۆ بكن، ل ده‌مه‌كێ كو ئه‌وان كارێن مه‌زن ل سه‌ر ژێرخانه و سه‌رخانێن خوه كرینه و تاكه‌كێ ئاماده ئاڤاكرینه. مرۆڤێن كو نه‌خوازن كار بكن، ده‌می دكن به‌هانه و دبێژن دره‌نگه، به‌لێ ئه‌ز دبێژم دره‌نگ نینه ب تایبه‌ت بۆ كارێن باش، له‌ورا گه‌ره‌كه سیاسه‌ته‌كا نوو بهێته دارژتن كو زه‌مینه و حازینه‌ك خوه‌ش و ساز ئاماده بكت، ئه‌ڤجا كار ل سه‌ر هه‌موو ئاستان بهێته كرن سه‌خمه‌راتی ئاڤاكرنا تاكه‌كێ هشیار، زانا و ده‌وله‌مه‌ند ژ هه‌ر ئالی ڤه و هینگێ ئه‌م دكارن بێژن كو جڤاكه‌كێ ساخله‌م دێ په‌یدا بت، چونكو تاك بنسترا جڤاكی یه و جڤاك بنسترا ده‌وله‌تێ یه.
گه‌لێ كورد ل هه‌مبه‌رده‌رازینكا گرفتان!
كورد ب هه‌بوون ناسكرنا خوه یا ده‌سپێكى په‌یدابوونا شۆره‌شێن ئالۆز و بنده‌ستى و ته‌ڤایه‌تیا پێكڤه‌ژیانێ به‌رده‌وامى دا رێیا خۆناساندنێ ب هه‌ر شێوه‌كى ل سه‌رده‌مێ ئه‌فسانه‌یێن كه‌ڤنار هزر دكر كو گوهۆرین بێ توندو تێژى ناهێته كرن، د دیرۆكا هه‌ر گه‌له‌كێ دا چه‌ندین تراژیدى هه‌نه و هه‌ر تراژیدیه‌ك ژى ب شێوه‌كێ دهێته پێش لێ گرنگیا ڤان تراژیدیان هه‌تا نها گه‌لێ كورد چه‌ند شیایه وه‌ك په‌ند وه‌ربگریت، گه‌لێ كورد د ڤان بۆیه‌رێن ب ئێش دا خوه هه‌ژمارتیه كو گه‌لێ مرۆڤاتیێ، ئولى، نه‌ته‌وه‌ى، كو ئه‌گه‌ر ئه‌م ملله‌ته‌كین ل سه‌ر ڤان هه‌ر سێ په‌ندان، چبین ئه‌م هه‌تا نها د ڤێ قووناغێ دا د بن هێلێن سۆر دا بووین، ژ به‌ر كو ئه‌م د چه‌ند گرێیه‌كاندا ماینه بێ ڤاڤارتن، هه‌ر دیرۆكه‌كا توندوتیژى ل سه‌ر هاتبیته سه‌پاندن ل به‌ر ده‌رزاینگا كرفتان دا ده‌ربازنه‌بوویه ئه‌گه‌ر ئه‌م به‌رێ خوه‌بده‌ینه وه‌لاتێ تونس گوهۆرینا ده‌ستهه‌لاتێ بێ توندوتێژى هاته‌كرن، ل ڤێره مه‌رج نینه كو شۆره‌ش بهێنه گوهۆرین له‌ورا هه‌كه بنێرین ب درێژهیا دیرۆكا كوردانه كو جه‌نكێن دژوار ل گه‌ل دوژمنان كرین، لێ بۆ شۆره‌شێ نه‌هاتینه گوهۆرین! چونكو ته‌ڤگه‌رێن كورد و بهارا عه‌ره‌بى هند گرنگى نه دایه پاشخانێن هزرى و فه‌لسه‌فێن شۆره‌ش و گوهۆرینێ، به‌لكو پتر وه‌ك مافێن نه‌ته‌وه‌ى سیاسى كار بۆ ته‌ڤگه‌را هاته كرن ژ به‌ر كو پشتى ڤان هه‌ردو نموونان مه نه‌شیا كار بۆ ته‌ڤگه‌را شۆره‌شێ و جڤاكان پشتى گوهۆرینێ بكه‌ین و ئه‌ڤه ژى بوو ئه‌گه‌رێ ئالۆده‌بوونا دیرۆكه‌كا نژیارگه‌رى، جڤاكێ پشتى كوهۆرینا شۆره‌شێ په‌یدابوو بێ كو هزرگه‌رى دیمۆگرافى په‌یدابیت و گه‌ل ها تنا بایێ عه‌وله مه‌كا بێ میكانزمى سه‌رهلدا و د ڤێ وه‌چه‌رخانێ دا گه‌لێ گورد كه‌ڤته د بن سێ هوشمه‌ندیان دا ئه‌و ژى، دیرۆكى و تیرۆرى و پراكتیكى، ل ڤیرَه هوشمه‌ندیا دیرۆكى ده‌ربرینێ ژ دوهى دكه‌ت و هوشمه‌ندیا تیرۆرى ده‌ربرینێ ژ ئه‌ڤرۆ دكه‌ت و هوشمه‌ندیا پراكتیكى ده‌ربرینێ ژ سوبه‌هى دكه‌ت “ئه‌ڤجا ب ڤێ تێگه‌هشتنێ شۆره‌شا خۆگوهۆرینێ نه گریداى هه‌ژارى، گه‌نده‌لى هه‌تا دووماهیێ یه…به‌لكو گرێداى وێ چه‌ندێ یه ئه‌رێ؟ ئه‌م ئه‌ڤرۆ چه‌ند پێدڤى ب خۆره‌وشنبیركرنێ و خۆچێكرنێ یه د ئاڤا هیێ خوه دا، ئه‌رێ؟ ئه‌م چه‌ند خو بینن كه‌سێن خودان ماف ئه‌رك د سه‌متا هوشمه‌ندیێ دا دكو بكارێن بزاڤا ده‌ستڤه‌ئینانێ بكه‌ین، دیاره وه‌ك سه‌ر پێهاتێن شۆره‌شان به‌رچاڤ دكه‌ن، له‌ورا ئه‌ڤرۆ ئه‌م پێدڤى چه‌ندین رێك و ریشالیا ره‌وشتى و ژینگه‌ها هزرینه ل هه‌مبه‌ر شۆره‌ش و دیرۆكا گه‌لێ خوه چونكى ئه‌ڤ پاشخانه‌یا نها ئه‌م تێدا ده‌ربرینێ ژ وێ ئێكێ ناكه‌ت كو ئه‌م یێ د بێ شۆره‌شه‌ك نه هزرگه‌رى نه‌خزمه‌تى دا ده‌ربارزبووین، لێ ئه‌ڤ وه‌رچه‌رخانا نها ئه‌م تێدا ده‌ربازبیت پێدڤى ب هه‌ستێن دیرۆكى هزرى هه‌ڤقه‌بوولكرن پێكڤه ژیان و دیالۆگى ینه داكو به‌ر ب پتر ره‌وشه‌نبیرى عه‌قلانى و ئازادیێ ڤه بچین، چنكى دیرۆك وێ ژمه ناخوزایت ئه‌م د پاشدا چووی بین، به‌لكو پتر ل سه‌ر سه‌وه‌ریا هه‌ڤخوازى نووبوونێ پێشكه‌ڤتنێ ڤه بچین.
