پێشنیازەكا نوو یا پارتی بۆ هەلبژارتنان دهێتە بەرچاڤكرن

دەمێ قانوونی یێ جڤاتێن پارێزگەهێن كوردستانێ ب دووماهی هاتیە و بڕیارە ل مەها هەشت یا ئەڤسالە دادگەها فیدرالی یا ئیراقی بڕیارێ ل سەر چارەنڤیسێ جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ بدەت، سەرۆكێ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا پارێزگەها هەولێرێ دبێژیت: مە پێ باشە ل گەل هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهان ژی بهێنە ئەنجامدان.
سكالایەكا قانوونی ل سەر جڤاتێن پارێزگەهێن كوردستانێ ل دادگەها فیدرالی یا ئیراقی هاتیە تۆماركرن، سەبارەت ب وێ چەندێ دەمێ كاركرنا وان تمام بوویە و پێدڤیە ئێدی ب وی ناڤی و ئەندامان كۆمبوون نەهێنە كرن، ئەڤە ژی وەدكەت جڤاتێن پارێزگەهێن كوردستانێ چاڤەڕێ بكەن تاكو بڕیارا دادگەها فیدرالی دهێتە دەركرن. ب گۆرەی هەموو پێشبینیان سێ بژاردە یێن ل بەر دەم دادگەها فیدرالی، یان ئەڤ جڤاتە درێژیێ ب كارێن خوە بدەن تاكو دوماهیا هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ، یان هەلوەشاندنا وان و ڕاگرتنا كارێن وان، یان ژی سنۆرداكرنا كارێن وان تاكو ئێكلاكرنا چارەنڤیسێ وان.
سەبارەت هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ ژی، بڕیارە ل 18/12/2023 بۆ جارا چارێ ل 15 پارێزگەهێن ئیراقێ ب كەركووكێ ڤە بهێنە ئەنجامدان.
ل 24/6/2018 دووماهی ب دەمێ قانوونی یێ كارێ جڤاتێن پارێزگەهێن هەرێما كوردستانێ هاتیە، نوكە ژی نێزیك دبین ژ پێنج سالان ل سەرڤەچوونا ژڤانێ قانوونی یێ كاركرنا وان جڤاتان، بەلێ هیچ ئالیەكێ پەیوەندیدار باس ل هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن هەرێما كوردستانێ ناكەت.
هەتا نوكە ل هەرێما كوردستانێ دو خۆلێن هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهان هاتینە كرن، نوكە دەمەكێ زۆر ب سەر دوماهیا دەمێ قانوونی یێ جڤاتێن پارێزگەهێن هەرێمێ دەرباز بوویە، ب گورەی قانوونێ پشتی ب دووماهی هاتنا دەمێ قانوونی، جڤاتێن پارێزگەهان دشێن 90 ڕۆژێن دی ل سەر كارێن خوە د بەردەوام بن، ئەو دەمە ژی ل 24/9/2018 ب دووماهی هاتیە.
كەنعان خەیلانی، سەرۆكێ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا پارێزگەها هەولێرێ گۆت» سكالایەك ل دادگەها فیدرالی هاتیە كرن ل سەر ب سەرڤەچوونا خۆلا هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن هەرێمێ، بۆ ڕاگرتنا كارێن وان و هەلبژارتنان دڤێت دادگەهـ بڕیارێ ل سەر كارێن وان بدەت و دادگەهـ ژی ل سەر وێ كەیسێ ڕوونشتیە و بڕیارە ل 6/8/2023 بڕیارێ ل سەر بدەن ئایا ئەڤ جڤاتە دێ هێنە هەلاویستن، یان هەلوەشاندن یان ل گەل ئیراقێ دێ هەلبژارتن هێنە كرن، لەوما دبیت كۆمەكا پێشنیازان دناڤ خوە دا باس بكەن و كیش ژ وان پێشنیازان ب بەرژەوەندی ببینن یان ب قانوونی ببینن بڕیارێ دێ ل دۆر دەن».
خەیلانی گوت ژی» دبیت ئێك ژ ئەگەران ئەو بیت كو پاشبێخن بۆ پشتی هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ، هەرچەندە تێناگەهین بۆچی باسێ قانوونا هەلبژارتنێن پارێزگەهان ناهێتە كرن؟ چونكە چار جارە سەرۆكێ جڤاتا پارێزگەها هەولێرێ نڤیسارێ ئاراستەی پەرلەمانی و جڤاتا وەزیران دكەت كو هەلبژارتن بهێنە ئەنجامدان، ب هەمان شێوە ل سلێمانیێ ژی نڤیسار و پێشنیاز هاتیە كرن».