پڕانیا جاران خه‌مۆكی ژ ئه‌گه‌رێ ژده‌ستدانا تشته‌كێ گرنگ په‌یدا دبیت
خه‌مۆكى ئێك ژ وان فاكته‌رانه كو پڕانیا جاران ژ نیشكه‌كێ ڤه په‌یدا دبیت و دبیته ئه‌گه‌رێ ب هێزێ لاوازیا مرۆڤى دچه‌ندین كاروكریاران دا، لێ خالێن هه‌ره گرنگ كو په‌یدابوونا خه‌مۆوكیێ ئه‌وه ده‌مێ میشكێ مرۆڤى به‌ر ب خاله‌كا نه‌رێنى دچیت وى ده‌مى خه‌مۆكى ده‌ست پێ كه‌ت ل ڤێره گه‌له‌ك جۆرێن خه‌مۆكیێ هه‌نه ئه‌و ژى ئه‌گه‌رێ (بایۆلۆجى، ده‌روونى، نه‌خۆشى) زۆر جاران ئه‌ڤ جۆرێن خه‌مۆكیێ د زكماكى دا رۆلێ خوه هه‌یه هنده‌ك جاران ژى بێ زكماكى په‌یدا دبن، لێ ئه‌ڤ كه‌سێ ئه‌ڤ پێكهاته بێ زكماكى هه‌بیت ئه‌و یێ به‌رهه‌ڤه تووشى نه‌خۆشیێ بیت هه‌ر دیسان هنده‌ك فاكته‌رێن دى یێن هه‌ین كو هاریكارن بۆ په‌یدابوونا خه‌مۆكیێ ژ وان ژى به‌رئاتاڤبوون و كاودانێن ده‌روونی یێن دژوار، دیسان كێمیا ڤه‌گوهێزنه‌رێ ده‌ماران هورمونان (سیروتونین) د مێشكى دا دبیته ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا ئالۆزى تێكچوونا هنده‌ك ده‌مارێن دى د كارڤه‌دانا مێشكى دا ل ڤێره عاجزى و تۆره‌بوون په‌یدا دبیت، لێ خالا من دڤێت ئاماژێ پێ بكه‌م ئه‌وه كو زۆربه‌یا جاران خه‌مۆكی ژ ئه‌گه‌رێ ژ ده‌ستدانا تشته‌كێ زۆرێ گرنگ د ژیانا مرۆڤان دا په‌یدا دبیت یان ژى تێكچووونا په‌یوه‌ندیێن ئه‌ندامێن خێزانى هه‌روه‌سا ژێك جودابوونا دایك و بابان گهۆرینه‌كا ئیكجار زۆر دكه‌ته سه‌ر فشارا مێشكێ مرۆڤى د ژیانا رۆژانه دا و پڕانیا وان كه‌سێن هه‌ست ب هه‌بوونا خه‌مۆكیێ دكه‌ن ئه‌ڤ نیشانه ل نك په‌یدا دبن ئه‌و ژى گێولێ وى یان وێ تێك دچیت پۆسیده دبیت، به‌رده‌وام هزرێن ره‌شبین خوه ل مێشكێ وان دده‌ن هه‌روه‌سا هزر دكه‌ن كو شانسێ وان د ژیانێ دا نینه پاشه‌رۆژا وان یا گه‌شبین نینه هیڤى و ئومێد نامینن هه‌ست دكه‌ن كو تشت ژ بیرێ دچن، دیسان تێكچوونا خه‌وێ ل نك په‌یدا دبیت به‌هرا پتر خه‌وا وان كێم دبیت ره‌نگه ئێڤارى بنڤیت به‌لێ ب شه‌ڤ ده‌مژمێر دوى شه‌ڤێ دێ هشیار بیت و خه‌وا وى یان وێ ناهێت دیسان تێكچوونا خارنێ ژى ل ده‌ڤ په‌یدا دبیت یان زێده دبیت و ته هند دیت سه‌نگێ وان به‌ره‌ڤ بلندبوونێ یان نزمبوونێ چوو و به‌رده‌وام حه‌ز كه‌ن ل جهه‌كى ب تنێ بن ڤه‌ده‌ر بن ده‌نگ نه‌چیتێ له‌شێ وان گران دبیت و نه‌شێت یێ چالاك بیت و پرانیا جاران هزرێن وان به‌ره‌ڤ نێگه‌تڤیێ ڤه دچن و هه‌ست ب گونه‌هباریێ دكه‌ن تا بگه‌هنه حاله‌تێ بێزاربوونێ و خوه‌كوشتنێ، لێ ئه‌ڤه ژى دێ گه‌هیته ئاستێ چاره‌سه‌كرنا ده‌روونى ژلایێ نۆشداران ڤه ده‌رمانان دێ بكارئینن تاكو ژ ژیوارێ خه‌مۆكیێ ده‌رباز دین وه‌كى گه‌له‌ك جاران خودانێن ڤان جۆره نه‌خۆشیان ئاماژه دایه وێ چه‌ندێ كو بكارئینانا وان هنده‌ك جاران یا باشه هنده‌ك جاران به‌ره‌ڤ خرابیێ دچن ل ڤێره باشترین رێك و چاره‌سه‌رى ئه‌وه دێ چاوا ئه‌ڤ كه‌سێن خودان نه‌خۆشیێن ده‌روونى خوه ژ وێ خه‌مۆكیێ رزگار دكه‌ن بێ كو سه‌ره‌دانا نۆشداران بكه‌ن یان ژى هزرێن وان بزڤرن بۆ كارڤه‌دانێن ئه‌رێنى ڤه؟ جاره‌كا دى ئه‌و ژى ئێكه‌م پێنگاڤ ئه‌وه كو رێكێ نه‌ده‌ته مێشكێ خوه هزرێ بكه‌ت و به‌رده‌وام خوه بكاران ڤه موژیل بكه‌ت و رۆژانه رابیت ب كرنا وه‌رزشه‌كا چالاك داكو هه‌مى ئه‌ندامێن له‌شێ وى ئه‌كتیڤ بن و هه‌ر دیسان به‌رده‌وام پێكولێ بكه‌ت ژ وى جهێ ب تنێ بوونێ خوه دوور بكه‌ت قه‌ستا ناڤا مرۆڤان بكه‌ت و بكه‌ڤیته دانوستاندنێ و رۆژانه لاپه‌رێن نوویاتیان د مێشكێ خوه دا ئاڤا بكه‌ت و پرۆڤان ل سه‌ر وان نوویاتیان بكه‌ت و هزرێن نه‌رێنى د مێشكێ خوه دا ئیهمال بكه‌ت و بگهۆریت بۆ هزرێن ئاڤاكه‌ر و ئه‌رینى، دا كو ژ ژیوارێ خه‌مۆكیێ رزگار بیت و تووشى حاله‌تێ خوه‌كوشتنێ نه‌بیت.
ریفراندۆم نه‌گرێدایى ئیرادا گه‌لێ كورده به‌لكو گرێداى بیردۆزێن سیاسیه
كوردستان ژئالیێ ناڤخۆیى و جوگرافى جیبوپولوتیكى ڤه د ناڤبه‌را چار ده‌وله‌تان دا دابه‌ش بوویه، ئه‌و ژى ل ژێر درووشمێن ئۆتۆنۆمى، فیدرالى، سه‌ربخۆبوونێ پێنگاڤا دهاڤێژیت، ئانكو دكارین ب گۆره‌یى زمانێ سیاسى بێژین دو گرۆپێن كوردى ب ناسنامێ ڤه گرێدایه و باشترین رێیا چاره‌سه‌ریێ و ده‌لیڤێن باش و رێكێن هزرێن درێژخایه‌نن د وێ باوه‌ریێ دایه كو چاره‌سه‌ریا ئۆتۆنۆمى و فیدرالیێ و پرۆژێن ده‌مكورت ده‌مكینه، دیسان ڤى گرۆپى ره‌وشته‌كێ سیاسى هه‌یه پتر رژدیێ ل سه‌ر رێزگرتنا جڤاكێ كوردى مافێ تاكه‌كه‌سى و ئێكرێزیا ناڤمالا كوردى دكه‌ت. لێ ئه‌گه‌ر ئه‌م ته‌ماشه بكه‌ین كو سه‌رخوه‌بوون كاره‌كێ نه‌مومكینه و دبێژن چ پارته‌ك نكاریت ڤێ بكه‌ته راستى و د وێ باوه‌رێ دانه كو ریفراندۆم نه‌بتنێ گرێدای ئیرادا گه‌لێ كورده، به‌لكو پتر یاگریدای بیردۆزێن سیاسی یه ل ده‌ڤه‌رێ و به‌رژه‌وه‌ندێن ده‌وله‌تان، له‌ورا خالا هه‌ره گرنگ ئه‌و بوویه كو كارتێكرنێن نێگه‌تیڤ د چاره‌نفیسێ كوردان داكریه، ده‌لیڤێن مفا وه‌رگرتنێ ژ ده‌مێ سیاسى و كاودانێن سیاسى نه‌ئێگرێزیا ناڤمالا كوردى نه‌بوونا په‌یڤه‌كا هه‌ڤپشكا سیاسى بوویه، وه‌كى نها ئه‌م دبینین كو رۆژ بۆ رۆژێ كوردستان یا به‌ره‌ڤ پێشكه‌فتنێ دچیت و پێنگاڤێن باش ژلایێ سه‌ركردێن مه‌ڤه دهێنه هاڤێنن، لێ مخابن هنده‌ك ژ مه كوردان بزاڤێن تێكدانا بارودوخێ كوردستانێ و ژ ده‌ستدانا ده‌ستكه‌فتان دكه‌ن سه‌ره‌راى وێ چه‌ندێ ژى كو ملله‌تێ كورد ژى مه‌زنترین نه‌ته‌وه‌یه ل جیهانێ بێ ده‌وله‌ت دژیت و مینا وه‌رچه‌رخانه‌كا دوور و درێژ و خه‌باته‌كا بێ راوه‌ستیان به‌رده‌وامى د ناڤبه‌را چار ده‌وله‌تێن هه‌ڤسوز دا كریه، تا نها ژى كورد د ناڤا ڤان مه‌رجان دا ل عیراقێ ب سه‌ده‌ما ته‌په‌سه‌رى و زۆرداریێ ژ ئالیێ درووشمێ عیراقێ بووینه مانشێنین چه‌ندین رۆژنامه و میدیایێن جیهانى و ل سالا 1991 كوردێن عیراقێ رێڤه‌برنا ده‌ڤه‌رێن كوردى ب ده‌ستخوه‌ڤه گرت و ژچه‌ندین ساله هه‌تا ئه‌ڤرۆ مینا ده‌وله‌تا هه‌رێما كوردستانێ تا نها شیایه رێڤه‌برنا خوه بكه‌ت، هێزا گه‌لێ كورد پشتى رووخانا رژێمێ زێده‌تر بوو، سه‌رۆك بارزانى د په‌یڤ و گوتارێن خوه دا هه‌رده‌م رژدی ل سه‌ر پشته‌ڤانیكرنێ بۆ سه‌رخوه‌بوونێ كریه، نها ژى گه‌له‌گ جاران ئه‌ڤ بابه‌ته ب گه‌رم و گۆرى ل رۆژنامه و ده‌زگه‌هێن مێدیایى ب بیروبۆچوونێن جودا دهێنه ئازراندن و ئاراسته‌كرن، لێ ل ڤێره پرسیاره‌ك دهێنه پێش كو ئه‌رێ مه‌رجێن و بزاڤێن كوردان ژ فیدرالیێ به‌ر ب سه‌ربخۆبوونێ دبه‌رهه‌ڤن؟ ژبۆ ده‌ستڤه‌ئینانا به‌رسڤێ سه‌ربخۆیی مافه‌كێ ره‌وا و سروشتیه، كورد ئه‌ڤرۆ یێ هه‌مى بزاڤێن خوه دكه‌نه د چارچوڤێ ده‌ستكه‌فتێن نه‌ته‌وه‌ى دا، له‌ورا دبێژم ئه‌رێ كارێ ره‌وشنبیران د ناڤ هه‌ر ملله‌ته‌كى دا چى یه؟ به‌رسڤ، چینا ره‌وشنبیر و ئه‌ندازیار و زانا مامۆستایان هه‌ر چینه‌كا دى ئه‌وه بلا د ناڤ جڤاكێ خوه دا ژبۆ به‌رژه‌وه‌ندیا ملله‌تێ خوه كاركه‌ن و دگه‌ل وێ چه‌ندێ ژى هه‌مى تێگه‌هێن سیاسى ببنه ئێك ده‌ست و ئێك بریار و ئێكرێزیا ناڤمالا كوردى بپارێزن و ئه‌م هه‌مى پێكڤه بێژین به‌لێ بۆ ریفراندۆمێ داكو دوژمنێن مه ئه‌ڤ جاره ژى وان ده‌ستكه‌فتنا ژ مه نه‌وه‌رگرن و مه بنبر نه‌كه‌ن، بلا ئه‌م ب هزره‌كا زانستى نه‌ته‌وه‌ى ته‌ماشه‌ى وه‌لاتێ خوه بكه‌ین و ببینه خودان وه‌لاته‌كێ سه‌ربخۆ و ل بن سیبه‌را ئالایێ خوه سرودا خوه پێشكشى جیهانێ بكه‌ین و خوینا شه‌هیدێن خوه بلند بكه‌ین داكو ئه‌م ژى وه‌كو هه‌ر وه‌لاته‌كى ببینه خودان ده‌وله‌ت.