سەرۆكێ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا پارێزگەها هەولێرێ ئەوژی گۆت» باشترین بژاردە ل دەف مە ئەوە، ل گەل هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن هەرێما كوردستانێ ژی بهێنە كرن، چونكە نوونەرێ تە دێ ل كیرێ هێتە دیاركرن؟ ل دەزگەهێ شەرعیێ پەرلەمانی و جڤاتێن پارێزگەهان، بۆ نموونە ل 2014 هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهان هاتنە كرن، خەلكی بۆ چار سالان باوەری دایە من نوونەرایەتیا وی بكەم، بۆ هیچ كەسەكی نینە مافی بدەتە خوە ژیێ وی دەزگەهی درێژ بكەت، یان كورت بكەت، چونكە نەڤیەكێ نوو هاتیە، چار ژ دایكبوونێن نوو هاتینە و مافێ بڕیاردانێ هەیە، لەوما بۆ وێ چەندێ هەرێما كوردستانێ ژ وێ ڕەوشێ دەربكەڤیت كو دبیت مە تووشی بابەتێن قانوونی بكەت، باشترین تشت ئەوە كو ل گەل هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ هەلبژارتنێن جڤاتێن پاریچزگەهێن هەرێما كوردستانێ بهێنە ئەنجامدان».
بارزان محەمەد سالح، سەرۆكێ فراكسیۆنا گۆڕان ل جڤاتا پارێزگەها سلێمانیێ و جێگرێ سەرۆكێ جڤاتا پارێزگەها سلێمانیێ ل دۆر ڤی بابەتی دبێژیت» جڤاتێن پارێزگەهێن هەرێمێ چاڤەڕێ دكەن پشتی 6/8/2023 بهێنە هەلوەشاندن، چونكە ل دادگەها فیدرالی سكالا ل سەر هاتیە تۆماركرن، نوكە پێنج سال ب سەر هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهان دا دەرباز بووینە و ب دووماهی هاتینە، هەرچەندە ل پەرلەمانێ كوردستانێ قانوونا وان هاتیە ڕاستڤەكرن و د ڕاستڤەكرنێ دا هاتیە (ئەڤ جڤاتە دێ بەردەوام بن هەتا هەلبژارتنێن داهاتی یێن جڤاتێن پارێزگەهان) بەلێ بڕیار ل سەر ڤێ چەندێ نەهاتە دان و ڕاستڤەكرن ل پەرلەمانێ كوردستانێ دەرباز نەبوو».
گوت ژی» ئەم ب گۆرەی قانوونا هەژمار 3 جڤاتا پارێزگەهێ بڕێڤە دبەین، بەلێ نوكە دەمێ وێ ب سەرڤەچوویە و ژ ڕوویێ قانوونی ڤە ئەم یێن كەفتینە ڤالاهیا قانوونی، ب گۆرەی بڕیارا دادگەها فیدرالی پێدڤیە ڕۆژا هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهان بهێتە دیاركرن ب ئەگەرێ هەلوەشاندنا ڤان جڤاتان».
ل سالا 2014 هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن هەرێما كوردستانێ ل هەرسێ پارێزگەهێن سلێمانیێ، هەولێرێ، دهۆكێ هاتینە ئەنجامدان، ب گۆرەی وان هەلبژارتنان پارتی دیموكراتی كوردستان بوو هێزا ئێكێ و پتریا كورسیێن ل جڤاتێن پارێزگەهان بدەستڤەئینان.
ب گۆرەی قانوونا هەژمار 4 سالا 2023 یا ڕاستڤەكریا سێیەمین هەلبژارتنێن جڤاتا نوونەران و جڤاتێن پارێزگەهـ و قەزایان هەژمار 12 سالا 2018، هەژمارا كورسیێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ كو هەژمارا وان پارێزگەهان 15 پارێزگەهن ژبلی پارێزگەهێن هەرێما كوردستانێ، هیچ پارێزگەهەك نابیت كورسیێن وێ ژ 12 كورسیان كێمتر بن و هەر پارێزگەهەك هەژمارا ئاكنجیێن وێ بۆ هەر كورسیەكێ زێدەتر بوو ژ 200 هزار كەسان، دێ كورسیێن وێ هێنە زێدەكرن ل سەر بنەمایێ ئامارا سالا 2019 یا وەزارەتا پلاندانانا ئیراقێ، سەرجەمێ هەژمارا ئەندامان ژی 275 ئەندامن، وەكو پێگیریبوون ب دستوورێ بەردەوامێ ئیراقێ ڕێژەیا 25% یا كورسیان بۆ كۆتا ئافرەتانە، سەرەرای دیاركرنا كورسیێن كۆتا پێكهاتەیان.

کۆمێنتا تە