په‌رده‌پوشیا قه‌یره‌بوونێ پتر كچێ ژ كورى ڤه‌دگریت
هه‌موو ملله‌تان كه‌لتور، گۆتن دابونه‌ریتێن خوه هه‌نه و د ڤى ژیوارى دا هه‌ر جڤاكه‌ك ل سه‌ر وى كه‌لتورى ب رێڤه دچیت وه‌كى ده‌ستووره‌كێ دهێته دانان كو هه‌ر كه‌سه‌كێ پێدڤی ب وى ده‌ستوورى هه‌یه و بوویه پشكه‌ك ژ ژیانا مه یا رۆژانه و هه‌تا نها ژى گه‌له‌ك پێگریێ پێ ده‌كه‌ن، لێ ل ڤێره تشێ هه‌ره گرنگ كو پتر مه د ناڤا ڤێ شێل و بلێ دا دبه‌ت ئه‌وه كو هه‌تا نها ئه‌ڤرۆیا مه‌یه، هێشتا ئه‌م نه‌شیاینه ڤاڤارتنه‌كێ بێخینه وان گۆتنان ئه‌وێن كو ئه‌م بزانێن دێ ب كێر مه هێن، لێ تشتێ سه‌یر و گرنگ د ڤێ مژارێ دا كو من دڤێت ئاماژێ پێ بده‌م! ئه‌وه كو ئه‌گه‌ر ئه‌م به‌حسێ ناڤه‌رۆكا كچێ بكه‌ین كو هه‌بوونا كچێ د ناڤا جڤاكى دا دبیته فاكته‌ره‌كێ هه‌رى گرنگ د مژار و پێگه‌هان دا چ جوداهى د ناڤبه‌را كچ و كۆڕى دا نینه كچ ژى ئێك ژ وان كه‌سایه كو ده‌ستپێكێ ل سه‌ر پێگه‌هه‌كێ ره‌وشت به‌رزیێ هاتیه په‌روه‌ده‌كرن و مه‌زنكرن و رۆژ بۆ رۆژێ ژ ژیوارێ نه‌زانینێ ده‌ركه‌ڤتیه تاكو گه‌هشتیه قووناغا تێگه‌هشتنێ و هه‌بوونا وێ د ناڤا جڤاكى دا ده‌نگ ڤه‌دایه و بوویه پالده‌ره‌ك و مل ب ملێ كورى كار كریه تاكو شیایه به‌رێخودانا خوه د ڤى ورى دا بكه‌ته ره‌نگڤه‌دانه‌ك بۆ ئاڤاكرنا جڤاكى خوه، لێ ئه‌و شێل و بێلا ئه‌م نها تێدا دژین، ئه‌و بوویه كو مه خه‌لكه‌ك هه‌یه كچێ د ژییه‌كێ كێم دا دهژمێریت قه‌یره كچ!، لێ ئه‌گه‌ر ئه‌م ته‌ماشه بكه‌ین كو د ڤى سه‌رده‌مى دا پێشكه‌فتن رۆژ بۆ رۆژێ یا به‌ر ب ئاستێن بلند دچیت و د ڤى ژیوارى دا نه‌بتنێ كچ دبیته قوربانى ڤان دابونه‌ریتان، به‌لكو كۆڕ ژى د ڤى ئیتارى دا دبیته قوربان، به‌س ئه‌ڤ په‌رده‌پوشیا قه‌یره‌بوونێ پتر كچێ ڤه‌دگریت ژ كۆڕى! چونكى كچ مالێ خه‌لكى یه و دێ چیته د ماله‌كا دى دا.
ل ڤێرێ دیسان هه‌ر كچن خوه دبینن ره‌وشنبیریا گوندان و ژیار و ده‌ستوورێن عشیره‌تیێ! ب راستى ئه‌م ژبیر دكه‌ین كو ئه‌ڤرۆ مه حكوومه‌ته‌ك و چه‌ندین رێكخروێن گرێداى مافێن ئافره‌تان هه‌نه و مه پلان و ستراتیجیێن خوه هه‌نه ژبۆ هه‌ر پرسه‌كێ گه‌شه‌پێدانه‌كێ، یان گهۆرینێن پێشداچوونێ، هه‌روه‌سا دگه‌ل ڤێ چه‌ندێ كو مه په‌رله‌مانتارێن ئافره‌ت و كه‌سێن خودان شیان و شاره‌زا خوه‌دى سه‌بۆر هه‌نه كو بشێن پشكداریێ د دانا بریاران و پلان و وه‌را پێشداچوونێن جڤاكی دا و سه‌ركێشیا گهۆرینان بكه‌ن، لێ ب مخابنى ڤه كو ئه‌ڤرۆ چه‌ندین چیرۆك سه‌رهاتیێن كچێن قه‌یره د ناڤا جڤاكێ مه دا ده‌نگڤه‌دانه‌ك هه‌یه كو رۆژ بۆ رۆژێ یێ به‌ر ب رێژه‌كا زۆر دچن و تانوكه ژى وه‌كو ئالیێن په‌یوه‌ندیدار ژلایێ حكوومه‌تێ ڤه چ بۆ نه‌هاتیه كرن وه‌كو دابینكرنا مووچه‌یه‌كى، ئانكو هه‌بوونا هاریكاری و مه‌زاختیێن پێدڤیێن وان هه‌ردیسان رۆلێ رێكخراوێن ئافره‌تان وه‌كو دانا سمینار و ورك شوپان بۆ زڤرینان هزروبیرێن دایك و بابێن وان، چونكى گه‌له‌ك جاران ژبه‌ر چه‌ندین ئه‌گه‌رێن خێزانى و بنه‌مالێ كچ دمنیت قه‌یره، ئانكو چه‌ندین خولێن كاركرنێ بۆ ڤان كچان ئه‌ڤه هه‌مى ئه‌گه‌ر هه‌بووینه ژى ژلایێ رێكخراوێن مافێ ئافره‌تان كو ب رێژه‌كا زۆر كێم بوویه، له‌ورا پێدڤیه حكوومه‌ت و رێكخراو و ره‌وشنبیر و شاره‌زایێن جڤاكى ب رۆله‌كێ كاریگه‌ر رابن به‌رامبه‌ر ڤێ كاره‌ساتێ، داكو ئه‌ڤرۆ كچ نه‌بیته هێمایێ قوربانیدانا دابونه‌ریتان، ئانكو د ژیوارێ خێزانێ دا نه‌بیته قوربان، یاگرنگه رۆنكرنه‌كا باش ل سه‌ر كه‌یسێن هوسا بهێته شرۆڤه‌كرن دا كو كچ هه‌ست پێ بكه‌ت ئه‌ڤرۆ جڤاكى پێدڤی یا ب خزمه‌تا وێ هه‌ى و نه‌هاتیه پێش گوهاڤێتن و خوه‌نه هه‌ژمێرن (قه‌یره كچ).
كوردستانێ پێدڤیا ب قه‌له‌م و ره‌وشنبیریا گه‌نجان هه‌ی
مرۆڤ زۆر جاران بیر ل هنده‌ك پێشاهاتان دكه‌ت كو ئه‌و پێشهات دبنه داكوكیكرن د ناڤ ناخێ مرۆڤى دا و به‌رده‌وام بزاڤێ دكه‌ن خوه بكه‌نه د ناڤا ژیواره‌كى دا و خوه بگونجینن دگه‌ل وى ژیوارى، ل ڤێره دیار دبیت د پۆچوونێن هه‌ر كه‌سه‌كى دا دهێته دیاركرن، كو ئاڤاكرنه‌ك یا هه‌ى به‌رده‌وام جۆرێن ره‌گه‌زان دڤێت د ناڤه‌رۆكا لاپه‌رێن ژیانا خوه دا بزاڤێن ئاڤاكرنا خوه بكه‌ن و هه‌رده‌م ئارمانجه‌ك بۆ خوه ده‌ستنیشان كریه و ئه‌وێ ئارمانجێ بكه‌نه ره‌نگڤه‌دانه‌ك بۆ پاشه‌رۆژا خوه و ناخێ خوه رۆژ بۆ رۆژێ ئاڤا بكه‌ن، لێ سه‌ره‌راى ڤێ چه‌ندێ ژى پرانیا گه‌نجێن ڤى سه‌رده‌مى بزاڤێ دكه‌ن دێ چاوا كه‌سایه‌تیا خوه یا ره‌وشه‌نبیری ئاڤا كه‌ن و ب پیڤه‌رێن ڤێ ئاڤاكرنێ بنه كه‌سێن ناڤدار و پله بلند، ئه‌ڤه ژى دیالۆكه‌كا هه‌رى مه‌زنه كو ئه‌ڤرۆ كوردستانێ پێدڤیا ب قه‌له‌م و ره‌وشنبیریا گه‌نجان هه‌ی و هه‌ر ئه‌وێن یێن بنه ئالیگرێن دۆز و نه‌ته‌وه‌یا خوه، لێ ل ڤێره كو رێكێن هه‌رى ب ئاسانتر و پتر ب رۆنكرنێ ئه‌وه من دڤێت كو ئاماژێ بده‌مێ!.
راسته گه‌نجێ مه دڤێت خوه ئاڤا بكه‌ت ره‌وشنبیر بكه‌ت، لێ نزانیت چاوانیا ڤێ ئاڤاكرنێ دێ ب چ رێك و رێباز بیت و به‌رده‌وام دێ بزاڤێ كه‌ت كو چاڤلێكرنێ بكه‌ت و ل دووڤ زارڤه‌كرنا كه‌سێن ناڤدار دچیت ئه‌ڤه ژى دبیته ئه‌گه‌رێ شكه‌ستنێ (بۆ نموونه چارلى چاپلن كه‌سه ك بوو دڤیا خوه بكه‌ته مرۆڤه‌كێ ناڤدار ده‌مێ ده‌ست ب به‌رهه‌مئینانا فلمان كرى ده‌رهێنه‌رێ وى گه‌له‌ك بزاڤ كرن كو ئه‌و بیته ئه‌كته‌ره‌كێ به‌رنیاس لێ وى ده‌مى، چارلى ب سه‌رنه‌كه‌فت، تاكو زارڤه‌كرنا كه‌سایه‌تیا خوه ب خوه كرى) ئه‌ڤجا ل ڤێره ئه‌م چه‌ند دشێین كاریگه‌ریا زارڤه‌كرنا خوه بێخینه د ناڤا مشكێ خوه دا، یان ژى د رۆژێن خوه دا چه‌ند ده‌مژمێران ئه‌م بزاڤێ بكه‌ین پێزانینان وه‌رگرین، ئانكو ده‌ست ب نڤیسانه‌كێ بكه‌ین كو ئه‌و نڤیسین دێ مه ئارام كه‌ت و مشكێ مه به‌ر ب پێكهاته‌كا نووڤه به‌ت، هه‌ر دیسان ئه‌م چه‌ند ماوێ خوه ته‌رخان دكه‌ین بۆ خواندنا پرتووكان بۆ وى تشتى ئه‌وێ ئه‌م دزانین دێ بۆ مه بیته جهێ مفا وه‌رگرتنێ بێگومان ئه‌ڤه رێژه‌یه‌كا هه‌رى كێمه د ناڤا گه‌نجێ مه دا كو رۆژانه رابیت ب دانانا خشته‌یه‌كى كو ئه‌و خشته یێ گرێداى بیت ب كارێن رۆژانه‌ڤه، له‌ورا یاگرنگه تو مرۆڤه‌ك بى په‌یره‌وێ ته ژ سالۆخه‌ت و شیانێن ته دیار ببیت، چونكى ئه‌گه‌ر ئه‌م هزر بكه‌ین چ جاران سه‌رڤه‌یا دو كه‌سان وه‌كى ئێك نابیت و جوانیا ده‌نگێ ته ئه‌وه یێ ب تنێ بیت و باشترین گۆتنا ته ئه‌وه یا ئاشكرا ببیت، هه‌ر دگه‌ل ڤێ چه‌ندێ ژى مرۆڤێ زیره‌ك و چه‌له‌نگ ئه‌وه یێ ڤیانا خوه بۆ ئارمانجێن خوه ته‌رخان بكه‌ت و به‌رده‌وام یێ بزاڤێ دكه‌ت كو شكه‌ستنان بگهۆریت و بكه‌ته قازانج و مرۆڤێ نه‌زان ئه‌وه یێ دو كاره‌ساتان ژ كاره‌ساته‌كێ دروست كه‌ت، له‌ورا هه‌رده‌م ب ئه‌رێنى به‌رێ خوه بده كاران هه‌ر كاره‌كێ پشتى دانپێدانا شاشیێن دیاربوونا وێ گومان تێدا نینه دێ مفا و په‌ند ژ وێ شاشیێ هێته وه‌رگرتن دێ بزاڤ هێته‌كرن جاره‌كا دی راستى وێ شاشیێ نه‌بى، هوسا دێ ژیانا خوه كه‌یه كه‌ته‌لوكه‌ك بۆ سه‌ركه‌فتنێ.
مانشێت: مروڤێ نه‌زان ئه‌وه یێ دوو كاره‌ساتان ژكاره‌ساته‌كێ دروست كه‌ت
بلا سالا نوو بیته سالا ئارامبوونا ملله‌تێ كورد
هه‌رده‌ما ئه‌م نێرینه‌كێ بوَ دیمه‌نێن سالێن بوورین دكه‌ین بیرا وێ داستانێ ل مه دئینن كو ئه‌م وه‌لاته‌كین خوَدان دیرووكه‌كا دووم درێژین و د ناڤا شنگه‌سته‌یا وێ دیروكێ دا مه دیواره‌ك ئاڤاكریه كو پری ئیش و ئازار و مه‌ینه‌ت تێدا ب خوه‌ڤه گرتینه لێ ئه‌نجدایا وی دیواری بوَ مه هێزه‌ك كریه ده‌ستپێشخه‌ر كو ئه‌م ل سه‌ر ڤێ رێك و رێبازێ ده‌رنه‌كه‌ڤین و به‌ره‌ڤانیێ ژێ بكه‌ین. لێ ل ڤێره ئه‌گه‌ر ئه‌م ته‌ماشه بكه‌ین هه‌ر وه‌لاته‌كێ جیهانێ چ ئومێدێن وان بجه هاتبن یان ژی نه‌هاتبن خاترخاستنێ ژ سالا بوری دكه‌ن و پێشوازیێ ل سالا نووی دكه‌ن و زه‌نگا وێ دكه‌نه شه‌مالكا ئازادی و دادپه‌روه‌ریێ بۆ خوه، لێ ب نێرینا من ملله‌تێ كورد ژی مینا هه‌موو وه‌لاتیێن جیهانێ ب چه‌ندین سالان ب ڤی ره‌نگی پێشوازی ل سالێن نووی دكرن و ب تایبه‌ت سالا (2013) پیروَزباهیێن گه‌رم ل هه‌ڤدوو دكرن و ب وی چاڤی ته‌ماشه‌ی ڤێ سالێ دكرن كو ئومێدێن گه‌شبین بۆ خوه كربوونه ئالاڤێ سه‌ركه‌ڤتنان؛ پێخه‌مه‌ت وێ چه‌ندێ دا كو ملله‌تێ كورد ژی وه‌كی هه‌رملله‌ته‌كێ جیهانێ ده‌وله‌تا خوه هه‌بیت و د ناڤ سنوورێن ده‌وله‌تا كوردی دا ب سه‌رفرازی بژین و ژ كاڤلانكێ زوَلم، زوَرداری و بن ده‌ستیێ ده‌ركه‌ڤن. هزر و بیر و بوَچوونێن خوه ب وێ چه‌ندێ گه‌شكربوون كو سالا داهاتی بۆ خوه چ پلان و پروژان به‌رهه‌ڤبكه‌ن داكو سه‌روه‌ریا ملله‌تێ كورد بێ به‌هرنه‌كه‌ت ژ ده‌وله‌تبوونێ و ئاڤه‌دانكرنێ ئارامبوونێ. لێ ل سالا (2014) كوردستان جاره‌كادی كه‌ڤته بن ڤشارا كێشه و ئالوَزی و ده‌ربه‌ده‌ری بوونێ ڤه ئه‌وژی دوژمن ب توَندترین شه‌ری هاته د ناڤا كوردستانێ دا لێ ئه‌ڤ ساله ژی بوَ سالا نه‌ئارابوونا وان ده‌ستكه‌ڤت و پێشهاتێن ملله‌تێ كورد كو ئه‌و ژی خوه ببینن كوردستانه‌كا ئازاد وئارام هه‌بیت و ناڤێ وێ ده‌وله‌تا كوردستانێ بیت، كوردستان ژی یا پری شانازی و سه‌روه‌ری و خوَدان سنوور و ئالایه‌كێ دورپێجكری بیت ژ هه‌رچار ره‌نگان كو ئه‌و ره‌نگ رامانا نیشانێن هه‌ست و لڤاندنا وژدانا به‌رخوه‌دانا گه‌لێ كوردبیت و یێ تژی بیت ژوێ دلوڤانیێ ئه‌وا بوویه سیبه‌ر بوَ خوونا شه‌هێدێن كورد كوردستانێ؛ لێ دوژمن ب چاڤ پێنه‌رابوونا ڤی ئالای خوه كره دادوه‌رێ مه كوردان و ئه‌ڤ ساله ژی ژمه دزی. په‌یاما من دڤێت بگه‌هینم ملله‌تێ كورد ئه‌وه كو لایه‌نێن سیاسی كه‌سایه‌تی یێن ئاینی و ره‌وشنبیر و شاره‌زا ێن كوردپه‌روه‌ر كو هه‌می ب هه‌ڤرا بریارا به‌ستنا گونگره‌یه‌كێ نه‌ته‌وه‌ی یێ مه‌زن سه‌رتاسه‌ری كوردستانێ بكه‌ن و تێدا بریارا چاره‌نڤیسێ ملله‌تێ كورد بده‌ن و هه‌می ژێك نه‌گرتن و ناكوَكیان بده‌نه لایه‌كێ و ب تنێ به‌رژوه‌ندێن ملله‌تێ كورد و كوردستانا مه‌زن بپارێزن و ب چاڤه‌كێ ڤه‌كری ته‌ماشه و پێشوازیێ ل سالا (2016) بكه‌ن. داكو ڤێ ئارامبوونێ و ب هه‌ژاندنا وان هه‌موو ده‌ستكه‌ڤت و پیشَهاتێن ملله‌تێ كورد ئه‌وێن ب چه‌ندین سالانه راستی وێ ره‌نج و خه‌بات به‌رخودانێ هاتین و ئومێدێن خه‌ونا خوه یا راستین و دگه‌ل بلندبوونا وێ روناهیا ئالایێ ژیانا كوردستانێ ببرسقیت كو ئه‌وژی ره‌نگێ سورێ خوونا شه‌هیدێن كوردستانێ، جانگورێن خاكا خوه و ره‌نگێ سپیێ ئاشتیێ كو ئه‌وژی ملله‌تێ كورد ئاشتیخوازه و ره‌نگێ كه‌سكێ چاندنێ كو ئێكه‌م جار باب كالێن چاندن نیشانی مرۆڤاتیێ داین و ژ شكه‌فتا ئیناینه ده‌ر و ئاڤاهی كرینه جهی َڤه‌حه‌وهان و پێنگاڤا ئێكێ ل سه‌ر رێكا شاراستانیێ داناین، ره‌نگێ زه‌ر ژی كو ژیان وه‌راركری ب رێڤه‌چووی نیشانا روَژه‌كا گه‌ش بوویه و تێدا هاتیه بلندكرن و ڤی ئالای دارا ئازادیێ شینكریه و بكه‌نه سمبوَلا ده‌وله‌تا كوردی. ب تامه‌زرۆیی ڤه ل به‌ندا وێ چركه ساتێی نه.
ده‌مێ ئێگرتنا كوردان
مێژوویا مه كوردان دا گه‌له‌ك زولم و زورداری راستی باب پاپیرێن مه هاتینه ژ لایێ دوژمن و نه‌حه‌ز و نه‌یارێن مه‌ڤه ب تایبه‌ت وه‌لاتێن ده‌وروبه‌رو وه‌ك توركیا، عیراق، سوریا و ئیرانێ ڤه هه‌روه‌سا ئه‌و ژی بوینه ئه‌گه‌ر كو وه‌لاتێ مه كوردستان بهێته پارچه پارچه‌كرن و ل سه‌رخوه دابه‌شكرن لێ سه‌ره‌رای وێ چه‌ندێ ژی بێهنا وان نه‌هات رابوون ب كوشتن، زیندانكرن و گرتن و هه‌روه‌سا وێرانكرنا گوند و باژێرێن مه لێ هه‌ر د گه‌ل ڤێ چه‌ندێ ژی د به‌رده‌وامیا وێ زولم و زورداری و دوژمناكاریێ دا چه‌ندین شوره‌ش هاتنه به‌رپاكرن لێ سه‌رنه‌دگرتن ژ به‌ر پیلانێن وان و ژبه‌ر نه‌زانین و نه‌ته‌خمینكرنا هزرێن مه كوردان ب شێوه‌كێ نه‌دیمركراسیه‌تێ ئه‌م گه‌هشتنه ڤی راده‌ی هه‌تا كو گه‌له‌ك جاران ژی ئه‌م خوه بوینه پالپشته‌ك بو نه‌حه‌ز و نه‌یارێن خوه ئه‌ڤ ره‌وشه یا به‌رده‌وام بوو هه‌تا گه‌هشتینه سه‌رهلدانا پری هه‌ستا نه‌ته‌وایه‌تی كو ئه‌و ژی ل سالا (1991) هه‌می خه‌لكێ ب شه‌ره‌ڤ ودلسوَز و وه‌لات پارێز رابوون ده‌ستێن ئێك و د و گرتن و ب شێوه‌كێ دادپه‌روه‌ر به‌رسینگێ دوژمنی ره‌وستیان هه‌تا كو پارچا باشووری ل بن ده‌ستێن رژێما دكتاتورا به‌عس ئیناینه‌ده‌ر و ژ كاڤلانكێ زولم زورداریێ ده‌ركه‌ڤتین. پشتی هنگێ كورد ب هه‌موو ئول و مه‌زهه‌بان ڤه ب شێوه‌كێ ده‌دپه‌روه‌رانه د ناڤا كوردستانێ دا هه‌تا سالا(1992) رابون ب ده‌ستپێكرنا هه‌لبژارتنا بوَ حكومه‌تا هه‌رێمێ؛ وی ده‌می ب ئاوایه‌كێ فره حزبی هاته دامه‌زراندن و هێدی هێدی كوردستان به‌ره‌ڤ پێشڤه‌چوونێ چوو و وه‌راره‌كا گه‌شبین بخوڤه دیت د روویێ ئاڤاكرن و گه‌شه‌كرن و ئاڤاكرنا سازیێن جڤاكی دا، ده‌مێ دوژمنێن مه دیتی كوردستان یا ب پێشڤه دچیت د هه‌ر بیاڤه‌كی دا و ب تایبه‌ت د وارێ ئاڤاكرنا ده‌وله‌تێ دا و شیانێن پارستنا ڤێ ده‌وله‌تێ ل ده‌ف كوردان رۆژ بۆ رۆژێ یا بهێز و خۆرت دبیت. دا كو ئه‌ڤ خه‌ونا تاكێ كورد نه‌هێته ئه‌نجامدان و پشته‌ڤانێن ده‌ره‌كه بۆ په‌یدا نه‌بن، به‌ری ئه‌ڤ خه‌ونه ببیته راستی رابوون ب دارێتنا نه‌خش و پلانێن خوه یێن دووری ره‌وشتێ مرۆڤاتیێ ئه‌و ژی ب تێكدانا ره‌وشا ناڤخوه یا هه‌رێما كوردستانێ و لاوازكرنا ئێكرێزیا مللله‌تێ مه، لێ نه‌شیان وه‌كو دلێ وان دخازت ئێكرێزیا ناڤمالا كورد تێك بده‌ن. لێ ب په‌یدا بوونا هێزا تاری په‌رێسا داعش و گڤاشتنێن حكومه‌تا مالكی ب قوتكرنا بودجا هه‌رێما كوردستانێ تێك و ده‌رز هێدی هێدی كه‌فتنه ناڤ ئێكرێزیا ملله‌تێ كورد ب تایبه‌ت پشتی دیار بووی كو هنده‌ك كه‌س یێن ب سه‌ر هنده لایه‌نه‌نێن سیاسی یێن كوردی ڤه ده‌ست هه‌بوویه د برینا بوَدجا هه‌رێما كوردستانێ دا ئه‌و ژی ژبه‌ر كو جه‌نابێ سه‌رۆكێ هه‌رێمێ رێزدار مه‌سعود بارزانی به‌رهه‌ڤیێن جاردانا ده‌وله‌تا كوردی كربوو ئامانج و د ئه‌جندا وی دا هه‌بوو و هه‌موو شیانێن هه‌رێما كوردستانێ د ڤی بیاڤی دا چڕ كربوون. ب درێژ بوونا ماوێ شه‌رێ داعش و برینا بۆدجێ هه‌رێمێ، سه‌ره‌رای خوه ل به‌ر گرتنا خه‌لكێ هه‌رێمێ ب تایبه‌ت د به‌رهنگاریا تیرۆرستێن داعش و وان داستانێن پێشمه‌رگێ كوردستانێ توماركرین و ناڤێ پێشمه‌رگه‌ی وه‌ك تاكه هێز ل ده‌ڤه‌رێ شیای خوه ل به‌ر ڤان تاری په‌رێسێن داعشێ بگریت و ده‌ستكه‌ڤتێن مه یێن سیاسی و نه‌ته‌وی پاراستن. ب مخابنی ڤه ئه‌ڤروَ پشتی ڤێ ئه‌زموونا سه‌ركه‌فتی و نێزیك بوونا هه‌لاتنا رۆژا ده‌وله‌تا كوردستانێ هنده‌ك هێز و لایه‌ن دخازن ڤێ ئه‌زموونێ گوری مه‌ره‌مێن خوه یێن خیال به‌لاڤ بكه‌ن و رادبن ب گه‌رمكرنا ناكۆكیێن ده‌م ب سه‌رڤه چووی و گه‌نگه‌شه‌كرنه‌كا دی ڤه د مژوولن و هێرشی سه‌ر پرۆژێ راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی دكه‌ن و كارتا دوو ئیداره‌یێ بلند دكه‌ن. هه‌لبه‌ت ئه‌ڤه داخازا مێژینا دوژمنێن كوردستانێ یه و به‌رده‌وام ل سه‌ر كار دكر بۆ تێكدانا ئێكرێزیا ناڤمالا كوردی ژی له‌و ئه‌ڤرۆ ژ هه‌رده‌مه‌كی پێتر مه پێدڤی ب ئێكرێزیی و ته‌بایا سیاسی هه‌یه و فه‌ره ئه‌م هه‌موو پێكڤه رابین و ببین رێگر بۆ خرشكرنا پیلانێن دوژمنان و هێزێن تێكده‌رێن ناڤخوه‌یی بۆ ب ده‌ستڤه ئینانا ئارمانجێن گه‌ل و وه‌لاتێ خوه چونكو مه ب هزاران خوین رژتیه و چه‌ندین جانگوری كرینه قوربانی بوَ روَژه‌كا هوسا داكو ڤێ پارچا كوردستانا خوه یا ئازادكری جاره‌كادی نه‌ئێخینه بن ده‌ستێن نه‌حه‌ز و دوژمن و نه‌یارێن خوه ڤه، له‌ورا بلا ئه‌م ب هه‌می باوه‌ری و هزر و بیرو باوه‌رێن خوه یێن نه‌ته‌وه‌یی ته‌ماشه‌ی وه‌لاتێ خوبكه‌ین و دگه‌ل وان كاربكه‌ین ئه‌وێن د به‌رژوه‌ندێن گه‌ل وه‌لاتێن مه دا داكو كوردستنا خوه رزگاربكه‌ین ژده‌ستێن ڤان هوَڤ و دراندان.
بۆچى ئه‌م پتر حه‌زژ د رامایا بیانى دكه‌ین؟
جڤاك ب هه‌بوونا پێشكه‌ڤتنا خوه زانین وزانستێ خوه هێته پێشچاڤ و نیاسین هه‌ر بیروبۆچوونه‌كا مرۆڤ ب عه‌قلێ خوه داهێنانێ ل سه‌ر بكه‌ت، بێگومان دێ ئه‌و بیروبۆچوون یا سه‌ركه‌ڤتى بیت، جڤاك ژى ب وێ خالێ دێ هێته زه‌نگینكرن هه‌كه ئه‌م ته‌ماشه‌ى بیروبۆچوونێن جڤاكێ خوه بكه‌ین ژ لایه‌نێ درامایى ڤه، ئانكو زنجیرا ڤێ گه‌له‌كا لاوازه و نه وه‌كى جڤاكێ بیانى یه ئه‌ڤه ژى ئیك ژ خه‌مساریا مه‌یه د كارێ مه دا ئه‌م هزر د وێ چه‌ندێ دا ناكه‌ین كو جڤاك ب گوهۆرینا هزرى كارى به‌ر ب پێشكه‌ڤتنێ ڤه چیت، لێ هه‌كه ئه‌م ب درێژیا خالێن وێ به‌حس بكه‌ین وێ ژى باشى و خرابێن خوه هه‌نه هنده‌ك دراما یا هه‌ى مفایێ وێ پترن ژ خرابیا وێ هنده‌ك ژى خرابیا وێ پتره ژ مفایێ وێ، بێگومان ئه‌ڤه ژى كارتێكرنێ ل گه‌نجى هه‌روه‌سا ل خێزانێ دكه‌ت و ژ لایه‌كێ دى ژى ڤه كارتێكرنا ده‌روونێ جڤاكى ب گشتى ژى كه‌ت، لێ هه‌ر ل گه‌ل ڤێ چه‌ندێ ژى دراما جۆره‌كێ پێشكه‌ڤتنێ ژى یه د ناڤا جڤاكى دا ئانكو جڤاك ب درامایێ دیاردبیت زه‌نگین بیت، ئه‌رێ بۆچى؟ ئه‌م پتر حه‌زژ دراما بیانى دكه‌ین ژ دراما ناڤخوه‌یى، ئه‌و ژى هه‌كه هه‌مى بۆ وێ چه‌ندێ زڤریت كو دراما بیانى ل سه‌ر بنه‌ما و سیسته‌مه‌كێ ئه‌كادیمى دهێته دروستكرن و نه ب شێوه‌كێ لابه‌لا، له‌وما درامایا بیانى كارتێكرنا خوه هه‌بوویه ل سه‌ر جڤاكێ كوردى لێ دراما مه هه‌مى ل سه‌ر بنیاته‌كێ نه‌رێكو پێكدهێت دروستكرن و رۆله‌كێ نه‌دروست گه‌هاندیه ئه‌ڤه ژى بیته ئه‌گه‌رێ دووركه‌ڤتنێ ژ درامایا كوردى هه‌ر چه‌نده جڤاكێ مه یێ هه‌ولدانه‌كێ دكه‌ت كو رۆلێ خوه ببینت د دراما كوردى دا لێ پا هیشتا ب دورستى نه‌گه‌هشتیه ئه‌نجامێ سه‌رنجراكێشانێ، لێ سه‌ره‌راى وێ چه‌ندێ هه‌بوونا درامایێ بۆ جڤاكى یا گرنگه ئه‌و ژى ببیته ژیواره‌كێ پێكڤه‌ژیانێ بۆ ئاڤاكرنا خێزانێ و جڤاكى خوه ژى، ژ لایه‌كێ دیڤه هه‌كه ئه‌و مه‌زاختنا ئه‌م ل درامایا بیانى بكه‌ین ئه‌م وێ مه‌زاختنێ ل یا كوردى بكه‌ین بێگومان ب دیتنا من دێ ئه‌ڤه باشتر بیت هه‌م بۆ مه هه‌م بۆ جڤاكێ مه، هه‌روه‌سا دێ بیته رێیه‌ك كو جڤاكێ مه ژى وه‌كى یێ بیانى بهێته نیاسن ب دراما خوه یا زه‌نگین بیت نه یا بیانى چونكى مرۆڤ به‌رهه‌مێ خوه دگه‌هینته ئاڤاكرنێ سه‌ركه‌ڤتنێ.
نيشاندان
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com